Kleurzinonderzoek: Nieuwe richtlijn Cécile GUERIN VWVJ Wetenschappelijk medewerker VWVJ Leuven 7 december 2007
Ihih Ishihara-test t & vergissingsfouten i Jonge kinderen met normaal kleurenzicht maken vaak vergissingsfouten op sommige platen Dr. ISHIHARA (1879 1963) Designmoeilijkheden: - Dubbele cijfers - Verouderd lettertype vb: 6 8 4 1 5 6 7 1
Naar een nieuwe platenselectie l ti 17-platenselectie l ti 13 platenselectie 7 platenselectie 1 2 3 4 - - 5 6 7 8 9 - - 1011 12 13 1 2 3 4 -² - 5 6 7 8 9 - - 1011 12 13 Cosstick M. (2005). Numerical Confusion Errors in Ishihara testing: Findings From a Population-based Study. Am J Ophtalm 140: 154-156
Naar een nieuwe platenselectie l ti 7 platen geselecteerd voor pilootstudie in het CLB Demonstration Transformation Vanishing P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 12 12 8 3 29 70 5 2 74 21 6-45 - Vanishing Hidden digit Classification P8 P9 P10 P11 P12 P13 5-7 - - 5-45 26 2/6 42 4/2
N=481 230 (48%) 251 (52%) Pilootstudie: resultaten Screeningstest door CLB Bij alle 6-jarigen (1 leerjaar) 13 Ishihara-platen lt Eerste data-analyse Eerste fase N=104 55 (53%) 49 (47%) Minstens 1 fout op de verkorte platenselectie 7 Ishihara-platen Uitnodiging - Motivatie N=30 Testbatterij door experten Universitaire Ziekenhuis Gent Gouden Standaard onderzoek 14 (47%) 16 (53%) Tweede fase Tweede data-analyse N=6 6 (100%) 0 (0%) Kinderen geïdentificeerd als kleurzingestoorden
Resultaten t van pilootstudie t in het CLB De verkorte selectie van 7 Ishihara-platen is meer specifiek dan de huidige 13-plateneditie Voor screeningsdoeleinden: enkel rekening houden met typische fouten Cut-off waarde: 2 of meer typische fouten bij de 7-platenselectie is hoog gpredictief voor kleurzinstoornis MAAR Laatste plaat van de reeks (= diagnostische plaat) stelt nog probleem Levert de minst performante resultaten - Foutief gelezen door 11,6% van de kinderen - waarvan 10,7% typische fouten + zeer lage specificiteit Nut van een diagnostische plaat bij screeningsdoeleinden? 26 2/6 Akkoord van experten om geen diagnostische plaat op te nemen bij de nieuwe selectie voor CLB
Ni Nieuwe 6-platenselectie l t l ti voor CLB CLB--onderzoek d k Juist Typische Fout Juist Typische Fout (12) 6Æ- 8 Æ 3,- 5Æ- 5 Æ 2,2 -Æ5
Beslisboom voor onderzoek in 1 leerjaar Ishihara - 6 cijferplaten - Eerste leerjaar Foutloos Geen typische fout Één typische fout Twee typische fouten Meer dan twee typische fouten Normaal kleurenzicht Twijfelachtig Vermoeden van kleurzinstoornis Sterk vermoeden van kleurzinstoornis Geen nazorg Verkorte Ishihara-test herhalen in 5 leerjaar
Beslisboom voor onderzoek in 5 leerjaar Optimale belichting! Ishihara - 6 cijferplaten - Vijfde leerjaar Foutloos Geen typische fout Één typische fout Twee typische fouten Meer dan twee typische fouten Normaal kleurenzicht Twijfelachtig Vermoeden van kleurzinstoornis Sterk vermoeden van kleurzinstoornis Geen nazorg Informatie (via folder) Voor diagnose: verwijzing naar gespecialiseerde dienst
