Patiënteninformatie Totale Heupprothese Informatieboekje One2Home (1-2-thuis)
Inhoudsopgave Pagina 1 Inleiding 5 2 Het One2Home traject 7 2.1 One2Home traject in het kort 8 3 De heup 10 3.1 Klachten 10 3.2 De operatie 10 3.3 Voordelen van de operatie 11 3.4 Mogelijke complicaties 11 3.5 Leven met een kunstheup 11 4 Vóór de operatie 12 4.1 Vooraf trainen 12 4.2 Thuis voorbereiden 12 5 De ziekenhuisopname 13 5.1 Rondom de operatie 13 5.2 Revalidatie in het ziekenhuis 14 5.3 Eerste dag na de operatie 15 5.4 Tweede dag na de operatie 15 6 Ontslag uit het ziekenhuis 16 7 Ziekenhuis verplaatste zorg en revalidatie 16 7.1 De eerste dag in het revalidatiecentrum 17 7.2 Ontslag 17 8.1 Medicatie 18 8.2 Hechtingen of agraves 18 8.3 Krukken 18 8.4 Slapen 18 8.5 Traplopen 18 8.6 Tillen 19 8.7 Sporten 19 8.8 In en uit de auto stappen 19 8.9 Het voorkomen van infecties 19 9 Contact opnemen met het ziekenhuis 20 10 Ruimte voor opmerkingen of vragen 21 11 Tot slot 22 3
Bijlage I: Telefoonnummers 23 Bijlage II: Overzicht telefoonnummers WMO 25 Bijlage III: Leren lopen met krukken 29 Bijlage IV: Vragenlijst PROM s 31 Bijlage V: Antibioticabeleid 32 4
Totale Heupprothese Informatieboekje One2Home (1-2-thuis). U heeft een afspraak in Tergooi voor een behandeling. Onze artsen en medewerkers doen er alles aan om u met de beste zorg te omringen en uw verblijf in het ziekenhuis zo aangenaam mogelijk te maken. Ter voorbereiding op uw behandeling, informeren we u met deze map over de gang van zaken rondom een totale heupprothese. Daarnaast zetten we een aantal praktische zaken en nuttige informatie voor u op een rij. Heeft u na het lezen van dit boekje nog vragen? Achterop vindt u de contactgegevens van de betreffende afdeling. De medewerkers van de afdeling of uw behandelaar beantwoorden uw vragen graag. 1 Inleiding Voor u ligt het informatieboekje One2Home (1-2- thuis), voor een totale heupprothese (THP). De behandelend arts heeft met u afgesproken dat we u opnemen voor een heupprothese. Goede informatie en voorbereiding bevorderen een beter herstel na uw heupprothese. De uitleg in dit boekje helpt u hierbij. De orthopeden werken volgens het One2Home traject. Dit traject omvat alles vanaf het eerste bezoek aan uw arts tot en met het allerlaatste bezoek aan uw arts. Het One2Home traject verkort uw verblijf in het ziekenhuis; u herstelt sneller. Trainen na de operatie is belangrijk. 5
Maar ook trainen vóór de operatie is één van de aandachtspunten van het traject. Het traject vraagt meer van u en dat levert u veel op. Dit One2Home traject is samen met de revalidatiecentra Naarderheem en Dennenheuvel bedacht. Deze centra kunnen helpen bij het sterker worden vóór en na de operatie. Net als in het ziekenhuis verzorgen en begeleiden artsen, verpleegkundigen en fysiotherapeuten u. Het is belangrijk dat u dit boekje meeneemt naar uw afspraken/opname binnen het ziekenhuis of revalidatie instelling. We wensen u een goede voorbereiding, een spoedig herstel en een aangenaam verblijf in onze zorginstellingen. Namens het team van de Orthopedie Tergooi. 6
2 Het One2Home traject Het One2Home traject duurt ongeveer twaalf weken. In de periode van twee tot zes weken vóór de operatie spreekt u voor het eerst uw arts. De tijd tot de operatie gebruikt u om te trainen; om sterker te worden. Rondom de operatie bent u twee nachten in het ziekenhuis. Vanaf de operatiedag begint het herstel. U ziet uw arts zes weken, drie maanden en één jaar na de operatie op de polikliniek. Dit traject leidt tot goede resultaten voor u als patiënt. U bent sneller weer op de been, kunt sneller naar huis en in kortere tijd uw normale leven weer oppakken. Herstel en eigen inzet Een goede voorbereiding en training zijn nodig om snel weer op de been te kunnen zijn. Want ongeveer vier uur na uw operatie start u weer met trainen. Deze inspanning zorgt voor een sneller herstel. We zien u niet als ziek, maar gaan juist uit van wat u allemaal wel kan. We vragen u actief te zijn met inzet en doorzettingsvermogen: u bent zo min mogelijk in bed; u heeft overdag uw eigen kleding aan; u oefent op de eerste en tweede dag na de operatie verder met verpleegkundigen en fysiotherapeut; op de tweede dag na de operatie kunt u het ziekenhuis verlaten. Om dit snelle herstel mogelijk te maken zijn de verdoving, pijnmedicatie en de fysiotherapie verbeterd. Als uw arts het goed vindt, verlaat u op de tweede dag na de operatie het ziekenhuis. Misschien is het nodig dat u nog twee dagen extra gaat herstellen in Naarderheem of Dennenheuvel. Heeft u meer dan twee dagen nodig om te herstellen, bijvoorbeeld door bijkomende ziekten of beperkingen, dan wordt u vooraf ingeschreven voor een langer verblijf in een revalidatiecentrum. Uw revalidatie duurt dan ongeveer drie weken. Kortom, met dit traject helpen we u sterker de operatie in te gaan. U komt ook beter uit de operatie. Uw herstel zal sneller verlopen. Om dit te bereiken is uw actieve houding erg belangrijk. 7
