PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. De heer drs J.W.M. Schuyt RA Postbus 90357 1006 BJ AMSTERDAM 1006BJ90357 Ons kenmerk: OPTA/AM/2009/201196 Zaaknummer: 09.0118.07 29 mei 2009 van het college van de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit inhoudende aanwijzing van PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. als de accountant bedoeld in de artikelen 12, eerste lid, 16, eerste lid, en 18, tweede lid, van de Postregeling 2009 1 Samenvatting Ingevolge de artikelen 12, eerste lid, 16, eerste lid, en 18, tweede lid, van de Postregeling 2009 1 (hierna: Postregeling) dient het college van de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit (hierna: het college) een accountant aan te wijzen. De verlener van de universele dienst, Koninklijke TNT Post B.V. (hierna: TNT), dient (jaarlijks) een aantal verklaringen, ten aanzien van de bij of krachtens wet aan haar opgelegde verplichtingen, aan het college voor te leggen welke zijn opgesteld door deze aangewezen accountant. Het college wijst voor de periode van 1 april 2009 tot 1 juni 2010 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (hierna: PwC) aan als de accountant, bedoeld in de artikelen 12, eerste lid, 16, eerste lid, en 18, tweede lid, van de Postregeling. 2 Verloop van de procedure Reactie van PwC op het voornemen Bij brief en fax van 29 april 2009, OPTA/AM/ 2009200894, heeft het college aan PwC aangegeven voornemens te zijn om voor de periode van 1 april 2009 tot 1 juni 2010 PwC aan te wijzen als de accountant als bedoeld in de artikelen 12, eerste lid, 16, eerste lid, en artikel 18, tweede lid, van de Postregeling 2009. Bij brief met kenmerk OPTA/AM/2009/201094, is het voornemen nogmaals toegezonden omdat de aangetekende brief bij het college als onbezorgbaar retour kwam. De fax van 29 april 2009 is wel bij PwC aangekomen. Het college heeft PwC de mogelijkheid geboden tot 8 mei 2009 om op dit voornemen te reageren. 1 Regeling van de Staatssecretaris van Economische Zaken van 22 maart 2009, nr. WJZ/9055290, houdende regels betreffende de universele postdienst (Postregeling 2009), Staatscourant 2009 nr. 61 van 30 maart 2009.
In de namiddag van 14 mei 2009 heeft mw. E. Hazeleger, toezichtmedewerker van het college, bij e- mail aan de heer drs J.W.M. Schuyt RA van PwC bericht dat tot op dat moment geen reactie van PwC op het voornemen tot aanwijzing is ontvangen en dat het college derhalve zal overgaan tot de genoemde aanwijzing. De heer Schuyt heeft op 14 mei bij e-mail geantwoord dat PwC de aanwijzing accepteert, maar dat zij enkele zaken aan het college wil voorleggen met betrekking tot de Postregeling 2009. Reactie TNT op het voornemen Bij brief van 29 april, OPTA/AM /2009220997, heeft het college aan TNT een afschrift toegezonden van zijn brief aan PwC waarin hij aangeeft voornemens te zijn om deze voor de periode van 1 april 2009 tot 1 juni 2010 aan te wijzen als de accountant als bedoeld in de artikelen 12, eerste lid, artikel 16, eerste lid, en artikel 18, tweede lid, van de Postregeling 2009. Het college heeft TNT tot en met 8 mei 2009 de mogelijkheid geboden om op dit voornemen te reageren. In de namiddag van 14 mei 2009 heeft mw. E. Hazeleger, toezichtmedewerker van het college, bij e- mail aan de heer Aukes van TNT bericht dat het college geen reactie van TNT heeft ontvangen op het voornemen tot aanwijzing van PwC en dat het college zal overgaan tot de genoemde aanwijzing. Bij e-mail van 15 mei 2009 bericht TNT slechts één opmerking te hebben, namelijk dat de rechtspersoon die aangewezen is als verlener van de universele postdienst Koninklijke TNT Post B.V. is. Uit de Staatscourant van 6 mei 2008 blijkt dat het Ministerie van Economische Zaken de onjuiste vermelding gerectificeerd heeft in het besluit tot aanwijzing van TNT als UD-verlener. 3 Juridisch Kader Verplichtingen TNT en de onafhankelijke accountant op grond van de Postregeling Ingevolge artikel 84 van de Postwet 2009 is TNT aangewezen als verlener van de universele postdienst. 