KLEINE KERNEN KOERIER

Jaargang 19, nummer 4, december 2006 KLEINE KERNEN KOERIER Eerste PlattelandsParlement Gelderland succesvol Het aanpakken van knelpunten in het vrijwilligerswerk, het meer betrekken van bewoners bij het inrichten van landschappelijke gebieden en voortzetting van de subsidieregeling Leefbaarheid Platteland met in ieder geval twee miljoen euro in 2007. Dat zijn globaal de toezeggingen die een grote vertegenwoordiging van de Gelderse provinciale staten zaterdag kon doen aan de deelnemers van het eerste PlattelandsParlement Gelderland. Een vierde onderwerp, dat pleitte voor grote inbreng en zeggenschap van burgers in het beleid ten aanzien van het wegennet in de provincie ging de aanwezige statenleden te ver. Of, zoals dagvoorzitter en waarnemend Commissaris der Koningin Theo Peters het laconiek verwoordde:,,de statenleden kunnen niet overal ja op zeggen. Three out of four mag gezien worden als een mooi resultaat van dit eerste plattelandsparlement in Gelderland, gehouden in het Openluchtmuseum en georganiseerd door de Vereniging Kleine Kernen Gelderland in samenwerking met andere plattelandsorganisaties. Bewoners van het platteland gingen in debat met statenleden. Van beide zijden bleek een grote betrokkenheid bij de onderwerpen. Van de vier door de deelnemers voorbereide en ingebrachte plannen leverden er drie een voor zowel statenleden als plattelandsbewoners acceptabel voorstel op. Ten aanzien van het vrijwilligerswerk werd afgesproken dat met name de knelpunten op korte termijn zullen worden besproken in de provinciale commissie welzijn. Bovendien wil de provincie meewerken aan het organiseren van een Na afloop van ieder onderwerp kon iedereen stemmen. Foto s Remco Bohle

Dit platform zou een adviserende rol moeten spelen bij het nemen van overheidsbeslissingen. De statenleden wilden nog niet zo ver gaan om het instellen van een dergelijk platform direct groen licht te geven, maar het plan zal, indien nog mogelijk, worden meegenomen in het onderzoek interactief beleid dat binnenkort wordt afgerond. Mocht dit niet lukken, dan zal het kort daarna worden opgepakt vanuit de provincie, zo beloofden de statenleden. Consensus werd ook bereikt ten aanzien van het onderwerp gemeenschapsvoorzieningen. De statenleden hadden geen probleem met het voortzetten van de subsidieregeling Leefbaarheid Platteland. Ze stonden echter geen van allen te trappelen om het geld uit deze subsidiepot aan te wenden voor onderhoud of exploitatie van gemeenschapsgebouwen. Groot onderhoud voor dorpshuizen die ouder zijn dan 30 jaar moet wel mogelijk worden in de regeling. Terloops wisten de statenleden ook een toezegging los te peuteren bij de deelnemers van het parlement. Afgesproken werd dat het plan omtrent de fusie tussen de VKK Gelderland en de Federatie van Dorpshuizen in Gelderland medio volgend jaar op tafel moet liggen. Voor het uitgebreide verslag zie www.gelderlandindebat.nl conferentie waarin grondig gewerkt wordt aan het oplossen van de knelpunten. Een blauwdruk schrijven voor gemeenten, waarmee deze min of meer verplicht een nota ondersteuning vrijwilligerswerk zouden moeten opstellen, haalde het niet bij de statenleden. Dit vonden zij te veel inmenging in het gemeentelijk beleid. Ook de gevraagde structurele subsidie van twee miljoen euro wilden de statenleden niet toezeggen, omdat hen niet precies duidelijk werd waar het geld naar toe moest en aan besteed zal worden. Ze zegden echter wel toe dat als duidelijk is waar de knelpunten precies liggen, er geld komt om deze op te lossen. Gemeentelijk loket De bespreking over het tweede onderwerp, het landschap, leidde uiteindelijk tot het instellen van één gemeentelijk loket, waar burgers en organisaties met simpele vragen over landschapsontwikkeling terecht kunnen. Zij moeten vanuit dit loket ook snel geholpen worden aan de benodigde informatie en niet van het kastje naar de muur worden gestuurd. Wie initiatieven op dit gebied neemt, moet aan dit loket voortvarend worden geholpen en duidelijk antwoord krijgen op vragen omtrent de benodigde vergunningen, ontheffingen, beperkingen en subsidies. Het loket is er verantwoordelijk voor dat de informatie ook daadwerkelijk in kort tijdsbestek bij de aanvrager komt. Voor ingewikkelder kwesties op het gebied van landschappelijke ontwikkeling zou er een gebiedsplatform moeten komen, waarin belanghebbenden zich kunnen uitspreken. Marjolein Rietman Inhoudsopgave jaargang 19/4, december 2006 1. PlattelandsParlement Gelderland 2. Inhoudsopgave 3. Van de voorzitter 4. Laren ontwerpt haar eigen woonwijk 5. Win je eigen ommetje 5. Berkelland sluit convenanten met buurtschappen 6. Stand van zaken 7. Omroep Gelderland blijft in de lucht 8. Wat is het Veluwegevoel 9. Leefbaar houden en kleinschalig blijven 10. Nieuws van de LVKK 10. Vriend in the picture 11. Mededelingen 11. Bestuur VKK Gelderland 11. Jaarprogramma 2007 11. Colofon 12. Vrienden van de VKK Themanummer: Samenwerking dorpshuizen en dorpsbelangenorganisaties 2

