DEEL DRIE: WERKBLADEN

DEEL DRIE: WERKBLADEN

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING CASUS: AMINA Alle vrijheid die ik in Turkije had verdwijnt. Ik voelde me opgesloten en depressief. Toen ik mijn man leerde kennen ben ik misschien te veel van dingen uitgegaan en heb ik te weinig gevraagd. We hebben het nooit gehad over mijn dromen. AMINA MAG NIET WERKEN Ik ben Amina. Ik ben geboren in Turkije. Ik ben opgegroeid in een warm gezin, waar ik alle mogelijkheden kreeg om mezelf te ontplooien. Toen ik 17 was leerde ik tijdens de zomervakantie mijn man kennen. Hij woonde in Nederland en ging jaarlijks op vakantie naar Turkije. Het ging snel. Aan het eind van de zomer waren we verloofd. Ik herinner me de oppervlakkige gesprekken van toen. We hielden contact via de telefoon en Skype. Zo leerde ik mijn toekomstige man beter kennen en ik merkte dat we veel raakvlakken hadden. Een jaar later trouwen we en ga ik met hem mee naar Nederland. Ik vond het enorm lastig alles achter te laten in Turkije, maar hoopte in Nederland mijn dromen te verwezenlijken. Het leven in Nederland was heel anders dan ik me had voorgesteld. Mijn man heeft andere ideeën over het huwelijk dan ik. Hij verwacht dat ik alle zorgtaken op me neem. We trekken in bij zijn ouders, zodat ik ook voor hen kan zorgen. Ik mag de taal niet leren en niet werken, omdat mijn man bang is dat ik dan te zelfstandig word en hem verlaat. Alle vrijheid die ik in Turkije had verdwijnt. Ik voelde me opgesloten en depressief. Toen ik mijn man leerde kennen ben ik misschien te veel van dingen uitgegaan en heb ik te weinig gevraagd. We hebben het nooit gehad over mijn dromen. 30

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING Uiteindelijk besluit ik te vertrekken. Dat was heel lastig, omdat ik helemaal geen sociaal vangnet had. Ik sprak de taal niet, kende weinig mensen en was nog afhankelijk van mijn man voor mijn verblijfstatus. Nu wil ik mijn dromen alsnog waarmaken. Daarom ga ik nu 3 keer per week naar taalles. Ik heb daar ook nieuwe vriendinnen gemaakt. Als ik de taal goed spreek en ik mijn studie heb afgemaakt wil ik graag aan het werk met mensen die in een vergelijkbare situatie zitten als waar ik in zat. Hopelijk kan ik met mijn ervaring anderen helpen. VRAGEN 1. Herkennen jullie de situatie van Amina? Kennen jullie vrouwen die in een vergelijkbare situatie zitten? 2. Amina s man heeft andere ideeën over het huwelijk. Hij vindt dat de vrouw zorgtaken op zich moet nemen. Wat vinden jullie daarvan? 3. Volgens Amina mag ze niet werken van haar man omdat ze dan te zelfstandig wordt. Wat vinden jullie daarvan? Kan je als vrouw te zelfstandig zijn? 4. Wat zouden jullie ervan vinden als je man verwacht dat je voor zijn ouders zorgt? 5. Amina zegt dat ze misschien te weinig doorgevraagd heeft voor ze met haar man trouwde. Denken jullie dat dit had kunnen helpen? 6. Amina heeft uiteindelijk haar man verlaten. Wat vinden jullie daarvan? 7. Wat vinden jullie van Amina s voornemen om Nederlands te leren en mensen te helpen die in een vergelijkbare situatie zitten? 31

