Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. De Effectiviteit van Engagement Frank Wagemans Senior Engagement Specialist

Vergelijkbare documenten
Can I have your votes please? 29 januari 2019 Frank Wagemans Zeist

ESG als vertrekpunt voor uw portefeuille

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015

VGZ verantwoord beleggingsbeleid in vergelijking met Code Duurzaam Beleggen VVV. geen. geen

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017

Viertal pijlers voor verantwoord beleggen

Jaarverslag verantwoord beleggen 2015

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2015

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2017

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2016

Verslag verantwoord en betrokken aandeelhouderschap 2018 en implementatie Nederlandse Stewardship Code

Brochure. Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2012

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2014

Verslag verantwoording betrokken aandeelhouderschap 2013

IMVO-convenant: van papier naar praktijk 12 maart 2019

Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance. Versie

Samenvatting stembeleid MN

Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance. Versie

Toekomstbestendig Beleggen Een Centraal Beheer APF Case Study 24 januari Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in.

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen en Corporate Governance

Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate governance

Brochure. Maatschappelijk verantwoord beleggen en Corporate Governance

Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen

Eerste halfjaarverslag 2018 Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Jaarverslag 2017 van Pensioenfonds Vervoer Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. Jaarverslag Maatschappelijk verantwoord beleggen

Welke beleggingen sluiten wij uit?

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Beleid. Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten juli 2019

Code maatschappelijk verantwoord beleggen 1 januari 2010 PF-B-2009 / 324

Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen. Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam

Maatschappelijk verantwoord beleggen

STICHTING PENSIOENFONDS HOLLAND CASINO. ESG Beleid (versie 28 april 2016)

IORP II-proof vanuit een ESG perspectief 2 7 S E P T E M B E R

Zie noten onderaan het artikel. Bron: Vastgoedmarkt Research

Nederlandse Stewardship Code. Achmea Investment Management

6e Sustainability Congres 17 maart Jacqueline Cramer (EUR) Dick Hortensius (NEN) Louise Bergenhenegouwen (NEN)

Verantwoord beleggen bij ABN AMRO Pensioenfonds

Beleid Verantwoord Beleggen van Pensioenfonds Vervoer versie mei eloni. Beleid Verantwoord Beleggen

De leden van de beleggingscommissie. 10 januari 2011 Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

CONSULTATIEDOCUMENT BEST PRACTICES VOOR BETROKKEN AANDEELHOUDERSCHAP BESTEMD VOOR EUMEDION-DEELNEMERS

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA Den Haag

Jaarverslag Governance- en Stemverslag AEGON Asset Management Nederland

Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

RSM - General Counsel - mensenrechtenbeleid SURVEY

Pas toe of leg uit regel voor institutionele beleggers. Rients Abma Directeur Eumedion 22 november 2006

Jaarvergadering 2018

Maatschappelijk Verantwoord beleggen Beleid

Maatschappelijk verantwoord beleggingsverslag Stichting Pensioenfonds DSM Nederland

MVO-beleid Human Rights Supplement

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds

Beleid Duurzaam Beleggen Bpf Bakkers

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

ABP beleid inzake verantwoord beleggen

Rapportage Verantwoord Beleggen Eerste halfjaar 2013 Index

Beleid Maatschappelijk Verantwoord Beleggen

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 21 januari 2014 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

Seminar 'Aandeelhouderschap op de schop'

Verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten

Stichting Spoorwegpensioenfonds. Beleid voor betrokken aandeelhouderschap

Verantwoord beleggen bij het ABN AMRO Pensioenfonds

PPF APG - BELEID VERANTWOORD BELEGGEN Versie 12/04/2019

Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in Bouwmaterialen (Bpf HiBiN) ESG Beleid

Rapportage Verantwoord Beleggen Eerste halfjaar 2016 Index

Jaarverslag Governanceen Stemverslag AEGON Asset Management Nederland

Symposium SCGOP 27 augustus 2003

BEST PRACTICES VOOR BETROKKEN AANDEELHOUDERSCHAP BESTEMD VOOR EUMEDION-DEELNEMERS VASTGESTELD OP 30 JUNI 2011

FONDS SLUYTERMAN VAN LOO. Formulering van een verantwoord beleggingsbeleid

Kwartaalrapportage Actief Aandeelhouderschap

Stembeleid AEGON Nederland N.V.

Duurzaam Beleggen. Niels Faassen, Fund Analyst HCC Beleggen Symposium "Hoe te beleggen in turbulente tijden?" 2 april 2016

document MVB-beleid Pagina 1 van 8

VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER

Rapportage Verantwoord Beleggen Tweede halfjaar 2013 Index

Stewardshipbeleid. (Beleid inzake betrokken aandeelhouderschap) Inhoudsopgave

VERANTWOORD BELEGGEN: BEHEER & ADVIES VAN VERMOGENS CERTIFICERINGSVERKLARING OVER 2017

beleggen BPL pensioen belegt maatschappelijk verantwoord

Rapportage Verantwoord Beleggen Eerste halfjaar 2015 Index

DoubleDividend Management B.V.