Van de voorzitter Het eerste PlattelandsParlement Gelderland zit erop. De uitkomsten van dit interessante debat treft u aan in deze koerier. Uiteraard volgen we de statenleden in de uitvoering van hun toezeggingen. Graag wil ik waarnemend commissaris van de koningin, gedeputeerde Theo Peters, hartelijk bedanken voor zijn enthousiasme om het PlattelandsParlement zo goed op de inhoud te leiden tot beleidspunten voor de provinciale politiek. Mede door zijn inzet bleef het debat spannend tot het eind en waren we keurig op tijd klaar. In februari volgend jaar, ruim voor de statenverkiezingen van 7 maart 2007, geven we u een overzicht van de stand van zaken en wat de verschillende politieke partijen voor plannen hebben met het platteland en de kleine kernen en buurtschappen daarin. Afgelopen zomer hebben wij de schrijvers van de verkiezingenprogramma s suggesties aan de hand gedaan. Tijdens het PlattelandsParlement kwam de fusie van de VKK Gelderland met de Federatie Dorpshuizen Gelderland (FDG) ook ter sprake. Een werkgroep bestaande uit bestuursleden van de VKK en de FDG met ondersteuning van de VKKcoördinator en een FDG-consulent maakt de komende maanden een concept-bedrijfsplan. Dit plan wordt tijdens de algemene ledenvergadering volgend voorjaar met de leden besproken. Aangezien nog niet helemaal duidelijk is hoe snel het plan gereed is, is de datum van de algemene ledenvergadering nog niet vastgesteld. De planning is om - zo mogelijk - per 1 januari 2008 te starten met de nieuwe organisatie van en voor bewoners van het Gelderse platteland. Voorjaar 2007 mogen wij het 20-jarig jubileum van de Vereniging Kleine Kernen vieren. Tijdens de jaarvergadering zullen we hierbij stilstaan. Wellicht dat we nog iets speciaals organiseren. Een bestuurswerkgroep komt met ideeën. U hoort hier dus nog meer over. Tijdens de behandeling van de provinciale begroting 2007 is een amendement aangenomen in Provinciale Staten, waardoor de VKK-formatie het komende jaar gecontinueerd blijft op de huidige sterkte. Alle drie medewerkers blijven 32 uur per week in dienst van de VKK Gelderland. Het is fijn te weten dat de provincie het platteland en met name onze vereniging een warm hart toedraagt. Graag maken wij deze waardering waar door met nog meer inzet en enthousiasme ons werk uit te voeren in héél Gelderland. Graag wens ik u allen namens het VKK-bestuur allereerst een gezond maar vooral ook succesvol 2007 toe. Wij staan ook in 2007 tot uw dienst! Paul JJM Peters, voorzitter VKK Gelderland een Verrassend Krachtig en Kernachtig 2007 3 Foto Hans Harbers

Laren ontwerpt haar eigen woonwijk Volgend voorjaar begint in het Gelderse dorp Laren de bouw van een woonwijk, die door de toekomstige bewoners zelf is ontworpen. Over de zegeningen van particulier opdrachtgeverschap. "Ik zal het eerlijk zeggen, dit is eens maar nooit weer." Jurik Okma is behalve voorzitter van de plaatselijke belangenvereniging Wakker Laorne, ook voorzitter van de stuurgroep, die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van een nieuwe woonwijk in Laren. Die laatste functie kost hem sinds twee jaar zo n 40 uur in de week, naast zijn gewone baan als accountmanager in de ICT-sector. Ondanks het enorme tijdbeslag dat het vrijwilligerswerk van hem vergt, had Okma deze ervaring ook niet graag willen missen. "Particulier opdrachtgeverschap is meer dan fantastisch en dit is een geweldige kans om woningen te realiseren voor mensen uit Laren of mensen met een binding met Laren. Er worden 94 woningen gebouwd, waarvan 22 starterwoningen en 8 huurwoningen." Het in de gemeente Lochem gelegen dorp Laren telt zo n 2500 inwoners. Het is een dorp met een opvallend hechte gemeenschapszin. Toen de kerk aan restauratie toe was, haalden de dorpelingen via acties probleemloos 80.000 euro op. Particulier opdrachtgeverschap Misschien was het wel hierdoor dat Laren in beeld kwam, toen de gemeente Lochem besloot mee te doen aan een initiatief van de provincie Gelderland ten behoeve van particulier opdrachtgeverschap. De provincie kent twee subsidieregelingen om deze vorm van woningbouw te ondersteunen. Gedeputeerde Theo Peters blijkt een warm pleitbezorger van particulier opdrachtgeverschap, waarbij de bewoners een hoge mate van zeggenschap krijgen over vorm en uiterlijk van de te bouwen huizen. Gedeputeerde Peters: "Combineer je keuzevrijheid in hoe iemand wil wonen met de behoefte aan wat goedkopere koopwoningen, dan kom je vanzelf uit bij particulier opdrachtgeverschap." Twee jaar geleden belegde de gemeente Lochem in Laren een informatiebijeenkomst, waar de 300 belangstellenden voor het eerst iets te horen kregen over de plannen voor particulier opdrachtgeverschap. Het nieuws kwam als een grote verrassing. Okma: "We wisten alleen dat er iets over bouwplannen in ons dorp verteld zou worden. Wat we te horen kregen was, kort gezegd: de provincie Gelderland wil een pilotproject, de gemeente Lochem doet mee en heeft vijf hectare grond aangekocht, die we aan jullie overdragen. Jullie moeten zelf een grondprijs berekenen, een bestemmingsplan maken, nadenken over beeldkwaliteit en architecten kiezen. Heel veel succes ermee. " Wakker Laorne trekt plan Laren 3 De gemeente had nog wel een paar voorwaarden gesteld. De nieuwe wijk - die de werktitel Laren 3 mee kreeg en ruim 90 huizen omvat - moest een mix worden van koopwoningen voor starters, middeldure koopwoningen tussen de 150.000 en 250.000 euro en duurdere koopwoningen boven de 250.000 euro. Bovendien moesten de plannen van de bewoners voorzien in tenminste acht huurwoningen. De belangstelling vanuit de bevolking om mee te doen was ruim voldoende. "Maar liefst 97% van de woningen zijn verkocht", volgens Okma. Maar niemand van de toekomstige woningeigenaren wist precies hoe hij het aan moest pakken. Al gauw vroeg wethouder Pompe aan Wakker Laorne of ze wilden coördineren en organiseren. Voorzitter Okma stelde voor om de toekomstige wijkbewoners op te splitsen in vier groepen, analoog aan de door de gemeente als randvoorwaarde gestelde woonsegmenten. Deze vier groepen kozen een