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING CASUS: I N D R A Ben ik echt een slechte moeder als ik weer ga werken? Heeft mijn kind geen moeder nodig die er altijd is? Breng ik hierdoor het ontwikkelingsproces van mijn kind in gevaar? Op een crèche is er misschien niet voldoende aandacht voor mijn kind. En wat als er iets ergs gebeurd en ik ben er niet bij? INDRA TWIJFELDE OF ZE EEN GOEDE MOEDER KON ZIJN ÉN KON WERKEN Mijn naam is Indra. Ik ben opgegroeid in Suriname. Ik werd door mijn ouders gestimuleerd om te werken en om economisch zelfstandig te zijn. Mijn ouders komen zelf uit een arm milieu en we zijn naar Nederland gekomen omdat er hier meer kansen waren. In Nederland volgde ik een opleiding en werd secretaresse. Ik leerde hier mijn man kennen en we werkten allebei. Toen ik zwanger werd zei ik dat ik graag weer wilde gaan werken na mijn verlof. Ik Mijn man had hier niet echt een duidelijke mening over. Hij gaf aan mijn keuze te steunen, wat die keuze ook zou zijn en dat we samen zouden kijken naar de opvang voor het kind. Toch merkte ik al snel dat mijn omgeving er anders over dacht. Vriendinnen en kennissen vonden dat ik echt niet kon gaan werken als ik een kind had. Of dat ik het kind in ieder geval niet naar de crèche kon sturen. Ik merkte dat ik enorm begon te twijfelen. Ben ik echt een slechte moeder als ik weer ga werken? Heeft mijn kind geen moeder nodig die er altijd is? Breng ik hierdoor het ontwikkelingsproces van mijn kind in gevaar? Op een crèche is er misschien niet voldoende aandacht voor mijn kind. En wat als er iets ergs gebeurd en ik ben er niet bij? Gedurende mijn hele zwangerschap spoken deze vragen door mijn hoofd. 32

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING Ik bedenk uiteindelijk dat ik een goede moeder wil zijn en wil werken. Op die manier kan ik me ontwikkelen en doe ik iets voor mezelf. Ik was alleen nog opzoek naar een oplossing waarbij mijn kind niet naar de crèche hoefde. Ik besluit te gaan praten met vrouwen die moeder zijn en wel werken en merkte al snel dat er andere mogelijkheden bestaan. Ik heb ervoor gekozen iemand uit haar omgeving te vragen voor de opvang van mijn kind. Op die manier kan ik mijn kind met ene gerust hart achter laten als ik naar mijn werk ga. Ik heb gemerkt hoe belangrijk het is om met verschillende mensen in gesprek te gaan. Er zijn altijd meer mogelijkheden, zo lang je maar open staat voor het vinden van een oplossing. Als je zo maar van dingen uitgaat kan je een verkeerde keuze maken en daar op lange termijn spijt van krijgen. VRAGEN 1. Wat vinden jullie van het combineren van werk en kinderen? 2. Indra s man vindt het prima als ze gaat werken als moeder, maar haar vriendinnen vinden het niet goed. Herkennen jullie deze situatie? 3. Hoe denken jullie over kinderopvang? 4. Indra besloot om met meer mensen te gaan praten over haar twijfels. Wat vinden jullie daarvan? 5. Met wie zouden jullie praten over dit soort vragen? Hebben jullie hier zelf ervaring mee? 33

E L S KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING CASUS: Als we samen zijn en hij bij mij blijft slapen ben ik verantwoordelijk voor het huishouden. Mijn vriend heeft een drukke baan en komt er niet aan toe om al die dingen te doen. Ik vind het eigenlijk heel logisch dat ik, omdat ik minder werk, meer huishoudelijke taken op me neem. Ik vind het wel belangrijk om m n studie af te maken, maar doorstuderen spreekt me niet aan. ELS ZIET HAAR OPLEIDING ALS PLAN B Mijn naam is Els en ik ben 19 jaar. Ik volg een opleiding Zorg aan het ROC. Daarnaast werk ik in een snackbar om wat geld te verdienen. Ook krijg ik wat geld van de gemeente om mijn studie en kamer te kunnen betalen. Mijn vriendje is al wat ouder en is monteur in een garage. Mijn vriend en ik hebben duidelijke rollen in onze relatie. Als we samen zijn en hij bij mij blijft slapen ben ik verantwoordelijk voor het huishouden. Mijn vriend heeft een drukke baan en komt er niet aan toe om al die dingen te doen. Ik vind het eigenlijk heel logisch dat ik, omdat ik minder werk, meer huishoudelijke taken op me neem. Ik vind het wel belangrijk om mn studie af te maken, maar doorstuderen spreekt me niet aan. Ik wil mijn studie vooral afmaken, zodat ik een diploma op zak heb voor het geval dat. 34

