INLEIDING 4 I VISIE 6 1 MISSION STATEMENT 7 2 DOELSTELLINGEN 7 2.1 Broedplaats: Werkruimte voor kunstenaars 7 2.2 Springplank: Artistiek netwerk 7 2.3 Werkplaats: Productiefaciliteiten 7 2.4 Maatschappelijke inbedding 7 2.5 Kenniscentrum en laboratorium 7 2.6 Duurzaamheid 8 3 DOELGROEP 8 3.1 Afbakening doelgroep 8 3.2 Nood aan werkruimte 9 II WERKING 10 1 ORGANISATIESTRUCTUUR 11 1.1 Organisatievorm en bestuur 11 1.2 Tewerkstelling en professionalisering 11 2 FINANCIERING 11 2.1 Eigen inkomsten 11 2.2 Werkingsmiddelen Stad Gent 12 2.3 Middelen werking en tewerkstelling Prov. Oost- Vlaanderen 12 2.4 Middelen Convenant Stad Gent 12 2.5 Investeringssubsidie Stad Gent 12 2.6 Projectsubsidie Stad Gent 13 2.7 Middelen Vlaamse Gemeenschap 13 2.8 Middelen Europese Gemeenschap 13 3 PATRIMONIUM IN BEHEER 13 3.1 Begga Convent 13 3.2 Infirmerie 13 3.3 Convent Huyshove 13 3.4 Blok E Leopoldskazerne 13 3.5 Nijverheidsschool Lindenlei 14 3.6 Sophie Van Akenstraat 14 3.7 Boerenhof Drongen 14 3.8 Jozef Vervaenestraat 02 14 3.9 Wolterslaan 14 3.10 Pastorie Sint- Jan- Babtist 14 3.11 Langestraat 02 14 4 TOEWIJZINGSBELEID 15 4.1 Inschrijving 15 4.2 Wachtlijst 16 4.3 Toewijzing 16 4.4 Doorstroming 16 5 SAMENWERKINGSVERBANDEN 16 5.1 Het OTC van het OCMW Gent 16 5.2 Vzw Repetitieruimtes >>> Democrazy 17 5.3 S.M.A.K. en Dienst Cultuurparticipatie Stad Gent 17 5.4 SMartBe 17 5.5 LUCA Arts Gent 17 5.6 PLATFORM3, München 17 5.7 Timelab 17 5.8 Samenwerkingen - Lindenlei 18 5.9 Dienst Vastgoedbeheer Stad Gent en AgSob 18 5.10 Studio Start 18 5.11 Greentrack 18 1
III VERSLAG 2012 en ACTIEPUNTEN 2013 19 1 BROEDPLAATS: WERKRUIMTE VOOR KUNSTENAARS 20 1.1 Bemiddeling gebouwen 20 1.2 Renovatie en onderhoud 21 1.3 Toewijzing en verhuur ateliers 2012 22 A. Begga Convent 22 B. Infirmerie 22 C. Convent Huyshove 22 D. Blok E van de Leopoldskazerne 22 E. Nijverheidsschool Lindenlei 22 F. Sophie Van Akenstraat 23 G. Boerenhof Drongen 23 H. Vervaenestraat 02 23 I. Wolterslaan 23 J. Pastorie Sint- Jan- Babtist 23 K. Langestraat 02 23 1.4 Atelier 2020 23 A. Projectatelier 23 B. Gedeelde werkruimte / open werkplek 23 C. Do It Yourself atelier 23 1.5 Particulier aanbod 24 2 SPRINGPLANK: ARTISTIEK NETWERK 24 2.1 Informatieverstrekking 24 2.2 Website 24 2.3 Sociale media 24 2.4 Focus 24 2.5 Tentoonstellingsmogelijkheden 25 A. Bureau 25 B. Lindenlei 25 C. Website 25 D. Groepstentoonstelling 25 2.6 Ontmoetingsactiviteiten 25 A. Open Ateliers 25 B. NUCLEO puur NUCLEO 26 C. Atelierbezoeken 26 2.7 Lindenlei als springplank voor experiment en underground 27 2.8 Internationaal residentieproject 27 A. Realisatie 27 B. Intentie versus realisatie 28 C. Residentie 2013 28 D. Toekomst 28 3 WERKPLAATS: PRODUCTIEFACILITEITEN 29 3.1 Inventarisatie 29 3.2 Ontsluiting 29 4 MAATSCHAPPELIJKE INBEDDING 29 4.1 Algemeen 29 4.2 Project Moscou- Bernadette 30 A. Over Moscou- Bernadette 30 B. Afronding Moscou- Bernadette 2012 30 5 KENNISCENTRUM EN LABORATORIUM 30 5.1 Visie op atelierbeleid 30 5.2 Externe communicatie 31 5.3 Expertise sharen 31 5.4 Onderzoek, innovatie en verdieping 32 5.5 Een creatieve hub in de Leopoldskazerne 32 6 DUURZAAMHEID 33 6.1 Engagement 33 6.2 Earth Hour 34 6.3 Het atelier van de toekomst: ecologisch en nomadisch 34 IV SAMENVATTING en CONCLUSIE 35 2
3
Gent is een referentieplek op vlak van onderwijs en cultuur door haar voortrekkersrol als lerende en scheppende stad. Stad Gent Hoofdstrategische doelstelling 6, Meerjarenplan 2014-2019 De stad Gent oefent een grote aantrekkingskracht uit op hedendaagse kunstenaars. Ze trekken naar de stad voor een kunstopleiding, om er zoals vaak gebeurt uiteindelijk te blijven wonen en werken. De aanwezigheid van andere kunstenaars, de mogelijkheid tot creatieve interactie, de ontmoetingen tussen verschillende culturen en attitudes, kortom de constante wisselwerking van ideeën, prikkelt de verbeelding. In Gent resulteert dit in een niet aflatende cultuurproductie die vaak van een hoge kwaliteit is. In tegenstelling tot de ons omringende landen was er in Vlaanderen tot enkele jaren geleden geen sprake van een degelijk atelierbeleid. Veel kunstenaars ondervinden echter problemen bij het zoeken naar een degelijke werkruimte. De financiële positie van de kunstenaar is in de regel fragiel: zijn inkomen is niet alleen laag, maar ook discontinu. Daarenboven vormt het huren van een woning én een werkruimte een zware financiële belasting. Daarom werken veel kunstenaars noodgedwongen thuis. Dit creëert vaak een allerminst veilige situatie, als er bijvoorbeeld met gevaarlijke producten gewerkt wordt, en zeker als er ook kleine kinderen wonen. NUCLEO tracht een stukje van deze lacune in te vullen door het creëren en aanbieden van betaalbare en kwaliteitsvolle ateliers aan zowel debuterende als erkende kunstenaars uit uiteenlopende disciplines. Dat is geen overbodige luxe, want de nood aan degelijke ateliers voorzien van water, elektriciteit, verwarming en sanitair is groot: NUCLEO ontvangt wekelijks aanvragen. De geanalyseerde cijfers over de nood aan werkruimte bij beeldende kunstenaars (zie I punt 3.2) liggen in de lijn van eerder gevoerde onderzoeken en geven een wetenschappelijk onderbouw aan de werking van NUCLEO. Ze zijn te interpreteren als een sterk pleidooi voor een atelierbeleid dat streeft naar goedkope en kwaliteitsvolle werkruimten voor beeldende kunstenaars. NUCLEO verdiept haar atelierwerking met een aantal andere aspecten die verband houden met de specifieke facilitaire vraagstukken van kunstenaars. Sinds 2008 hebben we aandacht voor het netwerk van onze kunstenaars, voor de nood aan productiefaciliteiten, de maatschappelijke inbedding van de ateliers en het delen van onze expertise als kenniscentrum en laboratorium. Vanaf 2013 komt hier een expliciet engagement op het vlak van duurzaamheid bij. Om onze expertise te blijven voeden, organiseren we geregeld interne denksessies. Deze bijeenkomsten zorgen ervoor dat we onze visie aanscherpen en van hieruit kunnen anticiperen op interessante maatschappelijke evoluties en kansen. In 2011 legden we de basis voor dit denkwerk, in de vorm van een brainstormsessie met alle bestuursleden. De thema s die hier werden verkend, vertaalden we in de loop van 2012 in concrete discussie- en werkpunten. De meest relevante thema s diepten we verder uit tijdens een tweede denksessie, begin 2013. De resultaten hiervan vormen de onderbouw van de beleidskeuzes voor 2013, met als kernwoorden Atelier 2020, expertise sharen, onderzoek, innovatie en verdieping en duurzaamheid. Ons ateliercomplex in Lindenlei blijft een springplank voor experiment en underground. We onderzoeken hier de mogelijkheden rond gedeelde werkruimtes, projectateliers en Do It Yourself ateliers. Verder gaan we ook op zoek naar nieuwe manieren om het pand voor de volle honderd procent te benutten, met een verscheidenheid aan types gebruik. We doen hier ook volop onderzoek naar het atelier van de toekomst, samen met de kunstenaars en externe partners. We willen de vinger aan de pols houden en ons focussen op die domeinen waar we echt het verschil kunnen maken. We werken met en voor de kunstenaars, en vinden het cruciaal om te vertrekken vanuit hun verwachtingen en noden. Daarom investeren we in 2013 in een grondige bevraging van de kunstenaars in residentie. De resultaten van deze bevraging, gecombineerd met een grondige evaluatie van onze lopende projecten, zal ons in 2014 in staat stellen om het atelierbeleid naar een nog hoger niveau te tillen. 4
