1. Voorwoord Peppie s Zorg stelt zeer hoge eisen aan; gastouders, de uitvoering van de opvang, en de opvanglocatie. Gastouders behoren als tijdelijk vervangende ouders te dienen tijdens de opvang. Daarom besteedt Peppie s Zorg veel aandacht aan de kwaliteit van de opvang door middel van onder andere; pedagogische toetsing, evaluatiegesprekken, informatiebijeenkomsten voor vraag- en gastouders en de aanlevering van verschillende informatieboeken bij inschrijving. Peppie's zorg organiseert gastouderopvang, waarbij vraag- en gastouders volledig getoetst en begeleidt worden. Ook worden nieuwe ontwikkelingen in de gastouderopvang zo snel mogelijk schriftelijk doorgegeven aan de vraag- en gastouders. Om kwalitatief goede gastouderopvang tot stand te brengen is een goed onderbouwend pedagogisch beleidsplan noodzakelijk en om die reden heeft Peppie s Zorg dit pedagogisch beleidsplan ontwikkeld. Wij hopen dat dit beleid de ouders en gastouders als leidraad houvast biedt en dat het ertoe bijdraagt dat ouders hun kind(eren) met een gerust hart kunnen toevertrouwen aan het gastoudergezin. Met vriendelijke groet, Houder Dhr. D. Pierre Ijsebaert 1
2. Functie van gastouderbureau Peppie s zorg Peppie's zorg bemiddelt tussen ouders die opvang voor hun kind zoeken en gastouders die kinderen willen opvangen. Het gastouderbureau heeft een maximum aantal (opvang)kinderen per gastouder vastgesteld die tegelijkertijd opgevangen mogen worden volgens de Wet kinderopvang. Dit maximum aantal kinderen bedraagt; 6 inclusief eigen kinderen die meetellen tot 10 jaar. De gastouder kan maximaal 6 kinderen van 0-13 jaar opvangen (inclusief eigen kinderen tot 10 jaar). Er mogen maximaal vier kinderen van 0 tot 2 jaar tegelijk aanwezig zijn, waarvan maximaal twee kinderen van 0 jaar. Dit is ook weer inclusief uw eigen kinderen van deze leeftijd. De opvang mag plaatsvinden op één of twee locaties in het huis van de gastouder of ouder. 3. Werkwijze gastouderbureau Peppie s zorg Via Gastouderbureau Peppie's zorg kunnen ouders op verschillende manieren een gastouder vinden die aan hun wensen voldoen. Ze kunnen zelf een gastouder aandragen of ze kunnen Peppie's zorg vragen om voor hen naar een gastouder op zoek te gaan. In alle gevallen worden de gastouders volgens vaste normen door Peppie s zorg gescreend. (zie selectie voorwaarden pag. 2) Dit betreft praktische zaken zoals veiligheid hygiëne en voldoende slaap en speelruimte. Verder wordt er aandacht besteed aan opvoedingsideeën, motivatie en sfeer. Als vraag -en gastouder met de opvang willen starten wordt een overeenkomst opgesteld, waarin de afspraken tussen partijen worden vastgelegd. Hierbij vindt volgens de wet kinderopvang een risico en veiligheid plaats in de opvangwoning, deze zal jaarlijks worden uitgevoerd. 4. Pedagogische visie van Peppie s zorg Gastouderbureau Peppie's zorg gaat ervan uit dat zowel de aangeboren aanleg als de omgeving met elkaar de richting bepalen waarin het kind zich ontwikkelt. De omgeving van het kind bestaat uit onder meer het gezin,de school en de Vriendjes en de overige personen waarmee het kind dagelijks of regelmatig in contact komt. De taak van gastouders is zorgen voor warmte en geborgenheid. Dit kan de gastouder bereiken door het kind zich deel te laten voelen van het gezin en rekening te houden met de wensen en behoeften van het kind. Dit kan worden afgeleidt van het gedrag van het kind en adviezen die de ouder meegeeft. Ook geven ze de kinderen de gelegenheid om zich te kunnen ontplooien door ze te stimuleren bij activiteiten die zij nog niet of nauwelijks zelfstandig kunnen uitvoeren. Ook moet de gastouder het kind stimuleren om sociale vaardigheden aan te leren / verbeteren. De gastouder heeft persoonlijke aandacht voor het kind en moet in staat zijn om signalen op te vangen die het kind afgeeft en hier zo goed mogelijk op in spelen. Gastouderbureau Peppie's zorg stelt zich als doel om binnen gastoudergezinnen een hygiënische, veilige en vertrouwde omgeving te vinden, waarin kinderen kunnen opgroeien tot zelfstandige evenwichtige mensen met respect voor anderen en zichzelf. Het pedagogisch beleid, leidt tot een aantal uitgangspunten die gelden voor de opvang in gastoudergezinnen via Gastouderbureau Peppie's zorg. 2
