Vrijwilligerswerk in Verkiezingsprogramma s 2012 Over Vereniging NOV Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV) is de landelijke brancheorganisatie voor het vrijwilligerswerk. De 350 aangesloten organisaties bestrijken het gehele maatschappelijke spectrum: sport, zorg, groen, landschap, veiligheid, jeugd, kunst, cultuur, religie en levensbeschouwing, politiek, etc. Onze visie op vrijwilligerswerk NOV vindt vrijwillige inzet vooral een zaak van de burger, die uit eigen beweging kiest om onverplicht en onbetaald werk te verrichten voor de samenleving. Vrijwilligerswerk is een uitdrukking van een samenleving waarin mensen andere mensen in principe met vertrouwen tegemoet treden en iets voor elkaar over hebben. Het draagt daarmee bij aan een veiligere maatschappij. Het economisch belang is gelegen in de circa één miljard uur die vrijwilligers op jaarbasis aan werk verzetten. Naar schatting vertegenwoordigt dit een waarde van 20 miljard euro. NOV vindt het van belang dat de politiek inziet dat iemand die iets voor en met anderen doet daar wel iets voor terugverwacht: plezier, ervaring, sociaal contact, resultaat. Wie dat niet erkent en deze inzet te veel wil normeren, gaat voorbij aan de ware aard en het goede van het vrijwilligerswerk. CDA Iedereen Nederland sterker uit de crisis, een 10-punten aanpak w.o. 1. Ruimte voor ondernemers en burgers Minder regels en administratieve rompslomp Lastenvermindering 2. Een actieve samenleving Ruim baan voor burgerinitiatieven, vrijwilligerswerk en maatschappelijke organisaties Meer ruimte voor een actieve inbreng van burgers bij het verbeteren van buurt, onderwijs en zorg Uitbreiding van de Geefwet als beloning voor particulier initiatief 3. Samenleving en democratie Het CDA gelooft in de kracht van Nederland, zoals gevormd door het brede spectrum van maatschappelijke organisaties, verenigingen en andere vormen van particulier initiatief. Er is vertrouwen in verenigingen, sportclubs, kerken, moskeeën, synagogen, scholen, bedrijven en al die andere verbanden en organisaties die gezamenlijk een unieke bijdrage leveren aan het samenleven. Zo krijgt gezamenlijke verantwoordelijkheid vorm in de praktijk van alle dag. Nederland van iedereen die zich voor Nederland inzet. Iedereen doet naar vermogen voluit mee. Daarom wordt gehecht aan het eerste artikel van de Grondwet, een grondrecht dat iedereen insluit. In dat verlengde ligt actief optreden tegen discriminatie op grond van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, seksuele gerichtheid of op welke andere grond dan ook. Overheden zullen meer ruimte moeten bieden aan een actieve inbreng van burgers bij het ontwerpen, uitzetten en uitvoeren van beleid (burgerparticipatie). Uitdrukkelijk zullen burgers meer worden uitgenodigd om mee te denken. Lokale en regionale burgerinitiatieven verdienen meer ruimte. Terugdringing van bureaucratie niet alleen bij de overheid, ook binnen onderwijs, zorg en politie is onderdeel van de aanpak om burgers meer zeggenschap te bieden. Vrijwilligers hebben een streepje voor. Om het particulier initiatief te bevorderen, bepleiten we modernisering van de Geefwet. 4. Maatschappelijke participatie Het CDA wil actief op zoek naar nieuwe vormen van financiering voor sociale projecten. Sociale projecten zijn van en voor de gemeenschap; charitatieve instellingen, woningcorporaties, pensioenfondsen of zorgverzekeraars moeten in deze zogenaamde social enterprises investeren. Maliebaan 71g T 030 230 71 95 Twitter: @VerenigingNOV 3581 CG Utrecht algemeen@nov.nl LinkedIn: Vrijwilligerswerk Website: www.nov.nl