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING Als ik denk aan de toekomst denk ik vooral over de toekomst met mijn vriend. Hij zou ook wel een gezin willen starten. Na mijn studie lijkt het me geweldig om moeder te worden. Dan wil ik ook echt niet meer werken. Een kind breng je niet naar de crèche. Ook mijn vriend vindt het beter als ik dan thuis blijft en hij verantwoordelijk is voor het inkomen. Hij moet ook niet minder gaan werken, want ik kan veel beter voor het kind zorgen. Dat komt doordat het voor een moeder veel natuurlijker is om voor de kinderen te zorgen, dan voor een vader. Je bent als moeder verplicht om ervoor te zorgen dat je kinderen goed opgroeien. Een kinderopvang kan dit veel minder goed, dan een moeder. Daarnaast gebeuren daar allemaal rare dingen, dus een crèche is voor mij echt een no go. VRAGEN 1. Els en haar vriend hebben duidelijke rollen in hun relatie. Herkennen jullie dit? Hoe is de rolverdeling bij jullie thuis? 2. Els vindt het normaal dat zij naast haar studie en bijbaan voor het huishouden zorgt. Hoe denken jullie daarover? 3. Els volgt een opleiding, maar is niet van plan deze te gebruiken om te gaan werken. Wat vinden jullie daarvan? Herkennen jullie dit? 4. Els wil haar kind niet naar de crèche brengen. Zouden jullie dat wel doen? 5. Els vindt dat zij beter voor het kind kan zorgen dan de vader. Vinden jullie dat ook? 35

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING CASUS: KARIN Ik vind het heel spannend om aan te geven dat ik niet tevreden ben over het leven dat we nu leiden en dat ik andere dingen wil doen. Het zal misschien wel betekenen dat hij ook minder moet gaan werken of dat we toch kiezen voor de creche. Maar als ik echt stappen wil zetten in mijn ontwikkeling kan hij me misschien zelfs wel helpen en advies geven. KARIN WIL WEL WEER WERKEN Mijn naam is Karin en ik ben 24 jaar. Toen ik jong was interesseerde school me vrij weinig. Ik wist ook niet goed wat ik wilde doen. Ik haalde mijn vmbo-diploma en besloot niet door te studeren, maar te gaan werken. Toen ik 17 was leerde ik mijn man kennen. Hij studeerde aan de universiteit en ging daarna aan de slag bij de gemeente. Als ik terugkijk op die jaren denk ik dat ik mezelf heb weggecijferd. Ik wilde mijn man graag de ruimte bieden om zijn doelen te bereiken en ik wist zelf nog altijd niet wat ik wilde doen. Logisch dus dat ik het huis draaiende hield. In het begin combineerde ik dit nog met een bijbaan in een winkel, maar toen ik zwanger werd ben ik helemaal gestopt met werken. Mijn man en ik waren het eens dat ik thuis zou blijven om voor hun zoon te zorgen. Mijn wereld werd steeds kleiner. Ik was alleen maar bezig met mijn kind en kwam weinig buiten. Wanneer ik met vriendinnen sprak merkte ik dat hun wereld steeds verder van die mij begint te liggen. Mijn vriendinnen zijn nog helemaal niet bezig met het stichten van een gezin, maar meer bezig met feesten en hun eigen dromen verwezenlijken. Als ze het over toekomstplannen hebben, wist ik eigenlijk niet wat te antwoorden. Het lukte me niet verder te denken dan het moment waarin ik leefde. Ook de relatie met mijn man was niet meer hetzelfde. Waar we vroeger veel dingen samen deden, konden we nu steeds minder goed praten. Het 36