De aandacht voor duurzaamheid in de gehele werking van NUCLEO wordt verder doorgedreven en in een actieplan gegoten, in teken van ons Greentrack- engagement. Het actief betrekken van onze kunstenaars bij onze ecologische initiatieven zorgt voor een brede gedragenheid binnen onze werking. In 2013 is er bovendien een mooie uitdaging met de onze tweede internationale residentie, die we willen verbinden met de groepstentoonstelling van dit najaar. Tenslotte is er de bijzonder spannende uitdaging van het plan om een creatieve broedplaats onder te brengen in de Leopoldskazerne. NUCLEO wil zich nadrukkelijk profileren als partner van de Stad Gent om na te denken over de vormen die deze broedplaats kan aannemen, de uitdagingen die gepaard gaan met het ontwikkelen en beheren van de broedplaats èn de uiteindelijke realisatie ervan. Dit plan van aanpak documenteert onze werking in 2012 en de concrete aandachtspunten voor de werking in 2013. De highlights zitten vervat in de conclusie op pagina 35. 5
6
1 MISSION STATEMENT NUCLEO vzw ontwikkelt kwaliteitsvolle en betaalbare ateliers in Gent en omgeving voor kunstenaars uit verschillende kunstdisciplines. NUCLEO vzw verruimt en verdiept haar atelierwerking door de bijzondere aandacht voor de sociale omgeving, een doorgedreven artistieke vernetwerking en de nood aan productiefaciliteiten. NUCLEO vzw ontwikkelt een visie op atelierbeheer en - beleid in Vlaanderen en fungeert aldus als kenniscentrum voor andere organisaties en lokale overheden die ateliers willen ontwikkelen en beheren. NUCLEO vzw heeft in alle aspecten van haar werking aandacht voor milieu en duurzaamheid. 2 DOELSTELLINGEN 2.1 Broedplaats: Werkruimte voor kunstenaars NUCLEO vzw ontwikkelt en beheert kwaliteitsvolle en betaalbare werkruimtes in Gent en omgeving. Vanuit een procesgerichte visie biedt NUCLEO kunstenaars de vrijheid om hier zonder prestatiedruk te kunnen creëren. Pas afgestudeerde kunstenaars worden zo aangespoord om na hun studies in Gent te blijven wonen en werken. De Stad Gent is dan ook een belangrijke partner in het vormgeven van het atelierbeleid en het zoeken naar geschikte panden voor een al dan niet tijdelijke herbestemming als atelierruimtes. 2.2 Springplank: Artistiek netwerk NUCLEO vzw engageert zich voor een stimulerende werkomgeving voor haar kunstenaars. Ze biedt hen de kans om met het bredere kunstenveld in contact te komen. NUCLEO vzw organiseert daartoe Open Ateliers, tentoonstellingen, promoot de kunstenaars in residentie via haar website, nodigt occasioneel curatoren en conservators uit voor een atelierbezoek en organiseert Europese uitwisselingen. 2.3 Werkplaats: Productiefaciliteiten Kunstenaars hebben niet enkel behoefte aan een werkruimte, maar ook aan de nodige productiefaciliteiten, gaande van een zeefdrukpers tot een keramiekoven. Om tegemoet te komen aan deze nood werkt NUCLEO vzw samen met LUCA Arts Gent. 2.4 Maatschappelijke inbedding NUCLEO vzw voert een atelierbeleid met aandacht voor de sociale omgeving van haar ateliers. De ateliers liggen immers doorgaans ingebed in een stedelijke context. NUCLEO vzw stimuleert niet enkel het contact tussen de kunstenaars onderling, maar indien opportuun ook met de buurt waar de ateliers zich bevinden. Dit gebeurt via uiteenlopende evenementen en deelname aan sociaalartistieke projecten. 2.5 Kenniscentrum en laboratorium NUCLEO vzw bevraagt permanent de eigen werking en het gevoerde atelierbeleid. De vereniging breidt immers voortdurend haar expertise uit. Sinds 2011 organiseert ze geregeld een interne brainstorm waarbij het voltallige bestuur mee nadenkt over belangrijke beleidspunten. Via haar netwerken op Vlaams en internationaal niveau informeert NUCLEO zich bovendien over nieuwe ontwikkelingen inzake atelierbeleid en - beheer. 7
Tenslotte wil NUCLEO vzw vanuit haar kennis en expertise andere organisaties adviseren, een doordachte visie op atelierwerking ontwikkelen en een actieve rol spelen in het Vlaamse atelierbeleid. 2.6 Duurzaamheid NUCLEO vzw engageert zich om haar verantwoordelijkheid op te nemen in het kader van duurzaamheid, door gebruik van duurzame en/of herbruikbare materialen en uitrusting bij renovatie, rationaliseren van energieverbruik en sensibilisering van haar kunstenaars. 3 DOELGROEP 3.1 Afbakening doelgroep De doelgroep van NUCLEO vzw bestaat uit professionele kunstenaars. Een professionele kunstenaar wordt gedefinieerd als een persoon die de intentie heeft om zijn/haar kunstactiviteiten beroepsmatig uit te oefenen, om m.a.w. een artistieke carrière uit te bouwen en indien mogelijk van deze activiteiten te leven. NUCLEO vzw wenst in het bijzonder ook aandacht te schenken aan beginnende en pas afgestudeerde kunstenaars. Daarbij dient verduidelijkt te worden dat een beginnende kunstenaar niet noodzakelijk een jonge kunstenaar is. Ook kunstenaars van een gevorderde leeftijd kunnen een periode kennen waarin zij geen artistieke activiteiten uitoefenen. Wanneer een dergelijke kunstenaar besluit om het kunstenaarschap opnieuw op te nemen, kan hij/zij ook beschouwd worden als een beginnende kunstenaar. Daarnaast is de vraag naar werkruimte bij recent afgestudeerde kunstenaars het grootst, aangezien zij na hun opleiding hun vertrouwde atelier in de school of de academie verliezen. Bovendien is hun financiële positie aan het begin van hun artistieke loopbaan bijzonder fragiel. Het is voor de synergie en voorbeeldfunctie echter van belang dat in een pand ook meer ervaren en commercieel succesvollere kunstenaars zijn opgenomen. Deze mogen dus niet worden uitgesloten, hoewel zij in mindere mate vertegenwoordigd zullen zijn dan bovengenoemde groepen. Andere disciplines kunnen eveneens bediend worden indien een pand of site