Jaarverslag 1 september 2011 31 augustus 2012 Stichting voor Pedagogisch Onderwijs aan de Rijksuniversiteit Groningen (SPO) Doel van de SPO De SPO heeft ten doel: - het bevorderen van het Pedagogisch onderwijs aan de Rijksuniversiteit Groningen, onder andere door het organiseren van cursussen - het in stand houden van een instelling voor hoger beroepsonderwijs, zijnde de Hogeschool voor Hoger Pedagogisch en Sociaal-Agogisch Onderwijs Groningen - het verrichten of doen verrichten van pedagogische en didactische research - het verrichten of doen verrichten van pedagogische en didactische experimenten alles in de meest ruime zin. Beleid van de SPO De Stichting faciliteert personen die langs een tweede weg een hogere pedagogische opleiding wensen af te ronden. Dezen zijn meestal reeds werkzaam. Daarom wordt het onderwijs van de Hogeschool in deeltijd verzorgd en wordt het onderwijs van de Hogeschool en het schakelprogramma in de avonduren gegeven. De SPO bevordert dat abituriënten van al dan niet aan pedagogiek verwante HBO-opleidingen kunnen doorstromen naar de universitaire masteropleidingen Pedagogiek en Onderwijskunde. Zij organiseert daartoe in nauwe samenwerking met de universitaire opleidingen schakelprogramma s. Vergaderingen Algemeen en Dagelijks Bestuur Het algemeen bestuur vergaderde op 14 december 2011. Het dagelijks bestuur vergaderde op 23 november 2011, 14 december 2011, 20 februari 2012, 18 april 2012, 13 juni 2012. Tijdens de vergaderingen zijn het jaarverslag 2010-2011, de financiën (jaarrekening en begroting), de visitatie 2011 (o.a. afwikkeling), de veranderingen in het schakelprogramma, de contracten voor docenten, de studiegids, de verwachting van het aantal studenten/stand van zaken studentenaantallen (HBO en Schakel), het rendement schakelprogramma, de voortgang onderwijs en de berekening honorarium tentamens besproken. Bovendien zijn de streefdoelen 2010-2011 geëvalueerd. Vastgesteld zijn: de studiegids, de OER, de begroting, de jaarrekening, de streefdoelen en het jaarverslag. Activiteiten van de SPO als aangewezen instelling in zin van de WHW Opleiding Hoger Pedagogisch Onderwijs en Sociaal-Agogisch Onderwijs (Jaarverslag in zin van de WHW, par 2, lid 1.12) Missie van de opleiding Binnen de doelstelling en het beleid van de SPO beoogt de opleiding het verzorgen van hoogwaardig Pedagogisch en Sociaal-Agogisch Onderwijs op het niveau van het hoger beroepsonderwijs. De opleiding streeft ernaar dat de abituriënt bij het beëindigen van de opleiding in staat zijn te voldoen aan de eisen die aan een beginnende beroepsbeoefenaar op de onderscheiden pedagogische beroepsvelden mogen worden gesteld. 1
Geldend beleid De opleiding richt zich op personen die een tweede kans wensen op een opleiding in het hoger pedagogisch en sociaal-agogisch onderwijs. Om de studenten de civiele effecten te kunnen verstrekken, streeft de opleiding een aanwijzing in de zin van de WHW na. Deze is verworven met ingang van 1 september 1997. Studenten Aantal ingeschreven studenten per 1-10-2011 : 103 Aantal voor de eerste keer ingeschreven studenten per 1-10-2011 : 37 Diploma s/doorstroom In de periode 30/09/2011 30/09/2012: verstrekte aantal bachelor diploma s : 13 verstrekte aantal propedeutische diploma s : 19 naar Masteropleidingen APW/ Onderwijskunde : 2 Vooropleiding van de studenteninstroom VWO : 3 HAVO : 4 MBO : 12 HBO : 13 WO : 5 