Bacheloropleiding Bewegingswetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 I
Bewonder het vernuft van het lichaam Wat verandert er aan het bewegingspatroon wanneer een sporter onder druk moet presteren? Verandert de waarneming van die sporter? Waar richten sporters hun aandacht op? Soms bezwijken sporters zelfs onder die druk. Is dat te voorkomen en zo ja, wat moet de sporter daarvoor doen? Wie zich voor het eerst in een rolstoel voortbeweegt, ontdekt dat de menselijke arm niet gebouwd is voor deze vorm van voortbeweging. Kan een rolstoelgebruiker door training zijn prestaties verbeteren? Tijdens de bacheloropleiding Bewegingswetenschappen bestudeer je het menselijk bewegen vanuit verschillende invalshoeken. Afhankelijk van de vraagstelling en de gekozen invalshoek doe je dit met behulp van natuurwetenschappelijke, medisch-biologische, gedragswetenschappelijke en sociaal-wetenschappelijke methoden van onderzoek. De bacheloropleiding Bewegingswetenschappen duurt drie jaar. In de eerste twee jaar volgt iedereen hetzelfde programma. In het derde jaar kies je een specialisatie in de vorm van een minor: een pakket van 30 studiepunten in de richting Sport, Gezondheid, Bewegingssysteem of Psychomotorische Therapie (PMT). Voor studenten van andere (verwante) opleidingen wordt de minor Sport, Bewegen en Gezondheid aangeboden. Het jaar is ingedeeld volgens de uniforme jaarindeling van de VU. Dat wil zeggen: twee periodes van acht weken en vervolgens een periode van vier weken. Hierna volgen nog een keer twee periodes van acht en een periode van vier weken. Na de bacheloropleiding kun je doorstromen in de Master Human Movement Sciences: Sport, Exercise and Health of in de tweejarige Research Master Fundamental and Clinical Human Movement Sciences. Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 II
Inhoudsopgave Bachelor Bewegingswetenschappen Oude cursussen 1 Bewegingswetenschappen jaar 1 1 Bewegingswetenschappen jaar 2 1 Bewegingswetenschappen jaar 3 2 Keuzevakken Ba jaar 3 2 BSc3 Verplichte vakken 3 Minor Bouw, Werking en Sturing van het Bewegingssysteem 3 Minor Gezondheid 4 Minor Psychomotorische Therapie 4 Minor Sport, Bewegen en Gezondheid 4 Minor Sport 5 Honours 5 Vak: Academische Verkenningen 5 Vak: Analysetechnieken in de Sport 6 Vak: Anatomie en fysiologie van bewegen 8 Vak: Anatomie van het Bewegingsapparaat 10 Vak: Applicatiecursus Anatomie 10 Vak: Bachelor-onderzoeksproject 11 Vak: Bachelorscriptie 12 Vak: Bewegen en Gezondheid in het Werk 13 Vak: Biomechanica 16 Vak: Capita Selecta of Human Movement Science 17 Vak: Clinical Movement Analysis 17 Vak: Data-analyse 18 Vak: Design of Multi-Agent Systems 19 Vak: Dynamica van Lineaire Systemen 20 Vak: Filosofie van de Bewegingswetenschappen 21 Vak: Filosofie: Wetenschap, ethiek en sport 22 Vak: Image Processing 23 Vak: Inleiding Bewegen en Gezondheid 24 Vak: Inleiding Bewegingscoordinatie 25 Vak: Inleiding Functionele Anatomie 26 Vak: Inleiding Inspanningsfysiologie 27 Vak: Inleiding Sport 28 Vak: Integratief modelleren 29 Vak: Juridische Aspecten van de Sport 30 Vak: Klinische Vaardigheden PMT 31 Vak: Mechanische Analyse van het Menselijk Bewegen (6 EC) 33 Vak: Medische beeldvorming 34 Vak: Meten met vragenlijsten en (sport) motorische tests 35 Vak: Meten van Fysische grootheden 36 Vak: Neuro- en Revalidatiepsychologie 37 Vak: Neurowetenschappen 38 Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 III
Vak: New Anatomy 39 Vak: Onderzoeksmethoden/Epidemiologie 40 Vak: Pathologie van het Bewegen 41 Vak: Praktijkstage 42 Vak: Praktijkstage PMT 43 Vak: Project biomedische beeldvorming 44 Vak: Project Geautomatiseerde coaching 45 Vak: Psychologie 46 Vak: Psychopathologie en klinische psychologie 46 Vak: Regelen van spier-skeletsystemen 48 Vak: Revalidatie 49 Vak: Simulatiemodellen van neuromusculaire systemen 50 Vak: Simulatiemodellen van Skeletsystemen 51 Vak: Spierfysiologie 52 Vak: Sportfilosofie 53 Vak: Sportpsychologie 54 Vak: Statistiek 55 Vak: Studentbegeleiding 56 Vak: Sturing, Leren, Ontwikkeling Compl. Bew. 56 Vak: Talent en Talentontwikkeling 57 Vak: Theoretische achtergronden PMT 58 Vak: Toegepaste Inspanningsfysiologie 59 Vak: Training en Prestatie 60 Vak: Verwerken van Digitale Signalen 62 Vak: Wetenschappelijk Rapporteren 63 Vak: Wiskunde 64 Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 IV