afgevaardigde voor een coördinerende stuurgroep, waarvan Okma voorzitter werd. "Het gevaar met dit soort processen is altijd dat iedereen voor zijn eigen hachje gaat. Daardoor zijn in het land al veel projecten van particulier opdrachtgeverschap gestrand", zegt Okma, die zelf niet in de nieuwe wijk gaat wonen. "De kunst is om mensen zover te krijgen dat ze weliswaar opkomen voor hun eigen deelbelang, maar dat ze ook het algehele belang niet uit het oog verliezen. Dat is ons gelukt. Vrijwel alle besluiten zijn unaniem genomen." Inmiddels is duidelijk dat de bewoners straks 100 tot 150 euro per m2 goedkoper uit zijn, dan normaalgesproken het geval zou zijn geweest. Okma adviseert om bij een ander particulier opdrachtgeverschap de grondprijs vooraf te laten vaststellen door de gemeente. "Er kwam wel erg veel op ons bordje, te veel voor vrijwilligers". Peter van Heek Het samen met de bewoners gemaakte stedebouwkundige plan van Laren 3 (gedeeltelijke overname van artikel van Philip Brouwer, geschreven voor het blad Binnenlands Bestuur). Het uitgebreide artikel kunt u lezen op www.vkkgelderland.nl onder thema s en dan wonen. 4

Creëer een belevenis. Win je eigen ommetje! Landschapsbeheer Nederland schrijft een speciale prijsvraag uit voor het bedenken van ommetjes; kleine wandelroutes vanuit de kern het buitengebied in. Een ommetje is ongeveer drie tot zeven kilometer en laat de wandelaar kennismaken met het afwisselende cultuurlandschap. Door de aanleg van dergelijke wandelroutes wordt een "rondje dorp" weer mogelijk. Historische paden zoals kerke-, school- en jaagpaden zijn sporen van de vroegere bewoners. Ooit de enige ontsluiting in het landschap, inmiddels door ruilverkaveling en schaalvergroting bijna verdwenen. Door mee te doen aan de prijsvraag kunnen historische paadjes weer zichtbaar en bewandelbaar worden. De winnaar uit elke provincie krijgt 10.000,- ter beschikking om het ommetje daadwerkelijk te realiseren. De landelijk winnaar mag zelfs voor 30.000,- aan de slag. Iedereen met een goed idee voor een ommetje kan meedoen, individu of groep. Om de kansen te vergroten heeft Landschapsbeheer Nederland een speciale deelnamebrochure ontwikkeld waarin een aantal criteria staan waar de jury rekening mee houdt bij het beoordelen van de inzendingen. Zo is het een pré wanneer het ommetje een bestaand historisch pad herstelt. Ook de medewerking van de eventuele grondeigenaren vergroot de kans op winnen. Net zoals de koppeling met lokale recreatie als kampeerboerderijen, streekmusea en boerderijen die streekproducten verkopen. Op die manier wordt er ook gewerkt aan plattelandsontwikkeling. Voor 1 maart 2007 moeten de inzendingen bij de provinciale Landschapsbeheerstichtingen binnen zijn. Een deskundige provinciale jury deelt op uiterlijk 5 april 2007 mee wie de provinciale winnaar is geworden. De deelnamebrochure is verzonden naar de secretarissen van de dorpsbelangenorganisaties in Gelderland. Meer informatie over de prijsvraag is te verkrijgen bij Landschapsbeheer Gelderland, telefoon 026-3537444 of info@landschapsbeheergelderland.nl Dus; doe mee en win je eigen ommetje. Gemeente Berkelland sluit convenanten met buurtschappen Donderdagavond 19 oktober 2006. In het mooie gemeentehuis van Berkelland in Borculo is het een drukte van belang en de stemming is opperbest. De meeste raadsleden, ambtenaren en bewoners van buurtschappen verzamelen zich in de ontvangsthal en drinken ontspannen een kop koffie. Daarna begeeft het gezelschap zich naar de raadszaal waar de vice-voorzitter van de gemeenteraad en oud-bestuurslid van onze VKK, Martin Bouwmeesters, het welkomstwoord uitspreekt. Martin vertelt dat het vanavond om een heel bijzondere en officiële gebeurtenis gaat en dat hij daarom de ambtsketen draagt. Immers, vandaag gaat de gemeente Berkelland als eerste gemeente in Gelderland samenwerkingsovereenkomsten ondertekenen met totaal zeven buurtschappen (tot 500 inwoners). Dat zijn: t Broek, De Bruil, Dijkhoek, Hupsel, Lochuizen, t Loo en Veldhoek. De convenanten gelden tot 1 januari 2010 en het streven is dat ze daarna worden voortgezet. Samen met het college van B&W stelt de gemeenteraad het buurtschappenbeleid vast en laat zich hierbij adviseren door de belangenorganisaties van de buurtschappen. De raad houdt rekening met de wensen van de buurtschappen en communiceert daarover met degenen die het aangaan. Belangenorganisaties hebben ook de mogelijkheid gevraagd en ongevraagd hun mening te geven. Dit kan schriftelijk of door in te spreken bij raadscommissievergaderingen. De afspraken staan in het convenant en daar houden zowel buurtschappen als het gemeentebestuur zich aan. Daarna neemt de sympathieke jonge wethouder Dennis Meijerink het woord. Ook Dennis vindt het een belangrijke, historische en officiële gebeurtenis en heeft daarom geheel tegen zijn gewoonte in vanavond een stropdas omgedaan. Dorps- en wijkgericht werken is een belangrijk speerpunt in het beleid van de gemeente Berkelland en is beleidsmatig stevig verankerd in de gemeentelijke programmabegroting. Raden van dorpen, wijken en buurten zijn uitstekende aanspreek- en overlegpartners en ook mede-uitvoerders bij samenwerkingsprojecten die in buurtschappen worden uitgevoerd. Voor de buurtschappen moet het convenant bijdragen tot het behoud van de eigen identiteit, het vergroten van de leefbaarheid, het versterken van de sociale samenhang en het verkleinen van de afstand tussen inwoners en gemeentebestuur. Na de toespraak van de heer Meijerink worden de samenwerkingsovereenkomsten getekend namens de gemeente door vice-raadsvoorzitter Martin Bouwmeesters en griffier 5

