'Utrecht Bijeenkomst Leercirkel '14 maart 2018 'Jaap Neeleman
Onderweg naar 2050 in de bestaande woningbouw Ons verhaal: compleet en concreet Onze aanpak: doelgerichtheid, convergerend, samenwerking en samenhang Ons resultaat: de eerste vruchten al afgeworpen ' Wij maken 'Duurzaamheid 'werkend 2050 2040 2030 2020 2018
Energietransitie naar een duurzame toekomst turf steenkool aardgas duurzaam (1600-1930) (1830-1960) (1950-2050) (2040? -?) Bron: Studio Zwemmer/T&A Survey
Transitie: NL zonder CO 2 2015: Advies Raad voor Leefomgeving en Infrastructuur Bron: Raad voor Leefomgeving en Infrastructuur Totale (LT) warmtevraag voor gebouwde omgeving als eerste sector in 2035 klimaatneutraal 4
Tot 2050. 8.000 werkdagen 200 woningen + 20.000 m 2 scholen, winkels en kantoren isoleren Grote kas van 12.000 m 2 verbouwen 250 elektrische en/of waterstofauto s verkopen
Naar een toekomst bestendig energiesysteem in NL 'Rapport van TNO, Universiteit Utrecht en ECN (2013) 'Sterk gespecialiseerd energiesysteem (Gas en aardolie) 'Circa 20% van de staatsinkomen uit huidige energiesysteem 'NL beschikt nog niet over een consistente transitiestrategie. 'Klimaatdoelen kunnen de NLeconomische positie wezenlijk verzwakken
Toekomstige nationale duurzame energievoorziening 'Wie het weet mag het zeggen Traditioneel Toekomst 2050?
Hoofdroutes voor Portiek bouwperiode 1946-1964 Start Beschikbaarheid stadsverwarming (nu of in de toekomst) Minimaal 30 jaar door exploiteren Maximaal 15 jaar door exploiteren All Electric mogelijk Route I Synthetisch gas Route II All-Electric Route III Duurzame Stadsverwarming Route IV Laag hangend fruit (Label B / A+ minus minder rendabele maatregelen) Route V Uitfaseren
Buiten complex Zonnepanelen op het dak (3 m 2 extra per woning) Individuele warmtepomp met buitenunit per woning (incl. elektrisch koken). Collectieve centrale HT warmtepomp met warmte-unit per woning (incl. elektrisch koken). Collectieve centrale LT warmtepomp met boosterwarmtepompper woningen (incl. elektrisch koken). Maatregelen binnen complex Zonnepanelen op het dak (5 m 2 per woning) Hardere volgorde (Duurzame) stadsverwarming (warmte-unit in de woning en elektrisch koken) Zonnepanelen op het dak (5 m 2 per woning) (3 m 2 extra per woning) Vloerisolatie (Rc 3,5 m 2 K/W) Dakisolatie (Rc 6,0m 2 K/W) (tenzij Rc huidig < 3,5 m 2 K/W) Twee hoofdsporen 2050 'Robuuste keuzes All electric Dakisolatie (Rc 6,0 m 2 K/W) (bij Rc huidig <3,65 m 2 K/W) Vloerisolatie (Rc 3,5 m 2 K/W) Mechanische ventilatie (winddrukgeregelde roosters en CO 2 - sturing) Gevelisolatie en luchtdichtheid (Rc paneel 3,5 m 2 K/W) (Rc (kop)gevel 5,0 m 2 K/W, Rc onverwarmde ruimte 3,5 m 2 K/W, U raam 1,2 W/m 2 K, U deur 1,6 W/m 2 K, Qv10 0,5 dm 3 /s/ag) Afgiftesysteem (LTV radiatoren ( 45 30 C) Ruimte voor individuele buitenunit Duurzame warmte Aanpassen distributie- en -afgiftesysteem (LTV radiatoren 70-50 C, voorkeur 45 30 C) Mechanische ventilatie (winddrukgeregel de roosters en CO 2 -sturing) Meer flexibiliteit Gevelisolatie en luchtdichtheid (Rc paneel 3,5 m 2 K/W) (Rc (kop)gevel 5,0 m 2 K/W, Rc onverwarmde ruimte 3,5 m 2 K/W, U raam 1,2 W/m 2 K, U deur 1,6 W/m 2 K, Qv10 0,5 dm 3 /s/ag) Ruimte in de woning 1 m 2 Stadsverwarming komt van de grond Label B Label A+ Gasloos CO 2 -neutraal Externe duurzame energieopwekking (extra benodigd per woning: 13,0 m 2 zonnepanelen of 1.900 kwh bij een windturbine) Externe duurzame energieopwekking (extra benodigd per woning: 2,5 m 2 zonnepanelen of 400 kwh bij een windturbine)
Apple-isering en Tesla-isering Bron: Lightwavesolar Bron: Numrush/Tesla Bron: Fritts
Wenselijke ontwikkelingen 'Kijkje door mijn bril 'Intuïtieve trainende thermostaten (+/-); 'Zonering van woningen (temperatuur en ventilatie); 'Dynamische energietarieven samen met smart-gridapparaten; 'Standaard MT (tot 65 o C) combi-wp; Techniek esthetisch beter verpakt; 'Oplopende prijs/kwaliteitsverhouding; '.. Bron: Nathan Bron: Growing Green
Wat kunnen we vandaag doen 'Uitdaging: te weinig middelen en tijd 'Toekomst bestendig vastgoed voorzien van een toekomst bestendige schil 'Proceskosten om laag door consistent beleid, nauwe samenwerking en standaardisatie 'Verspilling tegen gaan door goed gedrag bevorderen (gebruik binnendeuren, ramen/roosters, gordijnen, thermostaat) 'Pas alleen hybride oplossingen toe mits dit technisch en financieel route II en III niet in de weg staat
Contact 'Jaap Neeleman 'T (06) 22 403 428 'E neeleman@dwa.nl 'www.energieplein20.nl/blog/view/48508022/ervaringsetalage-maak-kennis-met-jaap-neeleman-van-dwa 'www.bouwtransparant.nl