Buitenshuis werken of thuiswerken? Informatiegids voor allochtone vrouwen

Buitenshuis werken of thuiswerken? Informatiegids voor allochtone vrouwen

INHOUD Inleiding 2 INLEIDING Of je gaat werken of niet zou je eigen keuze moeten zijn. In de praktijk is dit niet altijd evident. Persoonlijke, familiale, economische, maatschappelijke en zelfs religieuze factoren kunnen je keuze beïnvloeden of je mogelijkheden beperken.misschien heb je tijdens je studies niet de mogelijkheid gehad om verder te studeren en hierdoor vind je je plaats niet op de arbeidsmarkt. Of ben je als jonge vrouw in het kader van gezinshereniging naar België gekomen. Je wil graag werken, maar je bent de taal nog niet machtig, waardoor je moeilijk werk kunt vinden. Of je hebt de keuze gemaakt om zelf voor je jonge kinderen te zorgen, waardoor je een tijdje niet hebt kunnen deelnemen aan de arbeidsmarkt Na een (lange) tijd van afwezigheid op de arbeidsmarkt wil je echter opnieuw werken, maar je weet niet goed hoe je dit moet aanpakken. Bovendien heb je heel veel vragen, maar je weet niet waar je terecht kunt. Je bent in elk geval niet alleen. Daarom stellen we je graag Mira voor. Mira is een tijd thuis geweest, maar droomt er nu van om buitenshuis te gaan werken en haar eigen centen te verdienen. Ze weet niet goed hoe ze dit moet aanpakken. Hoe en waar zoek je een job als je al een tijdje niet hebt gewerkt? Wat zijn de voordelen van werken? Wat moet je met je kinderen als je werkt? Is kinderopvang wel een goede keuze? Is het beter om officieel te werken dan in het zwart bij te klussen? Dit en nog andere vragen rond tewerkstelling houden Mira bezig! Werk zoeken, opvolging 3 en begeleiding (Op)nieuw op de arbeidsmarkt 8 Combinatie arbeid & gezin 21 Kinderopvang of niet? 26 Nu werken... 41 is werken voor je pensioen Nederlands leren en meer 47 Erkenning van 51 buitenlandse diploma s Nuttige adressen 55 In het eerste hoofdstuk heeft Mira vele vragen rond werk zoeken, werkloosheidsuitkeringen, opvolging en begeleiding van werklozen. In hoofdstuk twee zoekt ze de meest relevante tewerkstellingsmaatregelen op. In het volgende hoofdstuk heeft ze enkele vragen rond de combinatie arbeid en gezin, moederschapsverlof, vaderschapsverlof en ouderschapsverlof. In het vierde hoofdstuk zoekt ze gepaste opvang voor haar kind en wil ze weten hoeveel dit haar zal kosten en welke voordelen ze hierbij zal hebben. Misschien overweegt ze zelfs om onthaalmoeder te worden. Ze gaat na of dit mogelijk is. Mira is natuurlijk ook nieuwsgierig naar haar pensioen en hoe dit berekend wordt. In het zesde hoofdstuk bespreken we wat een inburgeringstraject is, wat een inburgeringsprogramma inhoudt en waar je Nederlands kunt leren. Hoofdstuk zeven gaat over hoe de erkenning van je buitenlandse diploma in België verloopt. Wat de antwoorden zijn, vind je samen met Mira in deze brochure. Mira, met haar vele vragen, zal jou dan ook begeleiden in de verschillende hoofdstukken. Tenslotte vind je in het laatste hoofdstuk een lijst van nuttige adressen. SAMV, Februari 2007

WERK ZOEKEN, OPVOLGING EN BEGELEIDING Of je gaat werken of niet zou je eigen keuze moeten zijn. In de praktijk is dit niet altijd zo evident. Persoonlijke, familiale, economische, maatschappelijke en zelfs religieuze factoren kunnen je keuze beïnvloeden of je mogelijkheden beperken. Veel vrouwen beslissen bewust om thuis te blijven. Ze nemen de zorg voor de kinderen en het huishouden op zich. Eenmaal de kinderen ouder zijn en na een (lange) tijd van afwezigheid op de arbeidsmarkt willen ze opnieuw gaan werken, maar vaak weten ze niet hoe ze dit moeten aanpakken. In dit hoofdstuk vertellen we je over hoe je werk kunt beginnen zoeken, wie je hierbij kan begeleiden en waar je allemaal recht op hebt. 1. Werk zoeken Ik wil werk zoeken, maar ik weet niet goed hoe ik dat moet aanpakken. Waar kan ik terecht voor een begeleiding? Je kunt terecht bij de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB). Indien je als werkloze een begeleiding van de VDAB volgt of recent gevolgd hebt, word je in principe niet opgeroepen door de RVA in het kader van een opvolgingsprocedure. Er bestaan drie soorten begeleiding: - Een gewone begeleiding: wil de werkloze een nieuwe start aanbieden onder de vorm van een individuele begeleiding naar een beroepsoriëntering met als doel een effectieve inschakeling op de arbeidsmarkt. - Een intensieve begeleiding: een begeleiding die minstens één actie per maand inhoudt. - Een intensieve opleidings-, werkervarings- of inschakelingsactie: gedurende minstens dagen per week moet de werkloze overdag aanwezig zijn. Je VDAB-trajectbegeleider staat je bij met het voorstellen en zoeken van opleidingen, het zoeken van gepaste vacatures, het begeleiden naar een job De VDAB organiseert naast beroepsopleidingen zelf ook (technische) taalcursussen Nederlands.

Kan ik ook in mijn moedertaal begeleid worden? Ja, een activeringsconsulent(e) kan je vaak in je moedertaal begeleiden. In verschillende steden in Vlaanderen zijn er activeringsconsulenten voor allochtone werkzoekenden (zie lijst nuttige adressen achteraan in deze brochure). Zij kunnen je bijstaan bij het solliciteren naar een job, een opleiding helpen mee zoeken, je doorverwijzen naar de VDAB/Jobkanaal/werkgever. Activeringsconsulenten werken samen met de VDAB en Jobkanaal, hun begeleiding is vrijblijvend. Wat is een werkloosheidsuitkering? Hierop heb je recht als je werk aan het zoeken bent, maar nog niets gevonden hebt of als je tijdelijk werkloos bent. De werkloosheidsuitkering is een onderdeel van de sociale zekerheid, dat beheerd en georganiseerd wordt door de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) en wordt toegekend om het beroepsinkomen te vervangen. Wat is de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) en wat doe ze? De RVA is een federale instelling en haar taken bestaan uit: - het vaststellen en nagaan of de werkloze voldoet aan de voorwaarden om een werkloosheidsuitkering te ontvangen; - het waken over de juiste toepassing van de werkloosheidsregelgeving; - het toepassen van eventuele sancties. Wanneer heb ik recht op een werkloosheidsuitkering? Je kan als werkloze op 3 manieren worden toegelaten tot het stelsel van de werkloosheidsuitkeringen: - op basis van je gepresteerde arbeid in loondienst; of - indien je in het verleden al werkloosheidsuitkeringen ontvangen hebt; of - op basis van je studies. Dit volstaat echter niet. Als werkloze moet je ook voldoen aan de toekenningsvoorwaarden om van een werkloosheidsuitkering te kunnen genieten. Om te kunnen voldoen aan de toekenningsvoorwaarden moet je: - onvrijwillig zonder werk en zonder loon zijn; - als werkzoekende ingeschreven zijn bij de VDAB; - arbeidsgeschikt zijn; - beschikbaar zijn en blijven voor de arbeidsmarkt, d.w.z. dat je op een vacature-aanbod van een VDAB-consulent moet reageren; - op het einde van de maand je correct ingevulde stempelkaart (met vermelding van eventuele ziekte- of verlofdagen) inleveren bij je hulpkas of vakbond; - in België verblijven.