Bachelor Bewegingswetenschappen Oude cursussen Bewegingswetenschappen jaar 1 Vakken: Naam Periode Credits Code Academische Verkenningen Periode 1+2+3 3.0 B_ACVERK Biomechanica Periode 4+5+6 6.0 B_BM Filosofie: Wetenschap, ethiek en sport Inleiding Bewegen en Gezondheid Inleiding Bewegingscoordinatie Inleiding Functionele Anatomie Inleiding Inspanningsfysiologie Bewegingswetenschappen jaar 2 Periode 6 3.0 B_FILOS1 Periode 5 6.0 B_BWGZ Periode 2 6.0 B_BC1 Periode 5+6 3.0 B_ANAT3 Periode 1 6.0 B_IF Inleiding Sport Periode 4 3.0 B_SPORT Psychologie Periode 4 6.0 B_PSY Verwerken van Digitale Signalen Wetenschappelijk Rapporteren Periode 3 6.0 B_VWDS1 Periode 5 3.0 B_WR3 Wiskunde Periode 1+2 9.0 B_WIS9 Vakken: Naam Periode Credits Code Clinical Movement Analysis Periode 6, Zomerperiode 6.0 B_CLINMOVEAN Filosofie van de Bewegingswetenschappen Mechanische Analyse van het Menselijk Bewegen (6 EC) Meten met vragenlijsten en (sport) motorische tests Meten van Fysische grootheden Periode 2, Periode 3 6.0 B_FIL2 Periode 2 6.0 B_MECHAN6 Periode 5 3.0 B_METENMETVL Periode 4 6.0 B_METENVANFG Neurowetenschappen Periode 1 6.0 B_NEURO Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 1 van 65
Pathologie van het Bewegen Bewegingswetenschappen jaar 3 Periode 4, Zomerperiode 6.0 B_PATHOLOGIE Spierfysiologie Periode 2 6.0 B_SPIERFYS Statistiek Periode 5, Zomerperiode 6.0 B_STAT Sturing, Leren, Ontwikkeling Compl. Bew. Periode 1 6.0 B_COMPLBEW Training en Prestatie Periode 5 3.0 B_TRAINING In het derde jaar maakt de student een keuze uit een van de minoren. Het is mogelijk maximaal 6 EC van de gekozen minor te wisselen voor een keuzevak. Er kan ook gekozen worden voor een vrij minor, samengesteld uit keuzevakken van het derde jaar, of voor een minor van een andere opleiding. De minor Sport, Bewegen en Gezondheid is bedoeld voor studenten van andere opleidingen dan Bewegingswetenschappen. Naast deze minor heeft het derde jaar een vast programma: de bachelorscriptie, het bachelor onderzoeksproject (BOP) en de cursussen Data-analyse en Anatomie van het Bewegingsapparaat. Opleidingsdelen: - - - - - - - Keuzevakken Ba jaar 3 BSc3 Verplichte vakken Minor Bouw, Werking en Sturing van het Bewegingssysteem Minor Gezondheid Minor Psychomotorische Therapie Minor Sport, Bewegen en Gezondheid Minor Sport Keuzevakken Ba jaar 3 Vakken: Naam Periode Credits Code Analysetechnieken in de Sport Periode 1 6.0 B_ANALYSTECH Applicatiecursus Anatomie 1.0 B_APPLANAT Bewegen en Gezondheid in het Werk Dynamica van Lineaire Systemen Juridische Aspecten van de Sport Klinische Vaardigheden PMT Neuro- en Revalidatiepsychologie Onderzoeksmethoden/Epide miologie Periode 1 6.0 B_BWGZWERK Periode 1 3.0 B_DYNAMICA Periode 2 6.0 B_JURASSPORT Periode 3 6.0 B_KLINPMT Periode 3, Periode 5 6.0 B_NEURREVPSY Periode 2 6.0 B_OZMEPIDEM Praktijkstage Ac. Jaar (september) 6.0 B_PRSTAGE Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 2 van 65
Praktijkstage PMT Psychopathologie en klinische psychologie Regelen van spierskeletsystemen BSc3 Verplichte vakken Ac. Jaar (september), Periode 4+5+6 12.0 B_STAGEPMT Periode 1 6.0 B_PSYPATH Periode 2 3.0 B_REGELEN Revalidatie Periode 1 6.0 B_REVAL Simulatiemodellen van neuromusculaire systemen Simulatiemodellen van Skeletsystemen Periode 2 3.0 B_SIMNEURO Periode 1 3.0 B_SIMSKELET Sportfilosofie Periode 2 6.0 B_SPORTFIL Sportpsychologie Periode 1 6.0 B_SPORTPSY Studentbegeleiding Ac. Jaar (september) 6.0 B_STDBEG Talent en Talentontwikkeling Periode 3+4 6.0 B_TALENT Theoretische achtergronden PMT Toegepaste Inspanningsfysiologie Periode 2 6.0 B_THEORIEPMT Periode 2 6.0 B_TIF Vakken: Naam Periode Credits Code Anatomie van het Bewegingsapparaat Periode 4+5, Periode 5 6.0 B_ANATBEW Bachelor-onderzoeksproject Ac. Jaar (september) 15.0 B_BOP Bachelorscriptie Ac. Jaar (september) 6.0 B_SCRIPTIE Data-analyse Periode 4 3.0 B_DATA Minor Bouw, Werking en Sturing van het Bewegingssysteem Vakken: Naam Periode Credits Code Design of Multi-Agent Systems Dynamica van Lineaire Systemen Periode 1 6.0 X_400054 Periode 1 3.0 B_DYNAMICA Image Processing Periode 2 6.0 X_432630 Integratief modelleren Periode 3, Periode 4 6.0 X_401001 Medische beeldvorming Periode 1 6.0 X_436504 Project biomedische beeldvorming Periode 3 6.0 X_420537 Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 3 van 65
Project Geautomatiseerde coaching Regelen van spierskeletsystemen Simulatiemodellen van neuromusculaire systemen Simulatiemodellen van Skeletsystemen Periode 2 6.0 X_401068 Periode 2 3.0 B_REGELEN Periode 2 3.0 B_SIMNEURO Periode 1 3.0 B_SIMSKELET Minor Gezondheid Vakken: Naam Periode Credits Code Bewegen en Gezondheid in het Werk Neuro- en Revalidatiepsychologie Onderzoeksmethoden/Epide miologie Minor Psychomotorische Therapie Periode 1 6.0 B_BWGZWERK Periode 3, Periode 5 6.0 B_NEURREVPSY Periode 2 6.0 B_OZMEPIDEM Revalidatie Periode 1 6.0 B_REVAL Toegepaste Inspanningsfysiologie Periode 2 6.0 B_TIF Vakken: Naam Periode Credits Code Klinische Vaardigheden PMT Praktijkstage PMT Psychopathologie en klinische psychologie Theoretische achtergronden PMT Minor Sport, Bewegen en Gezondheid Periode 3 6.0 B_KLINPMT Ac. Jaar (september), Periode 4+5+6 12.0 B_STAGEPMT Periode 1 6.0 B_PSYPATH Periode 2 6.0 B_THEORIEPMT Vakken: Naam Periode Credits Code Anatomie en fysiologie van bewegen Periode 1 6.0 AB_470014 Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 4 van 65
