brandveiligheid en parkeergarages: verschillende opties mogelijk, 1 ding is zeker: Zoek een deskundig adviseur De NOVB stuurde de redactie van PARKEER24 een Position Paper over Brandveiligheid van Parkeergarages. De paper doet vermoeden dat een sprinklerinstallatie de beste oplossing is om de brandveiligheid van parkeergarages te borgen. Maar is dat wel zo? Zijn er andere opties? PARKEER24 laat verschillende partijen aan het woord. Conclusie is dat als je serieus werk wilt maken van de brandveiligheid van je garage, je in ieder geval een deskundig adviseur in de arm moet nemen. Position paper Brandveiligheid van parkeergarages 30
Tekst:erna jansen Position Paper Brandveiligheid van Parkeergarages NOVB vergelijkt ventilatie en sprinkler De wettelijke bepalingen in het Bouwbesluit bieden een minimum aan veiligheidseisen; als de bezoekers in geval van brand kunnen vluchten, mag het gebouw in rook opgaan. Maar dat is niet wat de exploitant en eigenaar van het parkeergebouw voor ogen hebben. De NOVB (Nederlandse Organisatie voor Brandveiligheid, red) vindt dat eigenaren van parkeergarages hun verantwoordelijkheid moeten nemen door te kiezen voor brandveiligheid oplossingen die ook de gevolgschade zoveel mogelijk beperken. In de Positon Paper, uitgebracht door het NOVB, wordt een vergelijk gemaakt tussen stuwdrukinstallaties (ventilatie) en sprinklerinstallaties. De NOVB stelt dat bestaande garages niet over voldoende ventilatiecapaciteit beschikken als wordt uitgegaan van de nieuwste inzichten en dat bij nieuwbouw ventilatie installaties met een enorme capaciteit moeten worden geïnstalleerd om afdoende te kunnen werken bij brand. Een sprinklerinstallatie voert geen rook af, maar sproeit gericht water op de plaats van de brand waardoor wordt voorkomen dat de brand zich uitbreidt. Omdat de brand zich beperkt tot 1 voertuig zal de rookontwikkeling afnemen, aldus de organisatie. Daarnaast zou sprinkler het gebouw koelen zodat schade aan de constructie wordt voorkomen. De NOVB trekt de conclusie dat voor meer brandveiligheid en minder schade het van groot belang is dat een brand zo snel mogelijk wordt geblust. En dat kan het snelst met een automatisch blussysteem zoals een sprinklerinstallatie. Eigenaren van parkeergarages moeten hun verantwoordelijkheid nemen" Meer lezen? U vindt de Position Paper Brandveiligheid van Parkeergarages op www.parkeer24.nl/novb. P24 DOSSIER dossier: veiligheid parkeer24 #04 september 2012 31
ExcelAir: Rookbeheersingssysteem logische oplossing In het online dossier Veiligheid op www.parkeer24.nl/dossiers vindt u de Praktische Gebruikshandleiding die is opgesteld door de NEN 6098 werkgroep. René Duijndam van ExcelAir heeft als reactie op de position paper van de NOVB een stuk ingestuurd met als titel Praktische Gebruikshandeling. Duijndam laat een ander geluid horen en stelt vraagtekens bij hetgeen de NOVB voorstaat: Waarom zou je het ventilatiesysteem niet upgraden voor rookbeheersing? Het systeem zit immers ook in de parkeergarage voor de dagelijkse CO/LPG ventilatie. Een rookbeheersingssysteem is een logische en economisch verantwoorde oplossing. Update NVBR heeft praktijkrichtlijn losgelaten Bij brand in parkeergarage gaat brandweer niet naar binnen Gecontroleerd uit laten branden is gevolg In Bouwbesluit zijn voor P-garages groter dan 1000m2 beperkte eisen omtrent brandveiligheid opgenomen (wordt toegestaan o.b.v. gelijkwaardigheid ter goedkeuring aan bevoegde gezag) NEN6098 zoomt alleen in op nieuwbouw van mechanisch geventileerde garages, niet op bestaande bouw of op sprinkler Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs: Zoek meest kosten effectieve maatregel