ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN

Transcriptie

1 INTERLINE DEVENTER BEKKENBODEMPROBLEMATIEK Maart 2010 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Inleiding De werkgroep is een multidisciplinaire werkgroep gynaecologie / urologie / huisartsen / bekkenfysiotherapeuten. Leden: Gynaecologen: Annemarie Weis Huisartsen: Doreth Teunissen Sandra Jeursen Wim Veldhuis Uroloog: Else Joustra Bekkenfysiotherapeuten: Marijke Tijhuis De werkafspraak sluit aan op de NHG standaard Incontinentie voor urine (2006), het tweede deel is een toevoeging over prolaps. Er is een door Zwolse bekkenfysiotherapeuten geschreven patiënteninstructie bekkenbodemoefeningen, die te downloaden is via Bijlagen: - Werkafspraak bekkenbodemproblematiek Deel 1: Incontinentie voor urine Deel 2: Prolaps - Patienteninstructie bekkenbodemoefeningen - Mictielijst

2

3 Casusschets 1 Zie werkafspraak deel 1 pg 1 Vraag 1: Bespreekt u dit met haar? Inventariseren, waarom wel of niet. Toelichting waarom vrouwen zelf niet komen - Ze denken dat er niets aan te doen is, schaamte, ze zijn tevreden met incontinentiemateriaal. Vraag 2: Welk type incontinentie vermoedt u? Stress incontinentie. Uitleg types zoals onder Begrippen genoemd. Vraag 3: Hoe vaak denkt u dat deze incontinentie op deze leeftijd voorkomt? % Leerdoel 1: Kennis van de verschillende vormen van incontinentie (deel 1, begrippen). Stelling 1: Ik vraag actief naar incontinentie bij elke vorm van gynaecologisch onderzoek. Ja / Nee

4 Casusschets 2 Zie werkafspraak deel 1 anamnese, LO, aanvullend onderzoek. Vraag 1: Wat wilt u meer weten? Andere anamnesevragen zoals op werkafspraak toelichten. Vraag 2: Wat doet u aan lichamelijk onderzoek? Met name toelichting vaginaal toucher. Toelichting door bekkenfysiotherapeut. Toelichting Bericht Inwendige palpatie van de bekkenbodemmusculatuur. Vraag 3: Adviseert u in dit geval een mictiedagboek bij te houden? 1. Ja voorbeeld, uitleg hoe het werkt, welke interpretatie (volume, frequentie), hoe te verkrijgen (zie WA). Vraag 4: Wat is uw beleid? Zie deel 1, pg 2 Werkafspraak, Algemeen Beleid. Leerdoel 2: Wat kan de huisarts zelf (deel 1): - Anamnese (kort) - lichamelijk onderzoek: m.n. gebruik/bewustzijn bekkenbodem: kan een patiente op aanvraag de bekkenbodem aanspannen - aanvullend onderzoek: met name mictielijst - algemeen beleid (kort) Stelling 2: Een mictie dagboek is onontbeerlijk bij het bepalen van het type urine incontinentie. Juist

5 Casusschets 3 Zie werkafspraak deel 1 Beleid Stress incontinentie Vraag 1: Wat is uw behandelingsvoorstel? 1. Oefeninstructie: Toelichting, instructie voor patiënte via 2. Fysiotherapeut: Toelichting bekkenfysiotherapeut Vraag 2: Wat is uw volgende stap? 2. Verwijzen naar de gynaecoloog: altijd eerst bekkenfysiotherapeut! 4. Een (klap)tampon/kubus/pessarium: Kan geprobeerd worden, maar lang niet altijd succesvol. 5. Anders bekkenfysiotherapeut is relevant voor de behandeling. Leerdoel 3: Beleid bij stressincontinentie (deel 1): - met name uitleg bekkenbodemoefeningen, waneer welke therapeut. - (klap)tampon, kubus, pessarium (kort, leerdoel 6) Stelling 3: Urine incontinentie kan in 70-80% in de eerste lijn worden behandeld. Juist

6 Casusschets 4 Zie werkafspraak deel 1, pg 3, Beleid Urgency incontinentie Vraag 1: Wat is Uw beleid? 3. Blaastraining. 4. Bekkenfysiotherapie. Vraag 2: Welk medicament kiest U? 1,2 en 4 is juist, zie Werkafspraak. 3. Flavoxaat (Urispas) : is obsoleet Desgewenst toelichting werkingsmechanisme, indicaties, bijwerkingen en contraindicaties. Ook toelichting oestrogenencreme. Vraag 3: Wat doet u? Verwijzing bekkenbodempoli. Leerdoel 4: Beleid bij urgency-incontinentie (deel 1) en verwijsindicaties: - uitleg, blaastraining, medicatie - verwijsindicaties incontinentie Stelling 4: Bij urge incontinentie is, naast algemene adviezen, de eerste keus van behandeling: medicatie. Onjuist

7 Casusschets 5 Zie werkafspraak deel 2 Vraag 1: Aanvullende gegevens Zie pg 1, anamnese. Met name obstipatie is van belang. Vraag 2: Doet u lichamelijk onderzoek? 2+4: VT maar vooral laten persen. - Bespreken dat de vrouw moet persen om de volledige prolaps te zien. - Uitleg verschil cystocele, rectocele, descensus, enterocele. Vraag 3: Behandelingsvoorstel Alles kan zinvol zijn, maar met name 3 - pessarium Uitleg voor en tegens, bij ouderen en jongeren. Pg 2. Ook operatie heeft tijdelijk effect. Vraag 4: pessarium Uitleg en demonstratie pessaria. Aangeven controlebeleid. Vraag 5: Buiten werkafspraak. Leerdoel 5: Wat kan de huisarts zelf doen bij prolaps (deel 2): - anamnese, lich en aanv onderzoek (kort) - evaluatie + type prolaps Stelling 5: 5a. Leeftijd is bepalend voor keuze behandeling prolaps. Onjuist 5b. Een pessarium dient zeker iedere 3 maanden gecontroleerd te worden. Onjuist

8 Casusschets 6 Vraag 1 -uitlokkende factoren? -mictieklachten mn frequency en urgency, incontinentie -defaecatiepatroon -pijn bij het vrijen? -buikpijnklachten? Vraag 2 -oppervlakkig of diep? vanaf sexarche of secundair onstaan? -seksueel misbruik in de voorgeschiedenis? Vraag 3 Geen speculumonderzoek! Vaginakweek kan prima zonder speculum worden afgenomen VT: met 1 vinger mn ter beoordeling tonus en pijnlijkheid bekkenbodem. Vraag 4 Bekkenbodemhypertonie. Uitleg mechanisme en scala van klachten die hierbij kunnen passen Vraag 5 Alle opties zijn goed, soms ook samen: bijv. zgn. tweesporenbeleid van fysiotherapeut en seksuoloog. Pelotetherapie (=gedragstherapie) kan pas als er in rust goede relaxatie van de bekkenbodem is bereikt. Uitleg over relatie bekkenbodemhypertonie en klachten essentieel. Leerdoel 6: De huisarts weet het klachtenpatroon van bekkenbodemhypertonie herkennen, hoie de diagnose gesteld kan worden en welke behandelmogelijkheden er zijn Stelling 6: Bij dyspareunieklachten moet je altijd naar seksueel misbruik vragen. Juist Bekkenbodemhypertonie geeft als klacht: a. urge-incontinentie. Juist b. stress-incontinentie Juist