Wanneer kleurzinstoornissen opsporen? Klas 1 KO 2 KO 3 KO 1 LO 2 LO 3 LO 4 LO 5 LO Leeftijd 3j 4j 5j 6j 7j 8j 9j 10j Kleurzinonderzoek X X Eventueel op vraag (ouders, leerkrachten ) Systematisch * op school (of op het centrum) Bij afwijkend resultaat in 1 LO: éénmalig hertesten op het centrum Op specifieke vraag van ouders kan hertesten vroeger gebeuren Selectief onderzoek op het centrum * cf. huidig wettelijk kader voor het CLB-kleurzinonderzoek (Besluit van de Vlaamse regering tot bepaling van sommige opdrachten van de CLB van 17/03/2000)
Hoe zien de nieuwe richtlijnen eruit? Een uitgebreid wetenschappelijk dossier Grondige literatuurstudie Rationale voor systematische screening naar kleurzinstoornissen in het CLB Voorstelling van eigen onderzoeksresultaten (pilootstudie in CLB) Bespreking & conclusies De nieuwe richtlijn voor het CLB (ter goedkeuring van 4 universiteiten en Overheid) Fiches en hulpmiddelen voor CLB-medewerkers
Hulpmiddelen l voor CLB-medewerkers Kaart voor matching van de cijfers - Bij jonge kinderen - Ter beschikking stellen
Hulpmiddelen l voor CLB-medewerkers Richtlijnen voor samenstelling van nieuw onderzoeksboek Uitleg bij de verschillende types van platen Juist antwoord versus typische fouten bij kleurzinafwijking
Overzicht van richtlijnen voor 1 leerjaar
Overzicht van richtlijnen voor 5 leerjaar
Hulpmiddelen l voor CLB-medewerkers Nieuw (gebruiksvriendelijk) registratieformulier 3
Casus 1: Cobe Klas 1 KO 2 KO 3 KO 1 LO 2 LO 3 LO 4 LO 5 LO Leeftijd 3j 4j 5j 6j 7j 8j 9j 10j Kleurzin- onderzoek X Systematisch op school (of op het centrum) 1 LO 3 Geen typische fout = Normaal kleurenzicht
Casus 2: Pieter Klas 1 KO 2 KO 3 KO 1 LO 2 LO 3 LO 4 LO 5 LO Leeftijd 3j 4j 5j 6j 7j 8j 9j 10j Kleurzinonderzoek X X Systematisch op school (of op het centrum) Bij afwijkend resultaat in 1 LO: éénmalig hertesten op het centrum 1 LO 5 LO Één typische fout = Twijfelachtig Geen typische fout = Normaal kleurenzicht
Casus 3: Tom Klas 1 KO 2 KO 3 KO 1 LO 2 LO 3 LO 4 LO 5 LO Leeftijd 3j 4j 5j 6j 7j 8j 9j 10j Kleurzin- onderzoek X X X Eventueel op vraag (ouders, leerkrachten ) Systematisch op school (of op het centrum) Bij afwijkend resultaat in 1 LO: éénmalig hertesten op het centrum 2 KO 1 LO 5 LO 3 Twee typische fouten = Vermoeden van KZS Twee typische fouten = Vermoeden van KZS Drie typische fouten = Sterk vermoeden van KZS Folder, gespecialiseerd advies
Tot slot... Voordelen van een verkorte Ishihara-test voor het CLB Korter minder tijdsrovend Simpeler Minder werkbelasting Meer specifiek Minder onnodige ongerustheid / verwijzing Van screeningsmoment naar screeningstraject Herhaling van test = zo beperkt mogelijk (enkel bij afwijkend resultaat) Een coherent geheel Grotere flexibiliteit (traject op maat ngl. voorgeschiedenis, motivatie van ouders, onderzoeksomstandigheden in eigen CLB...) Nood aan evaluatie van de cut-off waarden Op grotere schaal Pilootstudie: beperkte groep in fase 2 Keuze van cut-off waarden gebaseerd op een (te) klein aantal kinderen
Tot slot... Meer vragen, opmerkingen, suggesties? info@vwvj.be of cecile.guerin@vwvj.be Bedankt voor uw aandacht!