Hoeveel vrijwilligers in welke sector? 5,4 miljoen mensen doen vrijwilligerswerk. Het gaat om bijvoorbeeld 1.5 miljoen vrijwilligers in de sport, 1.2 miljoen in onderwijs en educatie, 1.1 miljoen in levensbeschouwelijke instituten, 450.000 in de zorg, 650.000 in wijk of buurt, 1 miljoen in kunst- en cultuur, 580.000 in hobby- of gezelligheidsverenigingen, 550.000 voor de jeugd, etc. Om vitale coalities tussen burgers, bedrijven en organisaties van de grond te tillen, komen er experimenten, waarbij burgers en bedrijven - naar Brits voorbeeld als aandeelhouder in maatschappelijke vraagstukken met ideeën en geld kunnen investeren in de samenleving. Maatschappelijke organisaties in zorg, onderwijs, welzijn, cultuur en wonen zullen goed geworteld moeten zijn in de samenleving. Door de financiering via de vraag van mensen te laten lopen, moeten zij zich actiever op de wensen en behoeften van burgers, patiënten en cliënten richten. Burgers en bedrijven kunnen een maatschappelijk aandeel nemen in deze organisaties. Dat vergt een fundamentele verandering van overheidsregels. Er is meer samenwerking tussen gemeenten en maatschappelijke organisaties, woningbouwcorporaties en jeugdzorg nodig voor zowel de leefbaarheid van de stad als de ontwikkeling van het platteland. Samenwerking met kerken en andere levensbeschouwelijke organisaties levert meerwaarde op. 2 Vragen? Vraag onze mening en expertise! Het is niet eenvoudig om de waarde van vrijwilligerswerk juist in te schatten. Het is nog moeilijker om te zien waar het vrijwilligerswerk behoefte aan heeft, zodat de branche nog sterker kan worden. En nog meer kan betekenen voor de Nederlandse maatschappij. Bel of mail ons daarom gerust. Wij lichten u graag voor met onze kennis en onze mening! Neem contact op met: Els Berman directeur 06 452 11 308 e.berman@nov.nl Mark Molenaar communicatie 06 109 22 192 m.molenaar@nov.nl SP Nieuw Vertrouwen In hoofdstuk 5: Mantelzorgers en vrijwilligers worden ondersteund In hoofdstuk 6: Campagne voor werven van brandweervrijwilligers In hoofdstuk 13: Amateurkunst moet gestimuleerd worden Groen Links Groene Kansen voor Nederland Geen woord Partij van de Arbeid Nederland sterker en socialer Pag. 43: Alle zorg dicht bij mensen Mantelzorgers zijn van onschatbare waarde. In Nederland zijn er jaarlijks 2,6 miljoen mensen die zorgen voor iemand in hun directe omgeving. En hoewel zij dat vaak met liefde doen is mantelzorg een zware taak, 20% van de mantelzorgers is overbelast. Om hen te ontzien is goede, toegankelijke dagopvang nodig. Ook moeten mantelzorgers en altijd terecht kunnen bij hun gemeente voor ondersteuning. Het draaiend houden van een organisatie van vrijwilligers verdient structurele aandacht van de overheid. Dit moet worden gefaciliteerd door de overheid zodat alle vrijwilligers in de zorg de ondersteuning krijgen die ze verdienen. Pag. 67: Sport Sportverenigingen draaien op vrijwilligers. Het is natuurlijk geweldig dat zoveel mensen zich inzetten, dat is de grote kracht van de vereniging. Maar het maakt sportclubs ook kwetsbaar. De PvdA wil daarom de sportinfrastructuur structureel ondersteunen door samenwerking tussen scholen en sportverenigingen te bevorderen.
