Nummer 15 - Uitgave week 46-2007 Beste lezer, Op 14 november is het rapport 'Nederland en een duurzame wereld' van het Milieu - en Natuurplanbureau (MNP) aan minister Jaqueline Cramer gepresenteerd. Volgens het rapport heeft de wereld een hoge ecologische prijs betaald voor de sociaal-economische ontwikkeling van de afgelopen honderd jaar en raakt de wereld overbelast. De wereld wordt nog eens extra overbelast doordat rekening gehouden moet worden met de verdubbeling van de wereldbevolking tot negen miljard mensen in 2040. Willen we dat onze kinderen en hun kinderen fatsoenlijk in Noord-Holland kunnen leven, redden wij het niet met een aantal pilot-projecten. De komende jaren moet het roer bij de overheid, marktpartijen en consumenten om! Op 13 november heeft de provincie van het Ministerie van VROM de beschikking gekregen voor de Vervolgregeling BANS-klimaatconvenant 2007. Deze regeling financiert de opstart van een aantal trajecten van het CO2-Servicepunt om deze omslag te stimuleren. In deze CO 2 -Impuls leest u hier meer over en ook over de vele andere interessante initiatieven. Veel leesplezier! Jaap Neeleman, Regionale Duboconsulent ------------------------------------------------------------ De Column Weten en meten Zojuist ontvangen in mijn mailbox: de subsidieregeling en prestatiekaart gemeentelijk klimaatbeleid 2008-2012. Weliswaar nog in concept, maar kennelijk voldragen genoeg om mee voor de dag te durven komen. Het gemeentelijk klimaatbeleid als balanced scorecard : de opstellers van de kaart hebben hun best gedaan de prestaties zo kwantitatief mogelijk weer te geven. Begrijpelijk uit het oogpunt van verantwoording, maar ook SMART? Kwantificeerbaar is namelijk niet hetzelfde als meetbaar en juist daar wringt de schoen. Ga maar na: jaarlijks binnen de gemeentegrenzen 3% energie besparen, de energetische kwaliteit van de woningvoorraad met 2% verbeteren, 2% verduurzaming bij bedrijven, 20% van de huishoudens heeft voor 100% groene elektriciteit Volop kansen voor de adviesbureaus, die dit meetbaarheidsprobleem graag voor ons oplossen, dat wel. En zelfs áls de prestaties te meten zijn, wat zegt het dan over de effectiviteit van het gemeentelijk beleid? Meten is dan wel weten, dat betekent niet meteen dat weten ook begrijpen is. SMART betekent ook realistisch: waar vind ik het toverstafje dat ervoor zorgt dat maar liefst 20% van de huishoudens energiezuinig gedrag gaat vertonen? Een nieuwe periode van klimaatbeleid en gemeentelijke prestatiekaarten, ook ik zal mijn gemeente adviseren mee te doen. De lat wordt weer hoger gelegd en dat is goed. Maar hoe ver gaan we in het meten van prestaties, de administratieve lasten moesten toch omlaag? En mag het hier en daar iets realistischer? Eelco Weyland, beleidsmedewerker milieuzaken gemeente Huizen ------------------------------------------------------------
Kom ook naar de werkconferentie 'Onderscheid met Kwaliteit'! Sinds 2005 is de projectgroep Verklaring Innovatief Bouwen bezig met de ontwikkeling van een kwaliteitslabel voor nieuwbouwwoningen in Noord-Holland. Tijdens een werkconferentie op woensdagmiddag 28 november 2007 willen wij met u nadenken over onze voorstellen.wij roepen u op om hierbij aanwezig te zijn en uw mening te geven. Al sinds de 'Maatlat van Tommel', later opgevolgd door het Nationale Pakket Duurzame Woningbouw, woedt er een discussie over de vraag: wanneer is een woning nu echt duurzaam? Wat zijn eigenlijk de voornaamste kenmerken van een duurzame woning? Blijven we ons verschuilen achter een EPCgetal of gaan we ons richten op de realisatie van werkelijk comfortabele, energiezuinige en gezonde woningen? Dit laatste is het doel van de ondertekenaars van de Verklaring Innovatief Bouwen (VIB). Laat uw stem horen en kom naar de werkconferentie in het Event Center De Zandhorst te Heerhugowaard. Wij rekenen op uw input! Voor meer informatie en aanmelden verwijzen wij u hier. Biomassaconferentie 21 november: grijp je kans! Groen afval is tegenwoordig - voordat het een hoogwaardige meststof wordt - eerst een energiebron. Tegenwoordig zijn er meerdere technieken beschikbaar om, op een milieuvriendelijke manier, meer uit groen afval te halen. De grote vraag is hoe je dit organiseert en dit financieel haalbaar maakt. Biomassastromen zijn niet gemeentegrensgebonden en vaak zijn de volumes per gemeente te klein. Heeft