specifieke infrastructurele kenmerken heeft die zich hiertoe lenen. Momenteel zijn naast beeldende kunst de disciplines film, theater en literatuur vertegenwoordigd. Er wordt op toegezien dat kunstenaars die andere disciplines dan beeldende kunst uitoefenen, geen overlast betekenen voor de residerende kunstenaars. Creatieve ondernemers kunnen enkel in de ateliers van NUCLEO worden gehuisvest indien zij vanuit een artistieke achtergrond werken en hun werk dus niet zuiver commercieel gericht is. Zo huist filmproductiebedrijf A Private View sinds lange tijd in het Infirmiegebouw. Handelsreizigers In Ideeën, Yesplan en Le Monde Dumas kregen vanuit deze optiek bureauruimtes ter beschikking in Sophie Van Akenstraat, een pand dat we van 2011 tot begin 2013 beheerden. Wanneer een site voldoende ruimte biedt, wordt bekeken of het interessant is om met partners samen te werken, mits deze raakpunten hebben met de eigen werking. Culturele organisaties kunnen eveneens een beroep doen op NUCLEO vzw. Een voorbeeld hiervan is Artcinema OFFoff, een vertonings- en onderzoeks- platform voor experimentele film, dat gehuisvest is in het Infirmeriegebouw in de Lange Violettestraat. Organisaties met hoofdzakelijk commerciële doelstellingen komen niet in aanmerking voor een ruimte. Om haar ateliers op een transparante en objectieve manier toe te wijzen, ontwikkelde NUCLEO een toewijzingsbeleid dat wordt gevoerd door een onafhankelijke Toewijzingscommissie (zie II punt 4). 8
3.2 Nood aan werkruimte Sinds september 2004 verzamelt NUCLEO cijfermateriaal via een enquête op haar website. Verder werd in 2006 een gemeenschappelijke bevraging gelanceerd door NICC, Precare en NUCLEO. Deze resultaten worden in onderstaande tekst vergeleken met een analyse van data (2007-2010) uit de enquête op de website van NUCLEO. Zo vormen we ons een beeld van de nood aan werkruimte bij beeldende kunstenaars in Gent en Oost- Vlaanderen. In de periode van 2007 tot 2010 vulden 433 kunstenaars de vragenlijst in op de website van NUCLEO. Daarvan wonen 295 respondenten in Gent en 53 elders in Oost- Vlaanderen. Het zwaartepunt van de kunstenaarspopulatie in Oost- Vlaanderen ligt duidelijk in Gent. De voornaamste leeftijdscategorie die op zoek is naar een atelier blijft ongewijzigd: 25 tot 35- jarigen vormen de grootste groep, op de tweede plaats komen kunstenaars die jonger zijn dan 25. Dit bevestigt het vermoeden dat veel pas afgestudeerde kunstenaars in Gent willen blijven om er hun artistieke carrière verder uit te bouwen. Schilderen (27,5%), fotografie (11,5%) en tekenen (11%) vormen de top drie van beoefende disciplines. Daarop volgen film, video en animatie en installatiekunst. Beeldhouwen is gedaald naar de 5 de plaats: nog 6% beoefent deze discipline. 12% van de respondenten verklaart te kunnen leven van zijn/haar artistieke activiteiten. Dit betekent tegenover de periode 2004-2006 weliswaar een verdubbeling, maar het leeuwendeel van de kunstenaars kan nog steeds niet voldoende inkomsten halen uit hun artistiek werk. Dit cijfer bevestigt de nood aan goedkope werkruimtes. De meeste kunstenaars halen een deel van hun inkomsten dan ook uit nevenactiviteiten, zoals een job in het onderwijs. Het verklaart meteen waarom het aantal uren die per week besteed worden aan de artistieke activiteiten in veel gevallen (slechts) tussen 20 en 30 ligt. Driekwart van de kunstenaars werkt thuis, waarvan de meeste dit noodgedwongen doen wegens financiële beperkingen. Slechts 25 kunstenaars ervaren thuis werken als comfortabel. Opvallend is dat meer dan de helft in een ruimte werkt die kleiner is dan 20 m2 en die vaak nog andere functies heeft. De situatie tegenover de periode 2004-2006 blijft in dit opzicht ongewijzigd: voor velen is het huren van een atelier via de vastgoedmarkt onhaalbaar. Maar liefst 92% van de respondenten geeft aan op zoek te zijn naar een andere werkruimte. De eisen voor een atelier blijven ongewijzigd en realistisch: een oppervlakte tussen de 20 en 60 m2 volstaat meestal. Naast de basisvoorzieningen elektriciteit, water, verwarming en gedeeld sanitair verlangt men vaak ook daglicht en ventilatie en in mindere mate gas, drijfkracht en andere faciliteiten. De belangrijkste criteria om een werkruimte al dan niet te betrekken blijven eveneens ongewijzigd: betaalbaarheid (met stip op 1!), grootte en bereikbaarheid. Het grootste deel van de respondenten kan niet meer dan 200 betalen. Tenslotte is de interesse in een ingebruikname van een ruimte in een multidisciplinair gebouw erg groot (92%) en is 82% te vinden voor artists- in- residence projecten. 64% is voorstander van gedeeld gebruik van een ruimte, waarbij gedeelde huur en wederzijdse inspiratie op kop staan als belangrijkste voordelen. 81,5% wil ook een tijdelijke ruimte betrekken indien een permanente werkruimte niet voorhanden is. Maar liefs 90% wenst een beroep te doen op een atelierorganisatie als NUCLEO. Deze resultaten liggen in de lijn van eerder gevoerde onderzoeken en geven een wetenschappelijke onderbouw aan de werking van NUCLEO. Ze zijn te interpreteren als een sterk pleidooi voor een atelierbeleid dat streeft naar goedkope en kwaliteitsvolle werkruimten voor beeldende kunstenaars. 9
10
1 ORGANISATIESTRUCTUUR 1.1 Organisatievorm en bestuur NUCLEO is opgericht onder de klassieke structuur van de rechtsvorm vereniging zonder winstoogmerk. Sinds 2009 zetelen Sam Eggermont (zakelijk leider BAM), Dieter Honoré (jurist), Bruno Matthys (gemeenteraadslid en lid commissie cultuur), Mieke Mels (freelance curator, MuZEE), Marc Vanborm (zakelijk leider Ceremonia), Thibaut Verhoeven (curator S.M.A.K.), Wouter Vermeylen (voormalig gebouwbeheerder Vooruit, Handelsreizigers In Ideeën/Yesplan) en Greet Vlegels (coördinator Studio Start) in de Raad van Bestuur. Sam Eggermont werd benoemd tot voorzitter en Dieter Honoré tot penningmeester. Guy Châtel (architect) en Wouter Cox (beeldend kunstenaar en voormalig NUCLEO- resident) namen in juni 2012 ontslag als actieve bestuursleden. Guy Châtel werd vervangen door Wim Goes, eveneens architect. 