5. Vereiste deskundigheid van de gastouder Men hoeft geen specifieke opleiding te hebben m.b.t. het opvoeden van kinderen maar ervaring daarin is wel belangrijk, dit kan zijn met het opvoeden van eigen kinderen dan wel werkervaring met kinderen. Hierbij word wel verwacht dat de gastouder een diploma en of ervaringscertificaat behaalt. De deskundigheid komt naar voren in vaardigheden (EVC certificaat) waarover een gastouder beschikt of geleidelijk over dient te beschikken. Ook is het een vereiste om als gastouder op te kunnen treden als eerstehulpverlener indien het kind bij een ongeval betrokken raakt. Hiervoor moet de gastouder in het bezit zijn van een Oranje Kruis, NIKTA of NedCert EHBO certificaat. Peppie s Zorg biedt verschillende cursussen aan waaronder ook EHBO cursussen. Belangrijk is dat de gastouder rekening houdt dat kinderen bepaalde acties en gewoonten die de gastouder uitvoert/aanhoudt ongeacht of deze de juiste zijn en dus zich ervan bewust moet zijn welke hij/zij uitvoert in bijzijn van het kind. In hoeverre de gastouder rekening houdt zal worden getoetst met de pedagogische toetsingslijst deze wordt uiteraard uitgevoerd voordat de gastouder werkzaamheden uit zal voeren via Peppie s Zorg. 6. Selectie voorwaarden gastouders Aangezien een gastouder een erg hoog verantwoordelijkheidsgevoel moet hebben is niet iedereen geschikt voor deze taak Vandaar dat wij een aantal voorwaarden hanteren om een indruk te kunnen krijgen of de persoon geschikt is om gastouder te zijn. De voorwaarden worden hieronder genoemd: 1. Over pedagogische vaardigheden beschikken (de gastouder moet zich kunnen verplaatsen in het kind en kunnen denken vanuit het gezichtspunt van het kind. 2. Verantwoordelijkheidsgevoel hebben. 3. Kunnen inspelen op het ontwikkelingsniveau van het kind. 4. Bereid zijn veiligheid in het huis te waarborgen(bijv. traphekje, stopcontacten beveiligers) 5. Gezellige en warme sfeer kunnen creëren. 6. Grenzen en structuur kunnen bieden aan kinderen. 7. Kunnen overleggen met vraagouders en hiertoe zelf het initiatief kunnen nemen. 8. Over een open houding te beschikken ten opzichte van vraagouders en het gastouderbureau. 9. Bereid zijn een aansprakelijkheids -en ongevallen verzekering af te sluiten. 10. Bereid te zijn om het gastouderbureau in te lichten over het verloop van de opvang. 11. In staat zijn om een verklaring omtrent gedrag (VOG) in te leveren,waaruit blijkt dat er geen bezwaren zijn om als gastouder te werken. 12. Ervaring hebben met kinderen. 13. Motivatie m.b.t. de gastouderrol kenbaar kunnen maken aan het gastouderbureau. Op grond van deze voorwaarden krijgt het gastouderbureau een totale indruk en word een besluit genomen over het al dan niet inschrijven van een gastouder. 3
7. Pedagogisch beleid 7.1 Wat houdt een pedagogisch beleid in? Het pedagogisch beleid geeft aan hoe word omgegaan met kinderen en hoe de opvoeding van kinderen tot stand moet worden gebracht met daarbij oog voor het kind als individu. De vier belangrijkste stromingen worden hier beschreven: 7. 2 Emotionele veiligheid (1) Kinderen die bij een gastouder opgevangen worden maken, tijdens de opvanguren, onderdeel uit van haar gezin met als doel dat het kind zich ook deel van het gezin voelt. In deze periode levert de gastouder een bijdrage aan de verzorging, opvoeding en ontwikkeling van het kind. De gastouder zal daarbij aansluiten op haar eigen opvoedingspatronen en oog hebben voor de opvoedingspatronen vanuit het thuismilieu van het kind. De gastouder onderneemt met het kind die activiteiten die deel uit maken van de dagelijkse routine, zoals het huishouden, boodschappen doen, in de tuin werken etc. Daarnaast moet er voldoende tijd, ruimte en mogelijkheden worden geboden voor het