uw gemeente de ambitie om in de BANSII/SLOK-periode met biomassa aan de slag te gaan, kom dan aanstaande 21 november 2007 naar de biomassaconferentie. Het doel is concrete projecten van de grond te krijgen. Als voorbereiding hierop wordt tijdens de conferentie inzicht gegeven welke milieuvriendelijke vormen van energiewinning uit biomassa beschikbaar zijn. Daarnaast gaat het programma in op hoe gemeenten en regio's kunnen samenwerken en welke ondersteunende rol vanuit het CO 2 -Servicepunt gewenst is. Grijp je kans! Meer informatie over de locatie en het programma vind u hier. Klimaatafspraak 2008-2011 De eerste klimaatafspraken tussen de gemeenten en de provincie Noord-Holland dateren al weer van het jaar 2001. Bij de start van het CO 2 -Servicepunt zijn veel gemeenten en stadsdelen ondersteund bij het opstellen van een plan van aanpak. De afgelopen jaren is door de gemeenten, de Amsterdamse stadsdelen en het CO 2 -Servicepunt de uitvoering van het klimaatbeleid ter hand genomen. De provincie heeft besloten het CO 2 -Servicepunt tot 2011 te continueren en heeft recent het actieprogramma klimaat 2007 2011 vastgesteld (zie www.noord-holland.nl nieuws). Begin oktober heeft de provincie samen met de andere drie noordelijke gemeenten en de rijksoverheid een energieakkoord gesloten. Begin 2008 gaat de opvolger van de landelijke BANS- en tussen-bansregeling, de Subsidieregeling Lokaal Klimaatbeleid 2008 2012 van start. Allemaal goede redenen om de huidige klimaatafspraak te vernieuwen naar de klimaatafspraak 2008-2011. De provincie biedt nu ook de mogelijkheid gemeenten die nog geen klimaatafspraak hebben met de provincie, om alsnog aan te haken. Het doel van de klimaatafspraak is in onderlinge samenwerking de uitvoering van het klimaatbeleid in Noord-Holland te intensiveren en daarmee mede invulling te geven aan de landelijke en provinciale klimaatdoelstellingen op het gebied van energiebesparing, toepassing van duurzame energie en CO2- reductie. Medio december zullen de klimaatcoördinatoren de concept-klimaatafspraak ontvangen.de indicatieve planning is weergegeven in onderstaande tabel.
Actie Datum Verspreiden concept-klimaatafspraken onder gemeenten en stadsdelen Medio december 2007 Besluitvormingstraject gemeenten Januari februari 2007 Ondertekening klimaatafspraak tijdens bestuurlijk ervarium Medio maart 2008 Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Wybrand Pieksma Klimaatbewust maken van jongeren In de afgelopen twee maanden hebben tientallen jongeren - afkomstig van drie verschillende scholen voor voortgezet onderwijs uit Noord-Holland - deelgenomen aan het klimaatproject Klimaat & Toekomst. Dit project heeft als doel jongeren te betrekken bij alle ontwikkelingen rondom klimaatveranderingen en hen te laten zien dat zijzelf mogelijkheden hebben om het klimaat te beïnvloeden. Wilt u als gemeente met dit onderwerp aan de slag, kom dan kijken hoe leerlingen uit Schagen, Alkmaar en Texel hun ideeën over de toekomst van Noord-Holland presenteren. Neem ook gerust leraren van middelbare scholen uit uw gemeente mee. Het Educatief Evenement Klimaat & Toekomst vindt plaats op donderdagmiddag 22 november in De Hof van Alkmaar te Alkmaar. U kunt zich aanmelden bij Jaap Neeleman. Subsidieregeling duurzame energiepakket provincie Noord-Holland In een van de workshops op het recentelijk gehouden Ambtelijk Ervarium was de subsidieregeling duurzame energiepakket provincie Noord-Holland onderwerp van gesprek. Aan de hand van een presentatie is teruggeblikt, maar ook vooruitgekeken. Er ligt op dit moment een voorstel voor continuering van de regeling in 2008 met een budget van 1 miljoen euro per jaar. Daarnaast is in die workshop aangegeven dat er kans is op 500.000 subsidie voor BespaarDaar in het najaar van 2007 (voor het treffen van maatregelen). Voortschrijdend inzicht leert inmiddels dat dit op juridische gronden geen doorgang kan vinden. We richten ons nu dus volledig op de regeling voor 2008. De focus van de regeling komt daarbij te liggen op bestaande woningbouw. Met het oog daarop wordt op dit moment een nieuwe duurzame energielijst samengesteld. We streven er naar dat de regeling begin 2008 weer opengaat voor het indienen van aanvragen. Voor meer informatie over subsidieregelingen kunt u contact opnemen met Wilfred van der Plas. MRA organiseert Passiefhuis Excursie Op 7 