Atelier Artisjok planten&zo Nieuwsbrief n 9 - mei 2008 Beste, Je hebt via www.atelierartisjok.be ingetekend op de nieuwsbrief. De nieuwsbrief zal je wat meer wegwijs maken in diverse thema's rond planten en tuinarchitectuur. Suggesties om thema's te behandelen waarover je nog in het duister tast, zullen wij graag ter harte nemen. Laat maar komen op info@atelierartisjok.be. Hier komt de negende nieuwsbrief! Het thema van deze nieuwsbrief : De koningin van de lente: de pioen Vergeet ik mijn tuin, in de hemel of de hel, nooit mijn pioenen! In blijde verwachting Binnenkort sieren ze weer onze voortuin: de pioenen. Momenteel staan de bloemknoppen op springen. Deze bloemen geven ons elk jaar een instant lente-gevoel dankzij de sprekende kleuren en de zeer aangename geur van sommige soorten. En wil het weer niet helemaal mee, dan halen we de bloemen gewoon binnen. Misschien rinkelt er niet meteen een belletje bij de naam pioen. In de volksmond zijn ze soms beter gekend onder de naam pioenrozen, kerkerozen, boerenpioenen, pinksterrozen of schinksenroos. De benaming verschilt een beetje van streek tot streek.
Soorten pioenen We maken een onderscheid tussen twee grote groepen van pioenen: de struikpioen of kruidpioen en de boompioen of houtpioen. De eerste soort sterft in de winter bovengronds helemaal af en begint in de lente helemaal opnieuw vanop de wortelstok. Ieder jaar wordt de plant wel steviger en groter en draagt ze ook meer bloemen. Ze worden ondergebracht bij de kruidachtige vaste planten. De meest voorkomende tuinpioenen zijn kruidpioenen. De boompioen die een bladverliezende plant is en dus in de winter een houtachtige takkenstructuur overhoudt. Deze pioen schiet ieder jaar opnieuw uit op die takken. Hij wordt bij de struiken gecatalogeerd. Waarom mag de pioen niet ontbreken in je tuin? We kunnen een hele waslijst aan kenmerken van de pioen opsommen die hem bijna onmisbaar maken in de tuin, maar we beperken ons hier tot de meest belangrijke. Eerst en vooral is het een 3-seizioensplant. In de lente loopt het blad felrood tot purperbruin uit. Je kunt het vergelijken met glimmend bruinrode handjes die zich als het ware uit de grond ontvouwen. Jammer genoeg hebben we er niet meteen een foto van. In de late lente en begin van de zomer kun je dan genieten van een uitbundige bloei. Mooi meegenomen is het dat de elegante bloemen meestal ook heerlijk ruiken en het ook heel goed doen als snijbloem. Eenmaal uitgebloeid blijven de decoratieve zaaddozen over en in de herfst verkleuren de bladeren in prachtige herfstkleuren.
Verder is het een gemakkelijke plant, hij kan goed tegen de droogte en de felle zon. Ook ziekten en plagen komen niet vaak voor. En slakken en konijnen vinden hem ook al niet lekker. De pioen is bovendien winterhard en heeft een lange levensduur (tot ongeveer 70 jaar). Dat maakt dat sommige pioenen van generatie op generatie worden doorgegeven. Een korte blik in de geschiedenis Zowel de oude Grieken en Romeinen als de Chinezen spraken al van de pioen. Ze gebruikten de plant ook als geneesmiddel, o.a. tegen stuipen bij baby s en tegen menstruatiepijnen. In de middeleeuwen waren pioenen ook in alle kloostertuinen terug te vinden omwille van hun geneeskrachtige werking. En in sommige streken in Europa gebruikte men de zaden van de pioenen in de keuken als specerij om stoofpotten te kruiden en op smaak te brengen. In de 16 e eeuw was de pioen vooral geliefd in Engeland. Tot op vandaag komt de pioen heel vaak voor in de Engelse tuinen. Ze kreeg de bijnaam honderdbladige roos. Ook vandaag worden de pioenen nog om verschillende redenen geliefd en gekweekt. De wortels van de plant worden nog steeds medicinaal gebruikt in de Arabische en Aziatische wereld. Ook in de westerse homeopathie en een aantal natuurgeneeswijzen maakt men gebruik van de plant, maar dan eerder van de bloem. Maar in geen enkel land is de pioen zo geliefd als in China. De plant is zelfs hun nationale bloem. Veel van de pioenplantages liggen dan ook in China. Ook in hun kunst komt de bloem vaak voor, denk maar aan de vele bloemmotieven op gebruiksvoorwerpen. Pioenen snijden en drogen