Dorpsplan "Hoe moet ons dorp er over vijf tot tien jaar uitzien?" Met deze vraag zijn de bewoners van de volgende dorpen bezig: Almen, Haarlo, Harfsen, Mariënvelde, Oosterhuizen en Uddel. In Barchem is het dorpsplan zo goed als klaar en hier kunnen de uitwerkgroepen aan de slag met het uitwerken en uitvoeren van de wensen uit het dorpsplan. Op het moment van schrijven gaan ook Noordijk, Spankeren, Emst, Zwartebroek, Exel, Valburg en Overasselt daadwerkelijk met het maken van een dorpsplan starten. Terborg is nog in overleg met de gemeente Oude IJsselstreek over het maken van een dorpsplan. Eltjo Stel en Gerben ten Elsen tekenen namens de Lochoezer Noabers Mark Slinkman. Voor het college worden de handtekeningen gezet door wethouder Dennis Meijerink en gemeentesecretaris Antje Dekker. Tot slot tekenen de voorzitter en de secretaris van de zeven buurtschappen, waarna er in de hal van het gemeentehuis nog geruime tijd wordt nagepraat onder het genot van een feestelijke borrel. De VKK Gelderland feliciteert de gemeente Berkelland en de zeven buurtschappen met deze prachtige overeenkomst en wij hopen dat deze afspraken de leefbaarheid in Berkelland een positieve impuls zullen geven. Wim Giesbers Stand van zaken... Subsidieregeling Leefbaarheid Platteland In 2005 is de provinciale subsidieregeling Leefbaarheid Platteland van start gegaan. Deze regeling heeft als doel initiatieven van onderop te stimuleren. In iedere Kleine Kernen Koerier brengen we u op de hoogte van de ontwikkelingen. De subsidieregeling is een groot succes gebleken. Zo groot, dat de gelden voor 2007 nu al zo goed als op zijn. Gelukkig hebben Provinciale Staten genoeg geld toegezegd, zodat u met ideeën voor een project gerust contact op kunt nemen met de VKK: telefoonnummer 0314-631168 of email info@vkkgelderland.nl. Wij proberen u dan verder te helpen. Uw projectideeën moeten onder één van de volgende thema s vallen: - Verbeteren van het voorzieningenniveau - Versterken van de sociale cohesie / culturele identiteit - Blijven wonen op het platteland voor jongeren en ouderen - Werkgelegenheid op het platteland - Verbeteren van de bereikbaarheid van voorzieningen / kleine kernen Alle bovengenoemde dorpen maken gebruik van de bottom-up methode van de VKK. Dit is een methode waar van onderop wordt gewerkt en waarbij het dorpsplan wordt gemaakt door en voor bewoners. De VKK heeft onlangs een groep nieuwe vrijwillige procesbegeleiders opgeleid, die ingezet worden in verschillende dorpen voor het begeleiden van een dorpsplan. Dit brengt de totale groep procesbegeleiders op 25 personen. De VKK is blij met de enthousiaste inzet van al deze vrijwilligers! Dorpen Groeien op Eigen Wijze In 2006 zijn in vijf regio s startconferenties gehouden voor het project Dorpen Groeien op Eigen Wijze. De organisatie was in handen van de VKK, het Gelders Genootschap, de Gelderse Milieufederatie en Landschapbeheer Gelderland in samenwerking met de verschillende Regio s. Ook de provincie Gelderland heeft dit initiatief ondersteund. Dorpen Groeien op Eigen Wijze gaat uit van de natuurlijke groei van dorpen. Uitgangspunt is dat er gebruik wordt gemaakt van de lokale wensen en behoeften met betrekking tot de leefbaarheid, de specifieke eigenheid en de stijl van het dorp. Per regio zijn de volgende pilotdorpen uitgekozen: - Regio Achterhoek: Keijenborg (gemeente Bronckhorst) - Regio Noord-Veluwe: Speuld (gemeente Ermelo) - Regio Rivierenland: Hellouw (gemeente Neerijnen) - Regio Stedendriehoek: Hoenderloo (gemeente Apeldoorn) - Stadsregio Arnhem-Nijmegen: Nieuw-Dijk (gemeente Montferland) Op dit moment zitten alle pilotdorpen in de startfase van het proces en zijn ze bezig met een plan van aanpak. Eén van de eerste stappen is het maken van een brede dorpsvisie. Ze krijgen ondersteuning op maat van bovengenoemde organisaties bij de uitwerking van alle plannen. Ook de desbetreffende gemeenten zijn bij dit proces betrokken. 6

Omroep Gelderland blijft in de lucht Gelderland kent sinds 25 jaar een radiostation en in 2006 is het tienjarig bestaan van TV Gelderland gevierd. De redactie van de Kleine Kernen Koerier leek het interessant om met Omroep Gelderland, bestaande uit TV en Radio Gelderland, eens contact op te nemen. Sinds 2002 is Guus van Kleef algemeen directeur van deze omroep en met hem hadden we een interview. Wat zijn voor u mooie momenten geweest bij Omroep Gelderland? "Er zijn ontzettend veel mooie dingen geweest. In dit jubileumjaar hebben we terug geblikt naar prachtige programma s en momenten van de eerste tien jaar van TV Gelderland. Wat bijzonder veel indruk op mij heeft gemaakt, was destijds de MKZ-crisis. Deze crisis trof het platteland ten volste en hier hebben we heel intensief bericht van gedaan." Er is op het gebied van analoge ontvangst het één en ander veranderd per twaalf december 2006. Wat betekent dit met name voor de inwoners van het buitengebied? "De analoge ontvangst, dus de ontvangst via een antenne op het dak, is verdwenen, maar niet omdat Omroep Gelderland dat niet meer wilde. De overheid wil geen daksprieten meer en de frequenties die vrij komen, kunnen gebruikt worden voor digitale technieken. Sinds november 2006 zit TV Gelderland daarom op de satelliet. Dat wil zeggen dat mensen met een schotel TV Gelderland via de satelliet kunnen ontvangen. Naast deze mogelijkheid en de kabel, waar lang niet het hele buitengebied op is aangesloten, is er nog een ander alternatief. Dat is digitenne, een