Groengebied Amstelland AB 16-04-2009 Agendapunt 8 Ecologische verbinding Holendrechter- en Bullewijkerpolder BIJLAGE 2: NOTA VAN UITGANGSPUNTEN De Holendrechter- en Bullewijkerpolder als ontbrekende schakel voor Amsterdamse ringslangen. De ecologische hoofdstructuur aan de zuidkant van Amsterdam bestaat uit een keten van natuurgebieden en verbindingszones. De ringslang is de belangrijkste doelsoort die profiteert van de ecologische verbindingen rond Amsterdam. Deze soort komt in heel Europa voor, maar gaat overal achteruit en geldt als een kwetsbare en bedreigde soort. In Nederland komt hij vooral voor boven de grote rivieren. Een belangrijke populatie leeft tussen Utrecht en Amsterdam. De ringslang neemt vooral af door vermindering van de kwaliteit van het leefgebied. Grijs: waarneming 1997 2005 Rood: 2006 Bron: Tijdschrift Ravon 2007 1
Herstel Het is mogelijk om deze slang voor de omgeving van Amsterdam te behouden. De afgelopen decennia zijn tal van maatregelen genomen om het leefgebied te verbeteren: Bij grootschalige ingrepen als de aanleg van IJburg, de sanering van de Diemerzeedijk en verbreding van de A2 is vanaf de planfase rekening gehouden met de biotoopeisen van ringslangen. Waterschappen, gemeenten en stadsdelen leggen natuurvriendelijke oevers aan. Vrijwilligers werken samen met particulieren, zoals volkstuinders en boeren, om broeihopen aan te leggen. Uit de monitoring blijkt dat het aantal ringslangen weer groeit. 2
Rond Amsterdam zijn er twee duidelijk populaties te onderscheiden, een westelijke rond het Amsterdamse bos en een oostelijke in Amsterdam Oost, Diemen en IJburg. Deze populaties zijn van elkaar gescheiden en daardoor extra kwetsbaar. Om deze kwetsbaarheid te verminderen is het noodzakelijk om de oostelijke en westelijke populatie te verbinden. Een belangrijke schakel in deze verbinding zijn de Bovenlanden langs de Holendrecht en Bullewijk. Ringslangen en ecologische verbindingen rond Amsterdam (Verbinding Amstelland Spaarnwoude (Groene AS) en Natuurboog. Groen = (kern) populatie ringslangen Rood = In te richten leefgebieden (hier kwamen in het verleden ringslangpopulaties voor) Rode pijl = In te richten verbindingszone en op te heffen barrières De Holendrechter- en Bullewijkerpolder als verbindende schakel Dat de Bovenlanden een belangrijke verbinding vormen is al lang bekend. Bij de provinciale invulling van de Ecologische Hoofdstructuur in 1999 kregen ze de functie als leefgebied voor moerasplanten en dieren, met de ringslang als gidssoort. In 2001 hebben Provincie en Groengebied Amstelland het projectenboek Natuurboog uitgebracht voor de realisatie van de verbindingszone IJmeer - Ronde Hoep. De realisatie van de natuurontwikkeling in de Holendrechter- en Bullewijkerpolder neemt hier een prominente plaats in. In 2002 stellen Gedeputeerde Staten het Natuurgebiedplan Amsterdam Noordzeekanaalgebied vast. Dit plan maakt het mogelijk om in de bovenlanden van de Holendrechter- en Bullewijkerpolder vierenveertig hectare landbouwgrond om te vormen in natuurgebied. Dat zou gebeuren door de Landinrichting Amstelland. Uiteindelijk is eenentwintig hectare natuurgebied ontwikkeld en overgedragen aan Landschap Noord-Holland. De overige drieëntwintig hectaren zijn toebedeeld aan een agrarisch bedrijf zonder belangstelling voor natuurbeheer. De kans dat deze gronden de komende jaren een natuurbestemming krijgen is gering. En nu zit er in de ecologische verbinding een onoverbrugbaar gat van meer dan een kilometer. 3
Omlegging van de verbinding De kans is dus gering dat de verbinding volgens het oorspronkelijke tracé langs de Holendrecht ooit wordt gerealiseerd. Gezien het grote belang van de verbinding van de ringslang populaties rond Amsterdam vraagt Groengebied Amstelland om alternatieven te onderzoeken. Dat kan middels de ontwikkeling van kleine, zelfstandige leefgebieden (stapstenen). De aanleg van stapstenen kan heel effectief zijn in samenhang met de maatregelen die Rijkswaterstaat uit gaat voeren ter compensatie van de verbreding de A2 en A9. Hierover voert Groengebied Amstelland al overleg met Rijkswaterstaat. Rijkswaterstaat verbetert de bestaande faunapassages en richt de berm van de verbrede snelwegen ringslangvriendelijk in. De aanleg van extra leefgebied versterkt het effect van deze maatregelen. De haalbaarheid van het de alternatieven is groot omdat BBL nog veel grond heeft in de zone langs de snelwegen. Groengebied Amstelland stelt voor om twee varianten voor de aanleg van extra leefgebied te onderzoeken. Variant 1: zoekgebied stapstenen door de polder Variant 2: zoekgebied stapsteen langs de A2 Begrensd voor natuurontwikkeling (toekomstig natuurgebied) Natuurgebied in eigendom van Landschap Noord-Holland Niet gerealiseerde natuur (het gat in de ecologische verbinding) De aanleg van extra leefgebieden langs de A2 sluit goed aan op de smalle strook natuurontwikkelingsgebied die de Landinrichting heeft toebedeeld aan Landschap Noord- Holland. (zie kaart behorende bij het Verzoek tot aanpassing van de begrenzing van het natuurgebiedplan door GS. Brief van de LC aan GS 16 mei 2008 (Amstel 2008/26139 4
Wijzigingen in het natuurgebiedplan naar aanleiding van het plan van toedeling van de Landinrichting. (Landinrichtingcommissie Amstelland aan de Provincie Noord-Holland brief 2008/26139 van 16 mei 2008) ----------------------------------------------------------------------------------------------. Gronden in eigendom van Bureau Beheer Landbouwgronden (BBL) 5