en 8 november heeft de milieudienst Regio Alkmaar (MRA) een excursie georganiseerd naar vijf Passiefhuisprojecten in Duitsland. Medewerkers van de gemeenten, woningcorporaties en projectontwikkelaars konden met eigen ogen zien hoe bij naoorlogse wooncomplexen 80 tot 95% energie bespaard werd door het Passiefhuis-concept toe te passen. Naast het zeer goed isoleren van woningen werd, voor Nederlandse begrippen, ook gebruik gemaakt van alternatieve verwarmingsvoorzieningen (houtpalletketels, warmte-krachtkoppeling (wkk), micro-wkk en brandstofcel). Kortom, het was zeer de moeite waard om projecten te bezoeken in Keulen, Hofheim, Ludwigshafen en Mannheim. De deelnemers hebben verschillende inspirerende voorbeelden gezien, die om een vertaling vragen naar de Nederlandse situatie. Voor meer informatie kunt u terecht bij Ton Tuinman van de milieudienst Regio Alkmaar.
BespaarDaar: veel vraag, te weinig aanbod De afgelopen twee maanden is de site veel bezocht, het aantal unieke bezoekers is toegenomen met 3.700 tot bijna 10.000. Mede door de promotie van BespaarDaar in de gemeenten Naarden en Haarlemmermeer zijn er in september en oktober een kleine 900 energiescans ingevuld. Bij de gemeente Haarlemmermeer zijn bijna 300 subsidieaanvragen voor een zon-pv-systeem ingediend en er zijn al ruim 100 opdrachten aan installateurs verstrekt. Tevens zijn er 5 zonneboilers besteld. Begin november organiseerde de milieudienst IJmond twee informatiemarkten, die zeer goed zijn bezocht. In de volgende CO 2 -Impuls hopen we meer te kunnen vertellen over het aantal verkochte systemen. In de gemeente Zaanstad zal eind november de publiciteitscampagne voor BespaarDaar van start gaan. Uniek is dat de gemeente samenwerkt met een aantal maatschappelijke organisaties voor de verspreiding van de folders onder het winkelend publiek. Op dit moment vinden wij dat er te weinig bedrijven op de site staan. Daarom organiseert het CO 2 -Servicepunt, de gemeente Zaanstad en PromoDE op 20 november een informatiebijeenkomst voor bedrijven uit de regio. Doel is meer bedrijven te interesseren voor deelname aan BespaarDaar. De voortgangsrapportage over de maanden september en oktober zal op korte termijn aan de deelnemende gemeenten en stadsdelen worden verzonden. Voor meer informatie over BespaarDaar kunt u contact opnemen met Wybrand Pieksma. Besseling Installatie BV in Alkmaar aan de slag met Vitaal Bouwen@ Besseling Installatie BV in Alkmaar gaat bij de ontwikkeling van nieuwe woningen werken met het energieconcept Vitaal Bouwen. Daarmee krijgen toekomstige bewoners meer zeggenschap over de invulling van de energiemaatregelen in de eigen woning. Vitaal Bouwen biedt opdrachtgevers van woningbouw de keuze uit een zestal uitgebalanceerde energiepakketten, die allemaal duurzaam en energiezuinig zijn. In ieder pakket wordt een eigen accent gelegd, bijvoorbeeld op comfort, lage energiekosten, gezondheid of duurzaamheid. Met Vitaal Bouwen kan Besseling Installatie BV opdrachtgevers van woningbouw actief begeleiden bij het kiezen van een passend energiepakket. Bij woningbouw moet energie geen restpost zijn Bij de ontwikkeling en uitvoering van nieuwbouwplannen blijven duurzame oplossingen vaak achterwege. Binnen de grenzen van het beschikbare budget wordt vaak gekozen voor goedkope oplossingen, die in de gebruiksfase juist duur uitpakken. Bij veel consumenten bestaat onbekendheid met mogelijkheden van warmtepompen, zonne-energie en andere duurzame oplossingen. Met het energieconcept Vitaal Bouwen kan gemakkelijk een met de eigen energiewensen passende oplossing gevonden worden. Samen met de bouwprofessional kiest de consument voor het meest geschikte accent. Besseling Installatie BV in Alkmaar hoopt met Vitaal Bouwen zijn klanten en opdrachtgevers nog beter van dienst te zijn bij de ontwikkeling en uitvoering van woningbouwplannen. Bron: Centrum voor Innovatie van de Bouwkolom Nationale subsidieregelingen voor 2008: SDE en EOS SDE-regeling voor de productie van duurzame energie In de Staatscourant van 30 oktober 2007 is de SDE-regeling (Stimulering Duurzame Energieproductie) gepubliceerd. Deze regeling is de opvolger van de MEP en voorziet weer in een subsidiemogelijkheid voor de productie van duurzame elektriciteit en WKK-elektriciteit. Daarnaast voorziet de SDE in een mogelijkheid om de productie van Groen Gas te stimuleren.