Pag. 62: Democratie en bestuur De PvdA streeft naar een sterke samenleving en een sterke democratie, waarin burgers en gemeenschappen mede vorm geven aan de publieke zaak en waarin burgers daadwerkelijk invloed kunnen uitoefenen op het bestuur. In het klein in de buurt, op het werk, de school en in het groot op het gemeentelijke, Nederlandse en Europese beleid. Mensen en hun sociale netwerken bedenken vaak eigen oplossingen voor problemen en zijn in hoge mate bereid elkaar onderling te helpen. De PvdA wil beter aansluiten bij deze burgerkracht, door de hardnekkige verkokering van de voorzieningen van de verzorgingsstaat aan te pakken en door burgers een grotere rol te geven in de ontwikkeling en uitvoering van beleid. De PvdA geeft mensen meer zeggenschap over hun leven, door permanent en op verschillende manieren en plaatsen te werken aan democratisering. Democratie moet onderhouden worden. Enerzijds door het te leren, op school en in verenigingsverband, anderzijds door de democratische instituties tijdig aan te passen aan zich wijzigende omstandigheden. Pag. 62/63: Ruim baan voor burgerbetrokkenheid en maatschappelijke initiatieven Op tal van plekken wordt macht over ons uitgeoefend waar geen verantwoording over wordt afgelegd. Bijvoorbeeld in ziekenhuizen, scholengemeenschappen en woningcorporaties. Via vormen van maatschappelijk zelfbestuur willen we machtsconcentraties tegengaan en de zeggenschap van mensen over hun dagelijkse werk- en leefomgeving vergroten. Dit gaan we doen: De PvdA wil dat burgers meer invloed krijgen op onze publieke voorzieningen zoals het onderwijs, de zorg, de volkshuisvesting, het welzijn. Studenten/ouders, patiënten, huurders, kortom gebruikers van deze voorzieningen dienen vertegenwoordigd te zijn in de toezichthoudende organen en in gebruikersraden. Hieraan wordt tenminste 2 keer per jaar in een algemene vergadering verantwoording afgelegd. De PvdA is voorstander van medezeggenschap van bewoners over de budgetten voor leefbaarheid en veiligheid in hun buurt. Juist in tijden van forse bezuinigingen verdient het aanbeveling om burgers en ondernemers te raadplegen bij de invulling van onderdelen van bijvoorbeeld de gemeentelijke begroting. Veel burgers willen een bijdrage leveren aan de voortbrenging van publieke waarden, ze willen iets betekenen voor zichzelf, hun medeburgers en de buurt. Denk aan een groep ouders die een peuterspeelzaal opent voor de wijk. Dergelijke initiatieven van sociaal burgerschap worden aangemoedigd en gefaciliteerd. De PvdA is voorstander van overeenkomsten tussen de overheid aan de ene kant en groepen burgers of verenigingen aan de andere kant om het niveau van gemeenschapsvoorzieningen in samenwerking te verbeteren. Dit gebeurt in verschillende gemeentes al met succes in de groenvoorziening. 3
Christen Unie Voor de verandering, zeven christelijk-sociale hervormingen De ChristenUnie wil fundamentele veranderingen op de volgende zeven thema's: 1. Samenleving: vrij en verantwoordelijk 2. Jongeren: kundig en kansrijk 3. Zorg: betrokken en betaalbaar 4. Arbeidsmarkt: evenwichtig en toegankelijk 5. Woningmarkt: gezond en rechtvaardig 6. Economie: groen en sterk 7. Europa: minder en beter 4 Vertrouwen in de samenleving, vertrouwen in mensen Pag. 7: Wij gaan bij de inrichting van de samenleving niet uit van regels en bureaucratie maar van burgers en hun verbanden. Zij bepalen de kracht van de samenleving. Wij willen bouwen op het inzicht van de verpleegkundige, de leerkracht, de agent. Zij staan voor hun taak en zij kunnen die verantwoordelijkheid aan. Daarom willen wij ook een drastische vermindering van de regeldruk in het onderwijs, de zorg en de veiligheid. En daarnaast kunnen we niet zonder de vrijwillige inzet van burgers en bedrijven voor medeburgers, voor goede doelen, voor algemeen belang. Veiligheid en leefbaarheid Pag. 10: Talloze mensen zijn actief in vrijwilligersorganisaties, sportverenigingen, kerken, zorgen door ondernemerschap voor werkgelegenheid of helpen mee in de school van hun kinderen of het verzorgingshuis van hun ouders. De ChristenUnie is een bondgenoot van die mensen, maakt zich sterk voor veiligheid en wil ruimte voor de samenleving. Dus óók ruim baan voor bijzonder onderwijs, voor zorginstellingen met een eigen identiteit en voor organisaties die geloven in het welzijnswerk zoals