Aan het woord is Ir. Dave Hensen, specialist brandveiligheid bij Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs bv. Het primaire doel van de brandweer is het redden van mensen en het beperken van brandomvang. Eigenaren en exploitanten hebben daar uiteraard belang bij, maar het beperken van de gevolgschade is voor hen ook ontzettend belangrijk. Nu de aanrijtijden in het gedrang komen door sluiting van kazernes en bezuinigingen bij de korpsen, overweegt de NVBR de tot voor kort gehanteerde beoordelingsrichtlijn los te laten en de garagebranden gecontroleerd uit te laten branden. De gevolgen voor de exploitanten en eigenaren kunnen hierbij enorm zijn. De vraag moet beantwoord worden of de verzekeraar van het gebouw deze nog wel wil verzekeren; men gaat tot op heden uit van een brandcompartimentsomvang zoals beschreven in de ooit afgegeven bouwvergunning waarbij de kans en schadeomvang voldoet aan het door de actuaris vastgestelde risicoprofiel tot een maximaal te vergoeden bedrag na de brand en een daarop afgestemde premie hoogte. Los daarvan moet gekeken worden naar de brandwerendheid van een gebouw met be- 32
trekking tot bezwijkingsgevaar. Wat gebeurt er met de bovenliggende en omliggende gebouwen als de constructie instort?, vraagt Hensen zich af. Overheid laat markt probleem oplossen Volgens Hensen moeten de al langer bekend zijnde tekortkomingen van de tot voor kort gehanteerde richtlijnen nu door de markt worden opgelost. En dat is niet redelijk. Incidenten leggen de tekortkomingen van de tot voor kort gehanteerde richtlijn bloot. Let wel: het gaat slechts een enkele keer fout waardoor een omvangrijke parkeergarage brand ontstaat. Er hoeft maar iets in de beschreven veiligheidsketen te worden vertraagd of organisatorisch mis te gaan en de uitgangspunten van het brandscenario kloppen niet meer. De huidige ontwikkelingen door bezuinigingen bij brandweerkorpsen dragen hier in negatieve zin aan bij, beargumenteert Hensen. Op de voornemens van de NVBR speelt de NOVB handig in door de gecertificeerde sprinkler als ultieme oplossing aan te dragen, waarbij voorbij wordt gegaan aan het rechtens verkregen niveau beschreven in de bouwvergunning en aanzienlijke kosten. Een sprinklerinstallatie is een uitstekende beveiliging maar de autobrand wordt hiermee niet voorkomen. Let wel, een werkende sprinkler installatie kan de brand beheersen en neemt dan een deel van de taak van de brandweer over. Maar, zo benadrukt hij, de gevolgschade is er nog steeds, veroorzaakt door hitte maar vooral door vrijkomende rook. De auto waarin de brand ontstaat, brandt volledig uit maar het vuur zal niet overslaan naar andere voertuigen (het stalen casco beperkt de effectiviteit van de sprinkler aanzienlijk zo blijkt uit een buitenlandse proef). Daar komt bij dat een sprinkler duur is in aanschaf én altijd een onderhoudscontract vereist. Het komt voor dat sprinkler installaties niet worden onderhouden en daarmee niet naar behoren functioneren. Ventileren moet altijd Ventilatie is in alle parkeergarages altijd noodzakelijk. Ook als er een sprinklerinstallatie is geïnstalleerd, geeft Hensen aan. Mijn advies is daarom altijd de bestaande ventilatie installatie mee te nemen. De ventilatie draait al, is veelal bestand tegen hoge temperaturen en kan daarom in geval van brand bijdragen aan de rookwarmte afvoer. Per situatie dient voor de betreffende parkeergarage dus te worden beschouwd wat de meest kosten effectieve maatregel is. Bij grote parkeergarages kan het best zijn dat de ventilatie stroom slimmer kan worden gestuurd. Of mogelijk een hybride oplossing van: 1 lokaal koelen met niet gecertificeerde sprinklers (let wel: als iets nog bestaat kan het niet gecertificeerd worden), 2 bestaande ventilatie en 3 toch een beperkte veilige repressieve inzet van de brandweer. Waarom opnieuw omvangrijk investeren als het niet expliciet nodig is? De conclusie dat gecertificeerde sprinklerinstallaties dé oplossing zijn om brandveiligheid te borgen, legt een probleem dat is ontstaan in het verleden in financiële zin neer bij de parkeergarage exploitant, hetgeen ik niet juist vind. P24 DOSSIER dossier: veiligheid parkeer24 #04 september 2012 33