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING leek alsof ik stilstond terwijl hij zich steeds verder ontwikkelde. Ik heb mij opgegeven voor een training over Kiezen voor Werk en heb ontdekt dat er veel meer vrouwen zijn die in dezelfde situatie zitten. En door vrouwen enthousiast te horen spreken over hun werk en dromen, merk ik dat ik heel graag stappen wil zetten. Na de training heb ik me aangemeld voor een cursus waarin ik samen met een coach op zoek ga naar welke banen bij mij passen. Het liefst zou ik terug naar school willen, omdat ik het gevoel heb dat ik nog zo veel kan bijleren. Maar voordat ik hieraan begin vind ik het belangrijk een goed gesprek te voeren met mijn man. We houden enorm veel van elkaar, maar hij is ook wel erg gewend aan de situatie waarin ik thuis ben en hij werkt. Ik vind het heel spannend om aan te geven dat ik niet tevreden ben over het leven dat we nu leiden en dat ik andere dingen wil doen. Het zal misschien wel betekenen dat hij ook minder moet gaan werken of dat we toch kiezen voor de creche. Maar als ik echt stappen wil zetten in mijn ontwikkeling kan hij me misschien zelfs wel helpen en advies geven. Misschien kent hij mensen met wie ik kan praten of die mij willen helpen. VRAGEN 1. Karin wist niet goed wat zij wilde worden na haar opleiding. Wat waren vroeger jouw ambities? 2. Karin bleef thuis om haar man te ondersteunen in zijn carrière. Wat vinden jullie daarvan? 3. Karin merkt dat ze niet goed meer kan meepraten met haar vriendinnen en man omdat ze alleen maar bezig is met haar gezin. Kunnen jullie goed praten met vrienden die werken? 4. Karin zou het liefst terug naar school gaan. Zouden jullie een opleiding willen doen? 5. Karin vindt het spannend om met haar man te praten over haar ambities. Praten jullie wel eens over jullie ambities? Zo ja, met wie? 6. Hoe voeren jullie zelf het gesprek over bovenstaande onderwerpen met je eigen kinderen? 37

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING CASUS: FATIMA Ik had geen familie in Nederland en had weinig kennissen, waardoor het in het begin erg zwaar was. Bij wie moest ik aankloppen voor hulp? En hoe moest het nu verder met mij en de kinderen? Gelukkig kreeg ik hulp van een organisatie die mij kon begeleiden en informatie gaf over mijn rechten. FATIMA WAS NIET VOORBEREID OP HET WEGVALLEN VAN DE KOSTWINNAAR Ik ben Fatima. Ik ben geboren in een klein dorpje in Marokko. Toen ik jong was kon ik niet naar school, omdat ik mijn ouders op het platteland hielp. Het werk was zwaar, maar ik heb een fijne en veilige jeugd gehad. Ik herinner me vooral mijn oma en de mooie zonsopgangen. Toen ik 17 was ging ik trouwen met een Marokkaanse man die in Nederland woonde. Ik vond het heel spannend om naar Nederland te verhuizen, maar vertrouwde de keuze van mijn vader. Hij stemde in met mijn huwelijk, omdat ik in Nederland een beter leven zou kunnen hebben. In Nederland hebben mijn man en ik een goed leven. Ik heb drie kinderen en de meeste tijd besteed ik aan de zorg voor mijn kinderen en het huishouden. Toen mijn kinderen iets minder zorg nodig hadden ben ik naar het buurthuis gegaan om Nederlands te leren. Ik vind de taal nog altijd erg moeilijk. In 2016 overleed mijn man plotseling. Ik had geen familie in Nederland en had weinig kennissen, waardoor het in het begin erg zwaar was. Bij wie moest ik aankloppen voor hulp? En hoe moest het nu verder met mij en de kinderen? Gelukkig kreeg ik hulp van een organisatie die mij kon begeleiden en informatie gaf over mijn rechten. 38

