Inleiding Weten en kijken Pedagogisch medewerker in de kinderopvang: een belangrijk en verantwoordelijk beroep! Goede kinderopvang is een waardevolle aanvulling op de opvoeding thuis. Kinderopvang biedt goed ingerichte binnen- en buitenruimtes, contact met leeftijdgenootjes en begeleiding van professionele medewerkers. Deze onderdelen kunnen naast de opvoeding thuis een positieve bijdrage leveren aan de ontwikkeling van kinderen. Maar hoe zorg je nu als pedagogisch medewerker dat al die ontwikkelingsmogelijkheden van de kinderopvang goed benut worden? Het pedagogisch beleid van de organisatie geeft hiervoor de kaders. Hierin staat hoe de organisatie om wil gaan met de ontwikkelingsmogelijkheden die de kinderopvang kan bieden. In het beleid worden de uitgangspunten voor de uitvoering beschreven. Je komt hierin ook vier opvoedingsdoelen tegen die de wet Kinderopvang (in de bijbehorende beleidsregels kwaliteit kinderopvang) stelt. Dit logboek sluit aan op de (wettelijke) opvoedingsdoelen die in het pedagogisch beleid beschreven staan en geeft je de mogelijkheid nog bewuster te werken aan de ontwikkelingsmogelijkheden voor kinderen. Daarnaast geeft dit logboek je de mogelijkheid ouders en collega s te laten zien welke ontwikkelingskansen je de kinderen die dag geboden hebt en om hierover in gesprek te gaan. Daarmee draagt het logboek bij aan de uitvoering van de verzorgende, opvoedkundige en educatieve taak die je hebt als pedagogisch medewerker. We bespreken in dit logboek de verschillende opvoedingsdoelen, interactievaardigheden en ontwikkelingsgebieden. Hierbij kan de indruk ontstaan dat dit afzonderlijke items zijn. Dit is niet het geval. De verschillende opvoedingsdoelen hangen samen en overlappen elkaar. Net zo als de interactievaardigheden en ontwikkelingsmijlpalen. Je kunt het zien als het leren van kinderen. Kinderen leren spelend gedurende de hele dag, ook tijdens verzorgingsmomenten. In dat spel komen allerlei aspecten van leren samen. Voor het overzicht is er in dit boek toch gekozen om onderscheid te maken tussen de verschillende opvoedingsdoelen, interactievaardigheden en ontwikkelingsmijlpalen. Met de kanttekening dat dit in de praktijk moeilijk te scheiden is. Dit laat het volgende voorbeeld uit het hoofdstuk Weten al zien: Als een kind moeite heeft met afscheid nemen van een ouder, werk je aan emotionele veiligheid als je het kind vasthoudt en troost, maar je werkt tegelijkertijd ook aan de persoonlijke competentie (bijvoorbeeld woordenschat) als je met het kind praat en verwoordt wat er gebeurt. Daarnaast werk je aan de sociale competentie als je het getrooste kind begeleidt naar spel met een leeftijdgenootje. Tenslotte werk je aan het overdragen van waarden en normen als je laat zien dat je verdrietig mag zijn bij het afscheid nemen, dat hier aandacht voor is en dat dit gebeurt bij het zwaairaam. Tot slot, het logboek is geen uitgebreid kennis- of studieboek, want dit is er al in de vorm van het Pedagogisch Kader Kindercentra 0-4 jaar. Het is vooral een doe- en inspiratieboek. We raden je aan regelmatig het boek Pedagogisch Kader Kindercentra 0-4 erbij te pakken, want hierin staat veel waardevolle informatie.
Volgen Logboek In dit deel ga je aan de slag met het bijhouden van een logboek. Wat is de meerwaarde van het bijhouden van een logboek? Het zorgt er allereerst voor dat je dagelijks bewust werkt aan het creëren van ontwikkelingskansen voor kinderen, de opvoedingsdoelen. Je gebruikt weloverwogen je interactievaardigheden. Verder geeft het logboek je een mogelijkheid om met collega s in gesprek te gaan over het vak en met de ouders over de ontwikkeling van de kinderen.
Doen Sensitieve responsiviteit In dit hoofdstuk vind je voorbeelden van zowel speel-leeractiviteiten als verzorg-leeractiviteiten. Bij alle activiteiten staat vermeld op welk opvoedingsdoel, interactievaardigheid en ontwikkelingsfase het accent ligt. Natuurlijk werk je per activiteit bijna altijd aan alle doelen, zet je meestal al je interactievaardigheden in en ben je bezig met meerdere ontwikkelingsgebieden. We leggen accenten om bewust te werken aan de doelen, interactievaardigheden en ontwikkelingsgebieden. Bij iedere activiteit staat vermeld waar je achtergronden kunt vinden in het Pedagogisch Kader Kindercentra 0-4 jaar. Het is echt inspirerend om deze teksten erbij te lezen. Misschien heb je zelf ook hele goede activiteiten waarbij je aan kan geven aan welk doel je werkt, welke interactievaardigheden je hiervoor inzet en op welk ontwikkelingsgebied het accent ligt. Hiervoor is een format beschikbaar wat zelf ingevuld kan worden. Zo breidt je het inspiratiehoofdstuk uit met eigen voorbeelden waaruit iedereen kan putten.
Respect voor autonomie
Structureren en grenzen stellen
Praten en uitleggen
Ontwikkelingsstimulering
Begeleiding van interacties