1.2 Tewerkstelling en professionalisering Tot september 2004 werd de algemene organisatie van NUCLEO vzw, zowel praktisch als administratief, volledig vrijwillig gedragen. NUCLEO heeft sindsdien stappen gezet in het professionaliseren van haar werking. Marjoleine Maes vervult momenteel de functie van coördinator en zakelijk leider (VTE). Zij was in ziekteverlof van eind oktober 2012 tot half maart 2013. Sara Peeters werkt deeltijds (4/5) als stafmedewerker. Wegens de afwezigheid van Marjoleine Maes werkt Sara fulltime sinds 15 oktober 2012, en dit tot eind 2013. N.a.v. de afwezigheid van Marjoleine werd Inez Louwagie in oktober 2012 aangeworven als zakelijk medewerker (4/5). Inez blijft in dienst tot eind juni 2013 om een aantal specifieke taken uit te voeren, zoals de bevraging van de kunstenaars in residentie (zie III punt 5.4) en het uitwerken van een nieuw communicatieplan (zie III punt 5.2). Het afgelopen jaar was Luc Emmery opnieuw in dienst als klusjesman. Hij voerde voornamelijk werken uit in de Lindenlei en zorgde voor kleine aanpassingen en herstellingen in andere gebouwen. Hij leverde tevens een productionele bijdrage voor de opbouw van Open Ateliers #09 (zie III punt 2.6 A) en de expositie van Fabian Hesse (zie III punt 2.8 A). Deze tewerkstelling verloopt via T- Interim. Naar de toekomst toe moet worden gezocht naar middelen om het personeelsbestand op zijn minst stabiel te houden en in het beste geval zelfs uit te breiden (zie financiële nota, bijlage 5). Als eerste stap in dit proces was de organisatie in staat om in 2004 een coördinator in dienst te nemen. Via deze aanwerving werden de voorwaarden geschapen om een kantoor met professionele werking uit te bouwen. Hierdoor kon permanentie verzekerd worden, zowel naar buiten als naar de residerende kunstenaars toe. Ook het uitwerken en beheren van de website, het ontwikkelen van een balie en aanspreekpunt voor de residerende kunstenaars, ondersteuning van de dagelijkse werking, het ontwikkelen van een gefundeerde visie op atelierbeleid en het uitstippelen van een weloverwogen beleid voor de organisatie behoorden nu tot de mogelijkheden. 2 FINANCIERING 2.1 Eigen inkomsten In 2012 werd ongeveer 171.500 aan eigen inkomsten genoteerd, waarvan meer dan 165.000 uit atelierverhuur. De stijging van meer dan 50.000 t.o.v. 2011 is te verklaren door de ingebruikname van de Lindenlei en de Sophie Van Akenstraat. Deze middelen werden vnl. besteed aan alle onkosten die gepaard gaan met het beheer van patrimonium, de algemene werking en de organisatie van het project Open Ateliers #09. 11
Dit betekent dat de werking in 2012 voor bijna 60% gefinancierd werd met eigen middelen, en voor 40% met subsidies. In 2010 werd 20.000 extra middelen verworven via de coproductie met SMartBe (zie II punt 5.4 en financiële nota), die niet zichtbaar zijn in onze boekhouding. SMartBe stelde 20.000 ter beschikking aan NUCLEO, dat zelf voor de helft van dat bedrag bijdroeg aan de coproductie. Van het totale budget van 30.000 (20.000 SMartBe + 10.000 NUCLEO) werd 17.000 uitgegeven in 2010 en 2011. In 2012 werd ongeveer 550 besteed aan de werfbegeleiding in de Lindenlei, zodat momenteel nog een budget van 12.500 rest. Voor 2013 worden 165.500 eigen inkomsten voorzien. 2.2 Werkingsmiddelen Stad Gent Sinds 2008 ontvangt NUCLEO 20.000 aan werkingsmiddelen uit de reguliere middelen van de Stad Gent. 2.3 Middelen werking en tewerkstelling Provincie Oost- Vlaanderen De subsidie van de provincie Oost- Vlaanderen vormt een overlopende rekening, dit om cashflow problemen te vermijden naar aanleiding van laattijdige ontvangst van de subsidie. Dit betekent in de praktijk dat NUCLEO elk jaar ¾ van de middelen van het voorbije werkingsjaar gebruikt, en ¼ van de middelen die voor dat jaar zelf zijn toegekend. Bijvoorbeeld: reële subsidie 2013 = ¾ middelen 2012 + ¼ middelen 2013. De Provincie Oost- Vlaanderen kende vanaf 2004 jaarlijks 50.000 toe voor de tewerkstelling binnen NUCLEO vzw. Voor 2006 werd dit bedrag teruggebracht naar 49.000 en voor 2007 naar 41.500. Voor 2008 werden echter slechts 25.000 toegekend, hetgeen vanaf het einde van dat jaar weer werd opgetrokken naar 30.000. Hoewel dit een zeer drastische afname van de subsidiëring betekende, en dit zonder enige vorm van negatieve evaluatie van de werking, zijn we erin geslaagd met dit bedrag de werking te continueren en verder uit te bouwen. In 2012 werd echter opnieuw slechts 25.000 toegekend. Concreet betekent dit dat in 2012 werd gewerkt met ¾ van de subsidie voor 2011 (30.000 ) en ¼ van de subsidie voor 2012 (25.000 ), zijnde een bedrag van 28.750. Het volle gewicht van de afname van de subsidie is in 2013 te voelen, aangezien het effectief te besteden bedrag dan zal terugvallen op 25.000. Gesprekken die in 2012 werden gevoerd met de Provincie zorgden niet voor de verhoopte rechtzetting van deze afname. We gaan ervan uit dat we in de toekomst slechts 25.000 werkingsmiddelen per jaar zullen ontvangen. 2.4 Middelen Convenant Stad Gent Via Stad Gent werd in 2012 een ondersteuning van 57.673 verkregen met middelen geput uit het Vlaams Stedenfonds 2008-2013. De in 2011 herwerkte Convenant biedt vanaf 2012 o.a. de mogelijkheid om binnen dit nieuwe kader een internationaal uitwisselingsprogramma uit te bouwen (zie III punt 2.8). De financiering werd in 2012 verantwoord met personeelskosten (51.000 ) en werkingskosten (15.000 ), o.a. m.b.t. de organisatie van een kunstenaars- activiteit en het residentieproject (zie III punt 2.8). Voor 2013 wordt 59.380 voorzien. 2.5 Investeringssubsidie Stad Gent Voor het renoveren, onderhouden en gebruiksklaar maken van panden die worden opgenomen in de werking van NUCLEO voorziet de Stad Gent van 2010 tot 2013 een jaarlijkse investeringssubsidie van 50.000. In 2011 werd reeds 14.683,47 van het budget 2012 uitgegeven. Bijgevolg bedroeg het resterende budget vorig jaar 35.316,53. Deze middelen werden besteed aan het verder gebruiksklaar maken van de Lindenlei (37.734,26 ) (zie III punt 1.2) en werken in de andere gebouwen (1.671,99 ). De totale renovatiekost in 2012 van 39.406,25 betekent dat we in 2013 nog bijna 46.000 ter beschikking hebben, die grotendeels naar kosten voor de Lindenlei zal gaan, naast nieuwe panden en het project atelier voor de toekomst (zie III punt 6.3). 12