nieuw soort digitaal signaal, waar in het westen van Nederland al ervaring mee is. KPN heeft beloofd dat per twaalf december 2006 digitenne in heel Nederland te ontvangen is, maar wij zetten hier nog vraagtekens bij. Voor digitenne moet een klein ontvangstsprietje en een decoder aangeschaft worden. Omdat Omroep Gelderland onder de publieke omroepen valt en daarmee ook rampenzender is voor de provincie, hoeft er niet via een extra pakket betaald te worden om TV Gelderland te kijken. Al met al zijn we blij dat we op de satelliet zitten, juist omdat in het buitengebied veel mensen naar ons kijken." Hoe komen jullie als omroep de verschillende gebieden in Gelderland tegemoet? "De provincie is op natuurlijke wijze verdeeld in vier gebieden; Arnhem-Nijmegen, Achterhoek, Rivierenland en Veluwe. In al deze gebieden hebben we lokale kantoren, om precies te zijn in Arnhem (waar het hoofdkantoor zit), Nijmegen, Doetinchem en Apeldoorn. Hier werken mensen die zelf in deze gebieden wonen en hier ook een breed netwerk hebben van gemeenten, media, bewoners, etc. We voeren bewust een beleid dat de spreiding over deze gebieden in de gaten houdt om te voorkomen dat we teveel aandacht aan één gebied besteden. In de nieuwsberichten zorgen we bijvoorbeeld voor lokale nieuwsblokken. Hiermee proberen we zo dicht mogelijk bij de luisteraar of kijker te blijven. Daarom zijn we waarschijnlijk zo populair op het platteland, omdat we binnen de verschillende programma s aandacht besteden aan de lokale, en dus herkenbare, omgeving van bewoners." Hebben jullie naast deze spreiding van gebieden, een bepaald doelgroepenbeleid? "We hebben geen specifiek doelgroepenbeleid. Het doel is een zo groot mogelijk aantal bewoners te trekken, maar bovenal ook zoveel mogelijk verschillende mensen te trekken. We zijn er voor iedereen in Gelderland, maar toch is het grootste deel van onze kijkers 40+, waar natuurlijk niets mis mee is. Toch zijn er bewust een aantal programma s, zoals het TV-programma pubers, waarmee we proberen ook jongeren te trekken. De omroep kent een orgaan dat het programmabeleid op deze punten in de gaten houdt en daarmee de maatschappelijke status van Omroep Gelderland verantwoord. Dit orgaan is samengesteld uit allerlei maatschappelijke organisaties op het gebied van onder andere cultuur, platteland, natuur, midden- en kleinbedrijf." Welke programma s zijn met name interessant voor bewoners van het platteland? "In januari 2007 starten we met een nieuw radioprogramma voor de zaterdagochtend, de Ronde van Gelderland. Hierin kunnen dorpen of wijken zich presenteren. Het leuke hiervan is dat het streekeigene, bijvoorbeeld de eigen cultuur en dialect, van verschillende plaatsen in Gelderland aan bod komen. Dit is een goede manier om de kleine kernen te bedienen en als omroep zetten we hier dan ook veel middelen en menskracht op in. We roepen hierbij alle kernen op om mee te doen!" Mocht u zich met uw dorp willen aanmelden voor het radioprogramma de Ronde van Gelderland of meer informatie hierover willen, dan kunt u kijken op www.omroepgelderland.nl en dan de Ronde van Gelderland. Rianne Boenink 7

Wat is het Veluwe-gevoel van de dorpsbewoners op de Veluwe? Eén van de conclusies uit het onderzoek naar het Veluwegevoel is dat de dorpsbewoners een echte liefde voor hun eigen leefomgeving hebben; ze weten stuk voor stuk het hun omringende landschap en de mooie natuur te waarderen. Een mooi citaat in dit kader is: "De Veluwe is voor mij de geur van het boerenland als ik fiets of wandel door de omgeving. Bij het zien van het bos en de boeren op het land krijg ik een geluksgevoel. Vooral als ik terugkom van vakantie besef ik hoe mooi de Veluwe is." De VKK, de Gelderse Milieufederatie (GMF) en de KNHM hebben gezamenlijk dit onderzoek gedaan in de loop van het afgelopen jaar. Er zijn in elf dorpen, verspreid over de hele Veluwe, zogenaamde dorpsgesprekken gevoerd. Dat houdt in dat een groep van tien tot vijftien dorpsbewoners een avond lang in gesprek waren over hoe zij hun leefomgeving beleven. Dit gesprek verliep volgens een vooraf bepaalde methodiek die maximale participatie garandeert. Dit onderzoek zijn we gestart omdat de VKK in provinciale overleggen over de Veluwe merkte dat de dorpsbewoners niet gezien werden, de leefbaarheid in de dorpen was geen issue. Ondertussen verwacht de provincie wel gastheerschap van diezelfde bewoners naar de recreanten en toeristen toe, en verwacht men een positief Veluwegevoel onder de bewoners. Tegelijkertijd stonden (staan) provincie en dorpsbewoners regelmatig tegenover elkaar als het ging over zaken als afwaardering van de wegen, ontsluiting van de Veluwe, toegankelijkheid van bepaalde gebieden. (On)toegankelijkheid Alle dorpelingen waarmee gesproken is, waren er unaniem over dat ze in een prachtige omgeving wonen. Echter, ze hebben het gevoel dat de toegankelijkheid van hun eigen leefomgeving is verslechterd in de afgelopen twintig jaar. Daar waar vroeger twintig paadjes het bos in liepen, zijn dat er nu misschien nog maar twee. Soms zijn het letterlijk hekken die hen de doorgang beletten, maar vaker worden grote delen van het landschap verboden toegang voor onbevoegden, of worden dode bomen over paadjes gelegd. Veel bewoners ervaren dat de plekken waar ze vroeger speelden en wandelden hen wordt afgenomen. Kortom, de grenzen van natuurgebieden sluipen langzaam maar zeker richting de bebouwingsgrenzen van de dorpen. Dit komt onder andere doordat terreinbeheerders gronden opkopen van gestopte boeren en deze bij hun natuurgebieden aan trekken. Leefbaarheidcirkels De projectgroep heeft hierop een nieuw idee gelanceerd: leefbaarheidcirkels. Het idee hierachter is dat bovengenoemde organisaties best door mogen gaan met het opkopen van die gronden, maar dat in het gebied direct om het dorp heen een beheer wordt gevoerd wat primair gericht is op de leefbaarheid van het dorp. Dus hier mag je van de paden en is alles toegankelijk. Daarna komt een overgangszone waar al enkele restricties gelden in wat wel en niet mag, en pas op bijvoorbeeld twee km van het dorp gelden de regels van de natuurgebieden. Het instellen van 8 Foto Peter Pols