2 De Postregeling legt TNT, met ingang van 1 april 2009, onder andere de verplichtingen op om: binnen acht weken na inwerkingtreding van de Postregeling ten behoeve van de vaststelling door het college van de tarieven, bedoeld in artikel 25, vijfde lid, van de Postwet 2009, aan het college een overzicht van de daadwerkelijke kosten berekend op grond van artikel 13 van de Postregeling en de berekening van het redelijk rendement op grond van artikel 14 van die 2 Regeling van de Staatssecretaris van Economische Zaken van 22 maart 2009, nr. WJZ / 9054320, Staatscourant 2009 nr. 61 van 30 maart 2009. Gerectificeerd bij besluit van 15 april 2009, gepubliceerd in Staatscourant 2009 nr. 82 van 6 mei 2009 2
regeling over te leggen en op basis daarvan aan het college een voorstel te doen voor de door het college vast te stellen tarieven; jaarlijks voor 1 juni aan het college een rapportage te overleggen die betrekking heeft op het kalenderjaar voorafgaand aan de indiening ervan met betrekking tot de mate waarin is voldaan aan het gestelde bij en krachtens artikel 16, vijfde t/m achtste lid, van de Postwet 2009 overeenkomstig het bepaalde in de artikelen 9 en 10 van de Postregeling; de jaarlijkse rapportage vergezeld te laten gaan van een financiële verantwoording van de verlener van de universele postdienst over de activiteiten ter uitvoering van de universele postdienst overeenkomstig het gestelde in artikel 11 van de Postregeling. TNT is verplicht om de jaarlijkse rapportage vergezeld te laten gaan van een verklaring van een, door het college aan te wijzen, openbaar accountant (artikel 12, eerste lid, van de Postregeling). Op grond van artikel 12, tweede lid, van de Postregeling heeft de verklaring betrekking op de controle van de accountant van: a. de wijze van inrichting en toepassing van het kostentoerekeningsysteem, bedoeld in artikel 7; b. de vaststelling van de kosten en opbrengsten van de universele postdienst op grond van het kostentoerekeningsysteem, bedoeld in artikel 7; c. de inrichting van de boekhouding, bedoeld in artikel 8; d. het beleid ten aanzien van de dienstverleningspunten, bedoeld in artikel 9; e. de kwaliteit van de overnight service, bedoeld in artikel 10; f. de financiële verantwoording, bedoeld in artikel 11. Artikel 12, derde lid regelt dat de verklaring vergezeld gaat van het controleplan, het controleverslag van de accountant en het oordeel van de accountant over zijn controle. Het vierde lid van dit artikel regelt dat indien de in het eerste lid bedoelde accountant tevens de onafhankelijke accountant is die de in Titel 9 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek voorgeschreven accountantscontrole verricht met betrekking tot de jaarrekening en het jaarverslag van de vennootschap die de verlener van de universele postdienst is, het college een andere openbare accountant kan aanwijzen voor het verrichten van een vakgenootschappelijke toetsing van de uitvoering van de controletaken, bedoeld in het tweede lid. Het vijfde lid van dit artikel regelt dat de accountant die de vakgenootschappelijke toetsing, bedoeld in het derde lid, uitvoert als resultaat van zijn toetsing aan het college mededeelt of de verklaring, bedoeld in het tweede lid, op voldoende deugdelijke grondslag berust. Het zesde lid van dit artikel regelt dat het college een afschrift van het resultaat van de vakgenootschappelijke toetsing aan de minister zendt. Het zevende lid van dit artikel geeft aan dat indien het resultaat van de vakgenootschappelijke toetsing inhoudt dat naar het oordeel van de accountant die de vakgenootschappelijke toetsing heeft verricht, de verklaring, bedoeld in het tweede lid, niet of niet geheel op een voldoende deugdelijke grondslag berust, deze in zijn mededeling aan het college de zakelijke gronden aangeeft waarop zijn beoordeling berust, zonder dat hij daarbij melding maakt van of in bijzonderheden treedt over de inhoud van de controledossiers waarin hij ter uitvoering van zijn vakgenootschappelijke toetsing inzage heeft gehad. 3
