Samenvatting Monitoring Rapportage Nulmeting + 2 jaar (T 0+2 ) Gemeente Neder-Betuwe juni 2018 In opdracht van de Tafel Monitoring Uitgevoerd door: Alliander Klimaatverbond Nederland Rijkswaterstaat
Samenvatting Neder-Betuwe Si nds de offici ë l e s ta rt op 17 ma a rt 2015 he bbe n a l me e r da n 200 pa r je n he t Ge l de rs Ene rgi e a kkoord (GEA) onde rte ke nd. Hi e ri n zi jn de na ona l e doelstellingen van het SER Energieakkoord doorvertaald naar de Gelderse context met als punt op de horizon een klimaatneutraal Gelderland in 2050. In het GEA en de bijbehorende uitvoeringsagenda wordt het belang van een regelmatig meten en vooruit kijken onderschreven. De ze ra pporta ge ge e i nzi cht i n de me e s t re ce nte, be ke nde ge ge ve ns omtre nt e ne rgi e ge brui k i n Ge l de rl a nd. Door de ze ra pporta ge i s he t moge l i jk de ontwikkeling van het energiegebruik en duurzame opwek in Gelderland in beeld te krijgen. De gegevens zijn nog niet exact uitgekristalliseerd. De de fini e ve ge ge ve ns kome n va a k pa s ge rui me jd l a te r vol l e di g be s chi kba a r. Toch ge ve n de ze ra pporta ge s e e n re de l i jk goe d be e l d va n de s ta nd va n zaken met betrekking tot de energietransitie in Gelderland. Voor u ligt de s a me nva ng wa a ri n opni e uw wordt ge ke ke n na a r de tre nds e n i nze t ge re l a te e rd a a n de s pe e rpunte n va n he t GEA. De ge ge ve ns zi jn voor dri e ve rs chi l l e nde a ggre ga e ni ve a us va s tge l e gd: de provi nci e a l s ge he e l, de Ge l de rs e re gi o s (e xcl us i e f e n i ncl us i e f gre ns ove rs chri jde nde gemeentelijke s a menwerkings verba nden) en voor de Gelders e gemeenten. Enkele kerncijfers van Neder-Betuwe 2012 2013 2014 2015 2016 Aantal inwoners per 1 januari 22.614 22.593 22.555 22.728 23.049 Aantal woningen per 1 januari [aantal] 8.082 8.051 8.048 8.250 8.391 Gemiddeld inkomen per inwoner [euro] 19.000 19.300 19.600 19.800 Aantal personenautos per 1 januari 10.927 11.104 11.154 11.332 11.640 Aantal geregistreerde bedrijfsauto's per 1 januari 2.317 2.337 2.363 2.360 2.427 Bron: CBS - Centra a l Burea u voor de Sta tis tiek / ABF Res ea rch - Sys teem woningvoorra a d (Sys wov) Trendoverzicht energieverbruik hoofdsectoren Onderstaand een overzicht van de trend in energiegebruik van de vier hoofdsectoren en hernieuwbare warmte. Hernieuwbare warmte wordt separaat opgenomen, omdat deze energie geen onderdeel vormt van de energie die via het openbare gas- en elektriciteitsnet wordt geleverd. In deel I van de GEA monitoring ra pporta ge worden deze tota len na der uitges plits t en verder toegelicht. Pagina 3
Totaal overzicht energiegebruik 2015 en 2016 Zakelijk energiegebruik Pagina 4
Totaal energiegebruik woningen Pagina 5
Cijfermatig overzicht energiegebruik in 2016 Sectoren SBI Branche Gas 2016 (m3) Elektriciteit 2016 (kwh) Energie 2016 (TJ) Energie 2015(TJ) Woningen Woningen 13.191.432 27.410.791 516 503 516 Landbouw A Landbouw, bosbouw en visserij 1.463.000 9.704.000 81 75 81 Industrie, energie, afval en water Commerciele dienstverlening Publieke dienstverlening B Winning van delfstoffen 0 3.767.000 14 14 482 C Industrie 11.544.000 23.712.000 451 431 D E Productie en distr. van elektriciteit, gas, stoom en gekoelde lucht Winning en distr. van water-, afval- en afvalwaterbeheer en sanering - 1.501.000 5 5 0 1.040.000 4 4 F Bouwnijverheid 144.000 1.143.000 9 11 G Groot- en detailhandel 1.179.000 11.371.000 78 76 236 H Vervoer en opslag 482.000 15.191.000 70 72 I Logies-, maaltijd en drankverstrekking 