leefbaarheidcirkels maakt dat dorpelingen gewoon hun hond uit kunnen laten, want in een gemiddelde wandeling, kom je nauwelijks verder dan één of anderhalve km van het dorp. Mensen die toch verder willen, zullen ook snel bereid zijn zich aan te passen. Kortom een win-win situatie voor iedereen. Natuurlijk bosbeheer Een ander thema waarover veel onbegrip bestaat, is het huidige bosbeheer waarin het dode hout blijft liggen. Bewoners begrijpen dat dood hout weer leven voortbrengt, maar de grote hoeveelheden die nu op sommige plekken blijven liggen, is teveel in hun ogen. Vooral het dode hout wat achterblijft na een kap is een doorn in het oog. Het beperkt de toegankelijkheid, is brandgevaarlijk en is lelijk. Recreatie Recreatie wordt gewaardeerd als economische activiteit op de Veluwe. Dorpsbewoners beseffen dat ze het huidige winkelbestand en voorzieningniveau te danken hebben aan het toerisme. Niet in alle dorpen is recreatie en toerisme even belangrijk, maar er is geen dorp wat aangeeft dat ze moeite hebben met recreatie en toerisme. Koeien in de wei Het valt op dat de dorpsbewoners vrijwel unaniem van mening zijn dat het boerenbedrijf een plek op de Veluwe verdient. Ze zijn zich ervan bewust dat de Veluwe een cultuurlandschap is, dus door de mens gemaakt, en dat boeren daar een essentiële rol in hebben gespeeld. Met een zekere nostalgie heeft men het over koeien in de wei en vertelt men hoe die in de afgelopen jaren steeds minder zichtbaar zijn in het afwisselende kleinschalige landschap. Wat ze helaas zien, is een verpaarding, waarbij ze niet zozeer problemen hebben met paarden, maar wel met alles wat dat met zich mee brengt, zoals de hekken en de paardenbakken. Starterswoningen Een belangrijke conclusie die voor vrijwel alle dorpen geldt, is: er is een groot gebrek aan woningen voor jongeren uit het eigen dorp. Oftewel, er moeten starterswoningen gebouwd worden, waarbij gezocht moet worden naar constructies waarmee die woningen ook in de toekomst voor starters beschikbaar blijven. Op dit moment worden er reflectiegesprekken gehouden met maatschappelijke organisaties. De hoofdvraag hierbij is: Wat vinden ze van de resultaten en wat kunnen ze in hun eigen beleid ermee doen? Het eindboekje van het project Op zoek naar het Veluwegevoel is in het voorjaar van 2007 gereed. Lex Hoefsloot 9 Leefbaar houden en kleinschalig blijven Joop Bolder is al tien jaar voorzitter van de Dorpsraad Ooij, die werd opgericht om twee actiegroepen te binden en een vuist te maken naar de gemeente Zevenaar, waartoe het buurtschap Ooij behoort. Mensen binden, rust en ruimte bewaren en jongelui naar het dorp trekken zijn hun doelstellingen. Door Job van der Meer, journalist Hij is er geboren en getogen. Met een glimlach op zijn gezicht vertelt hij over het prachtige gebied dat door een spoorlijn gescheiden wordt van de stad Zevenaar. De prachtige natuur en het bijzondere karakter van Ooij moet behouden blijven, vindt Bolder. Als voorzitter van de belangenvereniging staat hij vaak tegenover de gemeente: "Je kunt zeggen dat die spoorlijn het gebied ook symbolisch in tweeën deelt." Met ongeloof op zijn gezicht praat hij verder: "De gemeente wilde hier 1500 woningen bouwen, op een gemeenschap van 600 inwoners." Er kwam een actiegroep Ooij mot blieve, maar niet lang daarna stond er ook een groep mensen op die zich zorgen maakte over het verenigingsleven. Dat holde achteruit omdat Ooij vergrijsde. Nieuwe inwoners sloten zich af en nieuw bloed leek hard nodig om het dorp leefbaar te houden. "Toen is de dorpsraad opgericht om die twee actiegroepen bij elkaar te brengen", zegt Bolder. "Dat heeft lang geduurd en vergde veel tact. Uiteindelijk hebben we gezamenlijk tegen de gemeente gezegd: 200 woningen mag je bouwen, op een beperkte ruimte, als je verder met je tengels van Ooij afblijft." Het toenmalige college ging akkoord. De schijnbare tegenstrijdigheid in veel dorpen tussen leefbaarheid en kleinschaligheid, speelt ook in Ooij. "Wat is leefbaarheid", overdenkt Bolder. "Iets dat leeft verandert. En verandering moet je in goede banen leiden. Dat is wat wij doen. Wij zijn de oren en ogen van het buurtschap, houden de gemeente in de gaten en adviseren. In het begin was dat moeilijk, want ze weten altijd alles beter. Nu hebben we contacten met alle partijen in de gemeenteraad. Heel veel komt neer op netwerken en lobbyen. Het geeft voldoening dat je wat bereikt. Met de hakken in het zand kom je nergens." In de 200 nieuwe Ooijse woningen kwamen veel mensen van buiten het buurtschap wonen. Zij richtten zich vooral op de stad Zevenaar en het werd een wijkje op zich. De dorpsraad organiseerde een dag waarop Ooijse verenigingen zich konden presenteren. Dat werkte. De dag werd zo goed bezocht dat bijna alle verenigingen er nieuwe leden bij kregen. De rol van Bolders dorpsraad veranderde ermee. Na het binden van twee actiegroepen, bracht hij nu de burgers bij elkaar.