Toelatingstoets : 2 Personeel: In de periode 1 september 2011 31 augustus 2012 Mutaties In dienst: Esther Strating, secretaresse, 1 april 2011 Uit dienst: Jos de Vrieze, secretaresse, afscheid 26 mei, uit dienst 1 september 2011 Gonda Sijnke, leerling-secretaresse, 31 augustus 2011 Overleg Docentenvergaderingen vonden plaats op onderstaande data: 9 november 2011 (Kennisbasis lerarenopleiding Pedagogiek, Visitatie, Assessment for learning, Onderwijszaken) 14 maart 2012 (Visitatie, Onderwijszaken o.a. scriptieovereenkomst, evaluatieformulieren scriptie/ stage, literatuur, vaste 2 e beoordelaar scriptie) 20 juni 2012 (Visitatie, Onderwijszaken) Professionalisering Studiedagen/congressen/symposia/trainingen VBSP Kennisfestival Pedagoog, Verklaar U Nader!, 3 en 4 oktober 2011. K. Politiek, A.J. Dijkstra, M. Heinink. 2
1 e Jaarcongres Het Jonge Kind, 1 november 2011. M.A. Cosman Kwaliteitszorg: Overleg met studenten Overleg met de studenten vindt plaats binnen de vergaderingen van de opleidingscommissie. Deze commissie bestaat voor de helft uit docenten en voor de helft uit studenten. Vast agendapunt in de vergadering is de evaluatie van cursussen. De vergaderingen vonden plaats op de volgende data: 2 november 2011 29 februari 2012 6 juni 2012 In deze vergaderingen zijn de vakevaluaties, de studiegids, de procedure kwaliteitszorg (afhandeling actiepunten) en lopende zaken met bestrekking tot het onderwijs besproken. Examencommissie De examencommissie heeft vergaderd op: 3 november 2011 22 februari 2012 4 juli 2012 De commissie heeft op basis van het in 2004-2005 opgestelde protocol voor beoordeling van scripties de scripties en de beoordelingen van de scripties besproken. Verder zijn voor een selectie vakken zowel het niveau van de tentamens als de adequaatheid van de beoordelingssleutels beoordeeld. Waar nodig is contact opgenomen met de docent. Cursusevaluatie Na afronding van elke cursus vindt er onder de studenten een evaluatie plaats. De uitslag wordt toegezonden aan de desbetreffende docent en besproken in de vergadering van de opleidingscommissie. Indien nodig wordt naar aanleiding van de uitkomst van de evaluatie actie ondernomen naar de docent of opleiding. Dit wordt teruggekoppeld naar de opleidingscommissie. Belangrijke verbeterpunten zijn ook terug te vinden in de jaarevaluatie. Dit studiejaar zijn de cursussen geëvalueerd; dat betreft: Advisering en Begeleiding Andragogiek Beleid en Organisatie Filosofie 2 Filosofie van opvoeding en onderwijs Inleiding communicatie Jeugdzorg Lerarenvariant Methodologie Multiculturaliteit in onderwijs en jeugdzorg Onderwijsbegeleiding Onderwijskunde Orthopedagogiek 3
Pedagogiek 1 Pedagogiek 2 Psychologie Referaatpracticum Visie en profilering (voorheen Scholing en opleiding) Sociologie 1 Sociologie 2 Statistiek 1 Terugkombijeenkomsten Wiskunde Van het vak Filosofie 1 zijn nog geen evaluaties ontvangen, ondanks meerdere verzoeken aan de docent. Programma-evaluatie Op 16 november 2011 heeft een programma-evaluatie plaatsgevonden. Hieraan namen deel: de studieleiding, de opleidingscommissie, alumni en vertegenwoordigers van het werkveld. In deze vergadering zijn de volgende onderwerpen besproken: programma-evaluatie 2010-2011, materiële voorzieningen, evaluatie streefdoelen 2010-2011, visitatie juni 2011, rendement opleiding HBO-pedagogiek en de Academische IB-opleiding, inventarisatie aandachtspunten