373.000 3.094.000 23 21 J Informatie en communicatie 67.000 858.000 5 5 K Financieel activiteiten en verzekeringen 156.000 1.553.000 11 11 L exploitatie van en handel in onroerend goed 267.000 8.595.000 39 28 M Vrije beroepen en wetenschappelijke en technische activiteiten 121.000 876.000 7 8 N Administratieve en ondersteunende activiteiten 85.000 0 3 9 O Openbaar bestuur en defensie;verplichte sociale verzekeringen 259.000 2.791.000 18 17 63 P Onderwijs 231.000 1.094.000 11 12 Q Gezondheids-en welzijnszorg 410.000 1.781.000 19 19 R Kunst, amusement en recreatie 114.000 549.000 6 5 S Overige dienstverlening 195.000 682.000 9 9 U Extraterritoriale organisaties en lichamen 0 0 0 0 Mobiliteit Wegverkeer - - 1.547 1.503 2.335 Wegverkeer - snelwegen - - 1.274 1.236 Wegverkeer - excl. snelwegen - - 273 266 Mobiele werktuigen - - 59 59 Binnen- en recreatievaart - - 681 691 Railverkeer diesel - - 47 49 Warmte Gebruik hernieuwbare warmte(1) - - 164 86 164 Gebruik fossiele warmte(2) - - 0 Energie totaal Totaal bekend energieverbruik - - 3.877(3) 3.723 3.877 Totaal per sector 2016 (TJ) Toelichting kleuren in tabel Bijgeschatte gegevens Deze branche bevat alleen data over het jaar 2015, de data voor 2016 is niet beschikbaar. Pagina 6
Cijfermatig overzicht energiegebruik in 2016 (toelichting bij tabel) 1. Ge brui k he rni e uwba re wa rmte wordt a l s s e pa ra a t onde rwe rp ge pre s e nte e rd, omda t de be s chi kba re ge ge ve ns ni e t a l jd a a n de s e ctore n ge koppe l d kunne n worde n. He rni e uwba re wa rmte be s ta a t ui t ve rs chi l l e nde op e s, zoa l s he rni e uwba re wa rmte l e ve ri ng va nui t e e n Afvalverbrandingsinstallatie (AVI) of bio-wkk, houtkachels en bodemwarmte. 2. Ge brui k fos s i e l e wa rmte i s ge ba s e e rd op ge ge ve ns di e door de wa rmte l e ve ra nci e rs i n Ge l de rl a nd a a n de ta fe l Moni tori ng zi jn ge l e ve rd. De gegevens met betrekking tot de geleverde warmte zijn door de tafel Monitoring uitgesplitst in een hernieuwbaar deel en een fossiel deel. Het fossiele deel hangt samen met het gebruik van aardgas en niet-biogene afvalstoffen als brandstof. Het hernieuwbare deel hangt samen met het gebruik van biomassa en biogene afvalstoffen als brandstof of bodemwarmte als bron. 3. De waarde van het Totaal bekend energieverbruik in deze tabel wijkt af van vergelijkbare waarden elders in het rapport. Dit wordt veroorzaakt doorda t de ta fe l Moni tori ng e rvoor he e ge koze n i n de ze ta be l he t a bs ol ute ga s ge brui k va n woni nge n op te ne me n. El de rs i n he t ra pport i s he t voor de fluctuerende buitentemperatuur gecorrigeerde gasverbruik opgenomen in het Totaal bekend energiegebruik. Het Totaal bekend energieverbruik is in deze tabel een optelling van de verschillende sectoren in de tabel. In de ze ta be l zi jn op e nke l e pl a a ts e n ge ta l l e n opge nome n, di e ni e t door Ri jks wa te rs ta a t i n de Kl i ma a tmoni tor zi jn ge publ i ce e rd. He t ga a t om bi js cha nge n va n de e ne rgi e ge brui ke n va n bra nche s, di e va nwe ge we e l i jke be pe rki nge n ni e t ge publ i ce e rd moge n worde n. De re de n da a rvoor i s da t ze he rl e i dba a r zi jn na a r i ndi vi due l e ge brui ke rs. Ri jks wa te rs ta a t ma a kt i n de Kl i ma a tmoni tor onde rbouwde bi js cha nge n voor de ontbre ke nde bra nche s e n be re ke nt da a rme e he t tota l e e ne rgi e ge brui k va n de de s be tre ffe nde s e ctor. De bi js cha nge n worde n door Ri jks wa te rs ta a t a l l e e n gebruikt als ze maximaal 20 % uitmaken van het subtotaal waarin ze worden opgenomen, maar niet separaat gepubliceerd. De tafel Monitoring van he t GEA he e be s l ote n de ze bi js cha nge n op e i ge n ve ra ntwoorde l i jkhe i d i n de ze ta be l op te ne me n, zoda t de ta be l compl e e t i s e n i nzi chte l i jk i s hoe de opte l l i nge n va n de s e ctore n tot s ta nd zi jn ge kome n. De bi js cha nge n zi jn me t e e n kl e ur ge ma rke e rd. De ma te va n na uwke uri ghe i d va n de ze bijschattingen kan niet bepaald worden. Pagina 7