Hoe vraag ik een werkloosheidsuitkering aan? - Je moet je eerst persoonlijk aanmelden bij een uitbetalingsinstelling (vakbond of hulpkas). De datum van de aanvraag bepaalt vanaf welk ogenblik er uitkeringen betaald worden. Het is dus in je voordeel om je van in het begin van de werkloosheid aan te melden, ook al heb je nog niet alle vereiste documenten. De uitbetalingsinstelling behandelt het dossier en stuurt het door naar de RVA. - Je moet binnen de 8 dagen na je aanvraag de VDAB contacteren om je als werkzoekende in te schrijven. Ik ben pas naar België gekomen in het kader van gezinshereniging, heb ik dan ook recht op een werkloosheidsuitkering? In feite niet. Het algemeen principe (dat voor iedereen geldt) is dat je eerst een bepaalde tijd gewerkt moet hebben (en dus sociale bijdragen betaald hebt) om recht te hebben op werkloosheidsuitkeringen. Het vereiste aantal arbeidsdagen varieert naargelang de leeftijdscategorie. Het werk moet in principe ook in België verricht zijn. Maar met bepaalde landen (o.a. Marokko, Turkije, Tunesië ) heeft België een akkoord afgesloten waardoor buitenlandse arbeidsdagen toch meetellen op voorwaarde dat daarna nog minstens één dag arbeid wordt verricht in België.

2. Actieve opvolging van de werklozen Wat betekent de actieve opvolging van de werklozen? De RVA gaat regelmatig na of de werkloze nog altijd voldoet aan de voorwaarden om recht te hebben op uitkeringen en of hij of zij nog beschikbaar is op de arbeidsmarkt. De RVA evalueert de werkloze volgens de inspanningen die hij of zij doet om werk te zoeken. Deze evaluatie gebeurt tijdens individuele gesprekken (maximum 3) met de werkloze. De VDAB biedt ook begeleiding en opleiding aan werklozen die dat wensen. Wanneer word ik opgeroepen door de RVA? Je wordt opgeroepen door de RVA voor een gesprek, indien je werkloos bent en aan de volgende voorwaarden voldoet: - volledig werkloos zijn; - arbeidsgeschikt zijn; - al minstens 15 maanden werkloosheidsuitkering ontvangen; - niet in aanmerking komen voor een schorsing van de opvolgingsprocedure. Hoe verloopt de opvolgingsprocedure van de RVA? In het eerste gesprek worden je inspanningen die je als werkloze gedaan hebt om werk te zoeken tijdens de periode van 12 maanden vóór het gesprek geëvalueerd. Indien je inspanningen volstaan, zal je 16 maanden later op een nieuw gesprek uitgenodigd worden. Indien je inspanningen onvoldoende zijn, wordt een actieplan opgesteld met een aantal concrete acties die de volgende 4 maanden van je verwacht worden. Na 4 maanden vindt een tweede gesprek plaats om na te gaan of je het opgestelde actieplan hebt nageleefd. Als dat het geval is, dan vindt 12 maanden later een nieuw gesprek plaats. Heb je het actieplan niet uitgevoerd, dan krijg je een beperkte sanctie in de vorm van een schorsing of vermindering van je uitkeringen. Bovendien wordt er een intensiever actieplan opgesteld voor de volgende 4 maanden. Na deze periode vindt een derde gesprek plaats. Indien je het actieplan naleeft, zal je opnieuw recht hebben op volledige uitkeringen. Zoniet, kan je als werkloze geschorst worden van het recht op uitkeringen. Naar het eerste gesprek mag je iemand naar keuze (b.v. familielid of vakbondsafgevaardigde) meenemen. Tijdens het tweede of het derde gesprek kun je bijgestaan worden door een advocaat of een vakbondsafgevaardigde. Wanneer je als werkloze gesanctioneerd wordt, kan je beroep aantekenen bij de Nationale Administratieve Commissie en bij de arbeidsrechtbank.

Ik wil wel werken, maar ik word geconfronteerd met discriminatie Discriminatie is verboden in zowel de particuliere als de openbare sector. Ook tussen de werknemers is discriminatie verboden. Er mag geen ongelijke behandeling zijn op basis van het geslacht, een zogenaamd ras, de huidskleur, de afkomst, de nationale of etnische afstamming, de seksuele geaardheid, de geloofsovertuiging of de levensbeschouwing, de gezondheidstoestand, een handicap, de leeftijd, Bovendien is discriminatie verboden in alle stadia van de arbeidsloopbaan: voorwaarden voor toegang tot de arbeid, aanwerving en selectie, loonvoorwaarden, tewerkstellings- en arbeidsvoorwaarden, ontslagvoorwaarden. Mag ik met mijn hoofddoek werken? Dit hangt af van je werkgever. Sommige werkgevers zullen dit toelaten, anderen niet. Maar als je aangenomen wordt met een hoofddoek en je ondervindt discriminatie op de werkvloer omwille van je hoofddoek (b.v. opmerkingen over je hoofddoek), dan kun je een klacht indienen bij het Toezicht op de Sociale Wetten of bijstand vragen aan het Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding (zie nuttige adressen). Wat kan ik doen als ik omwille van mijn hoofddoek geweigerd word of bij discriminatie op het werk? Je kunt een klacht indienen bij het Toezicht op de Sociale Wetten (zie nuttige adressen), die toeziet op de naleving van de wettelijke bepalingen. De inspecteurs kunnen een verzoeningsprocedure opstarten tussen de werkgever en jou om aan de discriminatie een einde te maken. Indien de werkgever dit weigert, kunnen de inspecteurs in ernstige gevallen een proces verbaal opstellen. Bovendien kunnen zij een rapport van de feiten opmaken, dit kan opgevraagd worden door de arbeidsrechtbank. Je kunt bijstand vragen aan het Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding (zie nuttige adressen), dat een openbare instelling is en gemachtigd is het slachtoffer van discriminatie op het werk op te vangen, raad te geven en bij te staan. Het Centrum kan ook een bemiddelende rol spelen tussen de werkgever en jou (slachtoffer van discriminatie). Bovendien kan het Centrum jou ondersteunen in een eventuele rechtszaak.

