'tb i S C\CA^\Jc^o^LC/i (/"Vve/L 1 b 'Vüt' i _ opa PvaA Helder en Gedreven AMENDEMENT STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID vy 1/ f ^ b ^A-(-'Vvi''>^?'"v_, <i^t''v ^ ^ b- ^-v b G6 j De raad van de gemeente Valkenswaard bijeen in algemene vergadering o 26 februari 2015 behandelend agendapunt Voorstel inzake Startnotitie op t stellen subsidiebeleid; Overwegende dat: ll> cm> - door aanbieding vén het agendastuk het college de raad in de positie heeft gebracht om zich /heer dan tot nu toe het geval is geweest uit te spreken m cu-e^kaëir-s te stellenden richting te geven; - de raad door middel van dit amendement op zeer expliciete wijze invulling geeft aan de mogelijkheid om vooraf duidelijke kaders aan te geven; - het college geacht wordt de bijgevoegde concept startnotitie als richtinggevende notitie te gebruiken om te komen tot een definitief vast te stellen startnotitie, en dit binnen een maand na instemming met voorliggend amendement.; Besluit: De beslispunten 1, 2 en 3 en te vervangen door het navolgende besluit: -1 de bijgevoegde concept startnotitie "Startnotitie Subsidiebeleid 2015 Gemeente Valkenswaard (concept; versie 18-02-2015)" als richtinggevend document vast te stellen; -2 het college opdracht te geven om een definitieve startnotitie zo mogelijk binnen de termijn van één maand, ter vaststelling aan de raad aan te bieden. Fractie H&G, T.P.T.H. Geldens
STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD (CONCEPT) Bestuurlijk subsidiëren versie 18-02-2015 Inhoudsopgave 1. AANLEIDING EN UITGANGSPUNTEN 1.1 aanleiding 1.2 uitgangspunten 2. OPZET STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 3. doelstelling en kaders subsidiebeleid 3.1 Doelstelling van het subsidiebeleid 3.2 Definitie van het begrip 'subsidie' 3.2.1 toelichting bij de definitie 3.3 Soorten subsidie in relatie tot de doelstelling 3.3.1 Waarderingssubsidies 3.3.2 Normsubsidies 3.3.3 budgetsubsidies 3.3.4 projectsubsidies 4. JURIDISCHE- EN BELEIDSKADERS 4.1 juridische kaders 4.1.1 algemene subsidieverordening (asv) 4.1.2 overige relevante verordeningen 4.2 beleidskaders 4.2.1 algemene beleidskader 4.2.2 Specifieke beleidskaders 5. VERANTWOORDELIJKHEDEN EN BEVOEGDHEDEN 5.1 Gemeenteraad 5.2 College 5.3 Mandatering fi. UITVOERINGSBEPALINGEN 6.1 subsidie voor wie 6.2 Termijnen aanvraag en verantwoording 6.3 Formulieren voor aanvraag en verantwoording 6.4.1 Indexering 6.4.2 Opbouw reserve 6.5 Intrekking en wijziging 7. OPZET UITVOERINGSPROGRAMMA'S 7.1 Indeling in clusters en producten 7.2 Subsidieplafond STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD
7.3 Toetsing aan beleidskaders 7.4 Toetsingsinstrument BIJLAGE 1 Overzicht van actuele beleidskaders STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD
1. AANLEIDING EN UITGANGSPUNTEN 1.1 Aanleiding Valkenswaard is een groene en bedrijvige gemeente met een prettig leef- en werkklimaat. De kwaliteit van de samenleving in de gemeente Valkenswaard en haar kernen Borkel, Schaft en Dommelen wordt mede gekenmerkt door de grote mate van sociale samenhang. Het fundament van die sociale samenhang wordt gevormd door betrokken burgers die vorm geven aan de samenleving, hun samenleving. Veel van de activiteiten die de burgers ontplooien, komen tot stand in georganiseerd verband. De gemeente Valkenswaard vindt die activiteiten belangrijk. Daarom verstrekt de gemeente jaarlijks ter hoogte van ruim 5.000.000,- subsidies aan een breed scala van meer dan honderd verenigingen en organisaties. De huidige subsidieverordening van de gemeente Valkenswaard is mede gelet op de bezuinigingsopgave zoals opgenomen in de vastgestelde begroting 2014 2018, aan vernieuwing toe. In juridische zin is met de invoering van de derde tranche van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) meer bestuurlijke eenheid gebracht in de subsidieverstrekking door overheden, waarbij de nadruk is komen liggen op transparantie van de subsidieverstrekking. In het kielzog daarvan is er meer aandacht gekomen voor de rechtmatigheid en doelmatigheid van de subsidieverstrekking. Met rechtmatigheid wordt bedoeld dat een (voorgenomen) handelswijze in overeenstemming is met de geldende regels en besluiten. De regelgeving legt daarbij een duidelijke relatie met het financiële beheer. Bij de accountantscontrole van de jaarrekening moeten voortaan verordeningen in de rechtmatigheidscontrole betrokken worden, voor zover de regels betrekking hebben op financiële beheerhandelingen en transacties. Daartoe behoren ook subsidieverstrekkingen. Een van de effecten hiervan is dat een verordening met gedetailleerde bepalingen over de subsidieverstrekking, op veel punten op rechtmatigheid gecontroleerd moet worden, wat een bureaucratische lastenverzwaring met zich mee kan brengen. Tegelijkertijd is een aantal jaren geleden de verordening zodanig aangepast dat kleine subsidies in één keer toegekend en vastgesteld kunnen worden hetgeen juist weer een lastenverlaging met zich meebrengt. Van een doelmatige subsidieverstrekking is sprake als de subsidie daadwerkelijk bijdraagt aan de realisatie van doelen die de gemeente Valkenswaard zich gesteld heeft. Hierbij dient minimaal (grondslag) een duidelijke koppeling gelegd te worden met de beleidsdoelstellingen van de gemeente. Met andere woorden: subsidie moet worden aangewend om een doel te bereiken. De uitvoeringspraktijk van subsidieverstrekking op basis van de gedateerde verordening werd in toenemende mate bemoeilijkt door knelpunten. De oude verordening is in de huidige situatie moeilijk te hanteren en voor interpretatie vatbaar. Daarnaast mist het subsidiebeleid een duidelijke koppeling met nieuwe beleidskaders waaronder de door de raad vastgestelde toekomstvisie yalkenswaard. Bovendien lijkt het er sterk op dat aan aspecten als rechtmatigheid en doelmatigheid maar moeizaam invulling wordt gegeven. STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD 3
