Werkstuk door een scholier 2716 woorden 19 oktober 2010 5,8 20 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave Inleiding: In de inleiding worden in het kort de ideeën van de schrijver voor het daadwerkelijke schrijven van het werkstuk verteld. Wat is propaganda: In dit hoofdstuk wordt een korte uitleg gegeven wat de propaganda inhoud, waarvoor het gebruikt wordt, welke elementen de schrijver er uitlicht en het waarom. Hoofdstuk 1: 1 wat is de vorm van de Duitse propaganda Hier wordt de vorm van de propaganda uit Hitlers tijd uitgebreid geanalyseerd. In deze paragraaf wordt aandacht gegeven aan de kleurschakeringen en de samenhang van de elementen. 2 wat is de inhoud van de Duitse propaganda In deze paragraaf wordt de inhoud van de propaganda uit Hitlers tijd bekeken. Er wordt gekeken welke boodschap de zender aan de ontvanger geeft. Hoofdstuk 2 1 wat is de vorm van de Russische propaganda Hier wordt de vorm van de propaganda uit Stalins tijd uitgebreid geanalyseerd. In deze paragraaf wordt aandacht gegeven aan de kleurschakeringen en de samenhang van de elementen. 2 wat is de inhoud van de Russische propaganda In deze paragraaf wordt de inhoud van de propaganda uit Stalins tijd bekeken. Er wordt gekeken welke boodschap de zender aan de ontvanger geeft. Hoofdstuk 3 1 de overeenkomsten en verschillen qua vorm In deze paragraaf worden de verschillen en overeenkomsten qua vorm tussen de propaganda van de Sovjet-Unie en Nazi-Duitsland beschreven. Er wordt gezocht naar de redenen om de zelfde kleuren of juist heel andere te gebruiken. 2 de overeenkomsten en verschillen qua inhoud In deze paragraaf worden de overeenkomsten en verschillen qua inhoud tussen de propaganda van de Sovjet-Unie en Nazi-Duitsland bekeken. Met twee verschillende gedachten goeden toch hetzelfde https://www.scholieren.com/verslag/37256 Pagina 1 van 7
bereiken. Wat hebben ze dan precies anders gedaan? Hoofdstuk 4 Propaganda van nu Vandaag de dag komen we nog steeds propaganda tegen. In welke vormen doen we dat? Een aantal voorbeelden van nu worden gegeven en vergeleken met vroeger. Hoofdstuk 5 De conclusie In hoofdstuk 5 wordt de conclusie gegeven. Meer hoeft er eigenlijk niet van te worden gezegd. Hoofdstuk 6 Handleiding voor de dictator van morgen Een aantal tips voor de dictator van morgen. Gekeken naar dictators van vroeger heeft de schrijver een lijst met gedragsregels voor dictators van morgen opgesteld. Hoofdstuk 7 Evaluatie In dit hoofdstuk worden de ervaringen van de schrijver tijdens het maken van dit werkstuk beschreven. Hoe hij het heeft gevonden aan dit werkstuk te werken en tegen welke problemen hij opliep. Inleiding Propaganda heeft een belangrijke rol in de wereldgeschiedenis gespeeld. Zonder goede propaganda waren Stalin en Hitler nooit zo groot geworden. De propaganda van toen zal nu niet meer werken, dit omdat de tijden veranderd zijn. Propaganda moet namelijk op de onvrede van de bevolking inspelen. Propaganda kan men in twee soorten indelen: afzetting en verheerlijking. Onder afzetting tegen vijanden verstaan we spotprenten en leuzen zoals dood aan de Jood terwijl verheerlijking de machthebbende ophemelt door deze groot af te beelden met vele aanhangers op de achtergrond. In dit werkstuk zal ik onderzoeken wat de rol van propaganda is in (vooral)totalitaire systemen. Vooral zal ik de propaganda van Stalin en Hitler uitlichten en met elkaar vergelijken. Om dit te kunnen doen zal ik eerst moeten uitleggen wat propaganda precies inhoud en aan welke eisen het moet voldoen om effect te hebben. Wat het beste soort propaganda is zal in mijn conclusie aan bod komen. Daar zullen ook mijn tips voor de dictator van de toekomst in verteld worden. Wat is propaganda? Propaganda is een systematische werkzaamheid om aanhangers te winnen voor zekere principes. In dit werkstuk zal ik het grotendeels over geschreven propaganda hebben (posters, strips), maar propaganda is een veel groter begrip. Wat propaganda omvat kan ik goed vergelijken met een Zwitsers uurwerk. Het bestaat uit vele radertjes, maar als een radertje ontbreekt, werkt het hele uurwerk niet meer. Het zelfde is bij propaganda, het bestaat uit vele aspecten: film s, speeches, toneel, postzegels, kunst, affiches, muziek en zelfs schoolboeken. Als een van deze aspecten er niet - in de juiste mate - inzit, wordt het gewenste effect teniet gedaan. Daarom gebruikte Hitler ook patriottistische muziek tijdens zijn speeches. Door deze https://www.scholieren.com/verslag/37256 Pagina 2 van 7