Dit jaar heeft de Dorpsraad het thema leer je omgeving kennen omarmd. Een wandeltocht door de omgeving, een fotowedstrijd met een tentoonstelling moet de inwoners van het buurtschap meer bij hun omgeving betrekken. Tijdens een ritje door het groene buitengebied van Ooij stopt Bolder bij een oude boerderij. "Dit pand willen we in samenwerking met Stichting WOEL ombouwen tot een aantal appartementen voor starters", vertelt hij. "De woningbouw van de gemeente is onbetaalbaar voor de Ooijse jeugd en op deze manier krijgen zij de kans in het dorp te blijven wonen." In de jaarlijkse ledenvergadering besluiten de 400 leden van de dorpsraad samen wat de koers is. De dorpsraad wil bijvoorbeeld starten met het maken van een dorpsplan, zodat nog beter in beeld komt wat de wensen van de inwoners zijn. Het voortbestaan van de dorpsraad is volgens Bolder hard nodig. "Nog steeds probeert de gemeente aan te dringen op woningbouw. Uit het feit dat ze ons lastig vindt haal ik dat we bestaansrecht hebben. Er zijn gemeenten die hun belangengroepen serieuzer nemen. Zevenaar zou meer met onze voorstellen kunnen en moeten doen." Nieuws van de LVKK Bereikbaarheid betalingsverkeer In de afgelopen vijf jaar hebben de banken ongeveer de helft van hun kantoren gesloten. Dit is vooral op het platteland te merken. Mensen moeten (veel) verder reizen naar een bankkantoor, kunnen in hun eigen dorp soms wel bij een pinautomaat geld opnemen, maar voor met name ouderen en gehandicapten kan dit een probleem zijn. Tegen de sluiting van de bankfilialen is toen flink geprotesteerd, wat voor PvdA-kamerlid Ferd Crone aanleiding was een initiatiefwet te maken. Hij stelde voor om de banken te verplichten een (eventueel gezamenlijk) loket open te houden. Hij dacht daarbij aan een minimum van één loket per 5000 inwoners of voor een iedereen een loket binnen een afstand van 3 km. De LVKK heeft hiertegen bezwaar gemaakt. De LVKK stelt de aandacht van de Tweede Kamer voor de voorzieningen in dorpen erg op prijs, maar ziet niets in een inflexibele norm, die alleen als een keurslijf werkt en banken (en eventueel andere dienstverleners) niet stimuleert om samen met dorpen naar maatwerk oplossingen te zoeken. Afgelopen september heeft de Kamer voorgesteld dat de banken en allerlei maatschappelijke organisaties eerst gaan kijken wat nu de problemen zijn en passende oplossingen voorstellen. De LVKK is bij dit overleg betrokken. Afgelopen maanden heeft de LVKK via de provinciale VKK s de knelpunten globaal in kaart gebracht. Dit zijn de voorlopige conclusies: Soms is er na de sluiting van een bankkantoor geen enkel contact meer geweest tussen de bank en organisaties in het betreffende dorp. Dorpsorganisaties ervaren dit als een vorm van 'in de steek laten'. Soms is er wel contact tussen de betrokken bank en partijen in de dorpssamenleving gebleven. Voorbeeld is Velddriel (Gelderland) waar een bank na (en naar aanleiding van) sluiting van het filiaal financieel heeft bijgedragen aan een multifunctioneel centrum en daar een pinautomaat heeft geplaatst. Als er in een dorp alleen nog een pinautomaat is, is dit met name voor mensen met een handicap of voor sommige ouderen een probleem, omdat zij niet meer geholpen worden bij het opnemen van contant geld. Als er in een dorp nog wel een winkel is, bestaat daar vaak de mogelijkheid bij de kassa geld op te nemen. Voor de winkelier kan dit extra kosten en moeite opleveren, doordat hij vaker voor wisselgeld naar de bank moet, die bovendien verder weg is komen te liggen. Sommige banken geven winkeliers een vergoeding als zijn klanten geld laten opnemen, maar deze regeling wordt niet eenduidig toegepast. Het is zinvol om naar samenwerking met andere dienstverleners te zoeken, zoals bij de nieuwe bibliobus die door Zeeland rijdt en waar een pinautomaat in zit. De LVKK blijft aan dit onderwerp aandacht besteden totdat er een goede regeling is. Reacties en ervaringen over de dienstverlening van banken blijven welkom bij de LVKK. Mail naar info@lvkk.nl of bel 0522-480369. Financiën LVKK De huidige subsidie van het rijk aan de LVKK loopt eind 2006 af. Inmiddels heeft de LVKK voldoende toezeggingen van het ministerie van LNV om in 2007 op volle kracht door te gaan. LVKK zoekt nieuwe medewerker Dankzij deze toezegging kan de LVKK op zoek gaan naar een nieuwe medewerker, die in de toekomst als coördinator kan optreden. Belangstellenden kunnen zich melden bij de LVKK. In de loop van december zal de vacaturetekst te vinden zijn op de website van de LVKK: www.lvkk.nl Vriend in the picture In elke Kleine Kernen Koerier besteden we aandacht aan een Vriend van de VKK Gelderland. De Vrienden steunen de vereniging financieel en daarvoor zijn we ze erg dankbaar. In dit nummer staat de Rabobank Groesbeek- Millingen aan de Rijn in de schijnwerpers. De Rabobank Groesbeek-Millingen aan de Rijn is nog maar kort Vriend van de VKK. We zijn benieuwd waarom ze vriend zijn geworden en vroegen dit aan de directeur, de heer Meijnders. Er zijn veel kleine kernen in de gemeenten Groesbeek en Millingen en we merken dat 10