(OP)NIEUW OP DE ARBEIDSMARKT Na een lange tijd afwezig te zijn op de arbeidsmarkt wil ik opnieuw werken, maar kan ik nog aan een job geraken? Er worden tewerkstellingsmaatregelen door het beleid genomen die zich richten tot werkgevers om langdurig werkloze werkzoekenden tewerk te stellen. Op die manier krijg je de kans om werkervaring op te doen en je werkgever heeft het voordeel dat jouw loon deels wordt terugbetaald door de overheid. Er bestaan heel veel maatregelen. We hebben getracht een overzicht te geven van de meest relevante maatregelen die van toepassing kunnen zijn als je een (lange) tijd niet of nooit buitenshuis hebt gewerkt. Bij het solliciteren is het dan ook aan te raden in je cv te vermelden onder welke tewerkstellingsmaatregel je valt. Dit kan interessante informatie zijn voor de werkgever. Hoe kan ik weten wat er allemaal bestaat? Je trajectbegeleider bij de VDAB of een activeringsconsulent(e) zal je informeren en uitleggen welke maatregelen voor jou van toepassing zijn. Je kunt dit zelf ook via de website www.slimtewerkstellen.be zoeken door je gegevens in te vullen. 8

1 Wat is een individuele beroepsopleiding in een onderneming (IBO)? Tijdens een IBO leidt het bedrijf je op in een bepaald beroep. Na de IBO krijg je van het bedrijf een contract van onbepaalde duur. De opleiding duurt 1 tot 6 maanden en is minstens halftijds. Het opleidingsplan wordt opgesteld door de werkgever en de VDAB. Tijdens de opleiding is er begeleiding en opvolging door de VDAB. Het opleidingscontract wordt ondertekend door de werkgever, de werkzoekende en de VDAB. Kan ik instappen in een IBO-opleiding? Als je werkzoekende bent, kun je starten met een IBO op voorwaarde dat je geen ontslag neemt uit een andere tewerkstelling. Wel is het mogelijk dat je een deeltijdse job combineert met een deeltijdse opleiding in een ander bedrijf. De tewerkstelling na je opleiding mag niet gesubsidieerd zijn (b.v. niet als gesco of in een sociale werkplaats: zie blz. 12-14 ). Wat zijn mijn voordelen met IBO? - Je krijgt de kans om een beroep aan te leren zonder op de schoolbanken te zitten. Je kunt in een bedrijf praktijkgerichte ervaring opdoen. - Tijdens de opleiding behoud je je vervangingsinkomen en ontvang je bovendien een bijkomende premie van de VDAB die je vervangingsinkomen aanpast aan het normale loon voor de aangeleerde functie. - Indien je geen vervangingsinkomen hebt, betaalt de VDAB een premie die het volledige loon benadert. - De duurtijd van de opleiding wordt beschouwd als een periode van werkloosheid, werkzoekendheid of een periode van OCMW-steun. - Na de opleiding kun je een beroep doen op andere tewerkstellingsmaatregelen.

2 Wat houdt een instapopleiding in? De bedoeling van een instapopleiding is dat je, wanneer je een VDAB-opleiding hebt beëindigd, meer kansen krijgt op de arbeidsmarkt. De instapopleiding duurt 2 maanden en is minstens halftijds, gevolgd door een contract van onbepaalde duur. Het contract wordt ondertekend door de werkgever, de werkzoekende en de VDAB. Kom ik in aanmerking voor een instapopleiding? Wanneer je als werkzoekende een beroepsopleiding, georganiseerd of erkend door de VDAB hebt beëindigd, kom je in aanmerking. De opleiding moet minstens 400 uren bedragen, gespreid over een periode van maximum 9 maanden. De instapopleiding moet ten laatste 4 maanden na het beëindigen van de opleiding starten. Ook kort geschoolde schoolverlaters komen in aanmerking voor een instapopleiding. Zodra je in aanmerking komt voor deze maatregel, stuurt de VDAB je een instapkaart. Wat zijn mijn voordelen met een instapopleiding? - Tijdens de instapopleiding behoud je je vervangingsinkomen en ontvang je bovendien een bijkomende premie van de VDAB, die je vervangingsinkomen aanpast tot het normale loon voor de aangeleerde functie. - Indien je geen vervangingsinkomen hebt, betaalt de VDAB een premie die het volledige loon benadert. - De duurtijd van de opleiding wordt beschouwd als een periode van werkloosheid, werkzoekendheid of een periode van OCMW-steun. - Na de opleiding kun je een beroep doen op andere tewerkstellingsmaatregelen. 10

3 Wat is een wepplus? De bedoeling van een wepplus is om langdurig werkzoekenden en langdurig OCMW-steuntrekkenden begeleid tewerk te stellen, met doorstroming naar een stabiele tewerkstelling als gevolg. Werkzoekenden moeten tewerkgesteld worden met een contract van bepaalde duur van maximum 1 jaar. Het contract kan met 6 maanden verlengd worden. Wat is het verschil tussen een wepplusser en een gesco-wepplusser? Als werkzoekende kun je ofwel als wepplusser ofwel als gesco-wepplusser aangeworven worden. Als wepplusser neemt de federale overheid een deel van de subsidiëring op zich, terwijl een gesco-wepplusser volledig gesubsidieerd wordt door de Vlaamse overheid. Je komt in aanmerking voor een wepplus-contract indien je: - gedurende minstens 12 maanden steun van het OCMW kreeg en ingeschreven bent bij de VDAB als niet-werkend werkzoekende; of - gedurende minstens 24 maanden uitkeringsgerechtigd volledig werkloos bent. Ñ er zijn periodes die gelijkgesteld worden met werkloosheid, b.v. ziekte tijdens een periode van vergoede werkloosheid, tewerkstelling met OCMW art. 60 7 en de daaraan voorafgaande periode van steuntrekkende van het OCMW. Je komt in aanmerking voor een gesco-wepplus-contract indien je: - gedurende 24 maanden ingeschreven bent als niet-werkend werkzoekende Ñ er zijn periodes die gelijkgesteld worden met werkloosheid, b.v. werkloosheidsperiode niet vergoed wegens langdurige werkloosheid, periodes van administratieve sanctie, tewerkstelling met OCMW art. 60 7. 11

4 Wat is een gesco-contract? Gesco is bedoeld om bepaalde kansengroepen bij openbare besturen en vzw s tewerk te stellen via loonsubsidie van de Vlaamse overheid. Je contract kan dan van bepaalde of onbepaalde duur, voltijds of halftijds zijn. Wanneer kom ik in aanmerking voor een gesco-contract? Een gesco-contract is voor jou van toepassing indien je: - OCMW-steuntrekkende bent; of - herintreder bent (d.w.z. indien je een periode van 36 maanden niet gewerkt hebt of uitkeringsgerechtigd geweest bent); of - de dag voor de indiensttreding minstens 6 maanden uitkeringsgerechtigd of werkloos bent; of - gedurende 12 maanden minstens 6 maanden uitkeringsgerechtigd werkloos bent; of - voor een knelpuntberoep: 1 dag ingeschreven bent als niet-werkend werkzoekende bij de VDAB; of - behoort tot een kansengroep (allochtoon, arbeidsgehandicapt of oudere): 1 dag ingeschreven bent als niet-werkend werkzoekende bij de VDAB. 12