muziek werden de toeschouwers al in een stemming van eensgezindheid gebracht en kon Hitler zelf hun makkelijker overtuigen van zijn standpunten. Ook toneelstukken speelden een belangrijke rol bij propaganda, dankzij dit soort propaganda kwamen mensen onbewust in een bepaalde denktrant terecht. Met kunst bedoel ik vooral beelden van de dictators, bijvoorbeeld de grote beelden van Stalin. Zo zag de bevolking overal waar ze kamen de grote Leider en werden daardoor ermee vertrouwd. Zelfs schoolboeken werden gebruikt om de kinderen te indoctrineren. Ik citeer uit het Duitse leerboek der rekenkunde voor middelbare scholen. : Een krankzinnigeninrichting kost het rijk zes miljoen mark aan bouwkosten. Hoeveel woonhuizen van 15.000 mark kunnen voor dit geld gebouwd worden? Zo werd de bevolking van alle fronten geconfronteerd met de denkbeelden van het machthebbende regime. Nu we weten wat propaganda inhoud kunnen we de Russische en Duitse propaganda naast elkaar leggen. Omdat het een veel te groot werkstuk zou worden als ik alle aspecten van propaganda zou gebruiken, specialiseer ik mij nu in de affiches. Hoofdstuk 1 Nazi-Duitsland 1 wat is de vorm van de Duitse propaganda De kleuren van Hitlers propaganda waren meestal het rood en zwart van het Nazisme. Dit echter alleen als Hitler of zijn troepenmacht erop stonden. Scherpe randen werden vermeden. De kleuren liepen in elkaar over. Als Hitler zelf op de posters stond was achter hem vaak een gloed. Deze gloed kon rood of geel zijn. Ook werd Hitler als een krachtig persoon afgebeeld, vaak groter dan de mensen rondom hem. Op deze manier werd ook de nadruk op Hitler zelf gelegd. Er werden meestal vertrouwde symbolen gebruikt die een veilig gevoel gaven. Dit was waarschijnlijk de motivatie om het hakenkruis voor de nationaal-socialistische partij te gebruiken. Het hakenkruis stond, voordat Hitler het gebruikte, namelijk voor geluk en bescherming, het was het symbool van de zon. Een zelfde geval was de Hitlergroet, die de Romeinen gebruikten om te laten zien dat ze in vrede kwamen. Om het gevoel van veiligheid te ondersteunen stond Hitler vaak met kinderen afgebeeld. Zo kreeg alles een minder gespannen sfeer. Echter bij de propaganda die tot afzetting diende, werd meestal een zwart-wit beeld gebruikt. Om personen en bevolkingsgroepen aan te duiden werden vaak karikaturen gebruikt bijvoorbeeld de Joden met grote neuzen. Er werd geprobeerd deze bevolkingsgroepen in diskrediet te brengen. Deze mensen werden vaak met lelijke gezichten en met lange vingers en nagels afgebeeld naast een persoon die er goed uit zag en zogenaamd door de Joden in gevaar werd gebracht. Toen ik op Internet zocht naar dit soort propaganda, zag ik verschrikkelijke tekeningen en leuzen. 2 wat is de inhoud van de Duitse propaganda De bedoeling van de Duitse propaganda was om meer steun voor Hitler te creëren. Een van de middelen hiervoor was om het gevoel van superioriteit aan te kweken. Een middel om deze superioriteit op te wekken was door andere rassen in diskrediet te brengen. Dit vindt men ook terug in de leuzen die gebruikt werden. Ook werd er geprobeerd eenheid te ontwikkelen zodat iedereen achter de zelfde ideeën stond. Hieronder staan een aantal aanplakbiljetten afgebeeld als voorbeeld. Hoofdstuk 2 https://www.scholieren.com/verslag/37256 Pagina 3 van 7
De Sovjet-Unie 1 wat is de vorm van de Russische propaganda De propaganda uit de Sovjet-Unie, was vaak druk. Hiermee bedoel ik dat er veel, vaak ook verschillende dingen, op stonden afgebeeld. Het hele vel was gebruikt voor tekeningen of tekst. Net zo als bij de Duitse propaganda werden vooral rood, zwart en geel gebruikt. Rood waarschijnlijk omdat die kleur juist mensen zeer fel maakt. Er werden vaak werkende mensen en fabrieken afgebeeld. Hier waren wel vaak scherpe kleurschakeringen aangebracht. Als Stalin of Lenin op de affiches stonden, hadden ze vaak een sturend imago, iedereen was namelijk gelijk en zij wezen het volk alleen de goede weg. 2 