2.1 One2Home traject in het kort Week Afspraak Reden - 6 Op de polikliniek bij de arts Samen bespreekt u de noodzaak van de operatie. - 4 Opnamebalie Plannen van afspraak bij de consulente en de preoperatieve polikliniek. - 4 Op de polikliniek bij de consulent orthopedie (verpleeg kundige) - 4 Op het geneesmiddelenservicebureau - 4 Op de polikliniek bij de doktersassistente en anesthesiescreener - 4 Naarderheem of Dennenheuvel 0 Opname in het ziekenhuis U krijgt uitleg over de weken rondom de operatie. U krijgt vragen over de thuissituatie. Zij bespreekt met u wat er thuis mogelijk is en of u misschien moet trainen vóór de operatie. Uw medicijnen worden doorgenomen om een goed beeld te krijgen. U krijgt vragen en de doktersassistente doet onderzoeken bij u. Zo kan men goed de operatie voorbereiden. In sommige gevallen kan u trainen voor de operatie onder begeleiding van een fysio therapeut. Als het nodig is, spreekt u ook een ergotherapeut over hulpmiddelen thuis. Als het nodig is, spreekt u een diëtiste over aansterken. De Specialist ouderen geneeskunde bekijkt uw medicijnen. Operatie. U krijgt een kunstheup. Het trainen na de operatie begint 4 uur na de operatie. Na twee nachten mag u het ziekenhuis weer verlaten. 8
Week Afspraak Reden Postoperatief; week 2 Afspraak polikliniek Als u de tweede week na de operatie thuis bent, krijgt u een afspraak om de hechtingen te laten verwijderen door de consulent orthopedie. Postoperatief Postoperatief; week 6 Week 12 Week 52 Trainen (thuis of in een revalidatie centrum) Op de polikliniek bij uw arts Op de polikliniek bij uw arts Op de polikliniek bij uw arts Na de operatie is het belangrijk om verder te trainen. Als u thuis bent, kan dit onder begeleiding van uw eigen fysiotherapeut. Als uw arts het nodig vindt, adviseert deze u om aansluitend op het ziekenhuis nog twee dagen extra te herstellen in Naarderheem of Dennenheuvel. In sommige gevallen kan u ook drie weken langer blijven in een revalidatiecentrum waar u bent aangemeld. U krijgt vragen, over hoe het met u gaat. Vooraf wordt er een foto van uw heup gemaakt. De arts vraagt u hoe u de zorg ervaren heeft. Controle drie maanden postoperatief Controle één jaar postoperatief 9
3 De heup De heup is een kogelgewricht. Bij het lopen en bewegen draait de kop van het dijbeen soepel rond in de kom van het bekken. Dat komt, omdat er op de kop en in de kom een laag kraakbeen zit. Deze kraakbeenlaag is elastisch en kan schokken en stoten opvangen. Bij het ouder worden vermindert de kwaliteit van het kraakbeen. Meestal is dat de gewone slijtage op oudere leeftijd, de zogenoemde artrose. Door slijtage kunnen de gewrichtsvlakken niet meer soepel langs elkaar heen glijden. Het bewegen wordt steeds moeilijker en pijnlijker. Er zijn ook verschillende ziekten die slijtage van de heup kunnen veroorzaken. Voorbeelden zijn kraakbeenziekten en stofwisselingsziekten, reuma, infecties of meerdere ongevallen aan de heup. 3.1 Klachten Pijn komt het meeste voor bij een versleten heup. De pijn voelt u in de lies en in de bilstreek en trekt door naar het bovenbeen tot de heup. Ook wordt het gewricht steeds stijver. Er is vaak sprake van startpijn (stijfheid bij het opstaan). Mensen kunnen moeilijk bukken en traplopen. Als de slijtage verder gaat, worden de klachten erger. Medicijnen en fysiotherapie helpen dan vaak niet meer. Het vervangen van de heup is dan de enige oplossing. Gezonde heup Versleten heup Heupprothese 3.2 De operatie Er zijn verschillende soorten heupprothesen. Het belangrijkste verschil is de manier van vastzetten, met cement of zonder cement. De arts bepaalt welke prothese voor u het meest geschikt is. Bij de operatie verwijdert de chirurg de heupkop. In de heupkom plaats de chirurg een kom van metaal met een kunststof binnenkant. Hierna plaatst hij een metalen pen in het bovenbeen. Hierop zit de kop die precies in de kom past. De arts vervangt dus het hele heupgewricht en vervangt dat door een kop en een kom die precies in elkaar passen. 10
