Aanbevelingen bij de Beleidsvisie Kind in de Pleegzorg. I. Aanpassing van kinderbeschermingswetgeving

Transcriptie

1 Aanbevelingen bij de Beleidsvisie Kind in de Pleegzorg Toelichting: De aanbevelingen zijn bedoeld om op korte termijn effect te sorteren, maar zijn soms zo ingrijpend dat wetswijziging noodzakelijk is. In zoverre gelden zij ook op langere termijn. Hoewel het vanuit het perspectief en de beleving van het kind misschien niet uitmaakt, moeten juridisch gezien drie posities onderscheiden worden: - de geheel vrijwillige plaatsing zonder bemoeienis van enige instantie, - de geïndiceerde vrijwillige plaatsing, en - de geïndiceerde plaatsing in het kader van onder toezichtstelling of voogdij. Deze aanbevelingen richten zich primair op de laatste categorie en zijn, voor zover toepasbaar, normstellend voor de andere twee categorieën. I. Aanpassing van kinderbeschermingswetgeving 1. Het kind krijgt een eigen rechtspositie. Om te waarborgen, dat het ontwikkelingsbelang van het kind altijd de eerste overweging vormt bij ingrijpen in het family-life van een kind met zijn ouders of met zijn pleegouders, dient het kind een eigen rechtsingang te hebben. Een mogelijkheid is het aanstellen van Bijzonder Curator (art. 1:250 BW) die dat belang namens het kind behartigt. 2. De pleegouder krijgt een eigen rechtspositie De rechtspositie van de pleegouder moet duidelijk omschreven worden. Hij moet kunnen opkomen voor het belang van het kind, zonder dat dit voor hemzelf bijzondere kosten of problemen met zich brengt. Dit houdt onder meer in: a. De pleegouder wordt als belanghebbende aangemerkt vanaf het moment dat hij de zorg voor het kind opgedragen krijgt. b. De pleegouder krijgt ook in het kader van een OTS/voogdij een wettelijk blokkaderecht als bedoeld in art s B.W.. c. Teneinde dit recht effectief te kunnen uitoefenen krijgt de pleegouder de bevoegdheid bij de rechter verlenging van kinderbeschermingsmaatregelen en uithuisplaatsing te verzoeken. d. De pleegouder kan zelfstandig aan de Raad voor de Kinderbescherming vragen om een onderzoek verderstrekkende maatregel/ontheffing na 1½ jaar uithuisplaatsing van het kind. e. De pleegouder is bevoegd bij het Bureau Jeugdzorg geïndiceerde zorg aan te vragen voor zijn pleegkind. 3. Toetsing van een terug- of overplaatsing van een pleegkind. Aan een voornemen tot terug- of overplaatsing van een kind uit een pleeggezin dient een beslissing van de rechter ten grondslag te liggen, waarbij door de rechter voorwaarden kunnen worden opgelegd. Voor het definitieve besluit tot terug of overplaatsing dient een machtiging van de rechter te worden verkregen, zoals ook voor de uithuisplaatsing is vereist. Met het oog op het onder 1 gestelde geldt deze regel ook indien alle betrokkenen het eens (lijken te) zijn. 4. De voorgeschiedenis van het kind met zijn ouder behoort tot het domein van het kind

2 Ter wille van een effectieve en zorgvuldige begeleiding van het pleegkind hebben pleegouders recht op kennis van de geschiedenis van de ontwikkeling van het kind en van de ontwikkeling van de relatie tussen de ouder en zijn kind. Voor het overige wordt de privacy van ouders uiteraard zoveel mogelijk geëerbiedigd. 5. Termijnen Om leven in eindeloos tijdelijke relaties voor het kind te voorkomen, dienen aan termijnen gebonden kinderbeschermingsmaatregelen zo spoedig als verantwoord is over te gaan in (in principe) permanente maatregelen. Hierbij dient onderscheid gemaakt te worden voor drie leeftijdscategorieën. - Voor de kinderen van 0 t/m 5 jaar dienen de termijnen voor hulp aan het gezin en bij uithuisplaatsing eerder in halve jaren dan in hele jaren gesteld te worden en strikt gehanteerd te worden, zeker als geen verbetering te zien is in de omgang tussen ouder en kind en de ontwikkeling van het kind problemen blijft geven. - Voor kinderen van 6 t/m 11 jaar is een duidelijk toekomstperspectief nog steeds essentieel, maar kan de termijn van een jaar genomen worden. - Voor kinderen vanaf 12 jaar geldt die striktheid in mindere mate en speelt ook het eigen inzicht van het kind een belangrijke rol. 6. Ontheffing van het gezag tot opvoeden Een kind opvoeden zonder de mogelijkheid om benodigde beslissingen te nemen, belemmert het opvoedingsproces. Ter wille van de opvoedingssituatie van het kind dienen pleegouders ten aanzien van dagelijkse medische en opvoedkundige zaken meer volledige ouderlijke bevoegdheden toebedeeld te krijgen naar de mate van de duur van de pleegzorg. Dit kan in twee stadia geschieden: 1. Plaatsing in een pleeggezin in het kader van een kinderbeschermingsmaatregel brengt van rechtswege schorsing van het gezag mee ten aanzien van voor het kind noodzakelijk te nemen dagelijkse beslissingen (bijvoorbeeld bij medische ingrepen en ziekenhuisopnamen, schoolkeuze, verkrijging van identiteitskaart). 2. Ontneming van het gezag tot opvoeden/ontheffing, als het kind twee jaar in het pleeggezin verblijft en er geen onmiddellijk perspectief op terugplaatsing bij een ouder is. Pleegouders kunnen na een overgangsfase zelf voogdij vragen, zonder verlies van aanspraak op pleegvergoeding en begeleiding. II. Organisatorische en Praktische ondersteuning van de pleeggezinsituatie 1. Screening en opleiding. Aanstaande pleegouders dienen zich te onderwerpen aan een adequate selectieprocedure en hebben recht op een goede opleiding. 2. Praktische ondersteuning van de pleegouders Ondersteuning van de relatie tussen pleegouders en kind is ook op praktisch gebied nodig. Pleegouders hebben recht op: - Begeleiding