Trendoverzicht CO2-uitstoot als gevolg van energiegebruik De e ne rgi e dra ge rs (ga s, e l e ktri ci te i t, wa rmte e n voe rtui gbra nds toffe n) zi jn me t be hul p va n CO2-e mi s s i e fa ctore n omge re ke nd na a r de corresponderende hoeveelheden uitgestoten CO2. Trendoverzicht hernieuwbare energie Onderstaand een overzicht van de trend in hernieuwbare energie in de drie energiedragers elektriciteit, warmte en voertuigbrandstoffen. In deel II worden deze tota len na der uitges plits t. Pagina 8
Percentage hernieuwbare energie Door bovenstaande hoeveelheden gebruikte energie en in Gelderland gebruikte hernieuwbare energie op elkaar te delen kunnen de percentages hernieuwbare energie bepaald worden. He t de e l Tota a l he rni e uwba re e ne rgi e a l l oce e rba re op e s i s i ncl us i e f de bi jge me ngde bi obra nds toffe n voor ve rke e r. De ze bra nds toffe n (energiedragers ) worden waarschijnlijk niet in Gelderland geproduceerd; de energie uit deze dragers wordt wel in Gelderland gebruikt. Pagina 9
2014 2015 2016 Totaal hernieuwbare elektriciteit [TJ] 135 60 61 Percentage hernieuwbare elektriciteit [%] 31,9 14,5 14,5 Totaal hernieuwbare warmte [TJ] 25 86 164 Percentage hernieuwbare warmte [%] 2,8 8,3 14,5 Totaal hernieuwbare energie voor vervoer [TJ] 53 47 37 Percentage hernieuwbare energie voor vervoer [%] 2,3 2,0 1,6 Totaal hernieuwbare energie [TJ] 212 193 262 Percentage hernieuwbare energie [%] 5,9 5,1 6,7 Bron: Rijkswaterstaat: Modelmatige verdeling Nederlands totaal Berekening o.b.v. gegevens meerdere bronnen Trendoverzicht investeringen en arbeid gerelateerd aan de energietransitie Van een deel van de geïnstalleerde technieken is bepaald hoeveel investeringen en arbeid deze met zich mee hebben gebracht. Onderstaand een overzicht van de trend in totale investeringen en totale arbeid van de technieken waarvoor deze gegevens beschikbaar zijn. In deel III worden deze tota len na der uitges plits t. 2012 2013 2014 2015 2016 Totaal arbeid (jaarlijks) [FTE]? 16 18 9 24 Totaal investeringen (jaarlijks) [miljoen euro]? 0,8 1,0 0,3 2,0 Totaal onderhoudskosten (jaarlijks) [miljoen euro] 0,9 0,9 0,9 0,6 0,7 Bron: berekening Rijkswaterstaat o.b.v. kentallen ECN Samenvatting energiecoöperaties Gelderland Loka l e coöpe ra e s s pe l e n e e n be l a ngri jke rol i n he t re a l i s e re n va n he rni e uwba re e ne rgi e opwe k e n he t be houd va n dra a gvl a k. In onde rs ta a nde ta bel zijn enkele gegevens s a mengeva t over de coöpera ties die in 2017 a ctief zijn. 2015 2016 2017 Aantal collectieve zonprojecten [aantal] 19 31 42 Aantal coöperatieve windparken [aantal] 4 5 5 Aantal projectcoöperaties zon [aantal] 3 5 7 Aantal zonprojecten met crowdfunding/ financiële participatie [aantal] 10 13 15 Vermogen collectieve zonprojecten [kw] 1.472 2.702 3.792 Vermogen coöperatieve windparken [kw] 7.175 17.175 17.175 Vermogen projectcoöperaties zon [kw] 213 364 509 Vermogen zonprojecten met crowdfunding/ financiële participatie [kw] 546 742 1.232 Pagina 10
Pagina 11