Het achtste lid van dit artikel geeft aan dat de mededeling, bedoeld in het vierde lid, wordt gedaan binnen zes maanden na de datum waarop de verklaring, bedoeld in het tweede lid, aan het college is overgelegd. Op grond van artikel 16, eerste lid, van de Postregeling legt TNT binnen acht weken na inwerkingtreding hiervan ten behoeve van de vaststelling van de tarieven, bedoeld in artikel 25, vijfde lid, van de Postwet 2009, tevens aan het college een verklaring van een onafhankelijke, door het college aan te wijzen, accountant over. Op grond van het tweede lid van dit artikel heeft deze verklaring betrekking op de controle van de accountant op: a. de wijze van de berekening en de vaststelling van de daadwerkelijke kosten, bedoeld in artikel 13; b. de wijze van de berekening en de vaststelling van het rendement, bedoeld in artikel 14. Op grond van artikel 18, tweede lid, van de Postregeling legt TNT bij de gegevens bedoeld in het eerste lid van dat artikel, eveneens een verklaring over van een onafhankelijke, door het college aan te wijzen, accountant, die betrekking heeft op de controle van de accountant van die gegevens aan de vereisten van de artikelen 24 en 25 van de wet. Op grond van artikel 39, eerste lid, van de Postwet 2009 kan het college van een ieder de gegevens en inlichtingen verlangen die hij nodig heeft voor de juiste uitvoering van de hem bij of krachtens deze wet en de Wet Onafhankelijke post- en telecommunicatieautoriteit opgedragen taken. Het derde lid van dit artikel verplicht degene aan wie een verzoek is gedaan om gegevens en inlichtingen te verstrekken om binnen een door het college gestelde redelijke termijn alle medewerking te verlenen die deze redelijkerwijs kan vorderen bij de uitoefening van zijn bevoegdheden. 4 Overwegingen 4.1 Overwegingen aanwijzing PwC Bij besluit van 19 november 2001, OPTA/EGM/2001/203032, heeft het college de externe accountant van TNT, PwC, voor onbepaalde tijd aangewezen als de accountant belast met de controle die diende uit te monden in de verklaringen als bedoeld in de onderdelen 6.2, 6.3 en 7.5 van het toen geldende algemene richtlijnen post. Met de inwerkingtreding van de Postwet 2009 en de Postregeling 2009 is de basis voor deze aanwijzing vervallen. Het college dient in verband daarmee op korte termijn alsnog te voorzien in aanwijzing van een openbaar accountant als bedoeld in de artikelen 12 en 16 en artikel 18 van de Postregeling. Gelet op het feit dat op grond van het gestelde bij en krachtens de thans geldende Postwet 2009 een aantal verklaringen nodig is van een door het college aan te wijzen accountant, is het naar het oordeel van het college doelmatig en doeltreffend om de externe accountant van TNT, thans PwC, opnieuw aan te wijzen als de accountant belast met de controle die uitmondt in de verklaringen, bedoeld in de artikelen 12, eerste lid, 16, eerste lid, en 18, tweede lid, van de Postregeling. Nu blijkens de regeling van artikel 12, vierde lid, van de Postregeling, de wetgever bij de aan te wijzen accountant niet zonder 4
meer het oog heeft gehad op de in dat artikellid bedoeld onafhankelijke accountant, acht het college het wenselijk om de aanwijzing te doen voor een bepaalde periode. Enerzijds wordt daarmee aan PwC duidelijkheid gegeven welke werkzaamheden zij wanneer dient te verrichten, anderzijds behoudt het college daarmee de uitdrukkelijke mogelijkheid om, indien daartoe naar zijn oordeel aanleiding is, tot aanwijzing van een andere accountant over te gaan. Gelet op het feit dat op grond van het gestelde bij en krachtens de thans geldende Postwet 2009 op korte termijn een aantal verklaringen nodig is van een door het college aan te wijzen accountant, zal het college niet wachten met het nemen van het aanwijzingsbesluit totdat de vragen van PwC zijn ontvangen, besproken en beantwoord. Het college overweegt hierbij dat PwC ruim buiten de gestelde reactietermijn reageert, dat in de e-mail van de heer Schuyt geen enkele indicatie wordt gegeven betreffende inhoud de vragen en dat de vragen op 18 mei 2009 nog niet bij het college zijn ontvangen. Buiten het kader van het aanwijzingbesluit zal er gelegenheid zijn voor overleg over de vragen van PwC over de Postregeling. Het college wijst daarom PwC aan als de accountant bedoeld in de artikelen 12, eerste lid en 16, eerste lid, en artikel 18, tweede lid, van de Postregeling, voor de periode van 1 april 2009 t/m 1 juni 2010. Vóór laatstgenoemde datum zal het college tijdig een beslissing nemen betreffende de aanwijzing van de onafhankelijke accountant bedoeld in de genoemde artikelen voor de periode na 1 juni 2010. 