Leger des Heils en Youth for Christ. De ChristenUnie voelt zich aangesproken door de Bijbelse opdracht: zet je in voor de bloei van de stad waarin je woont, want de bloei van de stad is ook jullie bloei (Jeremia 29:7). Pag.11: Politie Een wijkagent voor elke wijk. Kortere aanrijtijden op het platteland. Meer inzet van vrijwillige politie. Pag.14: Vrijwilligerswerk Onder een terugtrekkende overheid die burgers aanspreekt op eigen verantwoordelijkheid, verdient het vrijwilligerswerk een voorname positie. Onbetaalde arbeid en vrijwilligerswerk zijn de smeerolie van de samenleving en verdienen als zodanig erkenning als waardevolle maatschappelijke bijdrage. Zonder vrijwilligers is er voor veel sociale verbanden, zoals sportverenigingen, buurtclubs en scholen, geen toekomst. Het belang van vrijwilligerswerk zal de komende jaren verder toenemen. Vermindering van regeldruk en administratieve lasten voor burgers en maatschappelijke organisaties heeft de structurele aandacht van de
overheid. Landelijke projecten voor deskundigheidsbevordering van vrijwilligers worden financieel ondersteund. In het vrijwilligerswerk verworven competenties moeten beter gepromoot worden bij opleidingen en werkgevers. De veelkleurige samenleving Pag. 15: Het is dan ook belangrijk dat nieuwkomers zich als burgers van dit land kunnen vormen. Die inburgering houdt niet op bij het afleggen van een examen. Ook daarna is het van groot belang dat nieuwkomers echt deel nemen aan de samenleving. Werk en vrijwilligerswerk spelen daarin een grote rol. Zo kan iedere Nederlander die echt bij deze samenleving wil horen, de taal spreekt en zich verbindt aan de rechtsstaat, deel van de samenleving uitmaken. Pag. 15: Burgerschapsvorming is makkelijker als je vrijwilligerswerk doet of een betaalde baan hebt. Inburgering wordt een praktijkopleiding die iedere nieuwkomer, die langere tijd wil blijven en geen startkwalificatie heeft, moet doorlopen. Lessen Nederlandse taal en cultuur worden gecombineerd met een vakopleiding, vrijwilligerswerk of een betaalde baan. Hoog opgeleide nieuwkomers volgen een voortraject dat aansluit op hun specifieke situatie. 5 Dienstbaar aan de burger Pag. 20: De samenleving wordt in de eerste plaats gevormd door burgers zelf en door bedrijven en andere organisaties. Samen nemen ze verantwoordelijkheid, gaan verplichtingen aan en maken de samenleving leefbaar in hun onderlinge relaties. Een vrije samenleving in een democratische rechtsstaat kan alleen bloeien als we er vertrouwen in hebben en ons gedrag richten naar de kernwaarden waar het in de rechtsstaat om draait. Het in stand houden van de rechtsstaat vergt inspanningen van overheid en burger. Iedereen heeft plichten jegens de gemeenschap. De ChristenUnie kiest voor een beperkte, daadkrachtige overheid, die zich opstelt als bondgenoot van burgers. De overheid neemt de burger serieus. Daarom worden burgerinitiatieven aangemoedigd. Bij rechten horen plichten en verantwoordelijkheden (handvest burgerschap). Naast het afnemen van diensten door burgers, vraagt de overheid burgers zich in een vroeg stadium uit te spreken (beginspraak, interactief beleid). Een taak kan het beste uitgevoerd worden zo dicht mogelijk bij de burger. De beslissing wordt bij voorkeur genomen op de plaats waar die ook echt effect heeft. Pag. 21: Wij zijn blij met de brandweervrijwilliger. De brandweerorganisaties worden in 2014 geregionaliseerd. In dit proces is zorg voor de inzet en belangen van de vrijwilliger. Onderwijs en Sport Pag. 31: Sport is een praktische manier om respectvol met elkaar te leren omgaan. Sportverenigingen worden gedragen door de leden, die zich vrijwillig inzetten voor elkaar en daardoor de sociale cohesie in de