2.6 Projectsubsidie Stad Gent Jaarlijks wordt aan Stad Gent een projectsubsidie gevraagd voor een publieksmoment. In 2012 verkregen we 6.000 voor Open Ateliers #09 (zie III punt 2.6 C). In 2013 staat de 3de editie van de groepstentoonstelling op het programma (zie III punt 2.5 D). 2.7 Middelen Vlaamse Gemeenschap De Vlaamse Gemeenschap is van mening dat de huidige atelierwerking van NUCLEO goed draait en ziet het nut niet van een uitbreiding van de werking tot werkplaats voor beeldende kunstenaars. Aangezien de commissie zeer duidelijk was in haar beoordeling van eerder ingediende dossiers lijkt het niet opportuun om nog energie te steken in het indienen van nieuwe dossiers bij de Vlaamse Gemeenschap. 2.8 Middelen Europese Gemeenschap In 2010 werd voor de financiering van het Europese uitwisselingsproject SWAP, Arts. Residencies. Exchange, een dossier ingediend binnen het Europese programma Cultuur als meerjarig samenwerkingsproject. Begin 2011 werden deze middelen echter niet toegekend (zie financiële nota). Samen met Stad Gent onderzochten we of het project alsnog in gereduceerde vorm kon worden uitgevoerd. Een deel van de financiering werd ondergebracht onder de Convenant met de Stad Gent, die in 2011 herwerkt werd (zie I punt 2.4). Op deze manier werd het internationale programma in 2012 beperkt gerealiseerd. (zie III punt 2.8) In bijlage: Balans en resultatenrekening 2012 - Financieel verslag 2012 Begroting 2013 Financiële nota 3 PATRIMONIUM IN BEHEER http://www.nucleo.be/gebouwen.php?la=nl 3.1 Begga Convent 3.2 Infirmerie 3.3 Convent Huyshove Adres: Begijnhof O.L.V. Ter Hoyen, Lange Violettestraat 239, 9000 Gent In beheer: sinds 2001 Renovatie: NUCLEO Duur renovatie: 4 maanden Lokalen: 16 ateliers Adres: Begijnhof O.L.V. Ter Hoyen, Lange Violettestraat 237, 9000 Gent In beheer: sinds 2003 Renovatie: NUCLEO/OTC Duur renovatie: 1 jaar Lokalen: 3 lokalen OCMW, 4 ateliers, bureaus A Private View, Artcinema OFFoff Adres: Begijnhof O.L.V. Ter Hoyen, Lange Violettestraat 231, 9000 Gent In Beheer: sinds 2010 Renovatie: NUCLEO/OTC Duur renovatie: 3 maanden Lokalen: bureau, archief, keuken en opslagruimte NUCLEO, 16 ateliers 3.4 Blok E Leopoldskazerne Adres: Kattenberg 4, 9000 Gent In beheer: sinds juli 2004 13
Renovatie: NUCLEO/OTC/Repetitieruimtes Duur renovatie: bijna 2 jaar Lokalen: 12 ateliers 3.5 Nijverheidsschool Lindenlei Adres: Lindenlei 38, 9000 Gent In beheer: sinds maart 2010 Renovatie: NUCLEO / Ingenieursbureau Bureau Bouwtechniek / aannemer Daeninck & Deweerdt / klusjesman 1ste fase 2010 1 maand 2 de fase 2011 1 jaar Lokalen: 24 ateliers, residentieatelier en projectruimtes 3.6 Sophie van Akenstraat Adres: Sophie van Akenstraat 11-13, 9000 Gent In beheer: oktober 2011 januari 2013 Renovatie: Lokalen: NUCLEO / klusjesman 5 ateliers, bureaus Handelsreizigers In Ideeën, Yesplan 3.7 Boerenhof Drongen Adres: Domien Ingelsstraat 15, 9031 Drongen In beheer: half juni half september 2012 Renovatie: / Lokalen: 4 ateliers 3.8 Jozef Vervaenestraat 02 Adres: Jozef Vervaenestraat 12, 9050 Ledeberg In beheer: oktober 2012 - januari 2013 Renovatie: / Lokalen: 1 atelier (gelijkvloers) 3.9 Wolterslaan Adres: Wolterslaan 50, 9040 Sint- Amandsberg In beheer: sinds september 2012 Renovatie: / Lokalen: 1 atelier 3.10 Pastorie Sint- Jan- Babtist Adres: Sint- Jan- Babtiststraat 11, 9000 Gent In beheer: vanaf 15 maart 2013 Renovatie: klusjesman NUCLEO Lokalen: 8 ateliers, bureau Handelsreizigers In Ideeën 3.11 Langestraat 02 Adres: Langestraat 138, 9050 Ledeberg In Beheer: vanaf april 2013 Renovatie: / Lokalen: 1 atelier, 1 repetitieruimte voor Elftwelf vzw 14
4 TOEWIJZINGSBELEID NUCLEO ontwikkelde in 2003 een beleid om haar ateliers op een objectieve en transparante manier toe te wijzen. Om dit beleid te voeren werd een toewijzingscommissie samengesteld. Sinds oktober 2011 bestond deze uit Nele Samyn (BAM), Wim Waelput (KASK, Kiosk) en kunstenaar Lucas Devriendt (verbonden als docent aan LUCA Arts). Eind 2012 nam Nele Samyn ontslag als commissielid en volgde Isolde Vanhee (LUCA Arts) haar op. De toewijzing van een werkruimte blijft altijd maatwerk. Te strikte criteria staan maatwerk in de weg. De criteria uit het toewijzingsbeleid hebben dan ook meer het karakter van een richtlijn om te kunnen komen tot een oordeel. Bovendien is een toewijzingsbeleid nooit afgewerkt. Het moet mee evolueren met de groei van de organisatie en het aantal beschikbare ateliers. In 2010 onderging het toewijzingsbeleid enkele aanpassingen om meer transparantie naar de kunstenaars toe te verzekeren en een aanpassing van de vermelding van de criteria op onze website. Verder kan er voor geopteerd worden om een specifieke toewijzing voor een bepaald pand te doen, bv omdat de ruimtes uitermate geschikt zijn voor bepaalde artistieke disciplines. Onderstaand de grote lijnen van het toewijzingsbeleid. 4.1 Inschrijving De Toewijzingscommissie hanteert drie criteria voor haar beoordeling: kwaliteit van het beeldend werk, professionaliteit en motivatie van de kunstenaar. Kwaliteit van het beeldend werk: Het gaat om autonome hedendaagse kunstwerken met diverse dragers en verschijningsvormen die getuigen van een grote beeldende kwaliteit en hedendaagse artistieke visie. Belangrijk is waar het werk over gaat, dat het getuigt van een zekere coherentie en een intrinsieke beeldende kracht bezit. Belangrijk is ook de positie die de kunstenaar in zijn/haar werk inneemt, hoe dat vertaald wordt in vorm en materiaal, welke relatie er met het publiek wordt aangegaan en hoe het werk zich plaatst in de hedendaagse kunst, ongeacht zijn herkomst. De manier waarop een werk communiceert met het publiek primeert, niet de beheersing van een techniek. De gekozen techniek moet een weerklank zijn van het onderwerp van dat werk. Volgende criteria worden gebruikt om de professionaliteit van de kandidaat- huurder vast te stellen: 1. een diploma hoger kunstonderwijs; 2. recente artistieke verwezenlijkingen als deelname aan tentoonstellingen, recent werk, recensies, beurzen enz. Indien een kunstenaar aan geen van beide criteria voldoet, kan professionaliteit volgens volgende criteria alsnog aangetoond worden: 1. intentie en motivatie; 2. concrete plannen m.b.t. te realiseren artistieke projecten. Bij het indienen van een portfolio zijn volgende elementen van belang: 1. beelden van reeds gerealiseerd werk; 2. tekstmateriaal om het werk te kaderen; 3. artistiek CV; 4. toelichting m.b.t. het gebruik van het atelier (waarvoor zal het worden atelier gebruikt, intensiteit van het gebruik, de motivatie voor de aanvraag, concrete plannen m.b.t. te realiseren artistieke projecten, etc.). Culturele organisaties eveneens kunnen in aanmerking komen voor het huren van een werkruimte bij NUCLEO. Deze organisaties moeten aan volgende criteria voldoen: 1. hoofdzakelijk artistieke doelstellingen hebben; 2. een meerwaarde bieden aan NUCLEO en haar werking, onder de vorm van presentatiemogelijkheden voor of samenwerkings- verbanden met residerende kunstenaars. 15