1.2 Uitgangspunten Deze Startnotitie Subsidiebeleid geeft een aanzet om het subsidiebeleid van de gemeente Valkenswaard te actualiseren en de uitvoeringspraktijk in overeenstemming te brengen met wet- en regelgeving op dit terrein. Daarbij hanteert de Startnotitie de volgende uitgangspunten: s subsidie is geen doel op zich maar wordt gekoppeld aan beleidsuitgangspunten; o subsidie wordt alleen verstrekt voor activiteiten waaraan in beginsel alle inwoners van de gemeente Valkenswaard kunnen meedoen;» subsidie wordt alleen dan verstrekt als er in ruime mate sprake is van een eigen inbreng, o vermindering van de regeldruk voor verenigingen en lagere uitvoeringslast voor de ambtelijke organisatie (deregulering) zonder dat dit afbreuk doet aan de doelmatigheid en rechtmatigheid. 9 subsidieverstrekking voor meerdere jaren biedt zekerheid en minder administratieve lasten. 9 subsidie wordt alleen dan verstrekt als de aanvraag daartoe voldoet aan de grondslag om in aanmerking te komen voor subsidie en er bovendien sprake is van een positief advies afgegeven door (bijvoorbeeld) de subsidiecommissie, o Het principe van bestuurlijke subsidie verstrekking geniet de voorkeur. Zoals gesteld, is de koppeling met door de raad vastgestelde beleidskaders een belangrijk uitgangspunt voor het nieuwe subsidiebeleid. Omgekeerd evenredig daaraan kan men stellen dat daar waar er géén koppeling met een beleidskader mogelijk is, er géén grondslag is voor een subsidie. De subsidie aanvrager dient zelf de koppeling te motiveren. Is er geen grondslag dan wordt de aanvraag in principe afgewezen. Als belangrijkste wijziging zien wij hierbij de benadering die zich het best laat duiden als "bestuurlijke subsidie verstrekking". Dit nieuwe begrip, dat dicht aansluit bij het idee achter "bestuurlijk aanbesteden", laat zich het best ais volgt omschrijven. Bestuurlijke subsidie verstrekking: Bestuurlijke subsidieverstrekking is een methodiek waarbij er een duidelijke relatie tussen de subsidie aanvrager en de subsidie verstrekker ontstaat, waarbij wij ervan uitgaan dat er sprake is van een wederzijdse afhankelijkheid. De kern van bestuurlijke subsidie verstrekking ligt in de onderhandeling over de wensen en de eisen van de subsidieverstrekker en de mogelijkheden die de subsidie verzoeker kan bieden. In de plaats van strak opgestelde regels zien wij een proces waarbinnen participatie centraal staat. Het betreft geen "kille" beoordeling van een aanvraag door de gemeente, maar de aanvraag is het startpunt voor het gesprek over het waarom, het hoe, het wanneer en het hoeveel van de subsidie. Wij gaan daarbij uit van het principe door, voor en met de gemeente. De grondslag voor het "mogelijk" in aanmerking komen van een subsidie is terug te vinden in deze startnotitie, de effectieve toekenning zal "veel meer dan voordien het geval is geweest" plaatsvinden op basis van een inhoudelijke beoordeling van de aanvraag. De gemeente Valkenswaard maakt het geld weliswaar niet primair leidend voor de toekenning of afwijzing, maar tegelijkertijd geldt dat de gemeente voor forse financiële uitdagingen staat en dat de besteding van gemeenschapsgeld zorgvuldig dient te worden afgewogen. Dat betekent dat kritisch gekeken moet worden naar de huidige wijze van toekenning en verstrekking. De nieuwe methodiek hier beschreven als "Bestuurlijke Subsidieverstrekking" kan in belangrijke mate bijdragen aan de te bereiken doelstelling waarbij doelmatigheid en rechtmatigheid meer dan voordien ook daadwerkelijk centraal staan. De uitgangspunten zoals weergegeven in deze notitie en die als kaders voor het subsidiebeleid kunnen dienen, komen voort uit de beieidsambities van de gemeente. Maar dat wil niet zeggen dat iedere instelling die een aanvraag doet binnen de kaders hiervoor automatisch in aanmerking moet komen. Het subsidieplafond aan de ene kant geeft al een grens aan, maar ook inhoudelijk is er goede reden kritisch te kijken naar voorheen historisch gegroeide subsidieverstrekkingen. De nieuwe methodiek biedt ruimte voor nuancering; zo kunnen subsidies niet enkel worden toegekend of afgewezen maar is het ook mogelijk in overleg de hoogte van de subsidie aan te passen. STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD 4