5 Wat is een activa plan -45? Activa plan -45 geeft langdurig werkloze werkzoekenden van minder dan 45 jaar, al dan niet met een vervangingsinkomen, meer kansen op de arbeidsmarkt. De indienstneming kan gebeuren met contracten van onbepaalde of bepaalde duur, voltijds of halftijds. Wanneer kan ik toetreden tot een activa plan -45? Bij je indiensttreding of bij je aanvraag voor een werkkaart moet je volledig werkloos en werkzoekend zijn. Aan deze voorwaarde wordt ook voldaan indien je werkt: - met een wepplus; of - volgens art. 60 7 van het OCMW. Een werkkaart krijg je bij de RVA van je woonplaats. Indien je bij aanwerving niet over een geldige werkkaart beschikt, kan de werkgever deze aanvragen bij de RVA tot 30 dagen na de aanwerving. Ook word je als uitkeringsgerechtigd werkloos beschouwd en kom je in aanmerking indien je: - vroeger zelfstandig was; of - herintreder bent (36 maanden niet gewerkt hebt of uitkeringsgerechtigd geweest bent) en vroeger al 624 dagen in loondienst hebt gewerkt; of - omwille van langdurige werkloosheid geen werkloosheidsuitkering meer ontvangt. Bovenstaande voorwaarden gelden indien je als: - -45 jarige minstens 12 maanden ingeschreven bent als niet-werkend werkzoekende bij de VDAB; - +45 jarige minstens 6 maanden ingeschreven bent als niet-werkend werkzoekende bij de VDAB. 13

6 Wat is een plus één-twee-drie-plan (eerste aanwervingen)? De bedoeling van dit plan is om werkgevers aan te moedigen om een eerste, tweede of derde werknemer als bijkomend personeelslid in dienst te nemen. Werkgevers uit de privé-sector, vzw s en feitelijke verenigingen komen in aanmerking. Voor jou als werkzoekende zijn er geen voorwaarden gesteld. 7 Wat is de functie van sociale werkplaatsen? Sociale werkplaatsen willen de reïntegratie van moeilijk bemiddelbare werkzoekenden in de samenleving bevorderen door hen een beschermde tewerkstelling aan te bieden. Werkgevers zijn de plaatselijke besturen (gemeente, OCMW, provincie), verenigingen van plaatselijke besturen zonder economische finaliteit, instellingen ondergeschikt aan een plaatselijk bestuur, verenigingen zonder winstoogmerk waarin de plaatselijke overheid een overwegende rol speelt in de oprichting of leiding ervan, de door de Vlaamse Gemeenschap ingerichte, erkende of gesubsidieerde onderwijsinstellingen, de instellingen van openbaar nut die afhangen van het Vlaamse Gewest en de Vlaamse Gemeenschap, instellingen van openbaar nut en de verenigingen zonder winstoogmerk met rechtspersoonlijkheid die een humanitair en cultureel doel nastreven, plaatselijke maatschappijen voor sociale woningen, polders en wateringen, kerkfabrieken die erkend zijn door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap als sociale werkplaats. Je kunt een contract krijgen van bepaalde of onbepaalde duur. Wanneer kom ik in aanmerking voor een sociale werkplaats? Je komt in aanmerking indien je: - 5 jaar inactief bent (d.w.z. iedere periode dat je niet gewerkt hebt als werknemer of als zelfstandige); of Gelden eveneens als periodes van inactiviteit: - tewerkstelling in wepplus - tewerkstelling als gesco - tewerkstelling in een andere sociale werkplaats - tewerkstelling met OCMW art. 60 7 - laaggeschoold bent (niet in het bezit zijn van een diploma, een getuigschrift of een attest van hoger secundair onderwijs); of - een begeleidingstraject volgt bij de VDAB of een door de VDAB erkende organisatie; of - op de dag van indienstneming ingeschreven bent als niet-werkende werkzoekende bij de VDAB; of - fysische, psychische en sociale beperkingen of moeilijkheden hebt. 14

8 Wat omvatten de dienstencheques? Met de dienstencheques wil de overheid bijkomende jobs creëren binnen buurtwerken en buurtdiensten in persoonlijke of familiale sfeer. Daarnaast zijn dienstencheques bedoeld om illegale arbeid te bestrijden en om tegemoet te komen aan de vraag van particulieren naar huishoudhulp. Het gaat dus om thuishulp van huishoudelijke aard en omvat volgende taken: - schoonmaken van woningen - ramen lappen - wassen van huishoudlinnen in de woning van de gebruiker - bereiden van maaltijden in de woning van de gebruiker - huishoudelijk naaiwerk verrichten in de woning van de gebruiker - strijken van huishoudlinnen (mag ook buiten het huis van de gebruiker) - huishoudelijke boodschappen - meehelpen bij de verplaatsing van personen met een handicap (b.v. ze naar de dokter of de winkel begeleiden en terug naar huis brengen) Let wel: het moet altijd gaan om hulp in het huishouden. Verboden activiteiten zijn: administratieve taken uitvoeren, schilderen en behangen, de tuin onderhouden, kleine verbouwingen Als je vroeger zwartwerkte, kun je, in het kader van een arbeidsovereenkomst dienstencheques, opgenomen worden in het wettelijk stelsel. Je werkt voor een particulier, maar bent in dienst bij een erkende onderneming. Een particulier betaalt enkel de waarde van één dienstencheque per gepresteerd uur ( 6,70). Bovendien zijn de cheques fiscaal aftrekbaar. Kan ik met dienstencheques werken? Of je nu werkloos bent of niet, iedereen komt in aanmerking. Je mag echter geen bloedverwant tot de tweede graad zijn van de gebruiker (particulier) bij wie je taken uitvoert, en niet dezelfde verblijfplaats hebben. Je mag dus niet werken bij: - je ouders, grootouders, schoonouders, schoongrootouders; of - je kinderen en kleinkinderen; of - je broers en zussen, schoonbroers en schoonzussen; of - om het even wie (familie of niet) met wie je samenwoont op hetzelfde adres. Indien je wenst gebruik te maken van het systeem richt je je tot een erkend bedrijf. De lijst van erkende bedrijven kun je terugvinden op www.dienstencheques.be. Vervolgens zal het bedrijf voor jou een werknemer zoeken. 15

Als ik met dienstencheques werk, wat zijn dan mijn voordelen? De bestaande regelgeving i.v.m. de sociale zekerheid is ook van toepassing op het systeem van dienstencheques, dus: Ñ De gewerkte periodes komen in aanmerking voor het berekenen van je pensioen. Ñ Als werknemer ben je gedekt door de ziekte- en invaliditeitsverzekering. Dit betekent dat je bij ziekte of ongeval uitkeringen ontvangt. Ñ Je hebt recht op jaarlijkse vakantie. Ñ. Je contract kan van bepaalde of onbepaalde duur, voltijds of halftijds zijn. Opeenvolgende contracten van bepaalde duur geven geen aanleiding tot een contract van onbepaalde duur, maar de werkgever is wel verplicht om een contract van onbepaalde duur aan te bieden: - vanaf de zevende maand van tewerkstelling (minstens halftijds) aan werkzoekenden die naast hun loon ook nog een vervangingsinkomen van de RVA of het OCMW ontvangen; - vanaf de vierde maand van tewerkstelling aan andere werkzoekenden. Wie wordt mijn werkgever? Naast particulieren kunnen ook werkgevers gebruikmaken van de dienstencheques. Ze moeten wel erkend worden door de RVA. Bovendien genieten werkgevers financiële tussenkomsten per gepresteerd uur. Volgende werkgevers kunnen worden erkend: - vzw s - OCMW s - gemeentebesturen - ziekenfondsen - samenwerkingsverbanden met gemeenten - PWA s (Plaatselijk Werkgelegenheidsagenschap) - zelfstandigen - commerciële bedrijven 16