4.2 Wachtlijst Na een positieve beoordeling door de Toewijzingscommissie wordt de aanvrager op de wachtlijst geplaatst en krijgt een volgnummer toegewezen. Een lidgeld van 15 is verschuldigd; het lidgeld kan op het ogenblik van toewijzing gerecupereerd worden via te betalen huurkost. Bij toewijzing van een tijdelijke werkruimte behoudt men zijn nummer op de wachtlijst. Voor permanente werkruimten vervalt het nummer op de wachtlijst. 4.3 Toewijzing In het algemeen wordt de volgorde van inschrijving gerespecteerd. Kleine aanpassingen zijn mogelijk naargelang de typologie van de werkruimte en de verwachtingen van de kunstenaar op dit vlak. Verder wordt een interessante mix van disciplines nagestreefd, naast een verhouding van 6 beginnende kunstenaars t.o.v. 4 ervaren kunstenaars. De aanpassingen in de volgorde van toewijzing worden beperkt in die zin, dat een kunstenaar niet vaker dan drie keer gepasseerd mag worden. 4.4 Doorstroming Kunstenaars die in een permanente werkruimte verblijven, krijgen deze ruimte toegewezen voor een periode van 2 jaar. Op basis van een evaluatie beslist men de kunstenaar al dan niet opnieuw voor twee jaar in het atelier te laten werken. Verlenging is bij een positieve evaluatie in principe onbeperkt mogelijk. Volgende criteria worden gehanteerd: 1. frequentie van het gebruik van de werkruimte; 2. evolutie van de kunstenaar; 3. kwalitatieve artistieke productie. De evaluatie zal vooral aangewezen zijn voor kunstenaars die minder zichtbaar aanwezig zijn en weinig blijk geven van artistieke activiteit. Indien een persoonlijk onderhoud te weinig aanwijzingen geeft om een nieuwe toewijzing te rechtvaardigen, wordt aan de kunstenaar gevraagd om zijn/haar recente artistieke activiteit te documenteren. Indien ook deze documentatie niet voldoet, wordt het huurcontract van het betreffend atelier niet verlengd en wordt de kunstenaar verzocht de werkruimte te verlaten. In geval van twijfel zal de kunstenaar niet uit de werkruimte worden verwijderd. 5 SAMENWERKINGSVERBANDEN 5.1 Het OTC van het OCMW Gent Uit de uitbreiding van het atelierbestand met o.a. het Infirmeriegebouw in het O.L.V. Ter Hoyen Begijnhof, Blok E van de Leopoldskazerne en recenter het Convent Huyshove, groeide een boeiende samenwerking met het OTC (Opleiding en TewerkstellingsCentrum) van het OCMW Gent, onder de vorm van een wedertewerkstellingsprogramma. De missie van het OTC bestaat erin de steungerechtigde cursisten te helpen om hun positie op de arbeidsmarkt te versterken door het aanbieden van kwaliteitsvolle trajectmatige begeleiding. Dit gebeurt via een ruim aanbod van interne en externe oriënterings-, opleidings- en wedertewerkstellingsintiatieven. De samenwerking met NUCLEO biedt voor het OTC de mogelijkheid het externe pakket te vergroten en biedt bovendien gelegenheid een volwaardigere opleiding uit te bouwen dan in het verleden het geval was. Dit samenwerkingsverband stelt ons in staat om op een budgetvriendelijke manier het aanbod aan ateliers voor kunstenaars te vergroten. Meer nog: de kwaliteit van de reeds gerenoveerde werkruimtes is gevoelig gestegen. Het werd mogelijk om op het vlak van infrastructuur een uitbreiding door te voeren die zonder deze samenwerking financieel niet haalbaar zou zijn geweest. Bovendien heeft de samenwerking een sociale onderbouw: door de ervaringen die de cursisten van het OTC opdoen, wordt hun positie op de arbeidsmarkt sterker en krijgen ze nieuwe kansen. Dit verbetert hun sociale positie. Voor ingebruikname van nieuwe panden wordt steeds bekeken of het mogelijk is om een eventuele renovatie in samenwerking met het OTC uit te voeren. 16
5.2 Vzw Repetitieruimtes >>> Democrazy Vzw Repetitieruimtes was een aantal jaren op verschillende vlakken een belangrijke partner van NUCLEO. We werkten in het verleden nauw samen betreffende het gebruik van gebouwen, zoals Blok E van de Leopoldskazerne en de Gustaaf Callierschool. Voor de renovatie en het beheer van Blok E werd zelfs een gemeenschappelijke beheersstructuur opgericht, vzw Atoomproef 3, waar zowel NUCLEO als Repetitieruimtes deel van uitmaakten. In 2009 droeg Repetitieruimtes het beheer over aan Democrazy om zich meer op onderzoek en advies te richten. 5.3 S.M.A.K. en Dienst Cultuurparticipatie Stad Gent Samen met de Dienst Cultuurparticipatie van de Stad Gent en het S.M.A.K. ontwikkelde NUCLEO in de wijken Moscou en Bernadette een wijkgericht artistiek project. NUCLEO besloot zich te concentreren op Bernadette, aangezien haar ateliers in die wijk gehuisvest waren in de voormalige Gustaaf Callierschool (2005-2010). Na de afstoting van het schoolgebouw in 2010 beëindigde NUCLEO ook haar sociaalartistieke activiteiten ter plaatse. Als sluitstuk van het project werd in 2012 een overzichtspublicatie van Moscou- Bernadette uitgegeven in samenwerking met S.M.A.K. en Dienst Cultuurparticipatie. Het boek werd op 11 oktober voorgesteld (zie III punt 4). 5.4 SMartBe In 2009 werd voor het eerst samengewerkt met SMartBe (http://www.smartbe.be/nl/). De organisatie sponsorde het tentoonstellings- project De Collectie en gaf bij NUCLEO een workshop over de zakelijke kant van de kunstenaarspraktijk. De samenwerking verliep voor beide partijen zeer positief met als gevolg dat NUCLEO in juli 2010 een coproductie aanging met SMartBe. De organisatie stelde hiervoor 20.000 ter beschikking aan NUCLEO, dat zelf voor de helft van dat bedrag bijdroeg aan de coproductie. NUCLEO biedt via deze partner een verregaande en in house zakelijke ondersteuning aan: de NUCLEO- residenten kunnen terecht bij een speciaal daarvoor aangewezen SMartBe adviesverlener met vragen over werkloosheids- uitkering, het kunstenaarsstatuut, auteursrechten en naburige rechten, zakelijke vragen,. 5.5 LUCA Arts Gent In juli 2010 sloot NUCLEO met LUCA Arts Gent een samenwerkingsovereenkomst af voor werkplaatsen. Dit houdt in dat de NUCLEO- residenten gratis gebruik kunnen maken van de productieateliers van de school (zie III punt 3). De Hogeschool maakte eveneens gebruik van NUCLEO s faciliteiten: in 2010 huurde ze gedurende één jaar een residentieatelier voor onderzoeksprojecten in het Convent Huyshove. Van november 2011 tot februari 2013 huurde ze opnieuw twee ateliers - ditmaal voor lesactiviteiten - in de Lindenlei. 5.6 PLATFORM3, München Binnen het Europese stedelijke samenwerkingsverband Eurocities lanceerde de stad München in september 2009 een oproep naar andere Europese steden. Men wilde samen een platform en netwerk opstarten, waar ateliers/residenties voor kunstenaars voorzien worden, om de mobiliteit en uitwisseling van kunstenaars en cultuur binnen Europa te bevorderen. Begin 2011 kreeg het SWAP- project echter geen goedkeuring voor subsidiëring. Met Stad Gent werd bekeken op welke manier NUCLEO met beperkte middelen toch een internationaal platform kon uittekenen aan de hand van de gelegde contacten. NUCLEO werkte in 2012 een eigen residentieproject uit, met als partner PLATORM3 uit München (zie III punt 2.8). 5.7 Timelab In teken van de residentiewerking verbleef Fabian Hesse in 2012 voor drie maanden in Gent. Een verblijfplaats werd voorzien in de residentieruimtes van Timelab (http://www.timelab.org/nl/info/nl/onze- werkplaats) (zie III punt 2.8). 17