Tijdens de operatie en de dag erna krijgt u antibiotica. Dit verkleint de kans op infectie. U krijgt ook bloedverdunners. Tot en met zes weken na de operatie is het nodig om het bloed te verdunnen. Dit gaat trombose tegen. Het medicijn dat het bloed verdunt, geven we in de vorm van injecties in de huid. De verpleegkundige leert u hiermee zelfstandig om te gaan. 3.3 Voordelen van de operatie De pijn die u vóór de operatie had, zal na de operatie sterk afnemen. Soms is de heup de eerste maanden na de operatie nog enigszins gevoelig. Na één jaar is meer dan negentig procent van de patiënten tevreden over de gevoeligheid van de heup. De stijfheid van de heup verbetert ook, maar omdat de spieren rondom de heup door de pijn wat zijn verkort, wordt de heup vaak niet meer zo soepel als deze ooit was. 3.4 Mogelijke complicaties Over het algemeen verloopt een operatie en het herstel zonder problemen. Toch is het voor u van belang om te weten welke complicaties er mogelijk kunnen voorkomen: nabloeding; infectie van de wond en eventueel ook de heupprothese zelf; trombose; luxatie: dit betekent dat de kop van de kunstheup uit de kom schiet; botvorming rond de heupprothese; beenlengteverschil; zenuwletsel (komt zeer zelden voor); loslating van de prothese na langere tijd. 3.5 Leven met een kunstheup Met een kunstheup blijft er een kans op infectie; ook in de toekomst. Ontstekingen van bijvoorbeeld blaas, longen of wonden aan de benen moeten we met antibiotica behandelen. Bij de eerst volgende afspraak bij uw andere artsen (huisarts, tandarts of specialist) moet u laten weten dat u een kunstheup heeft. Bij behandelingen zoals tanden en/of kiezen trekken, operaties of andere inwendige ingrepen is bescherming met antibiotica nodig. Dit vermijdt het gevaar van infectie. Zo wordt voorkomen dat een infectie in bijvoorbeeld de mond, via het bloed kan overslaan op de kunstheup (zie bijlage). 11
4 Vóór de operatie 4.1 Vooraf trainen Het is belangrijk dat uw lichaam sterk(er) is voor de operatie. Dit kan bijvoorbeeld door in uw omgeving extra te lopen en te fietsen. Als u dit niet alleen kan, kan de consulent orthopedie u adviseren om u voor te bereiden bij uw eigen fysiotherapeut of in Naarderheem of Dennenheuvel. De artsen en fysiotherapeuten daar kunnen u helpen. U krijgt de eerste uitleg over het trainen. U bedenkt samen met de fysiotherapeut wat u thuis kan doen. In sommige gevallen vraagt de fysiotherapeut u elke week terug te komen in de het centrum. Als u wilt, kunt u ook een ergotherapeut spreken. De ergotherapeut gaat samen met u bekijken welke hulpmiddelen u zou kunnen aanschaffen. De arts van Naarderheem of Dennenheuvel geeft u zo nodig tips over uw medicijnen en zo nodig een verwijzing naar een diëtiste. De diëtiste kan u helpen om zo sterk mogelijk de operatie in te gaan. Ook kunt u vast een kijkje nemen op de afdeling waar u straks gaat revalideren. 4.2 Thuis voorbereiden Vóór uw opname in het ziekenhuis vragen we u thuis een aantal maatregelen te treffen. Vraag een partner/familielid/vriend om met u mee te gaan naar alle afspraken. Deze wordt uw coach in de twaalf weken rondom de operatie. Regel fysiotherapie voor na de operatie als u weer thuis bent. Schaf elleboogkrukken aan. Neem deze ook mee naar het ziekenhuis als we u opnemen voor de operatie. Verwijder losse kleedjes. Zorg voor een stevige, hoge stoel met armleuningen om te voorkomen dat de heup te ver buigt. U kunt een stoel verhogen met een stevig kussen in de zitting of eventueel gebruikmaken van een tuinstoel. Leg een antislipmat in de douche. Zet een stevige, hoge plastic kruk of tuinstoeltje in de douche. Huur/koop een toiletverhoger als u een normaal of laag toilet heeft. Verhoog uw bed of gebruik een extra matras tot seniorenhoogte (50-55 cm). Maak eventueel gebruik van een lange schoenlepel en een grijper. Zorg voor stevige schoenen. 12
Hulpmiddelen kunt u huren of aanschaffen bij de thuiszorgwinkels. Meer informatie hierover vindt u achterin dit boekje. Wanneer u buiten de regio woont, kunt u voor deze voorzieningen ook terecht op diverse andere locaties. 5 De ziekenhuisopname De opname in het ziekenhuis duurt twee nachten. We nemen u op de dag van de operatie nuchter op op de verpleegafdeling Orthopedie (Locatie Hilversum, gang B1, eerste etage). In bepaalde gevallen neemt u wel uw medicijnen in. Welke medicijnen u wel/niet mag innemen is op de preoperatieve poli met u besproken. Samen met de verpleegkundige gaat u na of u alles rondom de opname en revalidatie begrepen heeft. De verpleegkundige is uw aanspreekpunt voor alle vragen en/of problemen. Als u even de verpleegafdeling verlaat, meld u dit dan bij de verpleegkundige. 