Gevaar Aardgaslekkage in transportleidingen Inhoud Explosiegevaar, let op voor gasophoping in besloten ruiten. Aardgas is lichter dan lucht (0,6). In geval het gas niet brandt: niet sproeien In geval het gas wel brandt: niet blussen Hoofdleidingen ruiken niet, regionale leidingnet wel. Respecteer de veiligheidszones in de tabel, ook als er geen brand is: er is altijd ontstekingsgevaar! Tactiek 1. Explosieeter aanzetten. 2. Benader bovenwinds. 3. Ontrui het directe gevaargebied: kubus 4. Verwijder ontstekingsbronnen. 5. Ga niet verkennen in het brongebied voordat de leiding drukloos is geaakt. Middelen Waarschuw het gasbedrijf via de GMK. Waarschuw Centrale Midden druk Hoge druk Leiding diaeter 4ʺ 10 c 8ʺ 20 c 12ʺ 30 c 16ʺ 41 c 24ʺ 61 c 36ʺ 91 c 48ʺ 122 c Opstellijn Brandweer 50 100 150 200 400 550 800 Afzetting Publiek 100 200 250 350 650 950 1300 Zie ook volgende kaart uit sept-09
Aardgaslekkage in transportleidingen versie 3 18-05-10 Inhoud Algeene inforatie Bij het bepalen van de inzetprocedure aardgaslekkage oet er eerst gekeken worden of het in een leiding van de Gasunie / Zebra of in een leiding van de energiebedrijven is. Dit is van groot belang odat in beide systeen over hoge druk gesproken wordt, terwijl er een groot verschil is in die hoge druk. In onderstaande tabel is de stippellijn aangegeven als scheiding in het systee Winnen: 300 bar Reduceren: tot ca 100 bar 100 70 bar Hoge druk Mengen i.v. Slochteren kwaliteit et stikstof / propaan Reduceren: tot 60 bar 60 bar Hoge druk Levering aan zeer grote afneers en internationaal Meet en regel station Odoriseren et ercaptaanachtige stoffen Reduceren: 40 bar 40 bar Midden druk Afleverstations Afleverstations Industrie Gasontvangststation Reduceren, afh. van afneers van 1 tot 8 bar 1 8 bar Hoge druknet Afleverstations Grootverbruiker Gasunie / Zebra Energiebedrijven Districtstation Reduceren, afh. Van afneers, eventueel in drie fasen van 8 tot 0,03 bar 30 of 100 bar Lage druknet huishoudelijk Niet huishoudelijk Klein verbruiker huishoudelijk Niet huishoudelijk Klein verbruiker huishoudelijk
Bij een lekkage in het Gasunie / Zebra net: Waarschuw zo spoedig ogelijk de Centrale Coandopost (CCP) in Groningen of Zebra via de GMK en geef locatie en telefoonnuer door. Ga niet verkennen in het brongebied voordat de leiding drukloos is geaakt. De brandweer treedt alleen op in het effectgebied en beperkt zich tot het veiligstellen van de ogeving van het incident. TS HV Alarering OVD ROGS Confor procedure OGS Priaire activiteit: ogeving veilig stellen Gebruik (continu) explosie/o2-eter voor zekerheid, aanwezigheid en concentratie (Let op responssnelheid van de eter (kan oplopen tot 60 seconden, afhankelijk van het toegepaste apparaat) Optreden alleen als er geen gevaarlijke concentratie brandbaar gas aanwezig is. Niet inzetten in gebied boven 10% LEL. Blijf buiten de binnenring (10kW/ 2 grens), ook als er geen brand is: er is altijd gevaar voor ontbranding. (Zie tabel voor de afstanden). Voorko ontsteking van het gas. - Schakel alle ogelijke ontstekingsbronnen uit zoals trein en autoverkeer - Laat alle elektrische apparatuur achter in het voertuig Uitsluitend de schade door hittestraling beperken door de ogeving te koelen et water. Grote gasbrand is niet te blussen. In geval het gas niet brandt: niet besproeien, in geval het gas brandt: niet blussen Gebruik gehoorbeschering. Afsluiten van gastoevoer overlaten aan Gastransport Services (ax. opkosttijd 1 uur). Geen terreinen van Gastransport Services betreden zonder toesteing van deskundige edewerkers van Gasunie. Inzet/Tactiek Aardgas stijgt vanzelf op; het sproeien van water vertraagt dit proces en kan daardoor het ontstaan van een explosief engsel bewerkstelligen. Zet een gebied af voor de veiligheid en ontrui (binnenring en buitenring). Zorg dat alle ensen (ook hulpverleners) uit de binnenring (10kW/ 2 ) zijn verwijderd (uitrukkleding biedt onvoldoende beschering). Houd alle ensen zonder persoonlijke bescheringsiddelen (ook hulpverleners) buiten de buitenring.(3 kw/ 2 ). Eventueel verkeer stil leggen (ook luchtvaartverkeer boven plaats incident). Nee bij onzekerheid de afstand behorende bij de eerstvolgende grotere leidingdiaeter. Leiding-diaeter Straal Binnenring (10 kw/ 2 ) Buitenring (3 kw/ 2 ) Afzetting (1 kw/²) 4 inch 10 c Midden druk (40 bar) 8 inch 20 c 12 inch 30 c 16 inch 41 c 50 50 100 100 200 50 100 150 200 400 100 200 250 350 650 Hoge druk (60-100 bar) 36 24 inch inch 48 inch 61 c 91 122 c c 300 400 550 800 950 1300