Inleiding Bewegingscoordinatie Minor Sport Periode 2 6.0 B_BC1 Sportpsychologie Periode 1 6.0 B_SPORTPSY Talent en Talentontwikkeling Periode 3+4 6.0 B_TALENT Toegepaste Inspanningsfysiologie Periode 2 6.0 B_TIF Vakken: Naam Periode Credits Code Analysetechnieken in de Sport Juridische Aspecten van de Sport Honours Periode 1 6.0 B_ANALYSTECH Periode 2 6.0 B_JURASSPORT Sportfilosofie Periode 2 6.0 B_SPORTFIL Sportpsychologie Periode 1 6.0 B_SPORTPSY Talent en Talentontwikkeling Periode 3+4 6.0 B_TALENT Toegepaste Inspanningsfysiologie Periode 2 6.0 B_TIF Vakken: Naam Periode Credits Code Capita Selecta of Human Movement Science Academische Verkenningen Ac. Jaar (september), Periode 1 5.0 B_CAPSELHMS New Anatomy Periode 5 5.0 B_NEWANATOM Vakcode B_ACVERK (900127) Periode Periode 1+2+3 Credits 3.0 der Bewegingswetenschappen drs. H. Schutte drs. H. Schutte Hoorcollege, Bijeenkomst Algemeen doel: student onderdompelen in de academische cultuur en werkwijze van Bewegingswetenschappen. De student: - kan een onderzoeksvoorstel maken, presenteren en verantwoorden; Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 5 van 65
- heeft inzicht in wat de bachelor BW moet kennen, kunnen en zijn academische denk- en werkwijze; - heeft inzicht in de functies/vervolgopleidingen na de bachelor BW; - kan samenwerken en comuniceren binnen een team; - kan reflecteren op zijn eigen motivatie voor de opleiding. In een achttal plenaire bijeenkomsten verspreid over periode 1 t/m 3 maakt de student kennis met het academische werkwijze van de faculteit. Gelijkertijd leren ze, in klein groepsverband en onder begeleiding van een tutor, een onderzoeksvoorstel te maken, te presenteren en te verantwoorden. De cursus is opgebouwd uit: - acht plenaire bijeenkomsten 16 uur; - zes tutorgroepbijeenkomsten 8 uur (twee groepjes per tutor); -groepswerk (drie studenten per groep) 18 uur; -zelfstudie 42 uur. Tussentijdse producten: -concept hoofdvraag en deelvragen (peer review); -eindversie onderzoeksvraag en deelvragen; -concept onderzoeksvooorstel (peer review). Beoordeling door tutor van het eindverslag/onderzoeksvoorstel. Verplicht: `Een onderzoek voorbereiden', Oost / Markenhof, HB-uitgevers, ISBN 905574376 3. Analysetechnieken in de Sport Vakcode B_ANALYSTECH (900550) Periode Periode 1 der Bewegingswetenschappen dr. J.R. Pijpers dr. C.J. de Ruiter, dr. R.R.D. Oudejans Hoorcollege Studenten zijn in staat om meetgegevens van een grote verscheidenheid aan testen en analysetechnieken (o. a. fysieke en sportpsychologische testen, wedstrijdanalyses) die in de sportpraktijk gebruikt worden op een wetenschappelijk verantwoorde wijze te interpreteren en op waarde te schatten. De student dient daartoe: - kennis te hebben van de verschillende soorten test- en analysetechnieken die in de sportpraktijk worden gebruikt; - aan te kunnen geven wat de verschillen zijn in gebruik en interpretatie van test- en analysetechnieken voor zuiver wetenschappelijke doeleinden enerzijds en de sportpraktijk anderzijds; - inzicht te verwerven in de voorwaarden waaraan gebruik en interpretatie van test- en analysetechnieken in de sportpraktijk moeten Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 6 van 65
voldoen; - in staat te zijn op een wetenschappelijk verantwoorde wijze gegevens van de test- en analysetechnieken te interpreteren. In de cursus staat het interpreteren van meetgegevens van test- en analysetechnieken uit de sportpraktijk centraal. Deze problematiek wordt aan de hand van drie afzonderlijke modules uitgewerkt, te weten: - module 1: sportpsychologische testen; - module 2: wedstrijdanalyse; - module 3: fysieke testen. In module 1 staat het in kaart brengen van psychologische factoren centraal. In de praktijk worden diverse methoden, veelal vragenlijsten, gebruikt. De betrouwbaarheid en validiteit zijn in veel gevallen niet goed onderzocht en het is dus nodig voorzichtig om te gaan met de testresultaten en interpretatie. In deze module worden verschillende methoden behandeld en wordt ingegaan op de bruikbaarheid van deze methoden in de praktijk en de sportwetenschappen. In module 2 staat `notational analysis' of wedstrijdanalyse centraal, een techniek die in steeds grotere mate gebruikt wordt in de sportpraktijk, maar ook in de sportwetenschappen. Bij wedstrijdanalyse worden handelingen en/of gebeurtenissen van een wedstrijd gekwantificeerd om factoren die de wedstrijdprestatie (beslissend) bepalen te achterhalen. Het accent zal hierbij liggen op het verkrijgen van inzicht in de toegevoegde waarde en de beperkingen van deze analysetechnieken voor zowel de sportpraktijk als de sportwetenschappen. In module 3 wordt aan de hand van enkele fysieke testen zoals die worden afgenomen in de sportpraktijk duidelijk gemaakt wat de mogelijkheden en beperkingen van dergelijke