EOS-regelingen voor innovatieve technieken en projecten De eerste tender voor 2008 van de EOS DEMO-regeling (Energie Onderzoek Subsidie Demonstratie) is opengesteld. De tender sluit op 17 januari 2008 om 17:00. De EOS DEMO-regeling is bestemd voor projecten waarin nieuwe technieken of toepassingen van technieken op het gebied van energiebesparing en duurzame energie voor het eerst worden toegepast. Binnen de EOS LT-regeling (Energie Onderzoek Subsidie Lange Termijn) zijn ook twee tenders opengesteld. Beide tenders zijn bedoeld voor onderzoeksprojecten die op de lange termijn (> 10 jaar) een bijdrage leveren aan de verduurzaming van de energiehuishouding. Bron: www.subsidieadvies.info Vernieuwing CO 2 -Servicepunt team Met ingang van 1 december zullen Peter van der Glas en Jeroen Tent geen onderdeel meer uitmaken van het CO 2 -Servicepuntteam. Beiden gaan elders een nieuwe uitdaging aan; Peter als subsidieadviseur en Jeroen als zelfstandig adviseur. De coördinatie van het team wordt overgenomen door Eloi Burdorf en Jaap Neeleman. Het regioconsulentschap van Peter (regio Midden) wordt overgenomen door een nieuw teamlid: Bert Postma. Wilfred van der Plas breidt zijn taak uit en wordt, naast de subsidieadviseur van het CO 2 -Servicepunt, regioconsulent van regio Noord en neemt deze taak over van Jeroen. De nieuwe regioconsulenten zullen vanaf 1 december invulling geven aan kennismaking met gemeenten en milieudiensten. De nieuwe indeling ziet er vanaf dat moment als volgt uit: coördinatie: Eloi Burdorf en Jaap Neeleman regioconsulent Noord: Wilfred van der Plas regioconsulent Midden: Bert Postma regioconsulent Zuid: Wybrand Pieksma regionaal Dubo consulent: Jaap Neeleman communicatie: Marie Libercé subsidieadvies: Wilfred van der Plas De nieuwe taakverdeling is aangegrepen om de gehanteerde regio-indeling tegen het licht te houden. Om de hoeveelheid werkzaamheden evenredig te verdelen over de regioconsulenten is er een beperkte wijziging doorgevoerd in de regio IJmond en Haarlem; deze eerste regio is van Noord bij Zuid gevoegd en Haarlem en omliggende gemeenten zijn van regio Midden bij regio Zuid gevoegd. Provincie krijgt beschikking Tussenregeling Klimaatconvenant 2007 De provincie heeft voor een aantal trajecten gebruik gemaakt van de Tussenregeling Klimaatconvenant 2007. Dit is een tussenregeling tussen de regeling BANS Klimaatconvenant en de nieuwe Subsidieregeling lokaal klimaatbeleid 2008-2012 (SLOK). De provincie heeft samen met het CO 2 -Servicepunt voor de tussenregeling ingezet op het opstarten van nieuwe trajecten, als voorbereiding op een nieuwe periode dat gemeenten verder aan de slag gaan met klimaatbeleid voor de periode 2008-2012. De volgende projecten worden met behulp van de Tussenregeling opgezet:
Project Doel Meer info Bestuurlijk en ambtelijk Vergroten draagvlak bij bestuurders en Marie Libercé ervarium relevante marktpartijen en ondersteunen Menukaart toekomstgericht werken Investeringsfond Noord- Holland Corporaties in beweging Innovatiesnelweg Biomassa op de kaart van Noord-Holland uitvoerende ambtenaren Ondernemers bewust maken van de kansen om hun bedrijfspand toekomstgericht en waardevast te bouwen. Onderzoeken haalbaarheid om met een investeringsfonds financieringsdrempel bij particulieren, woningcorporaties en andere marktpartijen te