9 Wat houdt werken met art. 60 7 in? De bedoeling van art. 60 7 is om OCMW-steuntrekkenden tewerk te stellen bij de eigen diensten of terbeschikking te stellen van andere werkgevers; dit vooral om deze steuntrekkenden te regulariseren voor sociale uitkeringen, met de mogelijkheid werkervaring op te doen. In beide gevallen is het OCMW dus de werkgever. Terbeschikkingstelling kan gebeuren bij: - vzw s met een sociaal of cultureel doel; - vennootschappen met een sociaal oogmerk; - openbare ziekenhuizen; - gemeenten; - privé-bedrijven of andere organisaties indien ze een samenwerkingsovereenkomst hebben gesloten met het OCMW. Je contract kan van bepaalde of onbepaalde duur, voltijds of halftijds zijn. Wanneer kan ik met een art. 60 7 contract werken? Je komt in aanmerking als je als werkzoekende geen recht hebt op sociale uitkeringen en steun geniet van het OCMW, dus indien je: - recht hebt op een leefloon; of - geen recht hebt op een leefloon maar wel op een vervangende financiële maatschappelijk steun. 17

Naam: Eryörük Voornaam: Rabia Geboortedatum: 01/07/1981 Burgerlijk stand: gescheiden Van 2004 tot 2005 had El Ele (een Gentse vzw) een Coalitionproject, dat door het ESF gesubsidieerd werd. De specifieke doelgroep van het project bestond uit 40 kortgeschoolde Turkstalige vrouwen met een vervangingsinkomen die niet of moeilijk door de reguliere diensten in Gent werden bereikt en moeilijk op de arbeidsmarkt terecht konden. Doelstelling was de ontwikkeling van een empowermentmethodiek, waarbij vertrokken werd van het niveau en de noden van de vrouwen zelf. Centraal stonden het actief versterken van het zelfbeeld en zelfvertrouwen door het werken op maat, het oog hebben voor zorgzaamheid en emotionele ondersteuning. Rabia was één van de 40 vrouwen die aan het Coalitionproject heeft deelgenomen. In 1999 ben ik op mijn 18e naar België (Brussel) gekomen via een huwelijk. Mijn huwelijk liep na een korte tijd stuk. Ik was niet gelukkig met mijn man. Na een jaar zijn we dan ook uit elkaar gegaan. Ik ben in Gent bij mijn oom komen wonen. Na een tijd ben ik alleen gaan wonen. Dit lokte veel reacties uit. Tijdens mijn verblijf bij mijn oom volgde ik Nederlandse lessen. Ik wilde wel werken, maar mijn oom en zijn familie steunden mij niet. Toen ik alleen ben gaan wonen, heb ik via een vriendin El Ele leren kennen. In 2002 ben ik aan een project (Voortraject op art. 60) van El Ele begonnen. Via dit project heb ik veel geleerd over het leven in België. Zo ben ik te weten gekomen hoe ik zaken moest regelen bij mijn bank, hoe ik mijn eigen administratie in orde kon houden We leerden Nederlands, maar ook hoe we in bedrijven moesten kuisen, in grootkeukens werken In 2003 heb ik dankzij het project in het kader van art. 60 werk gevonden in een bejaardentehuis. Dat was voltijds en voor één jaar. Bovendien volgde ik ook Nederlandse lessen bij Leerpunt. In 2004-2005 ben ik aan het Coalitionproject bij El Ele begonnen. Dankzij dit project heb ik mijn theoretisch rijbewijs behaald. We hadden 4 halve dagen per week les. Ik heb veel vriendinnen kunnen maken via het project. Met sommigen komen we nog altijd samen. De opleiding was wel heel intensief. We hadden ook maatschappelijk oriëntatie, dit vak heeft ons geholpen om het leven hier beter te leren kennen. Als Turkse vrouw heb ik ook geleerd om neen te zeggen. Velen onder ons waren 18

ongelukkig met hun echtgenoot. Het is belangrijk om als vrouw neen te zeggen. We hadden ook counseling. Ik denk dat ik nu meer zelfvertrouwen heb gekregen via de opleiding Op het einde van het project zijn we beginnen solliciteren. Tijdens het project hadden we geleerd om te solliciteren tijdens werken aan werk. Sommigen onder ons hadden heel snel werk gevonden. Ik heb veel moeite gehad om werk te vinden. Als we zonder werk vallen, kunnen we nog altijd bij El Ele terecht om te solliciteren. Ze blijven ons helpen. Sinds april 2006 werk ik voor een kuisbedrijf. Ik werk met een wepplus contract tot april 2007. Omdat mijn contract binnenkort zal verlopen, ben ik nu al aan het uitkijken naar een nieuwe job. Ik had via Jobclub ook een opleiding gevolgd om te leren solliciteren. Je leert dan verschillende sollicitatietechnieken. Op mijn vorig werk sprak ik niet veel. Ik was stil, durfde niet veel zeggen. Nu ben ik mondiger geworden. Dit heb ik geleerd via het project van El Ele en via de Jobclub. Het project van El Ele heeft mij zeker veel bijgebracht. Na het eerste project was het tweede enorm aanvullend! Nu kan ik heel goed mijn plan trekken. Ik begrijp veel van wat ik via de post ontvang. Ik ben tevreden met mijn leven nu! Ik heb het geluk gehad om aan het Coalitionproject deel te nemen. Ik wens de andere nieuwkomers vrouwen dit ook toe. Via deze projecten kunnen onze vrouwen meer zelfvertrouwen krijgen. Als we naar België komen weten wij niets. Onze schoonouders, onze mannen leren ons hier ook niets. Als vrouw voel je je heel slecht en eenzaam als je de taal niet kent, je weet helemaal niets. Dat geeft zo n slecht gevoel. Ik wil dat de overheid ook het nut inziet van deze projecten. Enkel de opleidingen van de VDAB of Leerpunt volstaan niet. Via het project konden we als vrouw ons ook uitleven door te praten. We kregen voldoende tijd. Onze begeleiders gaven ons veel aandacht. Er werd altijd rond thema s gewerkt die vrouwen aanbelangen. Ook heel persoonlijke verhalen kwamen aan bod. Na verloop van tijd ontstond er een band tussen de deelnemers. Uiteindelijk hadden we allemaal min of meer dezelfde achtergrond. We kenden en begrepen elkaars problemen. 19