praktijktesten zijn. Het accent wordt gelegd op de waarde van dergelijke testen in de praktijk enerzijds en de wetenschappelijke onderbouwing voor dergelijke testen anderzijds. Urenverdeling: contacturen (20 uur / 10 hoorcolleges) voorbereiding colleges (28 uur) practicum (6 uur) uitvoeren opdrachten en rapportage (113 uur) nabespreking (1 uur) Werkvorm Iedere module bestaat uit drie of vier hoor/werkcolleges. Voor elke module werken studenten (in twee- of drietallen) aan een opdracht. Een verslag hiervan wordt aan het eind van elke module ingeleverd. Iedere module bevat verplichte praktische onderdelen die buiten de bijeenkomsten (op door studenten in onderling overleg zelf te kiezen tijdstippen) plaatsvinden; de praktische onderdelen van een module moeten worden uitgevoerd in de looptijd van de betreffende module (de looptijd van een module is ongeveer twee weken). Een gedeelte van de opdracht van module 1 wordt tussentijds ingeleverd waarop feedback wordt gegeven. Studenten maken per module in tweetallen een verslag dat moet worden ingeleverd aan het eind van elke module, dus voor aanvang van de volgende module. Elk van de drie verslagen moet met voldoende (6) resultaat worden beoordeeld. Het gemiddelde cijfer van de drie verslagen Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 7 van 65
is het eindcijfer. Bij het niet tijdig inleveren van een verslag zal de student een onvoldoende voor de betreffende module krijgen. Onvoldoende voor een of meerdere modules (verslagen) kunnen na afloop van de cursus eenmalig herkanst worden, door het inleveren van een verbeterde versie (s) van het verslag/de verslagen. Studenten komen alleen in aanmerking voor een herkansing als zij ook een eerste versie van de verslagen ter beoordeling hebben aangeboden. Module 1: - Syllabus; - Artikelen via universiteitsbibliotheek (zie Blackboard). Module 2: - M. Hughes & I.M. Franks (2004) Notational analysis of sport: Systems for better coaching and performance in sport (2nd edition). London: Routledge. Hoofdstuk 1, 5, 6, 8, 9, 10 en 11; - Syllabus. Module 3: - Syllabus (zie Blackboard); - Statistics in Kinesiology (second edition) William J. Vincent ( vooral Chapters 9 en 10). - Zelf te zoeken wetenschappelijke artikelen (zie opdracht Blackboard) Overige informatie Voorkennis: - De stof die in de cursus `Meten met vragenlijsten en (sport)motorische tests' (studieonderdeel tweede jaar) wordt behandeld, wordt als bekend verondersteld; - Kennis van de fysiologie en statistiek opgedaan in de eerste studiejaren wordt als bekend verondersteld; - Verslag. Qua format dienen de verslagen aan bepaalde eisen te voldoen. De eisen staan beschreven in de cursushandleidingen van de modules. Anatomie en fysiologie van bewegen Vakcode AB_470014 () Periode Periode 1 Fac. der Aard- en Levenswetenschappen dr. M.A.G.M. Pijnappels dr. H.L. Gerrits, dr. M.A.G.M. Pijnappels Hoorcollege, Werkgroep, Practicum Doel van dit vak is het verkrijgen van basiskennis op het gebied van de anatomie en fysiologie van het bewegingsapparaat bij de mens. Na het volgen van deze cursus dient de student in staat te zijn om: - de belangrijkste onderdelen van het bewegingsapparaat te herkennen (gericht op weefsels, organen en orgaansystemen) - de anatomische nomenclatuur toe te passen op deze onderdelen de bouw en functie van deze onderdelen te benoemen en de werkingsmechanismen te Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 8 van 65
beschrijven; - deze opgedane kennis en begrip te kunnen toepassen op eenvoudige houdingen en bewegingen, door gebruik te maken van tijdens de cursus gebruikte analysemethoden. Niveau 1: basisniveau Het bewegingsapparaat speelt bij ons dagelijks bewegen een essentiële rol. Klachten aan het bewegingsapparaat hebben een belangrijk aandeel binnen de gezondheidszorg en zijn vaak oorzaak van beperkt functioneren in het dagelijks leven, wat bijvoorbeeld tot ziekteverzuim kan leiden. Zeker naarmate we ouder worden zal de kwaliteit van ons bewegingsapparaat geleidelijk achteruitgaan. Gewrichten slijten, spieren worden zwakker en onze botten worden broos. Met de toenemende vergrijzing kan dit belangrijke gevolgen hebben voor de volksgezondheid. Naast het verouderingsproces zullen andere factoren, zoals aandoeningen (bijv. CVA, dwarsleasie) maar ook sportactiviteiten, de kwaliteit van ons bewegingsapparaat kunnen beïnvloeden. Voordat we kunnen begrijpen welke processen bijvoorbeeld een rol spelen bij aandoeningen en tijdens veroudering en hoe deze het bewegen beïnvloeden, maar ook om te begrijpen wat ervoor nodig is om een atleet op topniveau te krijgen, is het belangrijk om basale kennis en inzicht te krijgen omtrent de bouw (anatomie) en werking (fysiologie) van het bewegingsapparaat in de gezonde mens. Hierbij is het ook van belang te begrijpen hoe interactie plaatsvindt tussen verschillende