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING Toen bleek dat mijn man nooit iets op papier had gezet voor zijn overlijden. Omdat ik al een meerderjarige zoon heb kreeg ik maar een deel van zijn nabestaande pensioen, waardoor ik in de financiele problemen kwam. Mijn oudste zoon kan namelijk niet zoveel bijdragen als de overheid voor ogen heeft. Pas toen mijn man overleed bedacht ik me dat ik het altijd fijn vond om thuis te zijn en niet te werken, maar dat dit ook betekent dat ik nu in een extra lastige situatie zit. Zonder te kunnen lezen en schrijven en zonder diploma is het lastig om voor jezelf te kunnen zorgen. Als ik vroeger de mogelijkheid had gehad om naar school te gaan en om hier in Nederland te gaan werken, zou dit niet gebeurd zijn. Daarnaast heb ik ook nooit met mijn man gesproken over de mogelijkheid dat hij komt te overlijden. Dan hadden we dit voor kunnen zijn. Ik was van veel dingen niet op de hoogte. Ik zou vrouwen het advies geven om altijd van tevoren dit moeilijke gesprek aan te gaan met je partner. Op die manier ben je op alles voorbereid, ook op het ergste. VRAGEN 1. Fatima heeft haar school of opleiding nooit afgemaakt en is gelukkig met haar leven thuis. Herkennen jullie dat? 2. Fatima heeft nooit nagedacht over hoe vervelend het kan zijn dat zij geen opleiding had en de taal niet sprak. Hoe denken jullie hierover? 3. Fatima heeft geen inzicht in de financiën van haar gezin. Wat weten jullie van de financiën? Hoe kan je ervoor zorgen dat je hiervan goed op de hoogte bent? 4. Fatima heeft nooit met haar man gesproken over financiën. Wat bespreken jullie met je partner? Hoe kan je dit gesprek aangaan? 5. Fatima en haar man hadden niet goed nagedacht over wat er zou gebeuren als hij zou overlijden. Weet je hoe dat bij jullie is geregeld? 6. Fatima kende wat mensen en een organisatie die haar konden helpen toen haar man overleed. Wat voor contacten hebben jullie buiten het gezin? 39

Leskaart Jaaroverzicht DOOR ZETTEN KENNIS BESC H I K KING ZELF AMBITIE DOORLEREN VOOR UITGANG DURVEN Voorbeeld

JAAROVERZICHT Inkomsten JAN FEB MRT APR MEI JUNI JULI AUG SEPT OKT NOV DEC netto salaris of uitkering 1103 1103 1103 1103 1103 1103 1103 1103 1103 1103 1103 1103 toeslagen 325 325 708 325 325 708 325 325 708 325 325 708 overige inkomsten 3 3 3 3 711 3 3 3 3 3 3 3 1. Totaal inkomsten 1431 1431 1814 1431 2139 1814 1431 1431 1814 1431 1431 1814 Uitgaven Vaste lasten JAN FEB MRT APR MEI JUNI JULI AUG SEPT OKT NOV DEC huur/hypotheek 300 300 300 300 300 300 300 300 300 300 300 300 servicekosten 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 energie 45 45 45 45 45 45 45 45 45 45 45 45 water 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 rioolrecht afvalstoffenheffing overige heffingen zorgverzekering 115 115 115 115 115 115 115 115 115 115 115 115 aansprakelijkheidsverzekering 48 inboedelverzerzekering uitvaartverzekering 96 overige verzekeringen telefoon/internet/televisie 48 48 48 48 48 48 48 48 48 48 48 48 mobiele telefoon 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 abonnement krant/tijdschrift 50 50 50 50 50 50 contributie vereniging wegenbelasting autoverzekering onderhoud en APK afbetaling of afschrijving auto alimentatie school- en studiekosten kinderopvang afbetalingen 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 A. Totaal vaste lasten 628 678 772 678 628 678 628 678 628 678 628 678 Reserveringsuitgaven JAN FEB MRT APR MEI JUNI JULI AUG SEPT OKT NOV DEC kleding & schoenen 321 321 321 321 inventaris & onderhoud huis en tuin 104 104 104 104 104 104 104 104 104 104 104 104 vervoer 35 35 35 35 35 35 35 35 35 35 35 35 vakantie en vrije tijd 25 25 25 25 25 25 25 270 25 25 25 25 overig (o.a. extra ziektekosten) 20 20 20 sparen 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 B. Totaal reserveringsuitgaven 184 184 525 184 184 505 204 429 505 184 204 505 Huishoudelijke uitgaven JAN FEB MRT APR MEI JUNI JULI AUG SEPT OKT NOV DEC voeding 333 333 333 333 333 333 333 333 333 333 333 333 persoonlijke verzorging 20 66 20 66 20 66 20 66 20 66 20 66 was- en schoonmaakmiddelen 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 overige huishoudelijke uitgaven 65 65 65 65 65 65 65 65 65 65 65 65 C. Totaal huishoudelijke uitgaven 433 479 433 479 433 479 433 479 433 479 433 479 2. Totaal uitgaven (A+B+C) 1245 1341 1730 1341 1245 1662 1265 1586 1566 1341 1265 1662 Over / Tekort (1-2) 186 90 84 90 894 152 166-155 248 90 166 152