5.1 Rondom de operatie We bereiden u voor op de operatie. Dit betekent dat er nog een keer bloed wordt afgenomen. Voor de operatie krijgt u van de verpleegkundige een operatiejasje aan. We vragen u hieronder geen andere kleding te dragen; ook geen ondergoed. Uw sieraden en make-up moet u hebben verwijderd. Gebitsprothese, gehoorapparaat en bril mag u in of op houden tot op de voorbereidingskamer (holding). Ook vragen we aan u nog een keer naar het toilet te gaan, zodat uw blaas zo leeg mogelijk is. We brengen u naar de operatieafdeling. Daar neemt een medewerker van de operatieafdeling de zorg voor u over. Deze medewerker rijdt u naar de voorbereidingsruimte (holding). Daar krijgt u het infuus in uw arm of hand en wordt u voorbereid voor de anesthesie (verdoving). De anesthesist heeft met u besproken welke vorm van verdoving u krijgt. De operatie duurt ongeveer anderhalf tot twee uur. Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer (recovery). We bellen uw contactpersoon zodra u hier bent aangekomen. Op de uitslaapkamer werken gespecialiseerde verpleegkundigen in samenwerking met een anesthesist. U blijft op de uitslaapkamer tot uw lichaam weer normaal begint te functioneren en te reageren. 13
Wanneer de anesthesist toestemming heeft gegeven, gaat u terug naar de verpleegafdeling Orthopedie. Na de operatie kan het zijn dat u pijn aan de wond heeft en dat u misselijk bent van de verdoving. U krijgt hiervoor medicijnen. Om ervoor te zorgen dat u zo min mogelijk pijn ervaart, verstrekken we de pijnmedicatie op vaste tijden aan u. De verpleegkundige vraagt u ook naar de pijnscore. Na de operatie heeft u: een infuus in uw arm of hand, om medicijnen, pijnmedicatie, antibiotica (en/of bloed) toe te dienen; een drukverband van uw heup tot onder de navel; soms een drain om overtollig wondvocht en/of bloed af te voeren; een beenlade om uw heup in de meest wenselijke stand te houden en om te voorkomen dat de kop van de nieuwe heup uit de kom gaat; mogelijk een zuurstofslangetje in uw neus. Terug op de afdeling controleert de verpleegkundige regelmatig uw bloeddruk, hartslag en lichaamstemperatuur. U krijgt iets te eten en te drinken aangeboden. De verpleegkundige stelt, in overleg met u, uw contactpersoon op de hoogte. 5.2 Revalidatie in het ziekenhuis Revalidatie begint vier uur na de operatie. Dit betekent dat we u s-middags voor het eerst uit bed helpen wanneer u s-ochtends bent geopereerd. Dit betekent ook dat we u voor het eerst s-avonds uit bed helpen als u s-middags bent geopereerd. De fysiotherapeut of een verpleegkundige ondersteunen u hierbij en lopen met u naar het toilet of helpen u aan tafel. Gedurende de opname streven de fysiotherapeuten er naar om het onderstaande met u te bereiken: zo goed mogelijk bewegen van de geopereerde heup; uitleggen en oefenen van de belasting van de heup en hoe u daar mee omgaat bij het uitvoeren van de algemene dagelijkse handelingen; inzicht geven in de toegestane houding en beweging om luxatiegevaar te beperken. 14
Activiteiten Zelfstandig worden in het doen van handelingen zoals aankleden, lopen, toiletgang, in en uit bed komen; Snel na de operatie weer trainen; Het oefenen met krukken of een looprekje, en zo nodig oefenen in traplopen. Persoonlijke en externe factoren Leren omgaan met de angst om weer te gaan bewegen. 5.3 Eerste dag na de operatie De eerste ochtend na de operatie komt de verpleegkundige u ondersteunen bij de verzorging. U krijgt uw eigen kleding aan. De medewerkers van het laboratorium nemen bloed bij u af om het Hb (hemoglobinegehalte) te bepalen. Als de uitslag hiervan goed is en u niet misselijk bent of andere medicijnen via het infuus moet krijgen, verwijderen we het infuus. Als de bloedwaarden afwijken van normaal, kan de specialist beslissen dat u een bloedtransfusie moet krijgen. Ter controle laten we een röntgenfoto maken om te beoordelen of de heupprothese goed op zijn plaats is gezet. De fysiotherapeut komt twee keer bij u langs om met u te trainen. Daarnaast verwachten we dat u zelf het initiatief neemt om te trainen. Vraag hierbij ondersteuning van een verpleegkundige. 5.4 Tweede dag na de operatie Deze dag verzorgt u zich zelf al zo veel mogelijk zelfstandig. Natuurlijk moet u rekening houden met de beperkingen na uw operatie. De fysiotherapeut en verpleegkundige geven u hierover richtlijnen. Er is soms zwelling in het operatiegebied en het bovenbeen. Hierover hoeft u zich niet ongerust te maken. Dit komt door vochtophoping in het bovenbeen. Later als u staat en loopt, kunnen ook de voet en het onderbeen dik worden. Dit is niet ernstig, maar soms wel lastig (uw schoen gaat misschien moeilijker aan). We adviseren het been regelmatig hoog te leggen. Na enkele weken is dit meestal weer verdwenen. Soms duurt het wel twee tot drie maanden dat het been nog wat gezwollen is. Uw arts besluit s-ochtends definitief of u met ontslag mag. Is dit nog niet mogelijk dan beoordeelt de arts dit s-middags opnieuw. U kan dus ook in de middag of vroege avond met ontslag. 15