systemen, zoals gewrichten en spieren tijdens houdingen en bewegingen in het dagelijks leven. Voor een optimale interdisciplinaire communicatie is het van belang de anatomische nomenclatuur, zoals deze in de (bio)medische wereld wordt gebruikt, te kennen en kunnen toepassen. Hoorcolleges (12): Hoorcolleges zijn erop gericht de leerstof te verduidelijken en belangrijke onderdelen aan te duiden. Werkcolleges (6). De student leert de anatomische nomenclatuur toe te passen op onderdelen van het bewegingsapparaat en tevens aspecten van houding en beweging te herkennen, benoemen en analyseren. Opdrachten worden uitgevoerd in tweetallen en aan het einde van elke werkgroep zal een nabespreking plaatsvinden. Practica (3). Tijdens het 'fysiologie' practicum (1x) zal aandacht worden besteed aan de functionele spiereigenschappen door het meten van spierkracht (dynamometrie) en spieractiviteit (EMG). Tijdens de 'snijzaal' practica (2x) worden de bouw en topografie van diverse onderdelen (organen, weefsels, structuren) van het lichaam bestudeerd aan de hand van humane preparaten. Studenten zullen tijdens de practica in tweetallen aan een opdrachten werken. Zelfstudie. Studenten zullen, met behulp van een leerstoflijst, zelf de ligging en functie van de belangrijkste onderdelen van het bewegingsapparaat bestuderen. Voor iedere week wordt de te bestuderen stof beschreven in de leerstoflijst in de studiehandleiding. Vragen t.a.v. de stof kunnen worden gesteld tijdens de hoorcolleges. Toetsing zal plaatsvinden in de vorm van een schriftelijk tentamen. De leerstof voor het tentamen staat beschreven in de leerstoflijst van de handleiding. Tijdens de cursus zal een voorbeeldtentamen worden uitgereikt. Voor de verplichte werkgroepen (2x 'vivo') en 3 practica (1x 'fysiologie' en 2x 'snijzaal') moet worden voldaan aan de voorbereidingsopdrachten en opkomstplicht en wordt een actieve Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 9 van 65
participatie verwacht. Er kan geen voldoende cijfer voor het tentamen gehaald worden als één of meerdere van deze onderdelen als niet voldaan zijn afgerond. Verplicht: Martini & Nath: 'Fundamentals of Anatomy and Physiology', eighth edition (2009). enjamin Cummings ISBN: 0-321-53910-9 W. Paltzer, 'Sesam Atlas van de anatomie (1 Bewegingsapparaat)', Druk 21 (2009) ISBN nr: 90-5574-497-2 Niet verplicht (wel aanbevolen): Coëlho: 'Zakwoordenboek der geneeskunde', Elsevier/Koninklijke PBNA, 2009. ISBN nr: 978-90-6228-755-0 Aanbevolen voorkennis Er wordt aangenomen dat studenten beschikken over basiskennis Biologie volgens de eindtermen van het VWO examen Biologie. Overige informatie Er geldt een opkomstplicht voor de 3 practica, inclusief (voorbereidings-)opdrachten. Aanwezigheid bij de 2 'vivo' werkgroepen is onontbeerlijk. Anatomie van het Bewegingsapparaat Vakcode B_ANATBEW (900320) Periode Periode 4+5, Periode 5 der Bewegingswetenschappen drs. H. Schutte drs. H. Schutte Hoorcollege, Practicum, Werkcollege Kennis en inzicht van de anatomie van het bewegingsapparaat. Student bepaalt in overleg met docent zijn cursusdoelen Hoorcolleges, snijzaalpractica, werkgroepen en werkgroepen anatomie in vivo. Dit alles naar aanleiding van de voor aanvang van de cursus vastgestelde individuele leerdoelen. In overleg met de docent wordt per student een toetsingsprocedure vastgesteld. Afhankelijk van keuze inhoud en in overleg met de docent. Applicatiecursus Anatomie Vakcode B_APPLANAT (900604) Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 10 van 65
Credits 1.0 der Bewegingswetenschappen drs. H. Schutte drs. H. Schutte Hoorcollege, Practicum Bachelor-onderzoeksproject Vakcode B_BOP (900304) Periode Ac. Jaar (september) Credits 15.0 der Bewegingswetenschappen drs. B.L. van Keeken In het Bachelor- onderzoeksproject passeren alle aspecten van het uitvoeren van onderzoek de revue, waarin de voorgaande studiestof integraal wordt toegepast. Het project geldt als afsluiting van het studietraject onderzoeksvaardigheden. Het doel van het Bacheloronderzoeksproject is het zelfstandig leren uitvoeren en verslaan van wetenschappelijke experimenten. De inhoud van de cursus is deels afhankelijk van de theorieën en methoden die in het uit te voeren onderzoeksproject centraal staan. Verder komen de volgende onderdelen aan bod: - opzetten van het onderzoek; - uitvoeren van het onderzoek; - verwerken van de resultaten; - literatuur opzoeken, lezen en verwerken; - schrijven van een verslag; - mondeling presenteren van het onderzoek. Het Bachelor- onderzoeksproject wordt in tweetallen uitgevoerd. Studenten kunnen zelf tweetallen vormen en dienen zich op te geven via Blackboard. Bij deze aanmelding kunnen op basis van beschrijvingen van mogelijke onderzoeksprojecten voorkeuren opgegeven worden. Uiteindelijk krijgt elk tweetal een project toegewezen. Volgens een afgesproken tijdspad wordt het project uitgevoerd onder begeleiding van een van de FBW- docenten of een promovendus. Het project wordt afgerond in de vorm van een verslag en een mondelinge presentatie tijdens een minisymposium. Er zijn twee inleidende colleges (verplicht) in september. Tijdens de uitvoering van het project wordt een aantal bijeenkomsten gepland ten behoeve van het aanleren van presentatievaardigheden. Deze bijeenkomsten zijn eveneens verplicht. Het rooster daarvan verschijnt op Blackboard (is mede afhankelijk van het moment van aanvraag van het project). Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 11 van 65