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds

Maatschappelijk verantwoord beleggen beleid Stichting Pensioenfonds Achmea

Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten

Basisverklaring inzake de naleving van de mensenrechten bij ALDI Nord

Impact investing: oog voor detail

1 e Halfjaarverslag 2017

Op basis van het voorgaande streeft NLFI de volgende gerelateerde doelstellingen na bij de uitoefening van haar aandeelhoudersrechten:

Het Verantwoord Beleggingsbeleid van Ahold Pensioenfonds

Best practices voor betrokken aandeelhouderschap

Monitoring rapportage betreffende de toepassing van. Eumedion Best Practices. Betrokken Aandeelhouderschap

Transcriptie:

Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. De Effectiviteit van Engagement Frank Wagemans Senior Engagement Specialist

Agenda 1. Even voorstellen 2. Engagement; wat is het en waarom doen we het? 3. Hoe pakt Achmea IM engagement aan? 4. Werkt het? 2

1. Even voorstellen Vacancy Corporate Governance & Engagement Specialist Annette van der Krogt Manager MVB Dennis Teijsse Sr. Adviseur MVB Pim Lievense Sr. Adviseur MVB Ravi Kuitems Voting en Engagement Thierry Oeljee Sr. Engagement Specialist Frank Wagemans Sr. Engagement Specialist Daphne v/d Hazel Reporting & Support Marc Hutten Sr. Investment Specialist MVB Afstudeerscriptie Frank de Boer MVB Afstudeerscriptie Ankar Ainikaer MVB 3

2. Engagement: wat is het? Het aangaan van dialoog met ondernemingen om een positieve gedragsverandering te bewerkstelligen en aandeelhouderswaarde te creëren op de langere termijn 4

2. Engagement: waarom? Financieel relevant Maatschappelijk relevant Wordt verwacht van institutionele beleggers: Stewardship code, IMVB-convenant 5

2. Engagement wordt steeds meer toegepast 100% Toepassing vorm van engagement door 50 grootste pensioenfondsen 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Toepassing ESG Engagement 6

3. Hoe pakt Achmea IM engagement aan? 7

3. UN Global Compact Engagement Principle 1: Businesses should support and respect the protection of internationally proclaimed human rights 8

3. UN Global Compact Engagement Thema VN Global Compact Principe Inhoud principe Mensenrechten Principe 1 Bedrijven dienen binnen de eigen invloedssfeer de internationaal vastgelegde mensenrechten te ondersteunen en te respecteren. Relevante hoofdstukken OESO-richtlijnen IV. Mensenrechten V. Werkgelegenheid en arbeidsverhoudingen VIII. Consumentenbelangen Relevante verdragen per principe Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. De VN-verklaring over de rechten van inheemse volkeren. ILO conventie 169 betreffende inheemse en in stamverband levende volken in onafhankelijke landen. Tripartite ILO-verklaring inzake multinationale ondernemingen en sociaal beleid. Geneefse conventie. Haagse conventie. Principe 2 Bedrijven dienen ervoor te zorgen dat zij niet medeplichtig zijn aan schendingen van de mensenrechten. IV. Mensenrechten Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. 9

3. Verdeling thema s Global Compact dialogen 2017 Bron: Pooled Engagement Annual Report 2017, ISS-Ethix 10

3. Global Compact Engagement 11

3. UN Global Compact Engagement: Voorbeeld 12

3. Thematische engagement 13

3. Engagement: Welke thema s? Uw voorkeuren Financieel materieel Maatschappelijk materieel 14

3. Engagement: welke thema s? 15

3. Engagement: wie? 16

3. Klimaat Waterrisico s bij utilities Hoe kunnen utilities zich beter voorbereiden op klimaatverandering Samenwerking met Actiam O.a. Suez, Severn Trent, Pinnacle Water, EDF 17

3. Arbeidsrechten Leefbaar Loon Leefbaar Loon, Kledingindustrie en Supermarkten Samenwerking met brede groep van Nlse asset managers; o.a. MN, NN IP, ASN, en a.s.r. Ahold Delhaize, Tesco, Metro A.G., Casino, Kappahl, TJX Companies. 18

3. Engagement in Nederland: Eumedion Samenwerking via Eumedion Gesprekken met o.a. Shell, KPN, DSM, Heineken, Unilever en Ahold Delhaize. Vaak over actuele ontwikkeling; beloningsbeleid Unilever en ING, beschermingsconstructie Ahold Delhaize. Lead role bij Wolters Kluwer. Vragen op AVA over o.a. beloningsbeleid en Cyber Security. Heldere koppeling met stembeleid 19

3. Collectieve Engagement 20

Maar.. werkt Engagement? 21

4. Onderzoek naar de effectiviteit van Engagement Onderzoeksvragen: 1. Which networks steer the engagement process of institutional investors? 2. Which factors determine the effectiveness of the engagement of institutional investors in improving ESG performance among their investees Aanpak: Interview met zowel uitvoerders van engagement als met bedrijven die met engagement te maken hebben. Theoretisch kader: Shareholder salience Gepubliceerd in Journal of Sustainable Finance & Investment: https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/20430795.2018.1485379 22

Size matters? 23

Japan uit, altijd lastig? 24

De waan van de dag? 25

The usual suspects? 26

De 6 lessen voor engagement & de aanpak van Achmea IM 1. Goede voorbereiding 2. Focus op een aantal thema s 3. Werk samen wanneer nodig 4. Hoe open staat een bedrijf voor engagement? Belangrijk in de selectie? 5. Het gaat om zenden en ontvangen! 6. Durf druk te zetten wanneer nodig 27

Meer weten over engagement? Achmea Investment Management Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Annette van der Krogt Manager Verantwoord Beleggen M 06 13859492 E Annette.van.der.krogt@achmea.nl Frank Wagemans Sr. Engagement Specialist M 06 22087929 E Frank.Wagemans@achmea.nl Jeroen van Rumund Business Development Director M 06 22455926 E: Jeroen.van.Rumund@achmea.nl 28