kind om lekker te spelen. Om een hechte vertrouwensband op te kunnen bouwen tussen kind en gastouder is regelmatig contact belangrijk, afgestemd op de behoefte van het kind. Het ene kind heeft meer behoefte aan aandacht dan de ander en een bekwaam gastouder kan dit opmerken aan het gedrag van het kind. Het gastouderbureau geeft / adviseert daarom aan zowel ouder als gastouder, een minimum aantal opvanguren per week en een gewenningsperiode afhankelijk van de leeftijd van het kind, zodat het kind genoeg tijd en ruimte wordt geboden om te wennen aan een nieuwe omgeving. Een baby heeft bijvoorbeeld minder tijd nodig om gewend te raken aan de nieuwe gastouder dan een kind van 7 jaar. De gastouder wil de vertrouwen van het kind winnen door het aandacht te geven. Aandacht geven door met het kind te praten, te spelen, te steunen in de ontwikkeling en in te gaan op het gedrag van het kind bij zowel positief als negatief gedrag. De gastouder moet het kind het gevoel geven dat het vrij is om emoties te uiten en zichzelf te zijn zonder daarop afgerekend te worden. Hierbij worden de volgende voorbeelden weergegeven om de kinderen van emotionele veiligheid te voorzien. Het kind krijgt bovendien voldoende aandacht op het gebied van lichamelijke, sociaalemotionele en verstandelijke (cognitieve) ontwikkeling, maar moet ook leren om de aandacht te delen als er nog andere kinderen in het gastgezin zijn. De gastouder leert het kind spelenderwijs zijn weg hierin vinden. Wij troosten het kind als het verdrietig is bij het afscheid nemen van zijn ouders door het op schoot te nemen en rustig te praten. Met kinderen die aangeven dat ze niet op schoot genomen willen worden, houden we contact door rustig te praten en bij hen in de buurt te blijven. Het gevoel van veiligheid en vertrouwen wordt versterkt door vaste regels, regelmaat en gewoontes te hanteren. Het kind weet waar het aan toe is en wat hem te wachten staat. Het samen lezen van een boekje voor het kind gaat slapen, als schoolkinderen thuiskomen van school samen iets te drinken. Het kind krijgt een gevoel van erbij te horen door het eigen spulletjes te geven bijvoorbeeld: een eigen bord, een eigen beker, een eigen bed, eigen speelgoed en een eigen speelplek Een gevoel van veiligheid heeft ook te maken met het vertrouwen van het kind in de volwassenen dat deze hem zullen beschermen tegen gevaren. Zowel fysiek als emotioneel. 4
Wanneer de kinderen in de speeltuin zijn en er een kind boven in het klimrek zit dat er niet meer uit durft te klimmen dan stellen wij het gerust met praten. Met wat extra hulp en aanmoediging zoals: zet hier je been maar neer, helpen wij het kind naar beneden. Overmoedige kinderen houden wij extra in de gaten. In de benadering van de kinderen staan een aantal uitgangspunten voorop: Wij vinden het belangrijk dat kinderen zich geborgen voelen en dat hen een gevoel van vertrouwen wordt meegegeven, zodat zij vanuit een veilige basis kunnen opgroeien. Veilig Voelen is de belangrijkste voorwaarde voor een natuurlijke ontwikkeling. Het veilig mogen voelen wat je voelt zonder veroordeling van de omgeving maakt dat een kind en een volwassene open kunnen kijken naar de situatie. Het kind kan zijn gevoel volgen, waardoor naar buiten komt wat er in hem / haar leeft. Deze weg is de snelste ontwikkelingsweg voor innerlijke processen. Veilig voelen (of het werken aan autonomie en relatie) is voorwaarde om je competent te voelen. Kinderen voelen zich veilig als ze mogen zijn wie ze zijn, als er duidelijkheid is over wat er wel en niet van hen verwacht wordt en als de volwassenen duidelijk zijn in waar ze staan. De gastouders behoren hun taak als begeleider op zich nemen. Dat betekent dat zij actief werken aan de relatie. Dit is dus een voorwaarde voor veilig voelen. Kinderen voelen zich veilig als hun spel en hun keuzes serieus genomen worden, als ze zichzelf mogen ontdekken en als ze invloed hebben op dat wat hen aan gaat. Waar kinderen zich gezien, gehoord en begrepen voelen gaan ze