streefdoelen 2011-2012. Externe evaluatie - Studiebegeleiding - Studiebegeleiding is verzorgd door de studiecoach. - De studiecoach heeft drie bijeenkomsten (inclusief startbijeenkomst) georganiseerd voor eerstejaars studenten. Tijdens deze bijeenkomsten is aandacht voor onderwerpen als studieplanning, je eigen leerstijl, hoe moet je studeren, hoe combineer je de studie met je privéleven en persoonlijke ontwikkeling. - De studiecoach heeft dertien keer individueel contact gehad met studenten (mail, telefoon, persoonlijke gesprekken). - Er zijn exitgesprekken gevoerd. - Van het aanbod voor studiebegeleiding bij achterblijvende studieresultaten heeft geen enkele student gebruik gemaakt. - Voor studenten in de laatste fase van hun opleiding zijn er zes terugkombijeenkomsten georganiseerd (september, oktober, november, januari, maart en april). Hiervan hebben 14 studenten gebruik gemaakt. Voorlichting De SPO communiceert met haar interne en externe doelgroepen via de volgende media: Advertenties Doelgroep: aspirant studenten Leeuwarder Courant Dagblad van het Noorden 6 x 6 x 4
Didaktief Boom Onderwijsbijlage Drenthe Friesch Dagblad Onderwijsbijlage Weekkrant Groningen Weekkrant Friesland Keuzegids HBO deeltijd 3 x 2 x 2 x 2 x 2 x 1 x Andere media Radio Noord 1 x (totaal 2 weken, 4 à 5 x per dag een radiospotje van 15 seconden) Website Dagblad van het Noorden 1 x (totaal 4 weken) Website Leeuwarder Courant 1 x (totaal 4 weken) Nieuwsbulletin Doelgroepen: studenten en medewerkers en aspirant studenten. De nieuwsbrief is verschenen in november (2011), april (2012) en juli (2012). De nieuwsbrieven zijn per mail verzonden naar studenten en docenten. Bestuur, alumni en leden van de werkveldcommissie hebben de nieuwsbrieven per post ontvangen. Ze staan ook op de website zodat ze kunnen worden bekeken door aspirant studenten. Website Doelgroepen: aspirant studenten, studenten, medewerkers, docenten en derden. De website van de SPO (www.spo-groningen.nl) is het belangrijkste communicatiemiddel van de opleiding met haar interne- en externe publieks- en doelgroepen. De website wordt gebruikt voor de communicatie over zowel de HBO-pedagogiek, de Academische IB-opleiding als over de schakelprogramma s die de SPO verzorgt. De website verschaft algemene informatie over de SPO, maar bevat daarnaast de studiegidsen en roosters. Ook kent de website een link naar een afgeschermde digitale leeromgeving voor medewerkers, docenten en studenten. Voorlichting Op 25 april 2012 is er een voorlichtingsbijeenkomst geweest voor aspirant studenten. Voorlichtingsfilm De opleiding heeft in 2008-2009 een voorlichtings-/pr-film gemaakt met daarin informatie over de opleiding en ervaringen van alumni. Deze wordt met de studiegids verstuurd naar aspirant studenten. Open College In studiejaar 2011-2012 is de SPO gestart met een jaarlijks Open College, bedoeld voor zowel eigen studenten als belangstellenden van buiten. Dit college heeft plaatsgevonden op 14 mei 2012 en is gegeven door Daniel Lechner, met als onderwerp: Creativiteit: waarom ouderen het om zeep helpen terwijl jongeren het keihard nodig hebben. 61 mensen hebben zich voor dit college aangemeld. Overige activiteiten van de SPO In samenwerking met de examencommissies Pedagogische Wetenschappen (APW) en Onderwijskunde (OK) organiseert SPO zogenoemde schakelprogramma s. Er is een 1-jarig schakelprogramma bestemd voor studenten die zich voorbereiden op de Master Onderwijskunde 5