5.8 Samenwerkingen - Lindenlei De locatie van de voormalige Nijverheidsschool op de Lindenlei biedt veel mogelijkheden. De site deed ondertussen al tweemaal dienst als draaischijf van onze Open Ateliers. Verder fungeerde de projectruimtes als tentoonstellings- locatie voor De Connectie (2011) en de internationale resident Fabian Hesse (2012). NUCLEO wil de site van de Lindenlei in hoofdzaak openstellen als plek voor experiment en underground. De vele aanvragen die we krijgen om gebruik te maken van de projectruimtes, zorgt voor een aanhoudende dynamiek in het gebouw. Voor concrete activiteiten verwijzen we naar hoofdstuk III punt 2.7. 6.11 Greentrack NUCLEO tekende - naast vele andere Gentse culturele actoren in op de engagementsverklaring van Greentrack, het transitienetwerk voor de kunsten in Gent. Als eerste stap ondertekenden we de charter (zie bijlage 7). Het in 2012 opgestelde Greentrack- actieplan (zie bijlage 8) wordt vanaf 2013 uitgevoerd. Uiteraard is het de bedoeling dit plan jaarlijks opnieuw te bekijken, herdenken en te herschrijven. Deze actiepunten zullen inherent deel uitmaken van de werking. 5.9 Dienst Vastgoedbeheer Stad Gent en AgSob NUCLEO is vaste partner van de Dienst Vastgoedbeheer voor tijdelijke invulling van leegstaande panden. Om een optimale samenwerking in de toekomst te garanderen, staat in april 2013 een kennismakende vergadering met Schepen De Regge op stapel. Dienst Vastgoedbeheer bood in 2012 drie panden aan. Begin 2013 kregen we twee nieuwe aanbiedingen (zie III punt 1.1) Het Stadsontwikkelingsbedrijf (AgSob) beschouwt NUCLEO, na enkele positieve samenwerkingen, eveneens als partner voor tijdelijk gebruik van leegstaande panden. Sinds 2009 kregen vijf panden van AgSob een effectieve invulling via onze werking (zie III punt 1.1). 5.10 Studio Start Coördinator Greet Vlegels van de Antwerpse atelierorganisatie Studio Start zetelt sinds 2009 in de Raad van Bestuur van NUCLEO. Zij kreeg sindsdien een goed beeld van de werking van NUCLEO. Zo ontstond een evenwichtige uitwisseling van informatie, feedback en advies. Ondanks enkele beleidsmatige verschillen tussen beide organisaties is Studio Start een waardevolle zusterorganisatie die ons op vele gebieden voorziet van opgebouwde expertise, en vice versa. 18
19
1 BROEDPLAATS: Werkruimte voor kunstenaars 1.1 Bemiddeling gebouwen We maken in samenspraak met de buurtbewoners werk van tijdelijke herbestemmingen van braakliggende terreinen en grote leegstaande panden met het oog op een culturele invulling. Een her- of nevenbestemming van kerken en kloosters kan in sommige wijken een oplossing bieden voor de nood aan gemeenschapsruimte. Bestuursakkoord Stad Gent, punt 12.3 De vraag naar ateliers voor beeldende kunstenaars blijft aanhouden. NUCLEO krijgt wekelijks aanvragen van mensen die op zoek zijn naar een betaalbare werkruimte. Hoewel de vzw zich low- profile opstelt omwille van het beperkte aantal beschikbare ruimtes, is er momenteel een wachtlijst van 39 personen. In 2012 schreven 73 personen zich in, waarvan er 22 goedgekeurd werden en 8 een atelier kregen toebedeeld. Het atelierbestand werd in 2012 uitgebreid met drie extra panden voor korte termijn in Drongen, Wolterslaan en Jozef Vervaenestraat. Boerenhof Drongen en Jozef Vervaenestraat werden in datzelfde jaar opnieuw uit beheer gegeven. Voor Wolterslaan werd de termijn voor onbeperkte duur verlengd. Deze uitbreiding bracht het totale aantal ateliers in 2012 op 79, samen met 5 bureauruimtes. Begin 2013 beschikken we over 6 gebouwen en zijn er twee nieuwe panden in ontwikkeling: Langestraat en Pastorie Sint- Jan- Babtist. Het pand aan Sophie Van Akenstraat sinds 2011 in beheer gaven we eind januari 2013 uit handen. Dit brengt het aantal ateliers momenteel op 81 en het aantal bureaus op 4. Het is echter noodzakelijk om op lange termijn het aantal ateliers constant te houden en liefst nog verder uit te breiden. De drie gebouwen in het Begijnhof Ter Hoyen huisvesten momenteel 34 kunstenaars, 3 organisaties en een cinema. Het is de grootste NUCLEO- clustering in Gent. Op termijn zal deze infrastructuur opgegeven moeten worden, net als de Lindenlei Wolterslaan, Langestraat en Pastorie. Het is cruciaal om dit aanzienlijke verlies aan ruimte in te dijken door nieuwe panden te voorzien. Uitbreiding is noodzakelijk, NUCLEO blijft dan ook permanent op zoek naar nieuwe gebouwen om haar atelierbestand uit te breiden. Het renovatiebudget dat opnieuw vrijkomt in 2013, kan aangewend worden voor dergelijke projecten. In 2012 werden volgende pistes onderzocht: Via Gemeenschapsonderwijs - Rechtervleugel Nijverheidsschool Lindenlei, in realisatie Via Departement Facility Management: - Boerenhof Drongen, gerealiseerd - Jozef Vervaenestraat 02, gerealiseerd - Wolterslaan, gerealiseerd Via Stadsontwikkelingsbedrijf (AGSOB): - Sophie Van Akenstraat, gerealiseerd Via HoGent - Academie, in onderzoek Gemeenschapsonderwijs NUCLEO sloot in 2010 met het Gemeenschapsonderwijs Panta Rhei (Gent) een contract af voor het gebruik van de voormalige Nijverheidsschool. Ondertussen werd het gebruikscontract van het gebouw overgeheveld naar het centrale niveau van het gemeenschapsonderwijs in Brussel. Het nieuwe contract loopt tot 12 april 2013 en is stilzwijgend verlengbaar tot aan de verkoop van de site. De linkervleugel van het gebouw onderging in 2011 en 2012 renovatiewerken en er werden 20 ateliers en een projectruimte in ondergebracht. In 2012 brachten we na het vertrek van het filmproductiehuis Menuet ook in de rechtervleugel van het gebouw drie kunstenaars onder. Dit in de vorm van een nieuw soort atelier, de Do It Yourself werkplaats (zie III punt 1.4 C). 20