anderen zien, horen en begrijpen. Ze gaan hun omgeving op een positieve manier vorm geven. Ouder en gastouder maken afspraken over de verzorging, zodat het kind net dat stukje vertrouwde thuisgevoel meekrijgt. Als er tussen ouder en gastouder goede en duidelijke afspraken worden gemaakt zijn ritmen en gewoonten van thuis en bij de gastouder op elkaar afgestemd, dat het makkelijker maakt voor het kind om zich dagelijks in verschillende omgevingen te bevinden. Voeding: Hoe vaak, welke voeding, wel of geen slaap. Zindelijkheid: Hoe vaak verschonen, wanneer begint de zindelijkheidstraining. Slapen: Waar, wanneer, slaapritueel, zorg voor voldoende rust bij oudere kinderen, ieder kind zijn eigen bed. Ziekte: Wat doet de gastouder als haar oppaskind ziek wordt. Hygiëne: handen wassen na toiletgebruik en buitenactiviteiten, speelgoed schoon houden, vermijden contact met ontlasting/urine, afdekken van blaasjes/wondjes, gebruiken schoon washandje, reservekleding, neus snuiten, tanden poetsen.. 7.3 Normen en waarden overbrengen Normen en waarden spelen een belangrijke rol bij opvoeding, maar verschillen echter van mens tot mens. Het is dus belangrijk dat ouder en gastouder de door hun gewaardeerde normen en waarden op elkaar afstemmen en deze bespreekbaar maken. Belangrijke onderwerpen hierbij zijn o.a. Godsdienst, taal, het respect naar elkaar en anderen en bij sommige culturen speelt zelfs bepaalde voeding een grote rol. Peppie s Zorg wil graag als bemiddelaar dat ouder en gastouder elkaar zo goed mogelijk kunnen aanvullen en ondersteunen, zodat het kind verzekerd is van een stabiele en vertrouwde omgeving. Bij zowel ouder als gastouder worden er kennismakingsgesprekken afgenomen waarin specifieke vragen worden gesteld die de normen en waarden van iedere partij naar voren brengen. Zo is het mogelijk succesvolle koppels samen te stellen die zelfs resulteren in langdurige vriendschappen. Wel wordt er van de ouder verwacht dat deze alleen vraagt van de gastouder wat haalbaar en verantwoord is voor het kind. 5
De moeder van Jan (8) heeft met de gastouder afgesproken dat Jan zelf mag bepalen hoe lang en wanneer hij wil computeren. De gastouder merkt dat Jan geen aandacht meer toont voor andere activiteiten en alleen maar binnen zit en wil computeren. De gastouder besluit om in overleg te gaan met de ouder om Jan toch een limiet te geven zodat hij ook tijd heeft om zich te ontwikkelen op andere gebieden. Gastouders moeten in de omgang met kinderen hen serieus nemen, rekening houden met hun gevoelens, behoeften en luisteren naar hun ideeën. Dit willen ze bereiken door zich open te stellen voor het kind: te ontdekken wie dit kind is, door aandacht te geven, te luisteren en te observeren. Kinderen moeten leren emoties te uiten, zodat ze beter verwerkt kunnen worden. De gastouder laat merken dat huilen, zeggen dat je boos bent of eens heerlijk lachen een opgelucht gevoel kunnen geven. De gastouder leert het kind emoties te uiten zonder anderen te kwetsen. De omgang met kinderen kan bepaald worden door hen met respect te behandelen en hen te zien als individu en hen ook zo te behandelen. Het is belangrijk dat kinderen serieus genomen worden, als zij signalen afgeven zou dat in de ogen van een volwassene grappig kunnen lijken, maar wordt misschien heel serieus bedoelt door het kind. Een kind vertelt ons iets over wat op school gebeurd is. Hij gebruikt niet de juiste woorden en andere kinderen lachen hem daarom uit. Wij proberen door het aangeven van het juiste woord het kind te helpen en lachen niet mee met de kinderen. Als de gastouder bemerkt dat zij zelf iets verkeerd heeft gezegd, een situatie verkeerd heeft ingeschat of een foute beslissing heeft genomen biedt zij de kinderen hun excuses aan. Zij wil hen laten zien, dat zij hen respecteert en rekening houdt met hun gevoelens en hun mening. Wanneer een baby huilt laat je merken dat je er bent door het kind op te nemen en te zeggen: ben jij zo verdrietig. Het kind troosten door het te wiegen