Gemeente Woerden: De parkeergarage moet voldoen aan de geldende wet- en regelgeving Een bewuste keuze van brandveiligheidssysteem is in ieder geval door ons als eigenaar niet gemaakt De gemeente Woerden heeft 1 parkeergarage, genaamd Castellum, in eigendom. Deze garage is in 2006 opgeleverd. De bouw van de parkeergarage maakte onderdeel uit van een gebiedsontwikkeling in het centrum van Woerden. De stadsontwikkeling heeft plaatsgevonden onder verantwoordelijkheid van een projectontwikkelaar. Aanvankelijk was het de bedoeling dat de gemeente de parkeergarage zou gaan huren. Pas in een later stadium is om financiële redenen besloten de parkeergarage turn-key van de ontwikkelaar over te nemen. Het ontwerpproces was toen al grotendeels afgerond. De bestekstukken zijn echter wel grondig bestudeerd. De gemeente heeft daarvoor een deskundig bureau in de arm genomen, vertelt de heer Van Leer van de gemeente. Dit was hun eerste parkeergarage en Woerden beschikte nog niet over de kennis. Brandveiligheid is een belangrijk aspect geweest bij de parkeergarage: zowel tijdens ontwerp, bij de vergunningverlening en bij de oplevering (verschillende rookproeven), aldus Van Leer. Principe brandveiligheid Van Leer: Het toepassen van sprinklerinstallaties is bij mijn weten nooit aan de orde geweest in onze parkeergarage. Een bewuste keuze van brandveiligheidssysteem is in ieder geval door ons als eigenaar niet gemaakt. Uitgangspunt uit het Programma van Eisen is dat de brandveiligheid voldoet aan de bestaande wetgeving op het moment dat de garage opgeleverd wordt. Aanvullende gemeentelijke richtlijnen voor de brandveiligheid van parkeergarages hebben we niet in Woerden. In parkeergarage Castellum is de brandbeveiliging geregeld middels branddetectie en stuwdrukventilatie. Het systeem is er op gericht dat de brandweer snel ter plaatse is en door het stuwdruksysteem kunnen bezoekers veilig vluchten en de brandweer het aanvalsplan uitvoeren. Dit systeem voldoet aan de afgegeven bouwvergunning en heeft de goedkeuring van de brandweer. In de praktijk hebben er zich gelukkig nog nooit calamiteiten voorgedaan, geeft Van Leer aan. Goed afwegen De position paper is voor mij wel aanleiding om bij de nieuw te bouwen parkeergarage (er wordt momenteel gebouwd, red.) goed te kijken naar het brandveiligheidssysteem. De meerkosten spelen daarbij uiteraard ook een rol. Onze parkeergarages zijn vooralsnog niet rendabel te exploiteren. Om extra investeringen mogelijk te maken voor voorzieningen die boven het bouwbesluit uitstijgen moeten overtuigende argumenten aanwezig zijn. Die argumenten heb ik op dit moment nog niet, vertelt Van Leer. Ik begrijp de argumenten van NOVB voor het toepassen van een dergelijke installatie wel: brandbeveiliging kan op deze manier misschien naar een hoger niveau getild worden waarbij de risico's verkleind worden. Maar onze parkeergarage voldoet aan de normen en mogelijk zijn de risico's voor onze garage zeer acceptabel. Invulling gelijkwaardigheid Parkeergarages worden conform het oude bouwbesluit en gelijkwaardigheid kan echter behoorlijk verschillen. bouwbesluit (2012) als 'overige