en de Master Pedagogische Wetenschappen richting Algemeen Pedagogische Wetenschappen en een 2-jarig schakelprogramma bestemd voor studenten die zich voorbereiden op de Master Pedagogische Wetenschappen richting Orthopedagogiek. Schakelprogramma s Aantal cursussen Aantal deelnemers APW/OWK 15 130 Orthopedagogiek jaar 1 12 128 Orthopedagogiek jaar 2 16 135 Doorstroom studenten schakelprogramma naar: Master Onderwijskunde 2012-2013 27 Master APW, Pedagogiek 2012-2013 15 Master APW, Orthopedagogiek 2012-2013 36 Dit betreft alleen de september-instroom van 2012. Een deel van de schakelstudenten zal in februari 2013 doorstromen naar de masters. In het kader van het convenant met de RuG m.b.t. de kwaliteitszorg van het schakelprogramma is afgesproken dat de studenten een aantal tentamens van de RuG afnemen. Alleen wanneer er zwaarwegende redenen zijn wordt hiervan afgeweken en dient de RuG docent zijn goedkeuring te geven aan een door SPO opgesteld tentamen. Deze nieuwe werkwijze vergt veel coördinatie vanuit de SPO en afstemming tussen de docenten van SPO en de RuG. 6
Bijlage Kengetallen opleiding HBO-pedagogiek 2011-2012 Kengetallen SPO 99/00 00/01 01/02 02/03 03/04 04/05 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 Totaal aantal ingeschreven studenten 72 78 68 68 63 71 81 80 78 82 76 90 107 Totaal aantal docenten Omvang docerend personeel FTE FTE/student ratio Nieuwe instroom 35 33 22 22 21 26 29 22 19 21 20 31 44 Instroom voormalige studiestakers 1 2 2 2 5 1 3 1-2 3 1 Behaalde propedeuse 20 19 13 19 3 8 6 21 15 10 7 21 19 Instroom HBO / WO 1 46% 20 p 61% 1 59% 1 33 % 27 % 24 % 18 % 24 % 35 % 1 42 % 2 57 % Instroom overige 1 54 % 1 39 % 41 % 1 1 67 % 1 73 % 2 76 % 1 82 % 1 89 % 1 76 % 1 65 % 1 58 % 1 43 % % havo instroom 8 % 36 % 21 % 26 % 32 % 22 % 18% 19 % 23 % 33 % 21 % % vwo instroom 5 % 0 p 0 p 0 p 7 % 26 % 18 % 12% 0 p 8 % 6 % 16 % % mbo instroom (of lager) 1 84 % 1 92 % 89 % 64 % 10 p 72 % 48 % 1 1 67 % 1 70 % 1 81 % 69 % 1 61 % 1 63 % Geslaagden totaal 4 11 14 9 9 8 8 8 10 15 7 13 14 Geslaagden uit instroom overige 1 5 5 5 3 3 5 3 7 11 4 12 10 Gemiddelde studieduur geslaagden in 4,3 3,2 3,1 3,6 3,3 4 4.6 5.1 4.3 5 5 4,7 5,4 jaren Aantal studiestakers 22 17 13 17 10 18 14 15 9 16 16 6 13 Gemiddelde studieduur stakers in jaren 1,8 1,6 2,2 2,3 2,1 2,5 1,6 2,3 2,5 2,7 2,0 1,7 1,3 % studiestakers met HBO / WO 10 p 45 % 1 65 % 38 % 52 % 22 % 21 % 20 % 11% 31 % 38 % 46 % % studiestakers met havo 14 % 6 % 8 % 18 % 30 % 22 % 40 % 0 6 % 6 % 0 23 % % studiestakers met vwo 0 0 0 0 0 0 0 6 % 21 % 7 % 6 % 6 % % studiestakers met mbo (of lager) 41 % 54 % 24 % 20 % 45 % 33 % 89 % 57 % 31 % 7
Opleidingsrendement in % van instroom met HBO/WO propedeuse(instroomcohorten) Cumulatieve percentages. instroom 16 20 13 11 7 7 7 4 2 5 7 13 25 99/00 00/01 01/02 02/03 03/04 04/05 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 Diploma behaald na 1 jaar 10 % 4 % Diploma behaald na 2 jaar 13 % 30 % 15 % 8 % Diploma behaald na 3 jaar 38 % 35 % 54 % 18 % 14 % 14 % 25 % Diploma behaald na 4 jaar 44 % 45 % 43 % 75 % Diploma behaald na 5 jaar 10 p 77 % 27 % 43 % 57 % Diploma behaald na 6 jaar 10 p 71 % Diploma behaald na 7 jaar Diploma behaald na 8 jaar 36 % Uitvalpercentage in % instroom met HBO/ WO propedeuse (instroomcohorten) Cumulatieve percentages. instroom 16 20 13 11 7 7 7 4 2 5 7 13 25 99/00 00/01 01/02 02/03 03/04 04/05 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 Percentage uitval na 1 jaar 31 % 35 % 9 % 14 % 14 % 43 % 40 % 57 % 15 % 16 % Percentage uitval na 2 jaar 38 % 40 % 55 % 43 % 57 % 60 % 23 % Percentage uitval na 3 jaar 10 p 15 % 64 % 71 % 25 % 80 % Percentage uitval na 4 jaar Percentage uitval na 5 jaar Percentage uitval na 6 jaar 23 % 8