Als denkrichting voor de uitvoering wordt hierbij dan ook het volgende meegegeven (verder uitte werken in het vast te stellen subsidiebeleid): o De instelling van een subsidiebeoordelingscommissie die alle huidige subsidies op toegevoegde waarde en hoogte opnieuw beoordeelt; o Hierbij is het aan de subsidieaanvrager om de commissie te overtuigen van het nut en de noodzaak van de te verstrekken subsidie en de omvang daarvan conform de meegegeven beleidskaders; o Deels kan dit jaarlijks gebeuren o Deels kan dit, om extra regeldruk te voorkomen, eens per 4 jaar gebeuren o Het is aan de commissie om te bepalen of en in welke mate er nadere verantwoording afgelegd moet worden. o Hierbij gaat om de incidentele en de structurele subsidieverstrekkingen waarbij tegelijkertijd rekening gehouden wordt met de BCF-werkwijze. o De commissie dient met het oog op het voorkomen van juridische procedures elk advies uitvoerig te motiveren. Doel van deze aanpak is ervoor te zorgen dat "excessen" aan de bovenkant (de subsidie is in absolute zin wel heel hoog) of aan de onderkant (de subsidie is niet hoog maar ondanks dat de activiteiten binnen de beleidskaders vallen ontbreekt het aan rechtmatigheid en doelmatigheid) uitgesloten worden. Omdat het vrijwel onmogelijk is gebleken harde criteria vast te leggen waaraan elke aanvraag voor subsidie strikt dient te voldoen, kiest de raad voor een methodiek waarbij binnen een zorgvuldig proces afwegingen worden gemaakt. Niet langer bepalen krampachtig geformuleerde regels de effectieve toekenning maar vindt die plaats op basis van een inhoudelijke "menselijke" beoordeling van de aanvraag, waarbij genoteerd wordt dat een aanvraag slechts voor toekenning in aanmerking kan komen als deze voldoet aan de grondslag. Teneinde een zorgvuldige beoordeling en vooral objectieve beoordeling te kunnen maken, dient een commissie te worden samengesteld bestaande uit meerdere personen, waarbij wat de raad betreft ook aanwezig een goede vertegenwoordiging uit het zogenaamde maatschappelijke middenveld. De raad schetst in bovenstaande een voor Nederland wellicht unieke aanpak in zake subsidiebeleid. We gaan terug van wetten en regeltjes en het denken in "claims", naar de inhoudelijke beoordeling en weging op een zodanige wijze dat dit recht doet aan de positie van elke verzoeker en recht doet aan de gemeenschap inzake de zorgvuldige besteding van gemeenschapsgeld. De nieuw richting is duidelijk géén extrapolatie van het verleden maar echte inzet op een nieuw te volgen koers waarbij de participatie centraal staat. Elke subsidie aanvraag dient zorgvuldig getoetst te worden en elke aanvraag dient schriftelijk te worden gehonoreerd, gecorrigeerd of geweigerd. Bij voorkeur treedt de commissie in overleg met de aanvragers zodat deze hun voorliggende aanvraag, zo dit gewenst is, mondeling kunnen verdedigen (participatie) op basis waarvan een beoordeling kan plaatsvinden en een advies kan worden gegeven. Wij zien de commissie niet als een bevoegde instantie die beslist over de toekenning, de commissie adviseert, het college besluit. Een en ander vraagt nadere uitwerking maar geeft in ieder geval een richting aan voor een minder juridisch-bureaucratisch georiënteerde subsidieaanvraagbeoordeling: in gesprek ontstaat wederzijds duidelijkheid over de gewenstheid en zo ja, de omvang van de subsidie. De nieuwe aanpak zoals hierboven beschreven, vormt in deze start notitie het belangrijkste uitgangspunt in de opmaat naar een nieuwe beleid en het toekomstbestendige subsidie beleid binnen de Valkenswaardse gemeenschap. Het hervormen van het Valkenswaards subsidiebeleid vereist de nodige zorgvuldigheid. Het nieuwe subsidie beleid dient enerzijds recht te doen aan de positie van de aanvrager anderzijds de zorgvuldige besteding van gemeenschapsgeld te waarborgen. Met deze concept-startnotitie geeft de raad van de gemeente Valkenswaard in ruim voldoende mate richting aan het college om over te kunnen gaan tot de definitief vast te stellen Startnotitie gemeente Valkenswaard. De concept startnotitie vormt de basis voor de definitieve startnotitie, bij voorkeur vast te stellen binnen een termijn van één maand na vaststelling van de concept-startnotitie. STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD 5
2. OPZET STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID Reikwijdte van deze Startnotitie De Algemene Wet Bestuursrecht (Awb) geeft antwoord op de vraag wat onder 'subsidie' verstaan wordt. Volgens de kaders van de Awb kunnen ook gelden van derden (Europese subsidies, Provinciale subsidies) die aan de gemeente verstrekt worden en/of die door de gemeente worden doorgegeven, als subsidie worden aangemerkt. Deze Startnotitie Subsidiebeleid volgt de afbakening van de Awb, maar richt zich met name op de subsidies die de gemeente zelf verstrekt op het brede vlak van leefbaarheid, participatie, welzijn, cultuur, sport, educatie en gezondheid. Het nieuwe subsidiebeleid van de gemeente Valkenswaard onderscheidt drie trappen die zijn weergegeven in onderstaand schema: I Beleidskaders Juridische kaders Voorwaarden STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID Z WMO - Accommodatiebeleid - Toekomstvisie Valkenswaard Algemene subsidieverordening Beleidsregels Overige relevante verordeningen,, V 33 O rrm ot -s 2) 3 O 0-t O. <D * ' 3" (D CL Q 3 1 03 S 8 (Q a3" Budgetten Subsidieplafonds O m (D a (D 3 lil Uitwerking Uitvoeringsprogrammals/-clusters i Startnotitie subsidiebeleid Deze Startnotitie subsidiebeleid: geeft antwoord op de vraag wat subsidie is en welke subsidies de gemeente Valkenswaard onderscheidt; - inventariseert en beschrijft de relevante beleidskaders die de grondslag vormen om in aanmerking te komen voor subsidie; - is uitgangspunt bij het actualiseren van de relevante juridische kaders, zoals de Algemene subsidieverordening; - geeft een voorzet voor de procesmatige kant van de subsidieverstrekking door het beschrijven van de uitvoeringskaders. geeft inzicht in de nieuw te volgen methodiek van het Bestuurlijk Subsidiëren. STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD 6