6 Ontslag uit het ziekenhuis Wanneer de arts het goed vindt, mag u met ontslag. U krijgt dan van de verpleegkundige het volgende mee: een afspraak voor het verwijderen van de hechtingen of agraves (nietjes); ongeveer veertien dagen na de operatie bij de consulent orthopedie; een recept voor fraxiparine (bloedverdunner) en een recept voor pijnstillers (behalve voor paracetamol); een prothesepas; een machtiging voor de fysiotherapeut; een overdracht voor fysiotherapie thuis of voor uw revalidatieadres; als u naar het revalidatieadres gaat of thuiszorg met u is afgesproken, krijgt u mee: een medische overdracht; een verpleegkundige overdracht; medicijnen voor één dag voor het revalidatieadres. In overleg met u regelen we vervoer. Als u naar huis gaat, herstelt u met uw eigen fysiotherapeut verder. U ziet uw arts zes weken na de operatie. 7 Ziekenhuis verplaatste zorg en revalidatie Het kan zijn dat u meer dan twee nachten nodig heeft. U kunt dan aansluitend twee nachten ziekenhuisverplaatste zorg krijgen in Naarderheem of Dennenheuvel. De arts zal dit beoordelen. Als er vóór de opname al is beoordeeld dat u in aanmerking komt voor revalidatiezorg, dan revalideert u in Naarderheem, Dennenheuvel, Theodotion, Gooizicht of de Beukenhof. U komt daar, net als in het ziekenhuis, onder behandeling van een arts, een fysiotherapeut en een verpleegkundige. Bij een noodzaak tot revalidatie is de duur van de revalidatie ongeveer drie weken. Er is goed contact tussen de revalidatiecentra en het ziekenhuis. Er kan snel iets worden besproken. Zo zorgen we ervoor dat de zorg in het revalidatiecentrum goed aansluit op de zorg in het ziekenhuis. 16
U krijgt te maken met dezelfde disciplines; arts, fysio therapeut en verpleegkundige. Als het nodig is spreekt u ook een ergotherapeut en/of een diëtiste. 7.1 De eerste dag in het revalidatiecentrum U komt aan in het revalidatiecentrum. Een gastvrouw heet u hier welkom en begeleidt u naar uw kamer. De verpleegkundige zorgt ervoor dat u de zorg krijgt die u nodig heeft. Net als in het ziekenhuis. Zij/hij helpt u bij het toepassen van alle tips die u krijgt en helpt u steeds zelfstandiger te worden. U krijgt een kennismakingsgesprek met uw fysiotherapeut. Hij/zij neemt nogmaals de leefregels ten aanzien van uw nieuwe heup met u door. Ook wordt er gestart met oefeningen om uw heup sterker te maken. Als het nodig is ziet u ook een ergotherapeut. Zij/hij geeft tips om de dagelijkse handelingen weer goed uit te voeren. Zij/hij kan tips geven over het kopen of huren van hulpmiddelen. U maakt kennis met de arts van het revalidatiecentrum. De arts bepaalt samen met u welke zorg u nodig heeft. Uw medicijnen worden beoordeeld. 7.2 Ontslag Wanneer u met ontslag mag, zorgt de verpleegkundige ervoor dat u alle papieren meekrijgt. De machtiging voor de fysiotherapeut. Een overdracht voor de fysiotherapeut. Recepten voor medicijnen. Bij thuiszorg krijgt u een overdracht mee. In overleg met u regelen ze vervoer. Als u naar huis gaat herstelt u met uw eigen fysiotherapeut verder. 17
8 Leefregels voor de eerste zes weken na de operatie 8.1 Medicatie Bij pijn kunt u paracetamol (tabletten waar u vanaf de operatiedag mee bent gestart) gebruiken. Dit is te verkrijgen bij de drogist (bijvoorbeeld: Kruidvat, DA, Trekpleister). Gebruikt u dan drie of vier keer per dag twee tabletten van 500 milligram, op de volgende tijden: 08:00 uur, 13:00 uur, 18:00 uur en 23:00 uur. Als de pijn niet genoeg afneemt, kan u een sterkere pijnstiller (naproxen + pantozol) erbij nemen. Deze sterkere pijnstillers kunt u ook weer als eerste afbouwen als de pijn minder wordt. De paracetamol stopt u als laatste: als de pijn weg is. 8.2 Hechtingen of agraves Op de operatiekamer worden de hechtingen of agraves (nietjes) afgeplakt met een steriel verband. Dit verband blijft de eerste vijf tot zeven dagen zitten, ook al wordt het aan de buitenkant vies of ziet u opgedroogd bloed zitten. Op deze manier blijft de wond het meest steriel. Na deze vijf tot zeven dagen mag het verband eraf en is het niet nodig om er iets anders op te doen. De hechtingen of agraves zitten dan nog in de huid. Zolang u hechtingen of agraves heeft, mag de wond niet verweken in bijvoorbeeld een bad of sauna. De wond mag niet in aanraking komen met zeep en moet na het douchen droog worden gedept met een schone handdoek. De hechtingen of agraves worden door de consulent orthopedie verwijderd. Mocht u op een revalidatieadres verblijven, dan worden deze daar verwijderd. 8.3 Krukken De eerste zes weken loopt u met twee krukken om overbelasting te voorkomen. Loop hierbij niet te lange afstanden en sta niet te lang achter elkaar. De arts geeft aan wanneer u zonder krukken mag lopen. 8.4 Slapen De eerste zes weken slaapt u op uw rug. Hier na is slapen in zijligging toegestaan. 8.5 Traplopen Gebruik bij het traplopen altijd de leuning, de krukken houdt u in de andere hand. 18