3 - Een pleegvergoeding - Vergoeding van de kosten van het bezoek van het kind aan zijn ouders - Vergoeding van de ziektekosten- en uitgebreide aanvullende ziektekostenverzekering, alsmede van de kosten van geïndiceerde zorg (zoals een bril, orthodontistische zorg, logopedie). - Financiële ondersteuning en begeleiding als het kind bij hen blijft wonen na zijn 18 e verjaardag. 3. Ondersteuning van pleegouders bij gerechtelijke procedures Ongeacht hun eigen financiële positie hebben pleegouders aanspraak op gefinancierde bijstand met een eigen bijdrage in de laagste categorie als zij in een gerechtelijke procedure willen opkomen voor de belangen van hun pleegkind, zoals bezwaar maken tegen een beslissing van BJZ of het aanvragen van de voogdij, c.q. beroep tegen beslissingen op bezwaar. 4. De relatie tussen het kind en zijn ouders na uithuisplaatsing dient te worden ondersteund. De relatie tussen het kind en zijn ouder moet, zowel bij het Kort Verblijf Pleeggezin (de hulpverleningsvariant) als bij het Permanente Pleeggezin (de opvoedingsvariant) van de pleegzorg, voldoende ondersteund te worden. De pleegouders en de Instelling voor Pleegzorg dienen hiertoe gefaciliteerd te worden. 5. Bezoekregelingen bij langdurige plaatsingen dienen afgestemd te worden op de verwerkingsmogelijkheden van het kind. Bij het vaststellen van de aard, inhoud en frequentie van de contacten tussen het kind en zijn ouder dienen de verwerkingsmogelijkheden van het kind prioriteit te krijgen. Alle betrokkenen dienen zich te realiseren, dat hiertoe specialistische kennis van de ontwikkeling van het kind en zijn relaties aan de orde is. 6. Continuïteit van zorg a. Twee criteria voor over- of terugplaatsing Om te voorkomen dat een kind moet worden overgeplaatst om organisatorische redenen, vanwege criteria gerelateerd aan verschillende vormen van pleegzorg, zullen slechts twee criteria voor overplaatsing worden gehanteerd, namelijk: -het pleeggezin blijkt niet geschikt om dit kind op te voeden, -en/of de pleegouders willen het kind niet langer houden. Dit leidt tot twee vormen van pleeggezinnen: - Kort Verblijf Pleeggezin, waar het verblijf van het kind na de uithuisplaatsing beperkt is (van een (half) jaar tot maximaal 1½ jaar) gedurende de fase dat onderzocht wordt of het kind bij de ouders geplaatst kan worden. Dit zijn stappen 2 en 3 van het Pedagogisch Model, en - Permanent Pleeggezin, waar het kind in principe kan blijven tot zijn volwassenheid. Bij voorkeur is dit het pleeggezin waar het kind na zijn uithuisplaatsing reeds verbleef. Dit is stap 4 van het Pedagogisch Model. Daarnaast kan een categorie pleeggezinnen gehandhaafd blijven voor crisis- en noodopvang, die echter zo kort mogelijk moet duren. Bij voorkeur wordt een kind na de uithuisplaatsing in een Kort Verblijf Pleeggezin geplaatst indien de mogelijkheid van terugplaatsing nog aanwezig is.

4 b. Geen verplaatsing van het kind bij langdurige pleeggezinplaatsingen Als het kind jarenlang, en met name sinds zijn eerste levensjaar, in een pleeggezin woont en daar gedijt, mag hij niet meer over- of teruggeplaatst worden, tenzij op uitdrukkelijk verzoek van het kind of zijn pleegouders zelf.

5