samenleving bevorderen. De ChristenUnie hecht daarom veel waarde aan sportbeoefening. Waardevol leven, gezonde zorg Pag. 34: Mantelzorgers en familieleden krijgen een belangrijker rol in de hulpverlening. Er moet sprake zijn van een warme overdracht en samenwerking tussen de informele en de formele zorg. Formulieren zijn zo eenvoudig, dat ook mantelzorgers die kunnen invullen. We willen Voorkomen dat mantelzorgers overbelast raken; daarom krijgen ze toegang tot voldoende informatie, ondersteuning en respijtzorg. 6 Arbeidsmarkt: evenwichtig en toegankelijk Pag. 38: De arbeidsmarkt is dus uit het lood geslagen. Er is geen evenwicht tussen arbeidsproductiviteit en de inzet van mensen naar hun vermogen. Tussen ouderen en jongeren. Tussen flexibiliteit en zekerheid. Tussen arbeidstaken en zorg. Tussen een betaalde baan en inzet voor anderen in de vorm van vrijwilligerswerk. Pag. 38: Voor wat hoort wat. Als je een uitkering krijgt, verwachten we - als je daartoe in staat bent ook een tegenprestatie voor de samenleving. Solidaire belastingen Pag. 58: Meer geven aan meer goede doelen. Particulieren worden voortaan fiscaal niet alleen gestimuleerd om aan ANBI s (Algemeen Nut Beogende Instelling) te geven, maar ook aan SBBI s (Sociaal Belang Behartigende Instelling). Daarmee worden giften aan sportverenigingen en buurthuizen e.d., afgezien van contributies, aftrekbaar en wordt de fiscale behandeling van ANBI s en SBBI s gelijk getrokken. Armoede en schulden Pag. 59: Zet vrijwilligers in. Bij de schuldhulpverlening kunnen meer vrijwilligers worden ingezet om te werken aan de versterking van de financiële vaardigheden van mensen met schulden. Zij kunnen jongeren en volwassenen budgetcursussen geven, bij mensen thuis komen om de administratie op orde te brengen, hen coachen tijdens en na een schuldhulpverleningstraject en gastlessen geven op scholen. D66 En nu Vooruit Pag. 37: Wij vertrouwen op de eigen kracht en ontwikkeling van mensen. Daarom zien we de toekomst met optimisme tegemoet. Mensen zijn zo creatief dat ze steeds opnieuw zelf oplossingen vinden. Wij willen dat de overheid deze kracht, vindingrijkheid en creativiteit van mensen ondersteunt en ruimte geeft. De sleutel voor verandering ligt bij mensen zelf en wij willen dat de overheid daarbij aansluit. Wat mensen voor zichzelf en anderen kunnen doen is veel belangrijker en effectiever dan wat de overheid kan doen. Pag. 32: Mantelzorgers en vrijwilligers ontzien Met mantelzorg en vrijwilligerswerk investeer je in sociale cohesie en kostenbesparingen in de zorg. D66 stimuleert mogelijkheden om de
werkdruk op mantelzorgers en vrijwilligers te verlichten. Bijvoorbeeld door het inzetten van casemanagers zoals ook omarmd in het Deltaplan Dementie. Pag. 31: Ouderenzorg en AWBZ In ons perspectief op ouderenzorg wordt maximaal uitgegaan van eigen kracht. D66 wil dat mensen worden gestimuleerd eerst in hun eigen vertrouwde omgeving naar mogelijke oplossingen op zoek te gaan. Pas daarna worden vrijwilligers ingezet en kan een beroep op collectieve voorzieningen worden gedaan. Voor burgers voor wie dit niet volstaat, zijn er individuele voorzieningen. D66 wil zo een verschuiving plaats laten vinden van individuele voorzieningen richting eigen kracht: vrijwilligers in combinatie met collectieve voorzieningen. Wanneer we dit combineren met betere afstemming tussen zorg, welzijn en vraag, krijgen we betere en beter betaalbare voorzieningen. 7 VVD Niet doorschuiven maar aanpakken. Pag. 44: Rampenbestrijding De VVD koestert de brandweervrijwilligers. Opschaling mag niet ten koste gaan van de operationele slagkracht van de brandweer, daarom blijft lokale betrokkenheid van de brandweervrijwilligers een absolute voorwaarde. Pag. 56: Defensie De krijgsmacht moet de tijd krijgen om de huidige reorganisatie uit te voeren en orde op zaken te stellen na de hervormingen van de afgelopen jaren. In deze tijd dat de overheid pas op de plaats moet maken, is het van belang dat Defensie meer draagvlak krijgt in de samenleving. Dat draagvlak vereist herkenbaarheid voor de burger en professionaliteit. Ook de vrijwillige reservisten van de krijgsmacht kunnen daaraan bijdragen door reguliere krachten te ondersteunen. Pag. 54: Ontwikkelingssamenwerking De VVD wil die bijdragen drastisch verlagen, en de bijdragen voor NGO s stopzetten. Mensen kunnen altijd zelf bepalen of zij een gift willen doen aan een ontwikkelingsorganisatie; die hoeft niet te worden afgedwongen via belastingheffing. De VVD heeft bovendien meer vertrouwen in goede doelenorganisaties met een eigen ledenachterban, dan in grote NGO s die louter bestaan omwille van een doel. Burgerverenigingen hebben als voordeel dat zij zich niet zozeer om politieke macht bekommeren, maar verantwoording afleggen aan hun leden en in staat zijn zich aan te passen aan kritiek. De nieuwe Geefwet voorziet in gunstige regelingen voor burgers om geld aan goede doelen over te maken. PVV De agenda van hoop en optimisme Geen woord