Leskaart Jaaroverzicht DOOR ZETTEN KENNIS BESC H I K KING ZELF AMBITIE DOORLEREN VOOR UITGANG DURVEN Naam:

JAAROVERZICHT Inkomsten JAN FEB MRT APR MEI JUNI JULI AUG SEPT OKT NOV DEC netto salaris of uitkering toeslagen overige inkomsten 1. Totaal inkomsten Uitgaven Vaste lasten JAN FEB MRT APR MEI JUNI JULI AUG SEPT OKT NOV DEC huur/hypotheek servicekosten energie water rioolrecht afvalstoffenheffing overige heffingen zorgverzekering aansprakelijkheidsverzekering inboedelverzerzekering uitvaartverzekering overige verzekeringen telefoon/internet/televisie mobiele telefoon abonnement krant/tijdschrift contributie vereniging wegenbelasting autoverzekering onderhoud en APK afbetaling of afschrijving auto alimentatie school- en studiekosten kinderopvang afbetalingen A. Totaal vaste lasten Reserveringsuitgaven JAN FEB MRT APR MEI JUNI JULI AUG SEPT OKT NOV DEC kleding & schoenen inventaris & onderhoud huis en tuin vervoer vakantie en vrije tijd overig (o.a. extra ziektekosten) sparen B. Totaal reserveringsuitgaven Huishoudelijke uitgaven JAN FEB MRT APR MEI JUNI JULI AUG SEPT OKT NOV DEC voeding persoonlijke verzorging was- en schoonmaakmiddelen overige huishoudelijke uitgaven C. Totaal huishoudelijke uitgaven 2. Totaal uitgaven (A+B+C) Over / Tekort (1-2)

DURVEN GROEI DROMEN E R VAR I N G RUIMTE JEZELF NETWERK DOOR LEREN Leskaart Invul CV Naam:

INVUL CV Naam Ik ben Geboortedatum Daarom bezit ik de volgende kwaliteiten: Ervaringen Ik ben Daarom bezit ik de volgende kwaliteiten: Ik ben Daarom bezit ik de volgende kwaliteiten: Mijn rolmodel is Daarom wil ik werken aan de volgende kwaliteiten:

KENNIS AMBITIE DOORLEREN ZELF BESC H I K KING DURVEN VOOR UITGANG DOOR ZETTEN Naam: Leskaart Kwaliteitenlijst

KWALITEITENLIJST Moeder Partner Dochter/familielid Vriendin Huisvrouw Vrijwilliger Aandachtig Actief Behulpzaam Communicatief Coöperatief Creatief Eerlijk Enthousiast Flexibel Geduldig Handig Humoristisch Klantgericht Kritisch Leergierig Ordelijk Opgewekt Oplossingericht Loyaal Respectvol Sociaal vaardig Stressbestendig Volhardend Zorgzaam

Leskaart Vervolgstappen DROMEN E R VAR I N G RUIMTE DOOR JEZELF LEREN GROEI NETWERK DURVEN Naam:

VERVOLGSTAPPEN Mijn (werk)wens is: Wie ken ik? IK Waar kan ik heen? Vervolgstappen: 1. 2. 3.