Naam: Adnan Voornaam: Fatima Leeftijd: 50 jaar Burgerlijk stand: gehuwd Moeder van 5 kinderen In Marokko ben ik gewoon naar school gegaan, dan getrouwd en met mijn man naar België gekomen. Mijn buurvrouw werkte toen bij de vakbond van de apothekers. Ze moest er bureaus kuisen. Ze was bij hen begonnen en ze hadden haar gezegd dat ze nog mensen zochten en dan ben ik ook gegaan. Mijn oudste zoon was toen 3. Mijn buurvrouw en ik woonden in hetzelfde gebouw en we werkten samen en zorgden ervoor dat er altijd één van ons bij de kinderen kon zijn. Dat hebben we 14 jaar gedaan. Ik ben daar gestopt met werken in 1991, denk ik. De chef vroeg me mijn mening over de oorlog in Irak. En ik zei m n gedacht. Ineens veranderde er van alles. Ineens moest ik s avonds werken en was men veel minder flexibel. Ik ging soms tussendoor de kinderen op school afzetten. Dat mocht ook niet meer. Ineens waren er plannen om een schoonmaakfirma in te huren voor het kuisen van de bureaus. Ik ben dan gestopt. M n jongste was toen 1 en we gingen verhuizen. Dus het kwam eigenlijk goed uit dat ik thuis mocht blijven. Vanaf toen heb ik geen werk meer gezocht. We hadden een groter huis. Ik had meer werk thuis. Ik ben in die tijd ook vijf jaar Nederlandse les gaan volgen. In m n vijfde jaar werkloosheid kreeg ik een brief van de VDAB dat ik moest werken. In die tijd was halftime geen optie. Dus ben ik nog thuis gebleven!! Enkele jaren later riep de VDAB me weer op. En dan ben ik beginnen werken bij mijn huidige werkgever, bij de sociale dienst van hogeschool, als klusjesvrouw! Buitenshuis werken vind ik leuk. Je verveelt je dan niet. Je wordt aangemoedigd. Je hebt je eigen inkomen. Je voelt je vrij. Je bent zelfstandig. Werk is ook goed voor je gezondheid. Voor mij is het beter. Toen ik thuis zat, was ik soms echt ziek. Als je thuis zit, zijn alle dagen ook hetzelfde. Werk dwingt me om me te organiseren. Als je thuis zit, laat je je gaan. Je bent alleen. Je ziet geen mensen. Buitenshuis werken is wel moeilijk als je kinderen hebt, maar als je wil dan kan het wel. Als je ze bij hun vader of een buurvrouw laat, is t anders dan je kinderen alleen laten of bij de crèche. Het is moeilijk je kinderen achter te laten. M n gedachten waren altijd bij hen. 20

COMBINATIE ARBEID & GEZIN Het is niet altijd gemakkelijk om een gezin te hebben en buitenshuis te werken. Als je buitenshuis werkt, blijven je huishoudelijke taken je achtervolgen. Hierbij is het heel belangrijk goede en duidelijke afspraken te maken met je partner rond huishoudelijke taken, kinderopvang, wie de kinderen naar en van school zal brengen Het is ook belangrijk dat je werkgever je gezinssituatie kent. Maak daarom op voorhand duidelijke afspraken met je werkgever b.v. als je je kinderen moet afhalen of als je kind ziek wordt. We geven je enkele tips. Mijn man werkt, ik doe het huishouden en we hebben schoolgaande kinderen. Kan ik daarnaast nog een job aan? Veel vrouwen met kinderen combineren een job met hun gezin. Uiteraard is dit voor iedereen verschillend. Kies zelf wat het best bij jou past. Je kunt ook kiezen voor een deeltijdse job waarbij je toch nog voldoende tijd en ruimte voor je gezin overhoudt. Je loon, je vakantie en je pensioenregeling worden dan berekend in verhouding met het aantal uren dat je werkt. Als ik buitenshuis werk, wie zal dan mijn kinderen opvangen? Er bestaan verschillende kinderopvangmogelijkheden. Via Kind en Gezin kun je informatie opvragen. De prijs van erkende kinderopvang is wettelijk geregeld en houdt rekening met je inkomen. Bovendien kun je de opvangkosten fiscaal inbrengen. Voor meer info, zie ons volgende hoofdstuk Kinderopvang of niet? Als ik buitenshuis werk, wie zal dan het huishouden doen? Het is moeilijk om een evenwicht te vinden tussen buitenshuis werken en huishoudelijke taken. Bespreek vooraf met je partner hoe jullie dit zullen aanpakken en of je partner eventueel ook bereid is een steentje bij te dragen aan de zorg voor de kinderen en/of het huishouden. Je kunt ook iemand in dienst nemen die je met dienstencheques betaalt. Je betaalt dan enkel de waarde van één dienstencheque per gepresteerd uur ( 6,70) en bovendien zijn de cheques fiscaal aftrekbaar. Voor meer info omtrent de dienstencheques, zie blz. 15-16. Wat moet ik doen wanneer ik zwanger word tijdens mijn loopbaan? Kan ik ontslagen worden omdat ik zwanger ben? Als je zwanger bent, moet je je werkgever hiervan zo snel mogelijk op de hoogte brengen. Je doet dit met een doktersattest waarop de vermoedelijke bevallingsdatum staat. Vanaf dan treedt het statuut van de beschermde persoon in werking en je werkgever mag je niet ontslaan. 21

Moederschapsverlof Wat is moederschapsrust? De periode van moederschapsrust of bevallingsverlof voor werkneemsters, werklozen, contractuelen in de openbare sector en voor statutaire ambtenaren bedraagt 15 weken (bij een meerling 19 weken) of 105 dagen (bij een meerling 133 dagen). Dit is opgespitst in: Ñ een periode vóór de bevalling: prenatale rust van 6 weken (8 weken bij een meerling), waarvan 1 week verplicht; Ñ een periode na de bevalling: postnatale rust van 9 weken (11 weken bij een meerling) is verplicht. Je kunt maximum 5 weken (7 weken bij een meerling) prenatale rust overdragen naar de postnatale rust. Het is belangrijk dat je tijdig stopt met werken. De laatste week vóór de bevalling kun je nooit overdragen. Werken of stempelen tot de laatste dag voor de bevalling levert je geen 15 maar 14 weken moederschapsrust op. Te lang blijven werken, kan ook een voortijdige geboorte in de hand werken. Wat is kraamgeld? Het kraamgeld wordt uitbetaald bij de geboorte van elk kind dat recht geeft op kinderbijslag. Het wordt uitbetaald door het kinderbijslagfonds voor werknemers. Hoe kan ik het kraamgeld aanvragen? Je kunt het kraamgeld aanvragen vanaf de zesde maand van de zwangerschap tot drie jaar na de geboorte. Het aanvraagformulier vraag je bij de werkgever van je man of het kinderbijslagfonds waarbij die werkgever of jouw eigen werkgever is aangesloten. Bij de aanvraag vóór de geboorte voeg je een medisch attest met de vermoedelijke bevallingsdatum. Bij de aanvraag na de geboorte voeg je het geboorteattest dat je krijgt bij de aangifte in de gemeente. Wat als ik nooit gewerkt heb, heb ik dan ook recht op kraamgeld? Wanneer je nooit hebt gewerkt en een bestaansminimum van het OCMW ontvangt, heb je recht op gewaarborgd kraamgeld (als je een ongehuwde alleenstaande moeder bent). De aanvraag moet je indienen binnen de 90 dagen na de geboorte, zoniet vervallen de rechten op het gewaarborgd kraamgeld. Je aanvraag kun je indienen bij de: Rijksdienst voor Kinderbijslag voor Werknemers Trierstraat 70 1000 Brussel Tel: 02 237 21 11 22