wat is de inhoud van de Russische propaganda In de Sovjet-Unie stond de arbeider centraal. Dit was ook de boodschap die de propaganda bracht. Het volk, de arbeiders, die moesten het doen. Het volk had het voor het zeggen. De Russische propaganda zette zich niet af tegen andere bevolkingsgroepen. Echter wel tegen andere gedachten, zoals het fascisme en het kapitalisme. Op de posters werd dan het fascisme afgebeeld als het grote zwarte gevaar. Ook werd er vaak opgeroepen om in het leger te treden. Ook gebruikte Stalin propaganda om de vechtende troepen een hart onder de riem te steken. Veel kan ik niet over de Russische propaganda vertellen, omdat er weinig informatie over te vinden was. Hoofdstuk 3 De overeenkomsten en verschillen 1 de overeenkomsten en verschillen qua vorm In de vorm waren de verschillen vaak heel klein. Er werden namelijk bij beide partijen de kleuren rood en zwart veel gebruikt. Rood vooral omdat dit het grootste vermogen heeft om tot mensen door te dringen, rood staat voor liefde, lijden, offer, moed. Mensen gingen zich beter voelen als ze veel rood zagen, zodoende kregen ze een goed gevoel bij de propaganda en werden ze gemakkelijker overtuigd van de stellingen die hun dan aangereikt werden. Zwart kleurt mooi bij rood en gaf dus een goede opvulling. Geel werd vaak voor de rust gebruikt. Grote verschillen waren daarentegen dat bij de Duitse poster Hitler als een soort god afgebeeld werd en dit werd benadrukt door vloeiende kleurschakeringen achter Hitler. In de Sovjet-posters stond voornamelijk het volk zelf centraal. Dit omdat men in Rusland gelijkheid wilde en iemand erg ophemelen zou dan juist averechts werken. In Rusland wilden ze een begeleider en geen leider. Dit is daarom ook de reden dat Stalin niet als afgod afgebeeld stond maar men de nadruk legde op het volk. 2 de overeenkomsten en verschillen qua inhoud Het doel van de Russische en Duitse propaganda was hetzelfde, maar de manier was erg verschillend. Bij de Russische propaganda werd het volk het idee gegeven het voor het zeggen te hebben, terwijl in Duitsland het volk juist de macht in handen van een bepaalde persoon legde. Stalin deed ook geen individuele beloftes, de boodschap was dan ook dat alles wat het volk deed voor het vaderland was. Hitler zette zich tegen bepaalde bevolkingsgroepen erg af; Joden, Zigeuners en gehandicapte mensen. Hij deed juist wel individuele beloftes (Ik zal alles beter maken). Hij wilde dat het volk zich één voelde en benadrukte https://www.scholieren.com/verslag/37256 Pagina 4 van 7
dat dit alleen kon met één leider die alle beslissingen nam. Hoofdstuk 4 Propaganda van nu Tegenwoordig komen we nog steeds veel propaganda tegen. Vooral als er ergens een oorlog aan de gang is. Laten wij als voorbeeld van de Amerikanen in Irak kijken. We vergelijken het met de inname van andere landen door de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog. Op een foto en op filmbeelden werden de Amerikanen, in Irak, door een juichende menigte binnengehaald. Hetzelfde zagen we gebeuren in de Tweede Wereldoorlog toen de Duitsers andere landen binnen trokken. Wat blijkt nu, er is een handje vol mensen gefilmd en er werd zo de suggestie opgewekt dat de gehele bevolking blij was met de bezetters. Ook werden er tijdens de laatste golfoorlog affiches gedropt bij de vijandelijke troepen, die hun aanmoedigden om zich over te geven. Dit lijkt veel op de affiches die de Duitsers bij de Russische troepen dropten. Zo zien we dat er veel overeenkomsten zijn tussen de propaganda van nu en die van vroeger. Propaganda van nu bestaat uit het manipuleren van informatie, als er namelijk complete desinformatie gegeven wordt zou dat tegenwoordig niet meer geaccepteerd worden. Vroeger kon dit wel, omdat er toen nog niet zoveel onafhankelijke pers was en het kwam niet uit als je desinformatie verstrekte. Tegenwoordig wordt propaganda ook op andere manieren naar buiten gebracht, namelijk door de televisie. Het is tegenwoordig ook lastig om propaganda in toneel en kunst uit te beelden omdat we niet in een totalitair geregeerde wereld leven. Echter door Castro wordt er nog steeds veel gebruik gemaakt van propaganda. Deze posters zijn weer vaak rood maar er worden ook veel foto s in verwerkt van