4.2 Rechtsverhouding PwC en TNT De bij de Postregeling aan het college gegeven bevoegdheid om de onafhankelijke accountant aan te wijzen resulteert in een aanwijzing als zijnde een eenzijdige bestuursrechtelijke handeling. Als gevolg van de aanwijzing van PwC als de onafhankelijke accountant, dient de tussen TNT en PwC te sluiten overeenkomst, voor uitvoering van een door TNT te verstrekken opdracht aan PwC voor het opstellen van de desbetreffende verklaringen, in overeenstemming te zijn met het bij dit besluit bepaalde. Gezien de rechtsverhouding die ontstaat tussen PwC en TNT dienen zaken als nakoming, aansprakelijkheid en geheimhouding in die verhouding geregeld te worden. Immers, PwC stelt de verklaringen op die TNT aan het college dient te overleggen. De eenzijdige bestuursrechtelijke handeling, het aanwijzen van PwC door het college, roept daarentegen niet een dergelijke rechtsverhouding tussen PwC en het college in het leven. De bepalingen die, onder andere op basis van het Burgerlijk Wetboek, van toepassing zijn op overeenkomsten en de algemene voorwaarden van PwC gelden mitsdien niet tussen het college en PwC ter zake van de onderhavige aanwijzing. 4.3 Aan de aanwijzing verbonden voorwaarde Aan de aanwijzing van PwC verbindt het college de volgende voorwaarde. Het college heeft op grond van artikel 12, vierde lid van de Postregeling de bevoegdheid om de werkzaamheden van PwC, 5
waarop zij haar verklaringen baseert, door een andere openbare accountant (hierna: de reviewaccountant) te laten beoordelen. Om te kunnen beoordelen of de verklaring, bedoeld in het tweede lid van artikel 12, op voldoende deugdelijke grondslag berust, dient PwC het de review-accountant mogelijk te maken om te bepalen op welke wijze PwC tot een zelfstandig oordeel betreffende de verklaring heeft kunnen komen. Bijvoorbeeld door vertrouwelijke inzage te geven in alle dossiers waarop de verklaringen van PwC ten aanzien van de jaarlijkse rapportage zijn gebaseerd. 4.4 Mogelijkheid wijziging aanwijzingsbesluit Het college behoudt zich het recht voor dit aanwijzingsbesluit te wijzigen indien verandering in de relevante postregelgeving dan wel jurisprudentie hem daartoe aanleiding geeft. 5 Het college wijst PwC aan als de accountant bedoeld in de artikelen 12, eerste lid, 16, eerste lid, en in artikel 18, tweede lid, van de Postregeling voor de periode van 1 april 2009 tot 1 juni 2010. PwC dient bij de uitvoering van haar controlewerkzaamheden al hetgeen het college in het onderhavige besluit heeft gesteld in acht te nemen. HET COLLEGE VAN DE ONAFHANKELIJKE POST EN TELECOMMUNICATIE AUTORITEIT, namens het college, mr. C.A. Fonteijn, voorzitter Belanghebbenden die zich met dit besluit niet kunnen verenigen, kunnen binnen zes weken na de dag waarop dit besluit is bekendgemaakt bezwaar maken bij het College van de OPTA. Het postadres is: College van de OPTA, Postbus 90420, 2509 LK Den Haag. Het bezwaarschrift moet zijn ondertekend en moet ten minste de naam en het adres van de indiener, de dagtekening en een omschrijving van het besluit waartegen het bezwaar is gericht bevatten. Voorts moet het bezwaarschrift de gronden van het bezwaar bevatten. Het college wijst u op de mogelijkheid die de Algemene wet bestuursrecht de indiener van een bezwaarschrift biedt, om in dat geschrift het college te verzoeken de bezwaarschriftenfase over te slaan. Indien het college uw verzoek inwilligt, zal uw bezwaarschrift worden doorgezonden naar de rechtbank en daar als beroepschrift worden behandeld. De procedure kan daardoor worden verkort. Indien het college uw verzoek niet inwilligt, staat tegen deze beslissing geen beroep open en zal uw bezwaarschrift door het college worden behandeld. 6
7