De Bachelor- onderzoeksprojecten zullen worden beoordeeld aan de hand van een beoordelingsformulier waarin de volgende criteria zijn opgenomen: getoond begrip van de materie, organisatie van het experiment, beheersing van methoden en technieken, onderzoeksvoorstel, verzorging en indeling verslag, taalgebruik, argumentatie, literatuurgebruik, wetenschappelijke gedragscode, zelfstandigheid en eigen inbreng. De beoordeling van de mondelinge presentatie op het mini- symposium wordt aan de hand van een beoordelingsformulier ('Presentatievaardigheden') als deelcijfer meegenomen. Bij het toegewezen onderzoeksproject moet relevante literatuur worden verzameld. Adviesliteratuur: - Markenhof, A., Bastings, M., Oost, H., Een onderzoek presenteren. Baarn: HB Uitgevers, 2002. - Penta, A., Basiscursus Powerpoint 2003. Schoonhoven: Academic Service, 2004. Vereiste voorkennis Meten van Fysische Grootheden Meten met Vragenlijsten Statistiek Overige informatie De voorkennisvakken dienen met succes te zijn afgerond voor men aan het Bachelor- onderzoeksproject kan beginnen. Studenten die géén minor hoeven te doen mogen eerder starten. Bachelorscriptie Vakcode B_SCRIPTIE (900303) Periode Ac. Jaar (september) der Bewegingswetenschappen Het doel van de Bachelorscriptie is het zich eigen maken van de vaardigheid van het, op basis van en geformuleerde onderzoeksvraag, selecteren en bespreken van relevante literatuur en daarover in een wetenschappelijk rapport verslag uitbrengen. De onderzoeksvraag dient gerelateerd te zijn aan een aan Bewegingswetenschappen gelieerd onderwerp en de geraadpleegde bronnen dienen overwegend te bestaan uit artikelen die verschenen zijn in peer- reviewed tijdschriften. De Bachelorscriptie is een individueel product. Indien gewenst mag de Bachelorscriptie in het Engels geschreven worden. In overleg met een staflid van de faculteit kiest de student een scriptie- onderwerp. Indien noodzakelijk kan de domeingebonden adviseur, die fungeert als coördinator van het betreffende accent een staflid aanwijzen. Het onderwerp van de scriptie kan een eigen gekozen onderwerp zijn of een onderwerp dat wordt aangedragen door de begeleider van de scriptie. Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 12 van 65
Als begeleider kan een docent, postdoc of promovendus aangezocht worden. Studenten worden geacht zelf het initiatief te nemen in het kiezen van een begeleider en onderwerp. De BB site 'Bachtelorscriptie 2009-2010' bevat onder andere een overzicht van stafleden en voorstellen voor scripties, maar begeleiders en onderwerpen zijn niet tot deze lijst beperkt. Voor de beantwoording van de vraag wordt gebruik gemaakt van de literatuur die geadviseerd is door de begeleider en literatuur die door de student zelf verzameld is. Gedurende het schrijven van de scriptie is er gelegenheid om de begeleider te raadplegen, indien gewenst gebruik makend van tussenproducten. In de regel zal één van de eerste besprekingen plaatsvinden aan de hand van een scriptievoorstel dat de uitgewerkte vraagstelling en een korte beschrijving van de inhoud bevat. Het schriftelijke eindproduct wordt in eerste instantie door de begeleider beoordeeld. Indien gewenst heeft de student het recht en de mogelijkheid om een tweede beoordelaar te vragen. Handleiding Bachelorscriptie (via Blackboard beschikbaar). Overige informatie De eindversie van de Bachelorscriptie dient voor een plagiaatcheck op de Blackboardsite voor de Bachelorscriptie geupload te worden voordat het studiesecretariaat tot registratie van de beoordeling over kan gaan. In geval dat de elektronische controle daartoe aanleiding geeft kan deze administratie opgehouden worden totdat een definitief oordeel van de Examencommissie heeft plaatsgevonden. De evaluatie dient via Blackboard plaats te vinden. Bewegen en Gezondheid in het Werk Vakcode B_BWGZWERK (900413) Periode Periode 1 der Bewegingswetenschappen prof. dr. M.P. de Looze prof. dr. M.P. de Looze Hoorcollege, Practicum, Werkcollege Aan het eind van de cursus tonen studenten inzicht in: de samenhang tussen het bewegingsgedrag van mensen in hun werk en aspecten van gezondheid; de etiologie van gezondheidsklachten (onder andere RSI en lage rugpijn) samenhangend met repeterend bewegen, fysiek zwaar werk en zittend werk; de oplossingsstrategieën en de effectiviteit van mogelijke oplossingen voor bovengenoemde werkgerelateerde gezondheidsproblemen; de mogelijkheid om door het ontwerp van werkplekken en werkprocessen (ergonomie) het beweeggedrag van mensen, het presteren van mensen en gerelateerde gezondheidsproblematiek te beïnvloeden; Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 13 van 65