II Nadere regels art.5 huidige Subsidieverordening 2012. In de op dit moment van kracht zijnde subsidieverordening staan veel uitvoeringsvoorschriften en voorwaarden die onderwerp zijn van rechtmatigheidscontroles (zie ook: 'Aanleiding'). Deze uitvoeringsvoorschriften en voorwaarden kunnen ook neergelegd worden in zogenaamde beleidsregels die vastgesteld worden door het college. Beleidsregels zijn een goed alternatief voor algemeen verbindende voorschriften zoals verordeningen. Een beleidsregel geeft aan hoe een bevoegdheid van een bestuursorgaan (zoals het college) wordt uitgevoerd. De beleidsregel kan gezien worden als een soort richtlijn voor het college bij subsidieverstrekking, die duidelijkheid schept voor de subsidieontvangers. Tegelijkertijd moet in de uitwerking van het subsidiebeleid kritisch gekeken worden naar de verhouding tussen beleidsregels en de gewenste methodiek van bestuurlijk subsidiëren; hierbij zal de laatst genoemde leidend zijn. III Uitvoeringsprogramma's u ^ In de uitvoeringsprogramma's wordt per subsidiecluster bepaald wie er subsidie krijgen en hoe die subsidie per jaar, of voor een meerjarige periode wordt verdeeld. Effect van deze Startnotitie De Startnotitie subsidiebeleid leidt er niet toe dat het totale subsidiebudget wordt ingekrompen of verruimd, dit kan wel een gevolg zijn. Niet tegenstaande de bezuinigingsopgave van de gemeente Vaikenswaard zoals opgenomen in de meerjarenbegroting vormt de bezuinigingsopgave geen uitgangspunt voor het nieuwe subsidie beleid van de gemeente Vaikenswaard. Door de uitvoeringspraktijk van subsidieverstrekking te koppelen aan -door de raad vastgestelde- beleidskaders, kunnen er verschuivingen optreden in de verdeling van de budgetten. Het effect van het nieuwe subsidiebeleid laat zich bijvoorbeeld merken wanneer blijkt dat er geen of onvoldoende relatie is met bestaande beleidskaders. Of wanneer er wel aansluiting is maar er in onvoldoende mate sprake is van doelmatigheid of rechtmatigheid e.e.a. ter nadere beoordeling van de commissie. In voorkomende gevallen zal gemotiveerd geen of een geringere subsidie worden verstrekt. Sinds 2002 is in het gemeentebestuur sprake van het 'duale bestel'. Gemeenteraad en college zijn afzonderlijke bestuurlijke grootheden met eigen verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Het nieuwe subsidiebeleid sluit hierbij aan en gaat ervan uit dat de gemeenteraad de beleidskaders en het subsidieplafond vaststelt. De verdeling van de subsidies is een verantwoordelijkheid van het college. Daarbij moet het college zich houden aan de beleidslijnen die de gemeenteraad heeft vastgesteld. De gemeenteraad stelt dus vast welke richting het uit moet en stelt de middelen beschikbaar. Het college voert uit en verdeelt. De raad controleert vervolgens of het college zijn werk goed doet. STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VAIKENSWAARD 7
3. DOELSTELLING EN KADERS SUBSIDIEBELEID 3.1 Doelstelling van het subsidiebeleid Subsidieverstrekking is geen doel op zichzelf. Subsidie wordt door de gemeente Valkenswaard ingezet om iets te bereiken, om beleidsdoelen te realiseren. Welke die beleidsdoelen zijn, is voor een deel al vastgelegd in bestaande beleidsplannen waaronder de Toekomstvisie Valkenswaard, WMO beleid en veel andere. Met subsidie wil de gemeente Valkenswaard organisaties en instellingen in staat stellen activiteiten te ondernemen die bijdragen aan de verwezenlijking van de beleidsdoelen. We maken hierbij een onderscheid tussen leunen en ondersteunen. Van leunen is sprake wanneer voor een onevenredig groot deel beroep wordt gedaan op subsidiegelden, in voorkomende gevallen kan de subsidiecommissie een negatief advies geven. In hoofdzaak heeft de verstrekking van subsidie dus een ondersteunend karakter. De doelstelling van het subsidiebeleid van de gemeente Valkenswaard kan als volgt geformuleerd worden: Maatschappelijke organisaties, instellingen en individuen "aanvullend en ondersteunend op de eigen inzet zowel fysiek als financieel" in staat stellen om rriet hun activiteiten een bijdrage te leveren aan het realiseren van beleidsdoelen van de gemeente Valkenswaard. Subsidie is bedoeld als instrument om uiteenlopende gewenste beleidsdoelen te verwezenlijken die zonder subsidie niet of niet helemaal gerealiseerd zouden worden. Voor de realisatie van de doelen kiest de gemeente bij voorkeur de meest efficiënte weg. 3.2 Definitie van het begrip 'subsidie' In de Algemene wet bestuursrecht (Awb) is subsidie in artikel 4:21 als volgt gedefinieerd: Onder subsidie wordt verstaan: de aanspraak op financiële middelen, door een bestuursorgaan verstrekt met het oog op bepaalde activiteiten van de aanvrager, anders dan als betaling voor aan het bestuursorgaan geleverde goederen of diensten. 