grote financiële instellingen zich hier uit terug trekken. Dit heeft gevolgen voor de leefbaarheid. Als Rabobank vinden we het belangrijk om geld en andere middelen in te zetten in de maatschappij. Zo ondersteunen we verschillende projecten van bijvoorbeeld ouderen- en jongerenorganisaties. Daarmee proberen we een bijdrage te leveren aan een leefbaar platteland. Vandaar dat we ook het werk van de VKK graag ondersteunen. Als één van de weinige banken heeft de Rabobank Groesbeek-Millingen aan de Rijn ervoor gekozen niet op te gaan in een groter samenwerkingsverband met andere Rabobanken. Wij hebben als lokale bank bewust gekozen om niet mee te gaan in de fusie van Rabobank Rijk van Nijmegen. Nu is er geld voor de lokale samenleving, dat er anders nauwelijks geweest was. Daarnaast investeren we in dienstverlening voor onze klanten. In 2007 beginnen wij samen met de lokale woningbouwvereniging met de nieuwbouw van een dienstencentrum in Millingen, een dorp (en tevens zelfstandige gemeente) van rond de 5900 inwoners. De huidige bank daar, is ver onder de taxatiewaarde verkocht aan diezelfde woningbouwvereniging, met als voorwaarde dat er alleen sociale woningen gebouwd worden voor de eigen bevolking. We zien er groot belang in, juist in de dorpen te blijven. Hoe ziet de heer Meijnders de toekomst van het platteland? Wij zitten in een mooie hoek van Gelderland, zelfs binnen een Nationaal Landschap. Het is belangrijk dit mooie platteland in tact te houden en wel op een manier waarbij ook de agrarische sector een rol blijft spelen. Daarnaast moeten voorzieningen als een school behouden blijven. Ook het woningbestand moet erop berekend zijn om jongeren een plek te geven in het eigen dorp en daarmee het verenigingsleven en de leefbaarheid in het algemeen in stand houden. Als VKK juichen we deze keuze voor kleinschaligheid alleen maar toe en we wensen de Rabobank Groesbeek- Millingen aan de Rijn veel succes voor de toekomst. Rianne Boenink Mededelingen Paul Peters, Tinie Voortman, Joke v.d. Kerk, Joop Spijkers, Wim Giesbers, Theo Harbers, Pieter Hulsegge, Robert Louzada, Frans Turling, Michiel Verschoor, Medewerkers Peter van Heek, Lex Hoefsloot, Rianne Boenink, BESTUUR voorzitter pjjmpeters@hetnet.nl vice-voorzitter tinietedorsthorst@planet.nl secretaris j.van.der.kerk@tip.nl penningmeester joop.spijkers@hetnet.nl bestuurslid wim_giesbers@hotmail.com bestuurslid harbers@tref.nl bestuurslid iet.pieter@hetnet.nl bestuurslid robertlouzada@cs.com bestuurslid bestuurslid michiel.verschoor@planet.nl coördinator info@vkkgelderland.nl consulent lexhoefsloot@vkkgelderland.nl junior consulent rianneboenink@vkkgelderland.nl JAARPROGRAMMA 2007 26 april Themabijeenkomst, streek Rivierenland 24 mei Themabijeenkomst, streek Veluwe / IJsselvallei/ GelderseVallei 31 mei Themabijeenkomst, streek Achterhoek/ Liemers Colofon De Kleine Kernen Koerier is het officiële orgaan van de VKK Gelderland en verschijnt vier keer per jaar. Jaargang 19, nummer 4, december 2006, oplage 1000. Plattelandshuis, Hummeloseweg 85, 7021 KN Wittebrink (Bronckhorst) Telefoon 0314 63 11 68, Fax 0847 188906 Het kantoor is geopend op dinsdag, woensdag en donderdag E-mail: info@vkkgelderland.nl, Website: www.vkkgelderland.nl Kerstvakantie Het kantoor van de VKK is gesloten van 22 december 2006 tot en met 2 januari 2007. Kleine Kernen Koerier digitaal De Kleine Kernen Koerier is ook digitaal te vinden op onze website www.vkkgelderland.nl (onder kopje Kleine Kernen Koerier). Redactie: Rianne Boenink Martin Bouwmeesters Peter van Heek Peter Venhuis Tinie Voortman Eindredactie: Ben Kothuis Vormgeving: Ton Baake, Hengelo(O) Druk: Drukkerij Weevers Vorden Het volgende nummer Het volgende nummer verschijnt in maart 2007. Reacties en kopij graag sturen of mailen naar het VKK-kantoor. Abonnement VKK-leden ontvangen drie exemplaren per nummer voor de voorzitter, secretaris en penningmeester van de dorpsbelangenorganisatie. Extra nummers of losse nummers sturen wij toe via een abonnement. Dit abonnement kost 15,- per jaar. Hiervoor ontvangt u vier nummers. Opgave voor een abonnement bij het VKK-kantoor. 11

Vrienden van de Vereniging Kleine Kernen Lankhof Beveiliging Mini Camping De Wolboom Klein Camping de Rijnstrangen Mondra Groep Metaalbewerking SAB Advies voor Ruimtelijke Ordening BV Bouwbedrijf Th. H. Reusen en Zn. Joh. Rutgers Timmer-Meubelfabriek BV Rabobank Varsseveld-Dinxperlo Postma en Partners elektrotechniek BV Bongers en Lemmers Makelaardij Ernst Bouwbedrijf BV Gamalco Schildersbedrijf H.J. te Boekhorst Hondeveld Weg- en Waterbouw Rabobank Achterhoek-Oost Schoonheids- en pedicuresalon Willy Coops Mengvoeders BV Notariskantoor Van der Reijt en Reijenga Rabobank Achterhoek-Noord Mart Schouten Advies Woningstichting Beter Wonen Mombarg Groep BV Installatiebedrijf Pierik Café Restaurant J. ter Voert Kiwitz Megchelen BV Tillman Chemische Bouwstoffen BV Wissing Hoveniers BV Rabobank Groesbeek/Millingen a/d Rijn Geerdink Groen Geerdink Handelsmaatschappij B.V. Wanders Metaalprod. BV Mevr. E.M. Vennevertloo Fysiotherapie H.P. Goudswaard M.I.D. Group B.V. Hotel Restaurant Herberg Jan Ankersmit Tuinmachines Hotel-restaurant De Roode Leeuw Ulamo BV Metaal Straalbedrijf Gebr. Van Ginkel BV Enning-Fokkink garantiemakelaars G.J. Kramp BV Restaurant Van Hal Fa. Lucassen Boomkwekerij Rabobank Wehl WBC-Projekten BV Bouwbedrijf H.J. Wiggers en Zn. Rabobank Liemerse Poort AALTEN AALTEN AERDT ANDELST ARNHEM BREEDENBROEK DE HEURNE DINXPERLO DUIVEN GAANDEREN GAANDEREN GAANDEREN GAANDEREN GELSELAAR GROENLO HAAFTEN HALLE S HEERENBERG LOCHEM LOCHEM LOENEN MARIËNVELDE MEDDO MEGCHELEN MEGCHELEN MEGCHELEN MEGCHELEN MILLINGEN a/d RIJN NEEDE NEEDE NETTERDEN RIETMOLEN SILVOLDE SILVOLDE SILVOLDE SINDEREN TERBORG ULFT VALBURG VARSSEVELD VARSSEVELD VOORST VORDEN WEHL WINTERSWIJK WOOLD ZEVENAAR Het bestuur van de Vrienden bestaat uit: Nico Wissing tel. 0315-377276, Reiny Dijkstra 0315-230085 en Pieter Hulsegge 055-5061554 kijk ook op onze site: www.vkkgelderland.nl