het belang van een actieve rol van de betrokkenen in een bedrijf of organisatie bij een ergonomisch project; strategieën met betrekking tot het veranderen van bewegingsgedrag in het werk; de mogelijkheden en beperkingen van voorlichting bij het beïnvloeden van bewegingsgedrag in het werk. Aan het eind van de cursus zijn studenten in staat: aan beweeggedrag in het werk gerelateerde gezondheidsrisico s te herkennen; een projectvoorstel op te stellen voor een werkgerelateerd, bewegingswetenschappelijk probleem (inclusief probleemstelling, plan van aanpak, opbrengsten en kosten) en deze mondeling toe te lichten; een voorlichtingsprogramma te ontwikkelen om de gezondheid van werknemers te verbeteren en een plan te maken hoe dit programma geëvalueerd kan worden. Deze cursus gaat over de samenhang tussen beweeggedrag in het werk en het optreden van gezondheidsklachten. In het eerste deel van de cursus wordt aandacht besteed aan veel voorkomende werkgerelateerde gezondheidsklachten en hun etiologie. Het tweede deel is gericht op oplossingen voor de geschetste beweegproblematiek in het werk. Ergonomie, gedragsverandering en ontwikkeling en evaluatie van voorlichtingsprogramma s zijn hier de hoofdonderwerpen. De totale studielast is 168 uur, waarvan: 16 uur bijwonen van 8 colleges 4 uur bijwonen van 2 werkcolleges 2 uur bijwonen van presentatiebijeenkomst 48 uur uitvoeren van twee opdrachten 94 uur bestuderen stof voor colleges, practica en tentamen 2 uur tentamen 2 uur nabespreking tentamen en opdrachten. Het cijfer wordt samengesteld uit drie onderdelen die elk voldoende beoordeeld dienen te zijn: Schriftelijk tentamen met open vragen (70% cijfer). Schriftelijk verslag van ergonomie opdracht (10% cijfer) Schriftelijk verslag van voorlichtingsopdracht (10% cijfer) Mondelinge presentatie bij ergonomie opdracht (10% cijfer) Van der Beek AJ, Frings-Dresen MHW. Assessment of mechanical exposure in ergonomic epidemiology. Occup Environ Med, 1998;55:291-299. Bongers PM, IJmker S, van den Heuvel S, Blatter BM. Epidemiology of work related neck and upper limb problems: psychosocial and personal risk factors (part I) and effective interventions from a bio behavioural perspective (part II). J Occup Rehabil. 2006;16(3):279-302. Dieën JH van; Beek A van der (2007) Work-related low back pain: Biomechanical factors and primary prevention, in Ergonomics for Rehabilitation Professionals, ed. S. Kumar, Taylor & Francis Group- CRC Press Kingma I, Bosch T, Bruins L, Dieen JH van (2004) Foot positioning instruction, initial vertical load position, and lifting technique; effects on low back loading. Ergonomics 47, 1365-1385. Visser B, van Dieën JH. Tillen en dragen. In: Peereboom KJ, de Langen NCH, eds. Handboek fysieke belasting. Een complete methode voor het Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 14 van 65
inventariseren en oplossen van knelpunten. Den Haag, The Netherlands: Sdu Uitgevers 2008:49-80. Hoozemans MJM, Jansen JP. Duwen en trekken. In: Peereboom KJ, de Langen NCH, eds. Handboek Fysieke Belasting. Een complete methode voor het inventariseren en oplossen van knelpunten. Den Haag, The Netherlands: Sdu Uitgevers 2008:81-105. Smulders P, Houtman I, Van den Bosse S (2009) Zwaar werk en vervroegd pensioen. ESB 94, 6812-684 Looze MP de, Oeij PRA, Blok MM, Groenesteijn L (2007) Zijn ouderen minder productief? Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken 23(3), 240-249Visser B, Dieen JH van (2006) Pathophysiology of upper extremity disorders. J Elecromyography and Kinesiology 16, 1-16. Dieën JH van, Bosch T, Kingma I, Looze MP de. Low-level sustained activity of postural muscles causes electromyographical manifestations of fatigue. In Grieshaber R, Stadeler M, Scholle H-C eds. Prävention von arbeistbedingten Gesundheitsgefahren und Erkrankungen. Jena: Verlag Dr. Bussert & Stadeler, 2009:243-60. IJmker S, Huysmans MA, Blatter BM, van der Beek AJ, van Mechelen W, Bongers PM. Should office workers spend fewer hours at their computer? A systematic review of the literature. Occup Environ Med. 2007;64(4):211-22. Roffey DM. Causal assessment of occupational sitting and low back pain: results of a systematic review. The Spine Journal 10 (2010) 252 Chaffin DB, Andersson GBJ, Martin BJ. Chapter 9: Guidelines for working in sitting postures. In: Occupational Biomechanics. 