Bij trap oplopen: eerst het niet-geopereerde been en dan het geopereerde been (met kruk). Bij trap aflopen: eerst het geopereerde been (met kruk) en dan het niet-geopereerde been. 8.6 Tillen U mag niet te zwaar tillen. Dus bijvoorbeeld geen zware boodschappen, geen (klein)kinderen en geen zware huishoudelijke apparaten e.d. Het gewicht dat extra op uw heup drukt, geeft een te zware belasting in de eerste weken na de operatie. 8.7 Sporten Autorijden is in het algemeen weer toegestaan na zes weken, fietsen en zwemmen na twee à drie maanden. U kunt dit bespreken met uw arts of fysiotherapeut. Het gebruik van een hometrainer is, in overleg met uw fysiotherapeut, wel eerder toegestaan. 8.8 In en uit de auto stappen Zet de auto een stuk van de stoep af. Zet de stoel zo ver mogelijk naar achteren. Ga eerst in de auto zitten met het gezicht naar de stoep toe. Draai daarna beide benen in de auto. Bij het uitstappen draait u eerst de benen uit de auto, waarna u kunt gaan staan. Een lege, uitgevouwen vuilniszak op de stoel vergemakkelijkt het draaien. 8.9 Het voorkomen van infecties Ook bij een inwendige prothese blijft een kans op infectie bestaan. Soms kan zelfs jaren na de operatie een infectie, die op een andere plaats in uw lichaam is, overgaan op het nieuwe gewricht. Om uw nieuwe heup te houden, moet iedere infectie snel met antibiotica worden behandeld. Neem daarom contact op met u huisarts als u last krijgt van infecties. Ook bij uw andere artsen (huisarts, tandarts en/of specialist) is het belangrijk om op de eerstvolgende afspraak te melden dat u een kunstheup heeft gekregen. 19
9 Contact opnemen met het ziekenhuis Als u vragen heeft die met uw opname en / of uw heup te maken hebben, dan kunt u contact opnemen met de consulent orthopedie. Tergooi locatie Blaricum T 088 753 30 39 Tergooi locatie Hilversum T 088 753 36 09. Wanneer zich problemen voordoen, vragen we u contact op te nemen met het ziekenhuis. Van maandag tot en met vrijdag tussen 09:00 17:00 uur kunt u contact opnemen met de polikliniek Orthopedie, T 088 753 12 70. s-avonds en in het weekend kunt u contact opnemen met de afdeling Spoedeisende Hulp, locatie Hilversum T 088 753 15 60. We vragen u contact op te nemen wanneer: de wond gaat lekken; de wond roder wordt; de wond dik wordt; de wond meer pijn gaat doen; u niet meer op het been kunt staan - terwijl dit eerder wel goed mogelijk was; u koorts of rillingen heeft. 20
10 Ruimte voor opmerkingen of vragen 21
11 Tot slot Wat u van uw nieuwe heup kan verwachten, is van veel zaken afhankelijk. Uw normale heup kan niemand u teruggeven. Het verkrijgen van een soepele heup kan een jaar duren. Dat de pijn minder wordt en het lopen beter gaat, weegt daar ruimschoots tegen op. De verwachting is dat de geplaatste heup heel lang goed blijft functioneren. Rest ons u veel succes toe te wensen met de voorbereidingen en straks een goede gezondheid met uw nieuwe heup. Tergooi 000901828 12102015 22
Bijlage I: Telefoonnummers Tergooi Postbus 10016 1201 DA Hilversum T 088 753 1 753 Preoperatieve poli Tergooi Poli Orthopedie Tergooi Afdeling Opname Tergooi T 088 753 13 30 T 088 753 12 70 T 088 753 15 30 Locatie Blaricum: Rijksstraatweg 1 1261 AN Blaricum T 088 753 17 53 Verpleegafdeling B1 Tergooi Afdeling Fysiotherapie T 088 753 21 46 T 088 753 14 50 Tergooi Locatie Hilversum: Van Riebeeckweg 212 1213 XZ Hilversum T 088 753 17 53 Verpleegkundig Consulent Orthopedie Locatie Blaricum Aanwezig op: do tussen 09:00 16:00 uur T 088 753 30 39 Verpleegkundig Consulent Orthopedie Locatie Hilversum Aanwezig op: ma, di, vrij tussen 09:00 16:00 uur T 088 753 36 09 Revalidatiecentrum Naarderheem Amersfoortsestraatwg 1, 1411 HB Naarden, T 035 695 44 11 Email: naarderheem@vivium.nl; www.vivium.nl/naarderheem Revalidatiecentrum Dennenheuvel Soestdijkerstraatwg 102, 1213 XH Hilversum, T 035 201 26 66 www.dennenheuvel.com Revalidatiecentrum Theodotion Werkdroger 1, 1251 CM Laren, T 035 626 86 00 www.amaris.nl Revalidatiecentrum Gooizicht Paulus van Loolaan 21, 1217 SH Hilversum T 035 625 64 11 www.amaris.nl 23