3.2.1 Toelichting bij de definitie Er wordt in de definitie gesproken over "aanspraak". Dit wil zeggen dat de subsidie nog niet daadwerkelijk verstrekt hoeft te worden. Wanneer de gemeente zich bijvoorbeeld garant stelt, is dat ook een subsidie. "Aanspraak" wil ook zeggen dat de beslissing om subsidie te verstrekken niet vrijblijvend is. Er is sprake van een rechtens afdwingbare afspraak. De definitie spreekt van "financiële middelen". Dit houdt in dat verstrekkingen in natura niet als een subsidie worden aangemerkt, ook al is de verstrekking in geld waardeerbaar. Wanneer de gemeente een wijkgebouw of sportaccommodatie beschikbaar stelt, geldt dat niet als een subsidie. Met "financiële middelen" worden verstrekkingen in de vorm van een geldbedrag bedoeld. Door te spreken van "met het oog op bepaalde activiteiten" wil de Awb dat van te voren is vastgelegd aan welke activiteiten subsidiegelden worden besteed. Dat kunnen heel uiteenlopende activiteiten zijn, van eenmalige activiteiten tot langdurende activiteiten. Deze omschrijving sluit sociale STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD 8
uitkeringen, huursubsidie, schadevergoedingen en studiefinancieringen uit als subsidie. De ontvangers van deze middelen zijn vrij in de besteding ervan. Met de bepaling "anders dan als betaling voor aan het bestuursorgaan geleverde goederen of diensten" sluit de Awb commerciële transacties met de gemeente uit als subsidie. Betaling van aan de gemeente geleverde goederen of diensten is geen subsidieverstrekking, maar een commerciële transactie Als raad achten wij het wenselijk het bestaande overzicht van subsidie ontvangers nader te toetsen, wij zijn de mening toegedaan dat er in enkele gevallen geen sprake is van een subsidie maar van een commerciële transactie. 3.3 Soorten subsidie in relatie tot de doelstelling In deze Startnotitie wordt aangesloten bij een indeling die vrij algemeen gehanteerd wordt, o Waarderingssubsidies o Normsubsidies o Budgetsubsidies o Projectsubsidies 3.3.1 Waarderingssubsidies Deze kunnen slechts bij hoge uitzondering worden toegekend. 3.3.2 Normsubsidies De normsubsidies zijn vooral bedoeld voor kleinere (semi-professionele) organisaties of vrijwilligersorganisaties met wie de gemeente een bestendige subsidierelatie hoeft. De normsubsidie ontleent zijn naam aan normen aan de hand waarvan de subsidie wordt berekend, zoals inwoneraantal, ledenaantal en deelnemersaantal, binnen het kader van het bestuurlijk subsidiëren zijn normen minder hard dan voordien, normen zijn richtinggevend geworden. Normsubsidies zijn bewerkelijker dan waarderingssubsidies vanwege de inspanningen die subsidieverstrekker en subsidieontvanger moeten doen in het kader van verantwoording en controle. 3.3.3 Budgetsubsidies Budgetsubsidies zijn voornamelijk bedoeld voor grotere instellingen die personeel in dienst hebben en waarmee de gemeente Valkenswaard in de meeste gevallen een langdurige subsidierelatie heeft Een budqetsubsidie kan bestaan uit verschillende componenten bijvoorbeeld voor personeel, huisvesting, activiteiten en exploitatie. Budgetsubsidie brengt meer voorschriften en eisen met zich mee dan een Budq^tsubsid^es'zijn doorgaans grotere subsidiebedragen die verstrekt en afgerekend worden op basis van afspraken over de gewenste prestaties (input), de gewenste activiteiten (throughput) en un maatschappelijke effecten (output). Leidend bij die afspraken zijn de door de raad vastgestelde OnderTudqetsubsidies wordt ook beleidsgestuurde contractfinanciering (BCF) begrepen Met BCF wordt een duidelijke relatie gelegd tussen de gemeentelijke beleidsdoelstellingen en de beoogde resultaten enerzijds en de prestaties van de instellingen en het beschikbare!jbsi^l b."d9 anderzijds. De bijdrage van de gesubsidieerde instellingen aan de gemeentelijke beleidsdoelstellingen wordt hiermee zichtbaar gemaakt. De gemeente bepaalt waf er moet gebeuren en de instellingen geven aan hoe het gebeurt. 3.3.4 Projectsubsidies De projectsubsidie wordt verstrekt voor incidentele activiteiten. Met projectsubsidies kan het college nieuwe en vernieuwende activiteiten ondersteunen en inspringen op actuele ontwikkelingen. Het gaat daarbii om beperkte subsidiebedragen. _.,. + ^ Een projectsubsidie kan worden verleend indien de activiteit valt binnen de door de gemeenteraad vastgestelde beleidskaders en binnen de vastgestelde financiële randvoorwaarden (subsidieplafond). Als in eniq jaar een grote bijdrage voor enig doel wordt voorzien, kan de gemeenteraad het subsidieplafond voor dit doel verhogen. Denk daarbij aan een eenmalige subsidie ter instandhouding van een voorziening die voor de leefbaarheid in een dorp van belang is. STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD 9
Toetsingskaders voor rechtmatigheid en doelmatigheid dienen nader beschreven en uitgewerkt te worden om als instrument gebruikt te kunnen worden door het college en de subsidiecommissie. STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD
4. JURIDISCHE- EN BELEIDSKADERS 4.1 Juridische kaders Od 22-12-2011 heeft de gemeenteraad van Valkenswaard de "Subsidieverordening gemeente Valkenswaard" vastgesteld. Met de wijzigingen in het subsidiebeleid, zoals voorgesteld in deze Startnotitie, behoeft deze subsidieverordening op tal van punten bijstelling. Daarom zal in aans ui mg op deze Startnotitie een nieuwe Algemene subsidieverordening door de raad worden vastgesteld. 4,1.1 Algemene subsidieverordening (Asv) De Asv is de formeel juridische grondslag voor het subsidiebeleid van de gemeente. Zoals al in e naamgeving tot uitdrukking komt is de subsidieverordening algemeen van karakter. Tegenwoordig geldt de opvatting dat specifieke regelingen en voorwaarden beter in beleidsregels of in subsidiebeschikkingen kunnen worden vervat. Het raamwerk van de Asv sluit zoveel mogelijk aan bij titel 4.2 van de Awb, waarin het proces vam subsidieverlening zijn wettelijke basis vindt. Dat wat al in de Awb geregeld is, hoeft met meer in de Asv te worden opgenomen. In de Asv zijn aanvullende regels opgenomen en facultatieve regelingen ui Awb van toepassing verklaard. In grote lijnen wordt de Asv als volgt opgebouwd. Algemene bepalingen; Het subsidieplafond; Aanvraag van subsidieverlening; - Verplichtingen van de subsidieontvanger; - De subsidievaststelling; Intrekking en wijziging van de subsidieverlening; - Slotbepalingen. In het kader van de gewenste werkwijze van bestuurlijk subsidiëren kan het zijn dat dit proces deze werkwijze, juist om duidelijkheid te geven aan de subsidieaanvragers, wordt weergegeven in de Asv. 4.1.2 Overige relevante verordeningen in alaemene zin kan gesteld worden dat overige relevante verordeningen ondergeschikt dienen te worden geacht aan de nieuw vast te stellen subsidieverordening. Daar waar bestaande verordeningen conflicteren met de nieuwe nog vast te stellen subsidieverordening worden specifieke overgangsregelingen per onderdeel geformuleerd. Deze overgangsregelingen maken als zodanig uit van de nieuwe verordening en worden samen met de nieuwe verordening door de raad vastgesteld. 4.2 Beleidskaders Zoals al gesteld is, subsidieverstrekking is geen doel op zichzelf. Subsidie wordt door een gemeente ingezet om iets te bereiken, om beleidsdoelen te realiseren. Die beleidsdoelen zijn in het verleden al in algemene zin geformuleerd, onder andere in de 'Toekomstvisie Valkenswaard. De laatste jaren zijn meer specifieke beleidsdoelen vastgelegd in beleidsplannen die zich richten op afzondernjke beleidsvelden Deze beleidsdoelen vormen het toetsingskader aan de hand waarvan kan worden vastgesteld of een subsidieverstrekking gewenst is. Het is aan do subsidieaanvrager motivatie waaruit de aansluiting bij de beleidsdoelen blijkt uitgebreid te onderbouwen. STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD 11
4.2.1 Algemene beleidskader De WMO 2015 levert de algemene beleidskaders en daarmee het beleidsfundament voor het subsidiebeleid. De specifieke beleidskaders van de gemeente (zoals b.v. sportbeleid en kunstbeleid), bouwen daarop voort. Centraal in het beleidsplan WMO van de gemeente Valkenswaard staan de begrippen 'Participatie' en 'Zelfredzaamheid'. De Zelfredzaamheid staat voor het zelforganiserende vermogen van burgers, waarbij de overheid voorwaardenscheppend en aanvullend actief is. De burger wordt gestimuleerd om te Participeren in de samenleving. In eenvoudiger Nederlands: het gaat om 'meedoen' van alle burgers aan alle facetten van de samenleving. P- De gemeente Valkenswaard vindt dat alle inwoners moeten (kunnen) meedoen aan de samenleving. Mensen die dat uit zichzelf niet kunnen, mogen rekenen op ondersteuning. De gemeente gebruikt subsidie als instrument om het meedoen van haar burgers op velerlei fronten te bevorderen. Mensen die meewerken in en aan de Participatie dragen bij aan het eigen welzijn en aan het welzijn van de anderen in hun omgeving. Meedoen is daarmee een belangrijke voorwaarde voor een duurzaam prettig leefmilieu dat bijdraagt aan verdere positieve ontwikkeling van mens en samenleving. Uit dit algemene beleidskader, gecombineerd met de prestatievelden van de WMO én met specifieke beleidskaders, volgt dat activiteiten waarvoor een subsidie wordt aangevraagd, moeten voldoen aan één of meer van de volgende uitgangspunten:» De activiteit bevordert meedoen aan het maatschappelijke verkeer en het zelfstandig functioneren van mensen. De activiteit bevordert de sociale samenhang en leefbaarheid in dorpen en buurten. De activiteit is gericht op jeugd en draagt bij aan hun opvoeding, ontwikkeling en gezondheid. De activiteit ondersteunt vrijwilligerswerk. 4.2.2 Specifieke beleidskaders Zoals in de paragraaf over de doelstelling van subsidiebeleid is gesteld, wordt subsidie door de gemeente Valkenswaard ingezet om iets te bereiken, om beleidsdoelen te realiseren. Welke de specifieke beleidsdoelen zijn, is voor een belangrijk deel vastgelegd in Bijlage 1. Bijlage 1 geeft de beleidskaders weer die gelijktijdig met de inwerkingtreding van deze Startnotitie vastgesteld zijn door de gemeenteraad. Opgemerkt dient te worden dat de ontwikkeling van beleidskaders een dynamisch proces is: bestaande beleidskaders worden geëvalueerd en bijgesteld, nieuwe beleidskaders worden vastgesteld. Bijlage 1 is daarmee een momentopname, niet bindend maar primair richting gevend, het college kan daar waar gewenst afwijken. Door de raad vastgestelde beleidskaders of beleidskaders die met instemming van de raad zijn gewijzigd en die een relatie hebben met het subsidiebeleid, dienen bij de opstelling van beleidsregels en uitvoeringsprogramma's als toetssteen te worden gehanteerd. STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD 12
De hoofdlijnen van de voor het subsidiebeleid relevante nieuwe en gewijzigde beleidskaders, kunnen door het college als addendum bij Bijlage 1 worden toegevoegd. STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD
5. VERANTWOORDELIJKHEDEN EN BEVOEGDHEDEN 5.1 Gemeenteraad De verdeling van de bevoegdheden gaat er van uit dat de gemeenteraad op hoofdlijnen stuurt en het college zorg draagt voor de uitvoering. De raad stelt daarom de beleidskaders vast, stelt prioriteiten en geeft de financiële kaders aan in de jaarlijkse begroting (jaarprogramma en subsidieplafonds op clusterniveau). Daarnaast stelt de raad de Algemene subsidieverordening vast en zorgt daarmee voor de juridische grondslag van het subsidiebeleid. 5.2 College Het college is verantwoordelijk voor de uitvoering van het subsidiebeleid, binnen de door de raad gestelde kaders. Het college draagt zorg voor verlening, vaststelling en uitkering van subsidies. Daarnaast heeft het college de bevoegdheid de naleving van de subsidievoorwaarden te controleren en zo nodig subsidie in te trekken of te wijzigen. 5.3 Mandatering Eventueel door het college in het verleden verstrekte mandaten dienen bij vaststelling van het nieuwe subsidiebeleid als vervallen te worden beschouwd en expliciet opnieuw te worden bekrachtigd. De raad zal actief in kennis worden gesteld van de toekenning van mandaten. De toekenning van subsidies kan niet door het college worden gemandateerd. Elke subsidie toekenning of weigering is gebaseerd op een door het college genomen openbaar besluit. STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD 14
6. UITVOERINGSBEPALINGEN 6.1 ö. Subsidie I voor wie OUUblUiC vvi^.. Over het algemeen geldt dat subsidies alleen worden verstrekt aan rechtspersonendiegevestigdzij in de gemeente Valkenswaard. Een uitzondering daarop vormen rechtspersonen die elders gev g ziin en wier activiteiten zijn gericht op of ten goede komen aan inwoners van de gemeente Valkenswaard; daaronder worden ook begrepen organisaties die door een samenwerkingsverband rechtspersonen die woonachtig zijn in de gemeente Valkenswaard. Per cluster word uitvoeringsprogramma's vastgelegd aan welke voorwaarden natuurlijke rechtspersonen moeten Eenaanvraag voor subsidie wordt pas in behandeling genomen als er werkelijk een formele aanvraag is ingediend bij het college die voldoet aan het gestelde in de Aw. 6 2 Termijnen aanvraag en verantwoording Termiinen van aanvraag en verantwoording worden gedifferentieerd per subsidiesoort. Het streven is eroftgericht de termijnen Zo kort mogelijk te honden en een zo groot mogelijke (meerjarige toekenning ) zekerheid te verstrekken. 6.3 Formulieren voor aanvraag en verantwoording Om de aanvrager niet te vermoeien met wetstechnische details, zullen er per subsidiesoort standaardformulieren worden ontwikkeld. De format van de formulieren is zodanig opgezet da aanvrager bij juiste invulling, voldoet aan de eisen die de Awb stelt. Ook voor de verantwoording kan een standaardformulier worden ontwikkeld. De formulieren voor aanvraag en verantwoording zullen ook digitaal te benaderen zljn, De gemeente gebruikt standaard aanvraag- en verantwoordingsformulieren om de regeldruk te verminderen. 6 4.1 Indexering,.... De bekostiqingsplafonds van de waarderingssubsidie, de normsubsidie en de projectsubsidie kunnen jaarïjks ws geïndexeerd met hetzelfde algemene indexcijfer dat toegepast wordt,n de otbudq^etsubsidle^kan jaarlijks worden geïndexeerd met een percentage dat door het college wordt vastqesteld Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen de subsidiecomponent voor personeelsko en de overige subsidiecomponenten. Voor de overige subsidiecomponenten geldt het algemene indexcijfer dat toegepast wordt in de gemeentebegroting. in do mmoonent 'nersoneel' wordt rekening gehouden met de verwachte loonontwikkeling. Voor deze indexering wordt aangesloten bij de loonkostenindexering die in de Meicirculaire over de ontwikkeling van het Gemeentefonds wordt gehanteerd. Instellingen met personeel in dienst die budgetsubsidie ontvangen, zijn hierdoor in sta schommelingen in de loonontwikkeling op te vangen. 6.4.2 Opbouw reserve Het is gesubsidieerde organisaties en instellingen toegestaan reserves te vormen. Denk hierbij aan organisatievormen die zo kleinschalig zijn dat het oprichten en in stand houden van een vereniging of stichting niet in verhouding staat tot de (b.v. éénmalige) activiteit. ï OïiïL id I. niet gekozen.oe, een CAO-specitleke inde»n g. GesuKMieerde instellingen kunnen met deze indexeling zeil antloiporen op schommelingen in de loonontwikkeling binnen hun eigen CA. STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD 15