3d edition ed. New York: John Wiley & Sons; 1999. (pp 355-386) van Dieën JH, de Looze MP, Hermans V. Effects of dynamic office chairs on trunk kinematics, trunk extensor EMG and spinal shrinkage. Ergonomics 2001;44(7):739-50. 1. Haskell WL, Lee IM, Russel RP, Powell KE, Blair SN, Franklin BA, Macera CA, Heath GW, Thompson PD, Bauman A. Physical Activity and public Health: Updated Recommendation for Adults from the American College of Sports Medicine and the American Heart Association. Medicine and Science in Sports and Exercise 2007, 1423-1433 Bak EE, Hellenius ML, Ekblom B (2009) Are we facing a new paradigm of inactivity physiology? British Journal of Sports Medicine Hoofdstuk 6: Systeem-ergonomisch ontwerpen. In: Dictaat ergonomie, dictaatnr. 819: Vakgroep Ergonomie, Universiteit Twente; 1996. Rhijn J. W. van, M. P. de Looze, G. H. Tuinzaad, L. Groenesteijn, M. D. de Groot, P. Vink (2005) Changing from batch to flow assembly in the production of emergency lighting devices, International Journal of Production Research, Volume 43, Number 17-1 2005, 3687-3701 Looze MP de, Rhijn JW van (2004) The incorporation of time aspects in work system design for a more productive and healthy assembly. In: Proceedings of the 8th International Conference of Aspects of Advanced Manufacturing: Agility & Hybrid Automation (HAAMAHA), Fallon EF and Karwowski W (eds.), pp 140-151 Brug e.a. (2010) Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering. H4 Determinanten van gedrag. Open Universiteit Nederland, Van Gorcum&Comp, Assen. P. 75-105. Brug e.a. (2010) Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering. H5 Interventieontwikkeling. Open Universiteit Nederland, Van Gorcum & Comp. B.V., Assen. P. 107-122. Brug e.a. (2010) Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering. H6 Theorieën en methodieken van verandering. Open Universiteit Nederland, Van Gorcum & Comp. B.V., Assen. P. 123-149. Brug e.a. (2010) Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering. H9 Evaluatie van interventies ter bevordering van gezond gedrag. Open Universiteit Nederland, Van Gorcum & Comp. B.V., Assen. P. 207-238. Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 15 van 65
Looze MP de, Urlings IJM, Vink P, van Rhijn G, Bronkhorst RE, Grinten MP van der (2001) Towards successful physical stress reducing products. Evaluation of seven cases. Appl Ergonomics 32, 525-534 Haines H, McAtamney L. Chapter 35: Undertaking an ergonomics study in industry. In: Wilson JR, Corlett EN, editors. Evaluation of human work. A practical ergonomics methodology. Second ed. London, UK: Taylor & Francis Ltd.; 1995. Biomechanica Vakcode B_BM (900104) Periode Periode 4+5+6 der Bewegingswetenschappen dr. A.J. van Soest Het doel van de cursus Biomechanica is om de student vertrouwd te maken met de beginselen van de klassieke mechanica, en met eenvoudige toepassingen daarvan op vraagstukken op het gebied van de bewegingswetenschappen. In deze cursus beperken we ons tot de mechanica van onvervormbare lichamen in het platte vlak. Daarbij sluiten we aan op de in het VWO behandelde mechanica. Er wordt allereerst ingegaan op de kwantitatieve beschrijving van de beweging (translatie en rotatie) van onvervormbare lichamen. In de bespreking van de oorzaak van translatoire en rotatoire bewegingen staat de toepassing van de tweede hoofdwet van Newton op een adequaat gekozen free body centraal. Daarnaast wordt ingegaan op de centrale begrippen uit de energetica, zoals kinetische energie, arbeid verricht door krachten en momenten, en vermogen, en op de relaties tussen deze grootheden. Modelvorming van de mechanische aspecten van biologische systemen loopt als een rode draad door de cursus. Aangezien de wiskunde de taal is waarin de mechanische wetmatigheden worden uitgedrukt, is vaardigheid op het gebied van goniometrie, differentieren en integreren, oplossen van stelsels vergelijkingen, vectorrekening en het oplossen van eenvoudige differentiaalvergelijkingen, dit alles op het niveau van de cursus Wiskunde, onontbeerlijk. De cursus wordt gegeven in 2 aansluitende onderwijsperioden. Tijdens deze perioden vindt er elke week een hoorcollege en een werkgroep plaats. Tijdens de hoorcolleges zullen de centrale punten uit de opgegeven stof worden toegelicht en zullen voorbeelden worden besproken. Daarbij wordt er van uit gegaan dat de studenten de stof hebben voorbereid. Tijdens de werkgroepen wordt ingegaan op oefenvraagstukken. Goede voorbereiding van en actieve deelname aan de werkgroepen zijn essentieel om vaardig te worden in het oplossen van vraagstukken. Voorbereide aanwezigheid bij de werkgroepen is daarom verplicht. Naast hoorcolleges en werkgroepen wordt een aantal computerpractica georganiseerd. Nadere informatie over de gang van zaken in deze cursus wordt via Blackboard bekendgemaakt. Vrije Universiteit Amsterdam - der Bewegingswetenschappen - B Bewegingswetenschappen - 2011-2012 6-3-2013 - Pagina 16 van 65