Castro zelf. In deze posters wordt de bevolking vaak afgezet tegen de Amerikanen. Tegenwoordig is de grens tussen propaganda en reclame zeer klein geworden, kijk maar naar verkiezing s campagnes. Hoofdstuk 5 De conclusie Een regime kan tot stand komen of ten ondergang gebracht worden dankzij de juiste propaganda. Tot deze conclusie ben ik gekomen doordat propaganda een belangrijke rol speelt in de steun van de bevolking, aan de leider. De steun die zo belangrijk is om in een democratisch land aan de macht te komen en dat land om te vormen in een dictatuur. Een regime kan vallen als de tegenstander goede propaganda gebruikt, of het regime zelf juist te slechte. In het begin moet de propaganda niet te overdreven zijn, dit kan later gedaan worden. Kortom: propaganda is naast een grote troepenmacht de belangrijkste factor in een oorlog. Hoofdstuk 6 Handleiding voor de dictator van morgen In de handleiding voor de dictator van morgen, staan een aantal belangrijke punten waar aan voldaan moeten worden om aan de macht te komen en een totalitair systeem op te richten. Hieronder staan ze puntsgewijs opgesteld. Wacht tot de bevolking ontevreden is met de huidige regering (en als je geen geduld hebt, dan zorg je er zelf voor) Zorg dat je goede connecties in de regering hebt zitten. (pap vooral aan bij de minister President) Kom uit de hoek als een krachtig persoon. (het liefst als een oud-legerofficier) https://www.scholieren.com/verslag/37256 Pagina 5 van 7
Zoek een binnenlandse vijand, die je van alles de schuld kunt geven. Bij voorkeur een minderheidsgroep. (niet de Joden of Zigeuners, dat valt te veel op) Werk je zelf in de tweede kamer met een nieuwe lijst. Kies voor je partij een teken dat vertrouwen geeft. (Symbolen van vrede en van geluk hebben altijd goed gewerkt) Gebruik de kleuren rood, zwart en geel in je propaganda. Bedenk een groet voor al je partij leden Als je toespraken houdt, gebruik dan opzwepende muziek, zorg dat het warm is en kom veel te laat. (dit laatste alleen als mensen graag naar je luisteren) Heb een paar goede ideeën Ga altijd op de foto staan met een klein kind in de buurt. (wekt vertrouwen op) Zorg dat zodra je aan de macht bent, voor: o Vele grote standbeelden o Een vast uur voor toespraken o Dat er duidelijke verbeteringen zijn o Werk langzaam je grootste tegenstanders uit de regering. (eliminatie en valse beschuldigingen hebben altijd goed gewerkt) o Zorg dat je overige tegenstanders een stel nitwitten zijn. o Zorg dat je herverkozen wordt.(met minimaal 75% van de zetels) Kom zorgzaam over, maar ben keihard. Kies de juiste rechterhand. Ga politieke vijanden openbaar executeren, zodoende blijf je aan de macht. Richt een privé leger op. Schaf de verkiezingen af. Richt een groot elite korps op Laat je privé leger door je elitekorps afslachten. Verklaar een klein weerloos land de oorlog. Veel succes met uw toekomstige wereld-heerschappij. Of je er gelukkiger door wordt Hoofdstuk 7 Evaluatie Het alleen werken aan dit werkstuk beviel me zeer goed, ik hoefde nu nog maar alleen mezelf achter de vodden te zitten. Gelukkig liep ik niet tegen zeer grote problemen op. Erg jammer vond ik echter wel dat er zeer weinig informatie over de Russische propaganda te vinden was. Over Duitsland kreeg ik overvloedig veel informatie, wat het moeilijk maakte de meest urgente zaken er uit te pikken. Ik raakte telkens weer verzeild in boeiende informatie over de Tweede Wereld oorlog. De boeken bericht uit de Tweede Wereldoorlog vond ik dus zeer interessant. Ik heb met plezier aan dit werkstuk gewerkt en alles overdag kunnen doen. Bronvermelding Ik heb de volgende bronnen als naslagwerk benut: https://www.scholieren.com/verslag/37256 Pagina 6 van 7
De serie bericht van de Tweede Wereldoorlog De dossierbronnen 2 t/m 14 uit het katern totalitaire dictatuur of democratie MeMo. home.att.net/~jvbond0007/adolf-hitler-ly.htm www.osterraederlauf.com/ luegde/resistance.html www.dhm.de/.../kalter_krieg/ bild/a_124_3.htm www.gps.nu/studygroup/ thirdreich/linns.html www.russianarchives.com www.idlewords.com/images/ posters/stalin.jpg www.punatahdet.com/ kuvat/stalin.jpg www.calvin.edu/academic/ www.tweedewereldoorlog.pagina.nl https://www.scholieren.com/verslag/37256 Pagina 7 van 7