Vaderschapsverlof Wat is vaderschapsverlof? Elke werknemer heeft het recht om tien dagen afwezig te zijn naar aanleiding van de geboorte of adoptie van zijn kind. Die dagen moeten wel binnen een periode van 30 dagen vanaf de dag van de bevalling opgenomen worden. Door wie wordt mijn man dan betaald? De eerste drie dagen van het vaderschapsverlof betaalt de werkgever het normale loon uit. Gedurende de volgende zeven dagen zal je man een uitkering van het ziekenfonds ontvangen, dat 82% van zijn brutoloon bedraagt. Hoe moet mijn man vaderschapsverlof aanvragen? Hij moet een uittreksel van de geboorteakte indienen zowel bij zijn werkgever als bij zijn ziekenfonds. Het ziekenfonds zal dan een inlichtingenblad toesturen. Een deel hiervan moet hij zelf invullen, een ander deel moet door de werkgever ingevuld worden. Bij het einde van het vaderschapsverlof bezorgt hij alles aan zijn ziekenfonds. Voor meer informatie kun je terecht bij je ziekenfonds. Ouderschapsverlof Wat is ouderschapsverlof? Het ouderschapsverlof is zowel voor moeders als voor vaders. Een werknemer in de privé-sector of personeel (contractueel of statutair) van plaatselijke (gemeente) en provinciale besturen heeft naast het moeder- en vaderschapsverlof, ook recht op ouderschapsverlof voor de geboorte of adoptie van een kind. Het gaat eigenlijk om een onderbreking van je loopbaan om voor je kind te zorgen. Wanneer kan ik ouderschapsverlof opnemen? Elke werknemer heeft recht op ouderschapsverlof vanaf de geboorte van zijn/haar kind tot de leeftijd van 6 jaar. Heb je een adoptiekind of een kind met een handicap (minstens 66%), dan kan dit tot de leeftijd van 8 jaar. Wat zijn de mogelijke manieren om ouderschapsverlof aan te vragen? - Elke voltijdse of deeltijdse werknemer kan gedurende een periode van drie maanden zijn loopbaan volledig onderbreken. Deze periode van drie maanden kan ook opgesplitst worden in maanden. - Elke voltijdse werknemer kan gedurende een periode van zes maanden overstappen naar een halftijdse tewerkstelling. Deze periode kan opgesplitst worden in periodes van twee maanden of een veelvoud ervan. - Elke voltijdse werknemer kan gedurende een periode van 15 maanden zijn arbeid met een vijfde verminderen. Deze loopbaanvermindering kan ook opgesplitst worden per vijf maanden of een veelvoud daarvan. Het gaat wel telkens om een nieuwe aanvraag. Je kunt ouderschapsverlof laten aansluiten op tijdskrediet (www.rva.be) en zwangerschapsverlof. 23

Wat zijn de voorwaarden voor ouderschapsverlof? - Gedurende 15 maanden vóór je schriftelijke aanvraag moet je minstens 12 maanden bij je werkgever gewerkt hebben. - Je moet je schriftelijke aanvraag bij je werkgever maximum drie maanden en minimum twee maanden op voorhand indienen. Je werkgever kan je ouderschapsverlof met zes maanden uitstellen voor redenen die betrekking hebben op de werking van de onderneming. Wie betaalt mij tijdens mijn ouderschapsverlof? Je krijgt een uitkering van de RVA. Wil je meer informatie in verband met ouderschapsverlof of uitkeringen, dan kun je terecht bij de RVA: Keizerslaan 7 1000 Brussel Tel: 02 515 45 80 Fax: 02 514 11 06 www.rva.be publi@meta.fgov.be Kan ik ontslagen worden tijdens mijn ouderschapsverlof? Neen, vanaf de schriftelijke aanvraag tot twee maanden na het einde van het verlof ben je beschermd tegen ontslag. De werkgever mag dus niet eenzijdig een einde maken aan de arbeidsovereenkomst, tenzij hij een dringende of voldoende reden heeft. 24

Naam: Aznag Voornaam: Khadija Burgerlijk stand: gehuwd Beroep: medewerkster PRIC Vlaams-Brabant Moeder van Adam (1 jaar) Wat zijn volgens jou de voordelen van een werkende moeder te zijn? Ik ben in de eerste plaats economisch en individueel onafhankelijk. Ik heb de keuze, ik moet niet kiezen tussen m n carrière en het moederschap. Ik kan zelf bepalen hoever ik moeder ben en hoever ik werkende ben. Ik moet niet voor het ene of het andere kiezen. Maar ik moet er natuurlijk wel een evenwicht tussen vinden en dat is niet altijd even gemakkelijk. Ik zou, denk ik, achteraf spijt hebben van ofwel alleen moeder te zijn ofwel alleen werkende vrouw. Het feit dat ik nu moeder ben, sluit niet uit dat ik verder bouw aan mijn carrière. Mijn job is van 9 tot 17 uur, dit maakt het op een bepaalde manier gemakkelijk omdat ik me op die manier kan organiseren voor mijn kind. Wat zijn volgens jou de nadelen van een werkende moeder te zijn? Je moet de juiste combinatie vinden tussen je werk en je gezin zonder je schuldig te voelen en schade te berokkenen aan je werk of je kind. Je kunt niet 100% voor het ene of het andere gaan. Je zoekt het evenwicht ertussen. Van werk doe ik nog altijd hetzelfde sinds de geboorte van mijn kind. Ik heb niet het gevoel dat ik minder werk. Wel anders. Ik moet mij organiseren. Ik doe nu wel minder vergaderingen. Je mist bepaalde dingen in de ontwikkeling van je kind. Je mist soms eerste handelingen van je kind. Maar ik vind dat nu niet zo problematisch. t Is fysisch vermoeiend. Je werkt, je moet je bezighouden met je kind, je partner, het huishouden. Het is heel vermoeiend! Tips van Kadija voor wie werken en kids wil combineren: Je moet je goed kunnen organiseren! Partners moeten onderling goede afspraken maken over taakverdeling. Je moet flexibeler zijn. Je moet een netwerk hebben waar je kind terecht kan als het ziek is of als je vergaderingen hebt. Je moet je tijd goed kunnen afbakenen: werktijd en tijd hebben voor het kind. De kern is afspraken, organisatie en het fysisch en psychisch aankunnen. 25