Revalidatiecentrum de Beukenhof Nieuwe Loosdrechtsedijk 24, 1231 KX Loosdrecht, T 035 588 85 55 www.inovum.nl Huisartsenpost Tergooi Rijksstraatweg 3, 1261 AN Blaricum, T 0900 9359 Vitaal thuiszorgwinkel gooi en vechtstreek Brinklaan 78B, 1404 GL Bussum, T 088 030 05 00 www.vitaalthuiszorg.nl Vegro thuiszorgwinkel Oude torenstraat 59, 1211 BV Hilversum, T 0800 288 77 66 www.vergo.info Thuiszorgwinkel Almere Randstad 21-22, 1314 BM Almere, T 0800 288 77 66 www.vegro.info Full Mobility uitleenservice (loop- en andere revalidatie hulpmiddelen. Locatie Bussum, Landstraat 67, 1404 JH Bussum, T 035 760 15 80, F 035 760 15 78 Locatie Huizen, Akkerweg 57, 1276 BB Huizen, T 035 760 15 79 E-mail: info@fullmobility.nl 24
Bijlage II: Overzicht telefoonnummers WMO Regio Gooi en Vechtstreek, Almere, Baarn en Soest Almere Wmo geïntegreerd in 40 wijkteams Voor jeugdhulp, zorg, welzijn, wonen en overige vragen op sociaal gebied E-mail info@almere.nl Website www.almere.nl/wijkteams Telefoon 14036 Bezoekadres inloopmogelijkheid bij elk van de 40 wijkteams, zie: https://wijkteams.almere.nl/wijkteams Openingstijden zie: https://wijkteams.almere.nl/wijkteams voor de inloopuren en - dagen per wijkteam Baarn Loket Zorg en Welzijn Voor jeugdhulp, zorg, welzijn, wonen en overige vragen op sociaal gebied E-mail zorgloket@baarn.nl Telefoon 035 548 16 11 Fax 035 548 17 94 Bezoekadres Gemeentehuis, Stationsweg 18 Baarn, op afspraak Openingstijden van 08:00 12:00 uur Blaricum Wmo-loket Blaricum Voor jeugdhulp, mantelzorg, welzijn, wonen en overige vragen op sociaal gebied E-mail wmoloketblaricum@blaricum.nl Telefoon 035 526 60 92 Bezoekadres Burgemeester Tydemanplein 5 (Bijvanck) Blaricum Openingstijden maandag van 10:00 tot 12:30 uur. 25
Bussum / Muiden / Muiderberg / Naarden: Wijzer, het Wmo-loket Voor jeugdhulp, zorg, welzijn, wonen en overige vragen op sociaal gebied E-mail info@wijzerwijzer.nl Website www.wijzerwijzer.nl /op de pagina contact kunt u uw vraag stellen Telefoon 035 692 85 30 Fax 035 692 85 35 Bezoekadres Landstraat 80 1401 ES Bussum Openingstijden maandag t/m vrijdag van 09:00 tot 12:30 uur Eemnes Wmo-loket Eemnes Voor Jeugdzorg, zorg, welzijn, wonen en overige vragen op sociaal gebied E-mail wmoeemnes@servicebureaugemeenten.nl Website www.eemnes.nl Telefoon 14035 Bezoekadres Gemeentehuis, Zuidersingel 1, Eemnes Openingstijden Maandag, dinsdag, donderdag 13:30 15:30 uur Hilversum Voor Online Telefoon Bezoekadres Openingstijden Het Sociaal Plein jeugdhulp, zorg, welzijn, wonen en overige vragen op sociaal gebied www.hilversum.nl/sociaalplein 035 629 27 00 bereikbaar op maandag t/m vrijdag 08:30 17:00 uur Wilhelminastraat 1-19 in Hilversum (naast het Centraal Station). maandag t/m vrijdag 09:00-13:00 uur en op afspraak. 26
Huizen Gemeenteloket Zorg en Welzijn Voor jeugdhulp, mantelzorg, wonen, huishoudelijke hulp en overige vragen op sociaal gebied E-mail gemeente@huizen.nl Telefoon 035 528 12 47 Bezoekadres Graaf Wichman 10 Huizen Openingstijden maandag, dinsdag en donderdag 08:30 12:30 uur Soest / Soesterberg Gemeente Informatiepunt Zorg in Soest Voor Zorg, jeugdhulp, wonen, huishoudelijke hulp en overige vragen op sociaal gebied E-mail postbus2000@soest.nl Website www.soest.nl Website https://eloket.soest.nl/melding-zorg,-werk-eninkomen voor zorgaanvragen Telefoon 035 6093 411 Bezoekadres Raadhuisplein 1, 3762 AV Soest Openingstijden maandag t/m vrijdag 08:30 17:00 uur alleen op afspraak Stichtsevecht Wmo-loket Voor jeugdhulp, zorg, welzijn, wonen en overige vragen op sociaal gebied E-mail info@stichtsevecht.nl Website www.stichtsevecht.nl / via de website is een afspraak te maken Telefoon 140346 Fax 0346 254 010 (algemene fax) Bezoekadres Endelhovenlaan 1, 3601 GR Maarssen; op afspraak Openingstijden op afspraak maandag t/m vrijdag van 08:30 tot 17:00 uur 27
Weesp Wmo-loket Het Loket! Voor jeugdhulp, zorg, welzijn, werk, wonen en overige vragen op sociaal gebied E-mail info@weesp.nl Website www.weesp.nl/hetloket Telefoon 0294 491 391 (Wmo consulent /idem verwijzing naar sociaal wijkteam) Fax 0294 414 251 Bezoekadres Nieuwstraat 70a Weesp (Loket zit in het Stadskantoor) Openingstijden maandag t/m vrijdag van 08:30 tot 12:00 uur, inloop en op afspraak en van maandag van 12:00 16:00 uur alleen op afspraak dinsdag 17:30 19:30 uur alleen op afspraak Wijdemeren Wmo-loket Voor jeugdhulp, zorg, welzijn, werk, wonen en overige vragen op sociaal gebied E-mail info@wijdemeren.nl Website www.wijdemeren.nl/sociaaldomein Telefoon 14035 / ook voor telefonische doorverwijzing naar sociale wijkteams in 1. Nederhorst Den Berg, 2. Kortenhoef, s Gravenland en Ankeveen, 3. Loosdrecht. Fax 035 692 85 35 Bezoekadres Rading 1, 1231 KB Loosdrecht Openingstijden op afspraak 28