Bijzondere Gevaren Verwijzing naar Overig Bijstand / Logistiek Gasdruk en grote hoeveelheid vrijkoend gas. Brand/Explosie (door voring gaswolk). Stralingshitte bij brand. Gas t/ eet- en regelstations en transportleidingen is reukloos. Geluid > 120 dba. In een gesloten ruite kan aardgas door verdringing van zuurstof verstikking veroorzaken. Onderste explosie-/ontstekingsgrens: ca.5%(vol.)aardgas in lucht (=100%LEL) Bovenste explosie-/ontstekingsgrens: ca. 16% (vol.) aardgas in lucht. Leidraad Buisleidingincidenten Nibra/BZK 2000 Operationeel handboek OGS Optreden bij incidenten in het aardgastransportsystee (Gasunie) 1. Hoofdtransportleidingen: - Diaeters: 18-48 inch (45-122 c); - Druk: 50-60 bar (5-6 MPa) (incidenteel drukken van 80 bar); - Meeste afsluiters vanuit de CCP (centrale coandopost gasunie) bedienbaar; - Geen 'gasgeur' (ongeodoriseerd). 2. Regionale leidingen: - Diaeters: 2-24 inch ( 5-61 c); - Druk: 20 40- bar (2-4 MPa); - Afsluiters lokaal et de hand bedienbaar; - Gasgeur, reukgraad odorant = 0,5% (vol.) aardgas in lucht = 10% LEL 3. Aardgasspecificaties: - Saenstelling: ca. 81% ethaan (CH4), ca. 14% stikstof (N2) en ca. 5% andere coponenten; - Dichtheid t.o.v. lucht: ca. 0,65; - Voluieke assa: ca. 0,83 kg/ 3 ; - Toxiteit: niet giftig. Gasunie. VHD (verzekeraarshulpdienst): Een nationale 24-uurs eldkaer van de VELIN. Zij zien op basis van (dichtstbijzijnde) postcode welke leidingen er liggen (diaeter, lading, hoge/lage druk, eigenaar). VELIN: Vereniging van Leidingeigenaren waarbij alle eigenaren en beheerders van interregionale pijpleidingen van Nederland zijn aangesloten. Het gaat hierbij o ondergrondse transport van gassen en vloeistoffen die als gevaarlijk zijn aangeerkt. Politie: voor ontruiing en gebiedsbewaking.
Bij een lekkage in het net van de energiebedrijven: Waarschuw het energiebedrijf (voor BMWB eestal Enexis of Intergas) via de GMK Stel z.s. de 10% LEL grens vast en ontrui alles in dat gebied Alleen optreden in het effectgebied en beperken tot het veiligstellen van de ogeving van het incident. TS HV Alarering OVD ROGS Confor procedure OGS Priaire activiteit: ogeving veilig stellen Gebruik (continu) explosie/ O2-eter voor zekerheid, aanwezigheid en concentratie (Let op responssnelheid van de eter kan oplopen tot 60 seconden, afhankelijk van het toegepaste apparaat) Optreden alleen als er geen gevaarlijke concentratie brandbaar gas aanwezig is. Niet inzetten in gebied boven 10% LEL. Voorko ontsteking van het gas. - Schakel alle ogelijke ontstekingsbronnen uit zoals trein en autoverkeer - Laat alle elektrische apparatuur achter in het voertuig Uitsluitend de schade door hittestraling beperken door de ogeving te koelen et water. In geval het gas niet brandt: niet besproeien, in geval het gas brandt: niet Inzet/Tactiek blussen Afsluiten van gastoevoer overlaten aan energiebedrijven (ax. opkosttijd 1 uur). Aardgas stijgt vanzelf op; het sproeien van water vertraagt dit proces en kan daardoor het ontstaan van een explosief engesel bewerkstelligen. Indien gewenst de gaswolk et een waterscher van richting veranderen, zorg ervoor dat het water niet in de leiding loopt. Zet een gebied af voor de veiligheid en ontrui alles binnen de 10% LEL zone. Inzet energiebedrijf > 10% LEL in uitzonderlijk geval ogelijk na overleg et leidinggevende brandweer. Vraag hierbij o 2 e lijns (werkverantwoordelijke) ter plaatse via de aanwezige onteur (1 e lijns). Storingsleider Enexis / Intergas herkenbaar aan blauw hesje. Bijzondere Gevaren Gasdruk en grote hoeveelheid vrijkoend gas. Brand/Explosie (door voring gaswolk). Stralingshitte bij brand. In een gesloten ruite kan aardgas door verdringing van zuurstof verstikking veroorzaken. Onderste explosie-/ontstekingsgrens: ca.5%(vol.)aardgas in lucht (=100%LEL) Bovenste explosie-/ontstekingsgrens: ca. 16% (vol.) aardgas in lucht. Verwijzing naar Operationeel handboek OGS
Overig 1. Hogedrukleidingen: - Druk: 1-8 bar; - Afsluiters lokaal et de hand bedienbaar; - Gasgeur, reukgraad odorant = 0,5% (vol.) aardgas in lucht = 10% LEL 2. Lagedrukleidingen: - Druk: 30 100- ilibar; - Gasgeur, reukgraad odorant = 0,5% (vol.) aardgas in lucht = 10% LEL 5000 pp 3. Aardgasspecificaties: - Saenstelling: ca. 81% ethaan (CH4), ca. 14% stikstof (N2) en ca. 5% andere coponenten; - Dichtheid t.o.v. lucht: ca. 0,65; - Voluieke assa: ca. 0,83 kg/ 3 ; - Toxiteit: niet giftig. Bijstand / Logistiek Energiebedrijf (b.v. Intergas, Enexis, etc.). Politie: voor ontruiing en gebiedsbewaking.