Departement Gebouwenbeheer Stad Gent Het departement stelde in 2012 drie panden voor, telkens voor korte duur. Ervaring leert echter dat de kans op verlenging reëel is: - Boerenhof Drongen werd oorspronkelijk ter beschikking gesteld voor 2 maanden, maar kreeg een verlenging van 1,5 maand. We brachten er 4 kunstenaars in onder. - Het pand aan de Wolterslaan oorspronkelijk in beheer voor 1 maand werd verlengd voor onbepaalde duur. Eén kunstenaar gebruikt de grote ruimte voor opnames van een animatiefilm. - In Jozef Vervaenestraat werd een leegstaand huis ter beschikking gesteld. We brachten één kunstenaar onder op het gelijkvloers. Het pand onderging echter verschillende kraakpogingen en wegens de toenemende onveiligheid brachten we de kunstenaar vroegtijdig onder in een ander atelier. Begin 2013 werden twee nieuwe panden naar voren geschoven: de voormalige pastorie Sint- Jan- Babtist aan de Brugse Poort en kasteel de Pélichy in Gentbrugge. Voor het eerste pand zijn de procedures al van start gegaan voor een snelle ingebruikname vanaf half maart 2013. De mogelijkheden voor het kasteel worden nog onderzocht. Een derde pand van Stad Gent vernamen we via Mattias Laga, een voormalige huurder van NUCLEO. Het betreft een volledig gestript huis in Langestraat waarvan we één verdieping ter beschikking stellen aan een kunstenaar, de andere verdieping wordt beheerd door de vzw van Laga, Elftwelf. Stadsontwikkelingsbedrijf Van november 2011 tot januari 2013 beschikte NUCLEO over een historisch pand in het Elisabethbegijnhof (Sophie Van Akenstraat). Vijf kunstenaars en drie organisaties installeerden er hun werkplek. De resterende ruimtes waren moeilijk te verhuren aangezien het een monument betrof dat bovendien in slechte staat was. HoGent Eind 2012 kregen we een tip over het leegstaande Academiegebouw. Na enkele gesprekken en een plaatsbezoek, kregen we onverwacht een principiële neen te horen om het gebouw in gebruik te nemen. We zoeken verder uit of er toch mogelijkheden zijn. Concrete pistes gebouwen voor 2013: - ingebruikname voormalige pastorie Sint- Jan- Babtist - ingebruikname Langestraat 02 (via Mattias Laga - voormalig huurder atelier/departement Facility Management) - verdere ingebruikname rechtervleugel Lindenlei - verder onderzoek ingebruikname Academie - onderzoek ingebruikname De Pélichy 1.2 Renovatie en onderhoud In 2010 werd Convent Huyshove door het OTC gerenoveerd. In 2011 en 2012 waren er geen opportuniteiten om deze samenwerking verder te zetten in andere gebouwen. Na de grote renovatiewerken op de Lindenlei in 2011 en 2012, werden enkele aanpassingen uitgevoerd aan het pand aan de Sophie Van Akenstraat, zoals het installeren van sanitair. Voor de tijdelijke ingebruikname van Wolterslaan, Jozef Vervaenestraat en Boerenhof Drongen werden door NUCLEO geen werken uitgevoerd. Kleinere herstellingswerken als het dichten van lekken werden door Stad Gent uitgevoerd. De verwarmingsketel in Infirmerie werd door de eigenaar, vzw Begijnhof, vervangen. De ketel in Convent Huyshove is in slechte staat. De vele oplapwerken stapelen zich op en een beslissing om ook deze ketel te vervangen drong zich op. De eigenaar gaf eind 2012 groen licht om de ketel van een nieuwe brander te voorzien. Begin 2013 werd deze geïnstalleerd. De daken van de gebouwen in het Begijnhof - Begga Convent, Infirmerie en Convent Huyshove - blijven een pijnpunt. Deze daken zijn niet meer bestand tegen overvloedige neerslag of sneeuwval. Via vzw Begijnhof werden in het verleden enkele oplapwerken uitgevoerd aan Convent Huyshove. Begga Convent is echter een ander verhaal: wegens de slechte staat van de goten neemt de dakwerkfirma geen risico meer om deze te herstellen. 21
Voor nieuwe renovatieprojecten voorziet de Stad sinds 2010 een investerings- subsidie van 50.000 per jaar. In 2010 werden daarvan de renovatiewerken voor de ingebruikname van Convent Huyshove en de voorbereidende werken in de Lindenlei besteed. In 2011 werd een klein deel aangewend voor de ingebruikname van Sophie Van Akenstraat en ging het resterende bedrag naar de Lindenlei. Ook in 2012 was dit het geval. In 2013 komt opnieuw 50.000 renovatiebudget vrij. Dit wordt aangewend voor bijkomende werken aan de Lindenlei die het bruikbare oppervlak moeten vergroten èn aan de ontwikkeling van het atelier van de toekomst (zie III punt 6.3). 1.3 Toewijzing en verhuur ateliers 2012 In 2012 ontving NUCLEO 73 nieuwe inschrijvingen van kunstenaars. Dit cijfer geeft een ietwat vertekend beeld van de vraag naar werkruimte bij beeldende kunstenaars. Omdat het aanbod aan ateliers momenteel beperkt blijft voert NUCLEO bewust een low- profile communicatiebeleid. We willen een overrompeling vermijden. Indien de groep aanvragende kunstenaars te groot wordt in verhouding tot het aanbod van ateliers, zal dit slechts teleurstelling met zich meebrengen, wat een negatieve invloed zou hebben op de werking van de vzw. De Toewijzingscommissie vergaderde 4 keer in 2012. Er werden 48 dossier beoordeeld, waarvan 22 positief (toegelaten op de wachtlijst) en 26 negatief. 8 kunstenaars van de wachtlijst werden effectief ondergebracht in een atelier. Voor Boerenhof Drongen was tijdelijk een uitzonderlijke regel van toepassing: kunstenaars die zich hadden ingeschreven maar nog niet waren goedgekeurd door de commissie, konden voor een beperkte periode een atelier huren. We brachten hier 4 kunstenaars onder, waarvan 2 via deze uitzonderingsregel. In totaal verhuisden 6 kunstenaars binnen de gebouwen van NUCLEO, 14 kunstenaars verlieten hun atelier. A. Begga Convent Thomas Byttebier, Mario Cauwels, Mario De Brabandere, Saar De Buysere, Ann Decaestecker, Pieter Degand, Frank Depoorter, Isa D hondt, Sarah Eechaut, Stéphanie Leblon, Elise Lepage, Inez Louwagie, Gunther Moriau, Dieter Ohler, Lore Rabaut, Jeremy Swinnen, Wim Van Gotha, Liesbeth Van Lancker en Jean- Claude Van Rijckeghem. B. Infirmerie Artcinema OFFoff o.l.v. Dany Deprez, Hugo Azcuy Castillo, Wim de Maat, Karen Dick, Dreams in Motion o.l.v. Dries Phlypo, Diederick Nuyttens, A Private View o.l.v. Jean- Claude Van Rijckeghem en Nicoline van Stapele. C. Convent Huyshove Patrick Benedictus, Lot Balbaert, Sander Buyck, Sébastien Conard, Eveliene Deraedt, Rein Dufait, Elise Eeraerts, Sarah Geirnaert, Tessa Groenenwoud, Philip Henderickx, Sabrina Inkeri Harri, Bart Jaques, Ian Kesteleyn, Cathérine Lommée, Pirò Pallaghy, Roberto Aparicio Ronda, Duncan Speakman, Giannina Urmeneta Ottiker, Sarah Oyserman, Tom van De Voorde, Eric Vande Pitte en Hanna Waelput. D. Blok E van de Leopoldskazerne Brantt, Katelijne De Corte, Claude Dendauw- Imbo, Samira El Khadraoui, Cecilia Jaime, Arno Lantmeeters, Lieven Leurs, Maaike Leyn, Fred Pectoor, Annelies Van Camp, Nele Van Canneyt, Hans Van Hoorebeke/Rosteux en Sarah Westphal. E. Nijverheidsschool Lindenlei Mira Albrecht, Ben Benaouisse, Michiel Bolliou, Els Borghart (tijdelijk atelier), Jean- Marie Bytebier, Hannelore Celen, Leo Gabin (Gaetan Begerem, Lieven Deconinck en Robin De Vooght), Pieter De Clercq, Frédéric Cybulski, Marie- Laure Delaby, Juan Duque, Olivier Goethals, Wannes Goetschalckx, Fabian Hesse (residentieatelier), Sabrina Inkeri Harri, KASK (1 leslokaal), Niels Ketelers, Valery Konevin, Marjolein Labeeû, Lieven Lefere, Inez Louwagie, Stéphanie Maeseele, Diederick Nuyttens, Koen Pattyn, Joris Perdieus, Virginie 22