Opleidingsrendement in % van instroom overige (instroomcohorten) Cumulatieve percentages Instroom overige 19 13 9 11 14 19 22 18 17 16 13 18 19 99/00 00/01 01/02 02/03 03/04 04/05 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 Diploma behaald na 1 jaar Diploma behaald na 2 jaar Diploma behaald na 3 jaar 1p 5 % 8% 7 % Diploma behaald na 4 jaar 16 % 31 % 22 % 18 % 14 % Diploma behaald na 5 jaar 38% 27 % 21 % Diploma behaald na 6 jaar 46 % 36 % 16 % Diploma behaald na 7 jaar 21 % Diploma behaald na 8 jaar 26 % 45 % Diploma behaald na 9 jaar 32 % 5 % 23 % 32 % 41 % 22 % 10 p 56 % 6 % 53 % 19 % Uitvalpercentage in % van instroom overige (instroomcohorten) Cumulatieve percentages. Instroom overige 19 13 9 11 14 19 22 18 17 16 13 18 19 99/00 00/01 01/02 02/03 03/04 04/05 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 Percentage uitval na 1 jaar 47 % 23 % 56 % 18 % 14 % 26 % 32 % 22 % 12 % 27 % 31 % 6 % 32 % Percentage uitval na 2 jaar 1 63 % 31 % 67 % 45% 57 % 37 % 10 p 45 % 28 % 24 % 46 % Percentage uitval na 3 jaar 38 % 78 % 64 % 10 p 53 % 1 55 % 33 % 31 % Percentage uitval na 4 jaar 46 % 1 63 % 1 59 % 44 % Percentage uitval na 5 jaar 1 68 % 55 % Percentage uitval na 6 jaar 54 % 10 p 71 % 1 74 % 9
Kengetallen van studenten met een toelatingsexamen Studenten met een 99/00 t/m 04/05 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 toelatingsexamen 03/04 Instroom 10 p aantal studenten Propedeuse 0 0 0 gehaald Geslaagden 0 0 0 0 Gem.studieduur - - 4 - - 6 5 4 - geslaagden in jaren Studiestakers 2 2 Gem.studieduur stakers in jaren 2 2 2,5 2,5 1 2,5 3 2,5 1 10
Analyse rendement opleiding HBO-pedagogiek 2011-2012 De opleiding heeft voor het jaar 2011-2012 kengetallen opgesteld. Uit de kengetallen blijkt dat het totaal aantal ingeschreven studenten dit studiejaar opnieuw is gestegen in vergelijking met vorig jaar. De toename komt vooral voor rekening van de HBO/WO instroom (57 % van de nieuwe aanmeldingen). Dit patroon past bij de verwachting dat studenten voor SPO kiezen, omdat dit voor velen een van de weinige betaalbare opties is om een tweede bachelor te volgen. Andere opleidingen hanteren voor een tweede bachelor-opleiding namelijk een hoog instellingscollegegeldtarief. Uit contacten met studenten blijkt dat de krapte op de arbeidsmarkt dit mechanisme versterkt. Studenten geven aan breder opgeleid te willen worden om daarmee hun kansen op de krappe arbeidsmarkt te vergroten. Ook zijn er studenten die voor SPO kiezen omdat ze werkloos zijn geworden en hun tijd nuttig willen gebruiken. De groei komt ook gedeeltelijk voor rekening van de Academische IB-opleiding, hiervoor waren 7 aanmeldingen. In 2011-2012 zijn 14 studenten afgestudeerd en hebben 19 studenten hun propedeuse behaald. Van de 19 zijn er maar liefst 14 uit het cohort 2011-2012. Hiervan hadden 6 studenten een verwante HBO-vooropleiding. Deze studenten kregen veel vrijstellingen in de propedeuse. Volgens de studiecoach was ook de cohesie van de groep van invloed op het hoge studierendement