KINDEROPVANG OF NIET? Ik verkies mijn kinderen de eerste jaren zelf thuis op te vangen. Wat heeft de kinderopvang mij of mijn jonge kinderen te bieden? Kinderopvang is heel belangrijk, niet alleen voor jou maar ook voor de zelfontplooiing van je kind. De opvang stimuleert de ontwikkeling van je kind. Er zijn al onderzoeken geweest die hebben aangetoond dat de opvang een grote rol speelt in de intellectuele ontwikkeling van de kinderen. Tijdens de opvang zijn de kinderen samen met leeftijdsgenootjes en spelen ze met pedagogisch verantwoord speelgoed. De kinderen gaan dus op verkenning, experimenteren en verleggen hun grenzen. Bovendien wordt je kind tijdens de opvang voorbereid op de kleuterschool. Mijn ouders en mijn familie kunnen ook mijn kind opvangen. Waarom zou ik dan mijn kind naar de opvang brengen? Kinderopvang kan voor jou een brug te ver zijn. Daarom doe je misschien meer een beroep op je ouders of je familieleden (zussen, nichten ). Kinderopvang heeft echter zowel voor jou als ouder als voor je kind een voordeel. Voordelen van kinderopvang zijn dat je kind in een sociale en kindvriendelijke omgeving kan opgroeien samen met andere kinderen. Je kind wordt ook voorbereid op de kleuterschool door met pedagogisch verantwoord speelgoed te spelen. Ze leren hier ook hun eerste woordjes Nederlands. Anderzijds is het voordeel van je kind onderbrengen bij familie dat deze meestal flexibeler zijn wat betreft opvanguren en je kind in eigen taal opvoeden. Een combinatie van beide kan ideaal zijn. Beslis zelf waar je voorkeur naar gaat. Kinderopvang kost toch veel? Waarom dan niet zelf voor mijn kind zorgen? Kinderopvang is inderdaad niet goedkoop, maar vergeet niet dat je een aanzienlijk deel kunt terugvorderen van de belastingen of je kunt ook gebruikmaken van extra belastingsvermindering. Bij aangesloten onthaalouders en erkende kinderdagverblijven is de prijs van de opvang wettelijk geregeld en er wordt bovendien rekening gehouden met je inkomen. 26

Wat doet Kind en Gezin (K&G) rond kinderopvang? K&G organiseert zelf geen kinderopvang, maar biedt wel ondersteuning voor zowel de ouders als voor de kinderopvang zelf. Zo is K&G bevoegd voor: - controle van de wettelijke voorwaarden waaraan de kinderopvang moet voldoen; - ondersteuning en stimulering van kinderopvang in Vlaanderen en Brussel; - het ter beschikking stellen van kennis over kwaliteitsvereisten en over alles wat bij opvang komt kijken. Hoe zoek ik een geschikte opvang voor mijn kind? Bezoek verschillende opvangadressen en vergelijk ze. - Begin vroeg te zoeken. Soms zijn er wachtlijsten. Daarom reserveren heel wat ouders ruim op voorhand een plaats in de opvang. - Vraag of de opvang een attest van toezicht heeft of erkend is. Zo weet je of de opvang aan de wettelijke voorwaarden voldoet. Soms kun je zo van een belastingvoordeel genieten. - Heb je ook opvang nodig wanneer je kind naar school gaat, dan kun je nu al iemand kiezen die ook schoolgaande kinderen opvangt. Zo blijft je kind bij dezelfde opvang wanneer het naar school gaat. - Breng een bezoekje tijdens de opvanguren. Dat mag zelfs onaangekondigd. Zo kun je bekijken hoe het er aan toe gaat. Maak voor een gesprek wel een afspraak op een rustig moment. - Indien mogelijk, praat met ouders die hun kind al naar de opvang brengen. Ik spreek thuis een andere taal dan Nederlands en mijn kind kent nog geen woord Nederlands. Wat tijdens de opvang? Vraag hoe de opvang dit aanpakt. Spreken ze enkel Nederlands of zijn er meertalige begeleiders? Gebruiken ze in het begin enkele vertrouwde woordjes van het kind? Schenken ze extra aandacht voor het aanleren van de taal? Wat met de voeding tijdens de opvang? Zullen ze mijn kind halal eten geven? Je kunt dit met de opvang bespreken en vragen hoe ze hiervoor zorgen. Je kunt met de opvang ook samen naar een oplossing zoeken. Maak op voorhand duidelijke afspraken met de opvang. Ik weet niets over opvang. Kan ik een overzicht krijgen van de bestaande opvang? Er bestaan twee soorten opvang: erkende opvang en zelfstandige opvang met een attest van toezicht. Op de volgende bladzijde geven we je een overzicht. 27

1 Erkende opvang Een aangesloten onthaalouder Een onthaalouder aangesloten bij een erkende dienst voor opvanggezinnen vangt kinderen bij hem of haar thuis op. De dienst selecteert, begeleidt en bewaakt de kwaliteit van de onthaalouders en brengt je met hen in contact. De werking van de dienst voldoet aan wettelijke voorwaarden en is erkend door Kind en Gezin. Een aangesloten onthaalouder mag nooit meer dan 8 kinderen (de eigen kleine kinderen meegeteld) gelijktijdig opvangen. Contacteer een dienst voor opvanggezinnen (via Kind en Gezin), zodat de dienst je enkele onthaalouders voorstelt die je dan thuis kan bezoeken. Zo leer je hun manier van werken kennen. Vervolgens maakt de dienst met jou een overeenkomst, regelt de betalingen en bemiddelt tussen jou en de onthaalouder bij eventuele problemen. Erkende opvang is open voor alle kinderen, maar neemt bepaalde kinderen met voorrang op en bepaalt zelf hoe en wie. De prijs is wettelijk geregeld en houdt rekening met je inkomen. Een erkend kinderdagverblijf Een erkend kinderdagverblijf vangt kinderen in groepsverband op. De opvang gebeurt in speciaal ingerichte lokalen. De begeleiders zijn opgeleid tot kinderverzorg(st)ers, kleuterleid(st)ers of opvoed(st)ers. Aangezien het kinderdagverblijf erkend is door Kind en Gezin, betekent dit dat de opvang voldoet aan de wettelijke voorwaarden. De kleinste erkende kinderdagverblijven hebben plaats voor 23 kinderen, de grootste voor meer dan 100 kinderen. De kinderen worden ingedeeld in leeftijdsgroepen met een beperkt aantal kinderen. Elke leeftijdsgroep heeft vaste begeleiders. Erkende opvang is open voor alle kinderen, maar neemt bepaalde kinderen met voorrang op en bepaalt zelf hoe en wie. De prijs is wettelijk geregeld en houdt rekening met je inkomen. Een erkend initiatief voor buitenschoolse opvang (IBO) Een initiatief voor buitenschoolse opvang (IBO) vangt kinderen op van de kleuterschool en het lager onderwijs, voor en na de schooluren en tijdens de vakanties. De opvang gebeurt in groepsverband en in speciaal ingerichte lokalen. De begeleiders zijn opgeleid voor hun werk. De initiatieven voor buitenschoolse opvang zijn erkend door Kind en Gezin en voldoen dus aan de wettelijke voorwaarden. Het speelgoed, de inrichting en de activiteiten zijn afgestemd op de leeftijd en de interesses van de kinderen. Veel IBO s werken samen met andere initiatieven (zoals speelpleinwerking, sportclubs, de muziekacademie ) in de gemeente. Buitenschoolse opvang is vrije tijd. Je kind mag zelf bepalen wat hij doet en met wie hij speelt. Op woensdagnamiddag en tijdens de vakantiedagen zijn er activiteiten. Meestal is er ook een rustig plekje om huiswerk te maken. Het vervoer van de school naar het IBO of omgekeerd is op een veilige manier geregeld. Een IBO heeft meestal meerdere adressen binnen een gemeente, zodat de afstand naar de school niet te groot is. De opvang is open voor alle kinderen, maar bepaalde kinderen hebben voorrang. De opvang bepaalt zelf hoe en wie. De prijs voor opvang ligt binnen bepaalde grenzen. 28