beperken. Netwerk opbouwen met woningcorporaties en komen met een gezamenlijke plan van aanpak om knelpunten op te lossen. Samenwerkingsverband opzetten tussen innovatieve leveranciers, aannemers, installateurs en onderwijsinstellingen om innovaties sneller door de markt geaccepteerd te krijgen. Initiëren van lokale biomassaprojecten en opbouwen van een gemeentelijk platform. Jaap Neeleman Wilfred van der Plas Bert Postma Jaap Neeleman Bert Postma Afscheid coördinator Per 1 december zal ik mijn werkzaamheden voor het CO 2 -Servicepunt overdragen aan mijn opvolgers om elders een nieuwe uitdaging aan te gaan. Met veel genoegen kijk ik terug op de afgelopen twee jaar als coördinator en regioconsulent van het CO 2 -Servicepunt. Als ik terugdenk waar we als nieuw team begin 2006 gestart zijn en inventariseer waar we nu staan, kan ik alleen maar concluderen dat er in de tussentijd grote stappen vooruit gezet zijn. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de zeer goede en persoonlijke contacten met mensen (ambtenaren en bestuurders) van gemeenten, milieudiensten en marktpartijen. Op een viertal georganiseerde Ambtelijke en Bestuurlijke Ervaria is er intensief kennis uitgewisseld tussen deze partijen, is er gedebatteerd en zijn een heel aantal inspirerende voorbeeldprojecten over het voetlicht gebracht. Daarnaast hebben we invulling gegeven aan collectieve behoeftes van gemeenten in een heel aantal aansprekende projecten. De rode draad die ik hierin voortdurend gesignaleerd heb is de bevlogenheid van de betrokkenen om klimaatbeleid echt tot een succes te brengen. Overigens al ruim voor Al Gore de Klimaatroffel tot een ongekend hoogtepunt bracht, zoals een van onze columnisten duidde. Vóór mijn vertrek zal ik nog een laatste nieuwsfeit onthullen: de provincie heeft afgelopen woensdag de officiële beschikking voor de vervolgsubsidieregeling BANS in haar brievenbus aangetroffen. Vanaf nu zullen er voor en met jullie weer een heel aantal vernieuwende initiatieven opgestart worden die invulling geven aan onderwerpen en thema's die door onze contactpersonen bij gemeenten zelf aangedragen zijn. Ik wens jullie en het vernieuwde CO 2 -Servicepunt team hierbij veel succes! Tenslotte wil ik jullie hartelijk bedanken voor de prettige manier van samenwerken en de goede persoonlijke contacten die ik hierbij heb opgedaan. Ik ga het vakgebied overigens niet verlaten maar zal als subsidieadviseur slechts een andere rol vervullen, met uiteindelijk hetzelfde doel: de transitie naar een samenleving die de aanwezigen hulpbronnen intact laat voor toekomstige generaties. Het ga jullie allemaal goed! Peter van der Glas, coördinator en regioconsulent CO 2 -Servicepunt
Nieuw op de website Persberichten Niedorp benut energie uit eigen afval - Technalia.nl - september 2007 'Bouwtransparent EPN betekent tijdwinst en kwaliteitsimpuls Imtech K&S oktober 2007 'Noord-Hollandse gemeenten subsidiëren zonneboiler of zonnepaneel - Tehnalia.nl - november 2007 Agenda 21 november 2007 Biomassaconferentie - CO2-Servicepunt 22 november 2007: Scholen voor Duurzaamheid 28 november 2007: Werkconferentie 'Onderscheid met kwaliteit' Contact CO 2 -Servicepunt Noord-Holland Postbus 2002 2002 CA HAARLEM Tel: (023) 514 31 11 Fax: (023) 514 35 58 Email: info@co2-servicepunt.nl Website: www.co2-servicepunt.nl