Instellingen en organisaties met een budgetsubsidie mogen reserves vormen onder de volgende voorwaarden: dat de afgesproken activiteiten zijn uitgevoerd; dat de vermogensaanwas in de reserves het subsidiebedrag niet mag overstijgen, de reserve niet onevenredig hoog mag zijn. In de jaarrekening van de instelling moeten opbouw en reserves duidelijk verantwoord worden. 6.4.3 Bevoorschotting Budgetsubsidie voor grotere instellingen (vanaf een subsidiebudget van 50.000,00) wordt vastgesteld en afgerekend per kalenderjaar op basis van inhoudelijk en financieel verslag. Bij aanvang van elk kwartaal vindt bevoorschotting plaats ter hoogte van 25% van het verleende subsidiebudget. De overige subsidies worden direct vastgesteld en in hun geheel verstrekt aan het begin van het boekjaar of bij aanvang van de activiteit. 6.5 Intrekking en wijziging Het college heeft op grond van de Awb4 de bevoegdheid subsidies in te trekken of te wijzigen. Dit kan vooraf worden toegepast bij de subsidieverlening, maar ook achteraf bij de subsidievaststelling. De redenen van subsidie-intrekking of-wijziging zijn in de Awb omschreven zoals wanneer de subsidieontvanger niet voldaan heeft aan zijn verplichtingen of wanneer de te subsidiëren activiteit niet plaatsvindt. Als het college een subsidie intrekt of een subsidierelatie beëindigt, dient dit binnen twee maanden na het collegebesluit per aangetekende brief aan de subsidieaanvrager kenbaar gemaakt te worden. Een intrekking van de subsidie dient vooraf gegaan te worden door een aanzegging per aangetekende brief waarin het voornemen tot intrekking is gemotiveerd. 4 Awb Afdeling 4.2.6 Intrekking en wijziging STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD 16
7. OPZET UITVOERINGSPROGRAMMA'S cluster het subsidieplafond vast. In de uitvoeringsprogramma's wordt het subsidieplafond per cluster genoemd. 7.1 Indeling in clusters en producten CLUSTER Wonen Werken Vrije tijd Welzijn Bestuur & Organisatie PRODUCT Landschapscultuur Dorpshuizen/buurtvereniqingen Recreatie en toerisme Educatie - breed Monumenten Bibliotheekwerk Kunst Amateuristische kunstbeoefening Muzikale en Kunstzinnige vorming Volkscultuur Media Binnensportverenigingen Buitensportverenigingen Sport algemeen Sociaal- cultureel werk Jeugd- en jongerenwerk Ouderenwerk Culturele minderheden Gezondheidszorg Maatschappelijke dienstverlening Zorginstellingen Vrijwilligerswerk 1 N.v.t. =11 maximaal beschikbaar is voor het verstrekken van subsidies. vttgeltelsusw de eventuele pryeaanpaesingen en indexeringen, TOor zover deze bi het opstellen van de begroting nog niet bekend z, n. legitimiteit. STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD 17
7.4 Toetsingsinstrument Simpel gesteld kan men afwegen of een activiteit van een subsidievrager past binnen de geschetste beleidskaders. Is het antwoord 'Ja' dan is er een recht op subsidie, mits voldaan wordt aan andere voorwaarden uit de Algemene Subsidieverordening en de Startnotitie en er sprake is van een positieve beoordeling door de commissie. Is het antwoord 'nee' dan bestaat geen recht op subsidie. De praktijk is vaak weerbarstiger en vraagt om een meer genuanceerde benadering. Daarbij wordt de volgende driedeling als instrument gehanteerd; 1. het te subsidiëren product is onmisbaar bij de verwezenlijking van beleidsdoelstellingen; 2. het te subsidiëren product draagt in ruime mate bij aan de verwezenlijking van beleidsdoelstellingen; 3. het te subsidiëren product heeft raakvlakken met beleidsdoelstellingen. Aan omvangrijke en complexe subsidierelaties mogen andere eisen worden gesteld dan aan beperkte en eenvoudige subsidierelaties. Naar indeling van de subsidiesoorten wordt het toetsingsinstrument gehanteerd volgens onderstaande matrix. Soort subsidie Waarderingssubsidie Normsubsidie Budgetsubsidie Projectsubsidie Minimale toetsingseis Het te subsidiëren product heeft raakvlakken met beleidsdoelstellingen. Het te subsidiëren product draagt in ruime mate bij aan de verwezenlijking van beleidsdoelstellingen. Het te subsidiëren product is onmisbaar bij de verwezenlijking van beleidsdoelstellingen. Het te subsidiëren product heeft raakvlakken met beleidsdoelstellingen. Daarnaast kan het toetsingsinstrument worden toegepast om binnen een cluster tot een prioritaire afweging te komen bij de verdeling van het subsidiebudget. STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD 18
Bijlage 1 Overzicht van actuele beleidskaders beleidskader Beleidsplan Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 2018 Nota Cultuurbeleid 2012-2015 Valkenswaard Uitvoeringsnota Seniorenbeleid gemeente Valkenswaard 2014 Nota lokaal gezondheidsbeleid relevante uitgangspunten De WMO onderscheidt de volgende doelen die een relatie met subsidiebeleid (kunnen) hebben: 1 De zelfredzaamheid van inwoners wordt zo veel mogelijk gestimuleerd. 2. De directe omgeving van cliënten wordt ondersteund, zodat inwoners zo lang mogelijk in de eigen omgeving kunnen blijven wonen. 3. Alle betrokkenen (vrijwilligers, lokale organisaties, gemeente en bedrijven) dragen bij aan een (sociale en fysieke) omgeving die ondersteunend is voor inwoners die deze steun nodig hebben. 4. Het gebruik van maatwerkvoorzieningen is afgenomen ten gunste van algemene voorzieningen en maatschappelijke ondersteuning. Uitgangspunten en hun raakvlakken met subsidiebeleid: Behoud van cultuurvoorzieningen die de gemeenschapszin versterken. Stimuleren van actieve en passieve deelname van met name jongeren en ouderen aan het kunst- en cultuuraanbod. Bijzondere aandacht voor amateuristische kunst- en cultuurbeoefening. - Spreiding van voorzieningen en participatie van burgers. - Bevorderen van kwaliteit en diversiteit van het kunst- en cultuuraanbod. Bevorderen van de zelfredzaamheid van ouderen en het zo lang mogelijk uitstellen van intramurale zorg. Speerpuntemderen van de gezondheid en het voorkomen van ziekten door het aanpakken van risicovolle (leefstijl)factoren; - terugdringen van de sociaal economische gezondheidsverschillen. STARTNOTITIE SUBSIDIEBELEID 2015 GEMEENTE VALKENSWAARD