Pioenen kun je perfect als snijbloem gaan gebruiken. De kruidpioenen met hun lange stelen kunnen gebruikt worden in boeketten. Terwijl de houtpioenen met een kortere steel dan weer op andere manieren decoratief kunnen zijn. Om lang plezier te beleven aan de bloem neem je best volgende regels in acht. Snijd de bloemen zo vroeg mogelijk op de dag. Kies ook exemplaren die nog niet helemaal open zijn. Gebruik altijd een scherp mes om de bloemen af te snijden en zet ze onmiddellijk in water. Verwijder bladeren die onder water zitten. En helemaal ideaal is als je onder water nog een paar cm van de steel afsnijdt om luchtbellen te vermijden die de watertoevoer zouden kunnen verhinderen. Bloemen en bladeren van de pioen kan je ook gemakkelijk drogen. Hang ze omgekeerd op een droge, warme en donkere plek. De donkere bloemen houden het best hun kleur. Lichtere bloemen krijgen een beetje een vale kleur. Het moment van plukken is ook hier belangrijk: Snijd de bloemen op een zonnige dag als de bloemen en bladeren mooi droog zijn. Kies bloemen die net opengekomen zijn en verwijder alle bladeren. Bind een tiental bloemen samen in een bundel en hang ze op. Na een week of twee zijn de bloemen mooi droog. Ook bladeren en zaaddozen kun je op die manier drogen. Algemene verzorging Koop je pioenen, besef dan dat je die voor lang koopt. Vermijd de aankoop van te jonge planten, want dan kan je nog enkele jaartjes op de bloei wachten. Helemaal uit den boze is het aankopen van wortelstokken. Doe je het toch, let er dan op dat er minstens drie gezonde ogen op zitten. Ideaal zijn volle planten waar reeds bloemknoppen aanzitten, gekweekt in drieliterpotten. Bijna alle pioenen houden van een zonnige en open standplaats. Enkele soorten verkiezen halfschaduw. Pioenen groeien het mooist en best in een vruchtbare bodem, ideaal is een goed gedraineerde leemgrond, want de plant houdt niet van natte voeten. Maar wij merken dat de pioen met een minimum aan aandacht het bijna overal goed doet. Kruidpioenen worden zo oppervlakkig mogelijk geplant, anders bestaat de kans dat je wel blad hebt maar geen bloemen. De wortelstok met knoppen mag slechts enkele cm onder de grond zitten. Houtpioenen daarentegen worden graag wat dieper geplant. Eenmaal je een pioen hebt geplant, laat die dan zo lang mogelijk op dezelfde standplaats. Pioenen houden er niet van om verplant te worden. Hun ongenoegen uiten ze door het (tijdelijk) wegblijven van bloei.
Pioenen willen door hun bloemgewicht wel eens omvallen, vooral bij regen. Gebruik hiertoe plantensteunen, en plant ze dicht bijeen zodat ze elkaar wat rechthouden. Een volle pioenborder kan je op zijn geheel ondersteunen met bijvoorbeeld vlechtwerk (te verkrijgen bij Atelier Artisjok : lengte 115cm, hoogte 30cm, kostprijs 20,00 euro/st). Pioenen zijn niet geschikt om in pot gekweekt te worden. Als je het toch wil proberen neem je best een houtpioen. Zorg er dan voor dat de kluit niet kan uitdrogen en in de winter moet de pot tegen de vorst beschermd worden. Combinatie met andere planten Pioenen combineren gemakkelijk met andere planten. Meestal worden ze in de klassieke tuinontwerpen samen gezet met planten zoals daglelies (Hemerocallis), Wolfsmelk (Euphorbia), riddersporen (Delphinium), oosterse papavers (Papaver oriëntale) en baardirissen (Iris germanica). Ook met klimrozen zijn ze heel mooi te combineren. De gevulde bloemen van de pioen komen ook mooi tot hun recht wanneer ze samen staan met planten die een verticale bloeiwijze hebben, zoals salvia of lavendel.
bordercombinatie pioenen - salvia uit "Pioenen in volle glorie" van Ivo Pauwels & Guy Vervoort (uitgave Lannoo) Aan de nieuwsbrief van Atelier Artisjok hangt ook telkens een "plant van de maand" vast. Het betreft een plant die ons bijzonder is opgevallen, of die wij graag eens op het voortoneel plaatsen. Dit keer presenteren we naar aanleiding van deze nieuwsbrief de kruidpioenen! Gevulde of enkelbloemige, roze, rode, witte, gele geef ons uw voorkeur en wij bieden je de geschikte cultivar. Wie kunnen onder andere aanbieden : Sarah Bernhardt, Shirley Temple, Duchesse de Nemours, Jan van Leeuwen, Gardenia, Karl Rosenfield, Krinkled White, Zoek je minder voor de hand liggende soorten, dan gaan wij voor jou op zoek.
Kostprijs tussen de 6,00 en de 12,00 euro voor uitzonderlijk mooie planten, zo mogelijk al met bloemknoppen! Reserveer alvast jouw kruidpioenen. Graag een telefoontje voor je ze komt afhalen, dan kunnen wij de bestelling op tijd klaar zetten. Voor meer info kan je steeds bij Atelier Artisjok terecht. Komt deze nieuwsbrief niet goed door, of verschijnt één en ander niet zoals het hoort, laat het ons dan weten. Inhoudelijke opmerkingen zijn eveneens welkom. Vind je de nieuwsbrief interessant, stuur deze dan door naar gelijkgezinden die nog niet met Atelier Artisjok vertrouwd zijn. Op onze site kan iedereen vrijblijvend intekenen op de nieuwsbrief. Wil je de nieuwsbrief niet langer ontvangen? Een eenvoudig mailtje terug volstaat. De volgende nieuwsbrief verschijnt half juni. Uiteraard kan je je dan ook verwachten aan een nieuwe plant van de maand. Je hebt vele groeten uit Snellegem. Peter en Katelijne 0495/10.59.18 www.atelierartisjok.be