PowerPoint presentatie Urine-incontinentie bij ouderen Doreth Teunissen huisarts/onderzoeker 2 december 2010, RAI Amsterdam
Opzet - (patho)fysiologie continentie - prevalentie - wie zoekt hulp - behandelingsmogelijkheden preventie eestelijnszorg adviezen toekomst 2
Fysiologie continentie Cortex PMC Bb bb A Corticale inhibitie E C D 3
Fysiologie continentie normaal 4
Stress-incontinentie Incontinentie bij drukverhogende momenten Tekortschieten afsluitmechanisme blaas Vooral door zwangerschap en vaginale bevalling(en) (ook aanleg, adipositas, hoesten, persen)
Urge-incontinentie Onwillekeurige, niet te remmen blaasspieractivteit. Verstoring van geconditioneerde reflexmechanisme Grotere porties urine verlies dan bij stress- Soms t.g.v. aandoeningen van de blaas <65 jaar (mn stress-incontinentie (nagenoeg alleen vrouwen) >65 jaar urge (mn bij mannen) en gemengde incontinentie (mn bij de vrouwen)
Prevalentie incontinentie bij ouderen (ongewild urineverlies van > 2x maand) Prevalentie per leeftijdsgroep (%) 7
Aantal patiënten met UI zal verder stijgen Vergrijzing (CBS, verdubbeling van het aantal mensen van 65 jaar en ouder) Gezondheidsraad (in 2035 aantal patiënten met UI met 25% gestegen) Toename hulpvraag
9 Waarom vrouwen meer kans op UI? Bekkenbodem vrouw veel kwetsbaarder
Waarom ouderen meer gevoelig Toename detrusor contracties Verminderd vermogen aandrang uit te stellen Flow lager, afname contractie Vaker postvoiding residu Mannen prostaat hyperplasie 10 Diurese verschuift meer naar avond/nacht
Factoren buiten de blaasfunctie - Comborbiditeit: (copd met veel hoesten, DM met neuropathie en glucosurie, harfalen met oedemen etc) - Bijwerkingen medicatie - Problemen met de mobiliteit of visus - Obstipatie
Het zoeken van hulp (mannen en vrouwen > 60 jaar) Geen hulp (50%) Te weinig hinder Niets aan te doen Hoort erbij Arts-patiënt relatie Wel hulp (50%) Toename ernst Toename hinder Bang voor ernstige afwijking Vraag voor incontinentie materiaal
Wat hebben ouderen met UI te bieden? 13
Preventie valt tegen Pariteit tot 60 jaar sterk gecorreleerd met bekkenbodemproblemen, na 60 jaar niet meer. (Age as great equalizer) Forceps -> 3 ½ keer zo vaak totaal ruptuur (bij vacuumext. 2x) (totaal ruptuur op oudere leeftijd meer BB problemen (Age no equalizer) Afvallen, in conditie blijven, stoppen met roken etc Plas en ontlastingsproblemen op kinderleeftijd vergroten de kans op UI op latere leeftijd
Incontinentiemateriaal * Japan marktleider 720 miljoen/jaar * Nederland 160 miljoen/jaar
Stress incontinentie Bekkenbodemspieroefeningen Versterken van de bekkenbodem door bekkenbodemspieroefeningen meerdere keren per dag en lang vol blijven houden! behandeling stress incontinentie 16
Effect bekkenbodemspieroefeningen Vele RCT s Bij vrouwen: -effectief 60-70% -afhankelijk therapietrouw -beklijft na 5 jaar follow-up In 4 RCT s ook effect bij mannen na prostatectomie Ook bij ouderen lijkt resultaat goed, geen langere termijnstudies!!! behandeling stress incontinentie 17
Urge-incontinentie Blaastraining Uitleg gedragstherapie Iedere mictie-aandrang proberen uit te stellen Doel ten hoogste 8 keer mictie per dag Normale vochtinname Vol blijven houden! 18
Effect blaastraining Minder studies Conclusie: -lijkt effectief bij +/- 60% -lange termijn? (ook dit geldt voor ouderen!) behandeling urge incontinentie 19
Ondanks effectieve behandelingsmogelijkheden slecht beperkt gedeelte ouderen wordt behandeld Zijn minder gemotiveerd Vaak andere gezondheidsproblemen die voorrang krijgen Stap naar fysiotherapeut te groot Huisartsen denken vaak dat effect behandeling bij ouderen tegen valt
Specifiek voor behandeling ouderen, factoren buiten de blaas Saneren medicatie Laxeren Verbeteren mobiliteit/visus Bereikbaarheid toilet Verwardheid behandelen Co-morbiditeit optimaal behandelen Vochtintake en wat voor vocht/toiletadviezen 21
Wie doet wat in de behandeling van UI? Oefentherapie eerste keus Slechts 10% van de behandeling van UI in 2 e lijn De eerste lijn een groot deel van de zorg - Fysiotherapeut / bekkenfysiotherapeut - Cesar therapeut/mensendieck - Huisarts/verpleeghuisarts - Incontinentieverpleegkundige - (praktijkondersteuner)
Problemen in de zorg Men weet niet zo goed van elkaar wat men doet Bij ouderen vaak te weinig aandacht voor incontinentie versterkende factoren Voor ouderen is de stap naar fysiotherapeut soms te groot Er wordt snel gegrepen naar incontinentiemateriaal
Ideaal beeld voor zorg eerste lijn Huisartsen goed op de hoogte van de behandelmogelijkheden Binnen de eerste lijn duidelijkheid wie wat doet. We hebben elkaar hard nodig Bij ouderen altijd de incontinentieversterkende factoren in kaart brengen en behandelen Indien geen besef van bekkenbodem of teveel aanspannen -> bekkenfysiotherapeut.
Bedankt voor jullie aandacht