gebruiksfunctie' aangemerkt. De volgende oplossing ziet men in de praktijk: Hiervoor geldt een maximale oppervlakte van een brandcompartiment van 1.000 m². In praktijk zijn veel garages groter. Er Gelijkwaardigheidsconcept op basis van een sprinkler- water- Gelijkwaardigheidsconcept op basis van de NEN6098:2012 zijn een aantal technische mogelijkheden om deze praktijksituatie in te vullen. Een beroep doen op het artikel gelijkwaardig- De verschillende concepten hebben allen hun voor en nadelen. mistinstallatie heid wordt hierbij veelvuldig gedaan, de invulling van de 34
European Fire Sprinkler Network: Restrisico acceptatie John van Lierop van de European Fire Sprinkler Network zegt in een reactie het volgende: Het doel van de position paper is dat we mensen vooraf willen laten nadenken over de brandveiligheid van de garage en de te verwachten gevolgen bij brand. Men moet zichzelf steeds de vraag stellen welk restrisico accepteer ik?. De gevolgen van een brand in een afgelegen garage in een weiland zijn anders dan in een ondergrondse garage in binnenstedelijk gebied. En daarin moeten bewuste keuzes worden gemaakt. Niet achteraf als het gebouw opgeleverd wordt, maar vóóraf als men de beslissing heeft genomen te gaan bouwen. Van Lierop bepleit dat het van groot belang is de te bouwen garage te bekijken als integraal onderdeel van de omgeving en dat als uitgangspunt te nemen bij de risicoafweging. En dan blijkt dat sprinkler onder woonwerkcomplexen veelal een goede keuze is om de gevolgen van schade bij brand te minimaliseren. Want met sprinkler heb je de brandweer altijd in huis. We willen mensen aanzetten tot denken P24 DOSSIER DGMR: advies Prof. Ir. Peter van de Leur, adviseur brandveiligheid bij DGMR, geeft graag advies aan een ieder die plannen heeft een parkeergarage te ontwikkelen. 1. Laat je oor nooit hangen naar de leverancier van een product; die zal altijd vertellen dat zijn product de beste keuze is. Wil je de waarheid horen over het product? Ga naar de concurrent, die zet alle nadelen keurig voor je op een rij. En omgekeerd. 2. Zoek niet in de Gouden Gids naar een adviseur; iedereen mag zich ten slotte adviseur noemen. Deze titel zegt niets over de deskundigheid van die persoon. Informeer bij anderen en vraag referenties op voordat je een adviseur kiest. 3. ga voor een advies over de veiligheid niet zomaar af op het advies van de brandweer. De gemiddelde brandweerpreventist is verrassend genoeg geen deskundige als het gaat om preventie. De primaire deskundigheid van de brandweer zit in de repressieve sfeer. Er is ook geen dwingende afstemming van hogerop in de brandweerorganisatie. Ieder korps heeft zijn eigen standpunten, en korpsen oordelen over hetzelfde totaal verschillend. Parkeergarages zijn daarvan een sprekend voorbeeld. De brandweer is wel adviseur van het bevoegd gezag, en geeft het inhoudelijke eindoordeel over een vergunningaanvraag. In de praktijk moet je je als adviseur in het belang van de klant uiteindelijk neerleggen bij het oordeel van de brandweer. NOVB = Nederlandse Organisatie voor Brandveiligheid NVBR = Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding NEN6098 = Rookbeheersingssystemen voor mechanisch geventileerd parkeergarages (feb. 2012) VEBON= Vereniging van BeveiligingsOndernemingen in Nederland Wil je serieus werk maken van de brandveiligheid van je garage, ga dan in zee met een ter zake deskundig adviesbureau DGMR heeft een uitgebreid artikel geschreven over brandveiligheid in parkeergarages waar brandweer, bouwers en ontwerpers hun voordeel mee kunnen doen. Download het artikel op www.parkeer24.nl/ brandveiligheid dossier: veiligheid parkeer24 #04 september 2012 35