Bijlage III: Leren lopen met krukken Algemeen Plaats uw krukken dusdanig breed dat u er gemakkelijk tussendoor kunt Loop goed rechtop Til uw voeten op tijdens het draaien Wees voorzichtig op een natte ondergrond Lopen met krukken Eerst de krukken naar voren zetten Dan het geopereerde been naar voren zetten Daarna met het andere been doorstappen Als dit gaat kunt u proberen de krukken en het geopereerde been tegelijk naar voren te zetten Gaan zitten U gaat zo bij de stoel staan dat de knieholte van uw niet-geopereerde been de zitting van de stoel raakt Uw geopereerde been zet u een stuk naar voren U pakt aan beide kanten de stoelleuning vast U kunt nu rustig gaan zitten Opstaan vanuit de stoel Het geopereerde been zet u een stuk naar voren U pakt met beide handen de stoelleuning vast U kunt nu gaan staan Drempel nemen Zet eerst de krukken en het geopereerde been over de drempel Het andere been volgt en stapt door Traplopen op, gebruik één leuning en één kruk U zet eerst het niet-geopereerde been omhoog op de volgende trede U zet het geopereerde been en de kruk tegelijk bij 29
Traplopen af, gebruik één leuning en één kruk U plaatst eerst uw hand een stukje naar voren op de leuning Dan zet u de kruk omlaag op de volgende trede, het geopereerde been volgt Als laatste zet u het andere been bij Opstapje U zet eerst het niet-geopereerde been op het opstapje De krukken en het geopereerde been zet u bij Afstapje U zet eerst de krukken en het geopereerde been naar beneden Daarna zet u het andere been bij 30
Bijlage IV: Vragenlijst PROM s Bent u tevreden over uw heupprothese(n)? Een gewrichtsprothese is voor veel mensen de oplossing voor hun klachten. De orthopedisch chirurgen willen graag weten of mensen tevreden zijn over hun gewrichtsprothese. Om dat te meten, zijn er vragenlijsten gemaakt. Deze vragenlijsten heten: patiënt gerapporteerde uitkomstmetingen, in het Engels Patient Reported Outcome Measures, afgekort PROM s. Deze PROM s worden afgenomen voor de ingreep, drie maanden na de ingreep en een jaar na de ingreep. Er zal contact met u worden opgenomen door OrthoXpert om bij één van de aangesloten fysiotherapiepraktijken deze PROM s te laten uitvoeren. Met deze PROM s kunnen we uw herstel ook volgen en bij eventuele afwijkende resultaten contact met u opnemen. De informatie die u geeft zal uiteraard strikt persoonlijk worden behandeld. Het nut van de vragenlijst is: Zowel u als de orthopedisch chirurg krijgt goed zicht op de veranderingen. De uitkomsten laten zien welk effect de operatie heeft gehad en hoe het herstel verloopt. Door alle vragenlijsten te verzamelen, kan de orthopedisch chirurg zien hoe tevreden patiënten zijn. Dit geeft informatie over het effect van de operatie, over de kwaliteit van de gebruikte prothese en over de kwaliteit van de arts, de kliniek en het ziekenhuis. De LROI verzamelt vanuit heel Nederland de uitslagen van de vragenlijsten, geheel anoniem. Dit geeft op landelijk niveau informatie over de kwaliteit van orthopedische zorg. Dit betreft bijvoorbeeld informatie over verschillende typen prothesen of over verschillen tussen ziekenhuizen. Door eventuele verschillen nader te onderzoeken, kan de kwaliteit van zorg steeds verder verbeteren. Meer informatie hierover vindt u op de website www.lroi.nl. 31
Bijlage V: Antibioticabeleid Betreft antibioticumbeleid bij mensen met een gewrichtsprothese Al vele jaren krijgen de orthopedisch chirurgen vragen over het antibioticumbeleid rond tandheelkundige Ingrepen bij mensen met een gewrichtsprothese. Tot voor kort was het advies: bij een niet-steriele ingreep en bij enige twijfel uit voorzorg wel antibiotica geven. Dat beleid was gestoeld op voorzichtigheid, maar minder op wetenschap. Nieuwe richtlijn De beroepsvereniging, de Nederlandse Orthopaedische Vereniging, heeft de richtlijn Totale Heupprothese opgesteld, met aandacht voor dit onderwerp. De werkgroep adviseert bij het ondergaan van de volgende invasieve ingrepen kortdurende antibiotische profylaxe: alle invasieve procedures als de patiënt een verminderde weerstand heeft; tandheelkundige ingrepen in geïnfecteerd gebied; cystoscopie als de urinekweek positief is bij een symptomatische infectie; endoscopie(sche ingreep) in geïnfecteerd gebied; oesofagoscopische ingrepen. De keuze van het middel zou kunnen zijn een eenmalige gift van amoxiciiline en clavulaanzuur (Augmentin, twee tabletten van 500/125 mg., een uur voor de ingreep). De gehele richtlijn is na te lezen op de website van de Kwaliteitskoepel Medisch Specialisten, in het document Totale heupprothese : www.kwaliteitskoepel.nl/kwaliteitsbibliotheek/uitgebreid_zoeken/ totale_heupprothese.html Tergooi 000901828 12102015 32
33
T 088 753 1 753 www.tergooi.nl Locatie Blaricum Rijksstraatweg 1 1261 AN Blaricum Locatie Hilversum Van Riebeeckweg 212 1213 XZ Hilversum Locatie Weesp C.J. van Houtenlaan 1b 1381 CN Weesp