Gedrag in de puberteit Pubers kunnen heel verfrissend en ontwapenend zijn. Ze laten u nadenken over uw opvattingen. Over de manier waarop u opvoeder wilt zijn, over uw levensstijl, uiterlijk en smaak. Van pubers valt veel te genieten, maar de puberteit kan ook spanningen en conflicten met zich meebrengen. Soms kunnen pubers onredelijk, humeurig en dwars zijn. Daardoor kan het opvoeden in deze periode ook lastig zijn. Puberteit Lichamelijk verandert er bij pubers een heleboel tegelijk. Ze groeien hard. Eerst in de lengte, dan in de breedte en ze worden geslachtsrijp. Het is dan ook begrijpelijk dat tieners, met al die lichamelijke veranderingen in zo n korte tijd, het gevoel van zekerheid even kwijt kunnen zijn. Ze moeten op zoek naar zichzelf. Naar een nieuwe identiteit, hun eigen kwaliteiten leren kennen en daar verder vorm aan geven. Dat is een heel karwei. Naarmate kinderen groter worden krijgen zij steeds meer zelf verantwoordelijkheid voor hun doen en laten.
Vaak willen ze meer verantwoordelijkheid dan ze in de ogen van hun ouders aankunnen. Met name in de puberteit kan dat een bron van conflicten zijn. Als ouder heeft u al veel ervaring met opvoeden voordat de puberteit begint. Toch is het opvoeden van een kind in de puberteit vaak anders en moeilijker. Om die periode gemakkelijker door te komen is het belangrijk dat u als ouder in ieder geval probeert om de grote lijnen in het oog te houden: Neem de wensen, gevoelens en ideeën van uw puber serieus. Hoe moeilijk die in uw ogen ook kunnen zijn. Daardoor krijgt een kind zelfrespect en blijft hij of zij het contact met u op prijs stellen. Dat betekent overigens niet dat u ook altijd het gedrag van uw puber moet goedkeuren; Houd vast aan de normen en waarden die u uw kind wilt meegeven, hoe onzinnig die volgens uw puber ook mogen zijn. Ouders die duidelijk maken waar ze voor staan, komen uiteindelijk als betrouwbaar uit de bus. Met zulke ouders heeft een puber graag te maken; Bouw het leidinggeven - dat tot nu toe bij het opvoeden hoorde - langzaam maar zeker af, zodat uw puber steeds meer zelf verantwoordelijk wordt voor zijn eigen beslissingen en de gevolgen ervan. Onderhandelen over regels en grenzen neemt daarbij een centrale plaats in. Uw bijdrage aan de opvoeding kan in deze periode wezenlijk veranderen. U wordt steeds minder opvoeder en steeds meer adviseur; Heb vertrouwen in de goede afloop. Een tiener is niet ineens een ander mens, een vreemde. Een eerlijk kind is niet plotsklaps een leugenaar. De eigenschappen van uw kind blijven dezelfde, maar kunnen in de puberteit wel meer of minder op de voorgrond treden; Heb vertrouwen in uw eigen ouderlijke kwaliteiten. Pubers hoeven geen volmaakte ouders. Niets is voor uw puber zo vervelend als ouders die alles alleen maar begrijpen. Praktische tips Toeschouwer Kijk naar uw puber niet alleen als opvoeder, maar ook als toeschouwer. Zo kunt u beter zien hoe uw kind volwassen probeert te worden en kunt u ook trots op hem/haar zijn.
Geen preek Toon belangstelling voor het reilen en zeilen van uw puber zonder meteen klaar te staan met uw eigen mening. Dan wordt het al gauw een preek en dat is wel het laatste waaraan uw kind behoefte heeft. Experimenteren Realiseer dat veel van wat uw puber doet, experimenteren is. Het opdoen van ervaringen om te ontdekken wat hij of zij kan of wil, wat bij hem of haar past. De meeste experimenten houden na een tijdje weer op. Kind van de buren Als u even niet meer weet wat u met uw puber aanmoet, probeer dan voor te stellen dat het om het kind van de buren gaat. Dan komen de goede ideeën gemakkelijker. Normen en waarden Houd vast aan de normen en waarden die u belangrijk vindt. Ook al heeft uw puber de behoefte er flink tegenaan te schoppen, probeer duidelijk te maken waarom u eraan hecht, maar dring ze niet op. Verbieden Al zou u misschien niets liever willen dan uw puber iets verbieden (ik verbied je met die jongen om te gaan, een stickie te roken, te drinken), dit heeft geen zin. U riskeert hooguit dat hij of zij het juist wel gaat doen, maar dan stiekem. Duidelijke regels Maak alleen duidelijke regels bij wat u echt belangrijk vindt. Op tijd de hond uitlaten kan belangrijker zijn dan het geven van een zoen voor het slapen gaan. Het scheelt een hoop geruzie en bovendien laat u een puber meer in zijn of haar waarde. Spannend De puberteit is spannend en niet per se een bron van zorg. Als u het zo bekijkt, zit u ongeveer op dezelfde golflengte als uw puber.
Onderhandelen Onderhandel samen over regels en grenzen. Dat is de beste manier om ruzies te vermijden of op te lossen. Bovendien maakt uw puber op deze manier kennis met geven en nemen. Onderhandelen kan over van alles. Over zakgeld, kamer opruimen, roken, drinken, hoe laat thuiskomen, noem maar op. Hoe onderhandelt u? Eerst maakt u duidelijk wat u wilt of vindt, daarna uw puber of andersom. Vervolgens bedenken jullie samen allerlei oplossingen, zonder meteen te reageren met belachelijk of ja, dat zou kunnen. Bekijk welke van de bedachte oplossingen voor jullie allebei haalbaar en acceptabel zijn. Maak dan een keuze en spreek af het zo te gaan proberen. Ga na een tijdje na of jullie allebei tevreden zijn over de gemaakte afspraak. Zo niet dan moet er worden bijgesteld of misschien voor een andere oplossing worden gekozen. Tot slot Het omgaan met een puber vraagt veel begrip, geduld en gevoel voor humor. Het is schipperen tussen het geven van genegenheid en bescherming en het bieden van ruimte om zelfstandig te worden. Het kan een enerverende tijd zijn. Vertrouw erop dat u en uw kind dit nieuwe avontuur aankunnen.
Internet: www.ggdflevoland.nl www.jmouders.nl www.oudersonline.nl Boekentips: In de puberteit (Marga Akkerman) Alles went, ook een adolescent (Theo Compernolle e.a.) Seks enzo (Robbie H. Harris) Meer informatie? Wilt u meer informatie over puberteit, neem dan contact op met de afdeling Jeugdgezondheidszorg van GGD Flevoland. Colofon Uitgever: GGD Flevoland Algemeen postadres: Postbus 1120 8220 BC Lelystad T: 088 0029920 E: info-jeugd@ggdflevoland.nl I: www.ggdflevoland.nl Vestigingen: Almere Dronten Boomgaardweg 4 Installatieweg 34 1326 AC Almere 8251 KP Dronten Emmeloord Lelystad Kometenlaan 1 Noorderwagenstraat 2 8303 CN Emmeloord 8223 AM Lelystad