in de propedeuse. Hoe meer de studenten betrokken zijn bij elkaar, hoe meer men elkaar stimuleert om de opleiding af te maken. Dit bleek ook bij het cohort 2010-2011 waar relatief weinig afvallers zijn. De studiecoach heeft het voorstel gedaan om elk jaar in september een informele bijeenkomst te plannen met de nieuwe studenten, zodat de studenten elkaar snel leren kennen. Dit voorstel zal nog verder besproken worden. In 2011-2012 staakten 13 studenten hun studie. In de cijfers is een onderverdeling gemaakt wat betreft de vooropleiding van studenten en uit de resultaten blijkt dat onder de studiestakers zowel studenten met een HBO/WO-vooropleiding (46 %) te vinden zijn als studenten uit de overige instroom (vwo, havo, mbo-4 of lager) (54 %). Het aantal studiestakers (13) is ongeveer gelijk aan het vijfjaarlijkse gemiddelde (bedraagt 12), terwijl het aantal studenten is toegenomen. Uit de exitgesprekken van de afgelopen acht jaar blijkt dat voortijdig studiestaken meestal (gemiddeld van de gevallen) om persoonlijke redenen plaatsvindt (o.a. medische redenen, belasting naast baan/gezin, nieuwe baan). Ook wordt soms aangevoerd dat er financiële redenen ten grondslag liggen aan het besluit om te stoppen (gemiddeld 8 % van de gevallen). Wanneer er opleidingsgerelateerde redenen worden aangevoerd (gemiddeld 10 % van de gevallen) dan blijkt vaak dat de studie niet aansluit bij de verwachtingen of dat de opleiding te hoog gegrepen is. 11
De afgelopen jaren is sterk ingezet op verwachtingen-management. In de voorlichting en op de website wordt er expliciet op gewezen dat er in de opleiding veel nadruk ligt op de pedagogische theorie, en dat er ook veel aandacht wordt besteedt aan statistiek. Vanaf het studiejaar 2012-2013 zal worden gestart met het voeren van entreegesprekken met nieuwe studenten. De verwachting is dat het aantal afvallers zal afnemen, in ieder geval het aantal afvaller dat aangeeft dat de opleiding niet aan de verwachtingen voldeed. Uit de cohortgegevens, die hieronder in een overzicht zijn samengevat, valt op te maken hoeveel studenten uit een bepaald cohort de studie voltooien. Uit de cijfers blijkt dat ondanks het grote aantal studiestakers dat elk jaar wordt gerapporteerd, veel studenten na verloop van tijd uiteindelijk hun diploma halen. Een deel van de studiestakers pakt de opleiding weer op na één of meerdere perioden van studieonderbreking. Diploma s behaald: 2000-2001: 16 van 33 (48 %) 2001-2002: 12 van 22 (55 %) 2002-2003: 9 van 22 (41 %) 2003-2004: 7 van 21 (33 %), nog 1 onderweg 2004-2005: 9 van 26 (35 %), nog 1 onderweg 2005-2006: 11 van 29 (38 %) 2006-2007: 13 van 22 (59 %) 2007-2008: 9 van 19 (35 %), nog 4 onderweg 2008-2009: 3 van 21 (14 %), nog 9 onderweg, 9 afvallers (43 %) 2009-2010: 0 van 20 (0 %), nog 10 onderweg, 10 afvallers () 2010-2011: 1 van 31 (3 %), nog 25 onderweg, 5 afvallers (17 %) 2011-2012: 1 van 44 (2 %), nog 33 onderweg, 10 afvallers (23 %) Uit de cohortgegevens die zijn weergegeven in de kengetallen blijkt verder dat gemiddeld 41 % van de studenten met een HBO of WO(-propedeuse) vooropleiding de opleiding binnen vijf jaar met een diploma verlaat. Voor studenten uit de overige instroom bedraagt dit percentage 30 %. Het gemiddelde rendement voor de cohorten 1999-2000 tot 2006-2007 bedraagt 54 % voor studenten met een HBO of WO(-propedeuse), en 37 % voor studenten uit de overige instroom. 12