en zachtjes toe te spreken. Een schoolkind komt blij thuis, omdat het is uitgenodigd voor een feestje. Je laat merken dat je meeleeft door vragen te stellen over de details en enthousiasme te tonen door te zeggen hoe fijn je het zelf vindt dat het kind is uitgenodigd. Een kind dat bang is voor onweer leer je omgaan met zijn angst door met het kind te praten over het verschijnsel, het af te leiden en in de buurt van het kind te blijven. In het contact met de kinderen betekent dit onder meer dat de gastouder in het contact met de kinderen laat blijken dat zij de kinderen serieus neemt door met de kinderen te praten en niet, in hun bijzijn, over de kinderen. Ook bij onderlinge gesprekken tussen volwassenen wordt rekening gehouden met de aanwezigheid van de kinderen. Dit betreft non-verbaal gedrag zoals gezichtsuitdrukking en lichaamshouding en verbaal gedrag zoals; beleefd en niet grof taalgebruik, niet oordelend of veroordelend spreken over anderen, letten op inhoud van onderlinge gesprekken. Respect leren hebben voor anderen betekent voor ons, dat wij kinderen normen en waarden van anderen willen leren kennen en accepteren. De gastouder is zich er hierbij van bewust dat de normen en waarden die zij zelf hanteert, niet voor iedereen gelden. 6
Door zelf respectvol om te gaan met anderen geeft de gastouder een voorbeeld aan de kinderen. In het gastgezin zullen kinderen zich bewust worden en vertrouwd raken met het verschil in normen en waarden. Thuis mag het kind bijvoorbeeld wel televisie na schooltijd kijken en in het gastgezin worden er na school spelletjes gedaan. Ieder kind is uniek en vraagt daarom een eigen benadering. In de regelmaat van het programma wordt flexibel omgegaan met specifieke wensen en behoeftes van ieder kind. Normen en waarden spelen een rol in de opvoeding,verbaal en non verbaal laten mensen blijken wat ze vinden. Bijvoorbeeld op het gebied van godsdienst,omgaan met vriendschappen en conflicten, taalgebruik en respect hebben. 7.4 Persoonlijke competentie Met het begrip persoonlijke competentie worden de brede persoonskenmerken zoals zelfstandigheid en zelfvertrouwen, flexibiliteit en creativiteit bedoelt. Dit stelt een kind in staat om allerlei typen problemen adequaat aan te pakken en zich goed aan te passen aan veranderende omstandigheden. De gastouder moet de zelfstandigheid van kinderen zoveel mogelijk aanmoedigen. Kinderen vinden het leuk om dingen zelf te doen. Iets wat lukt, geeft hun zelfvertrouwen en zorgt ervoor dat ze zelf initiatieven gaan nemen. De gastouder begeleidt het kind naar zelfstandigheid. Bij het steeds zelfstandiger worden gaat het er om dat het kind zelfvertrouwen krijgt. Het kind ontwikkelt een goed gevoel voor eigenwaarde wanneer het wordt gewaardeerd, gerespecteerd en uitdagingen overwint. De gastouder is blij met kleine vorderingen en overwinningen en waardeert de resultaten expliciet. De gastouder ondersteunt het ontwikkelen van zelfvertrouwen door het kind zoveel mogelijk zelf te laten doen en daagt het kind uit een volgende stap te zetten. Belangrijk is voor ogen te houden, dat kinderen vaak meer kunnen dan volwassenen denken. Het bijzondere van een kind is dat het net even anders is als andere kinderen. Wij vinden het vanzelfsprekend dat recht wordt gedaan aan de eigenheid van het kind. Een kind krijgt eigenwaarde, als het als zelfstandig individu met zijn emoties, lichamelijke en geestelijke mogelijkheden wordt gewaardeerd en gerespecteerd. De gastouder waardeert het kind zoals het is en geeft uiting aan deze waardering. Elk kind heeft zijn eigen tempo en ontwikkelt zich op het ene gebied sterker, op het andere gebied minder sterk. Dit maakt ieder mens verschillend en uniek. De gastouder besteedt op persoonlijke wijze aandacht aan de ontwikkeling van het kind. Veel gebeurt spontaan en intuïtief. Maar aan sommige zaken moet meer of speciaal aandacht worden besteed; Peppie s Zorg verwacht van haar gastouders dat zij kennis en ervaring hebben met de verschillende ontwikkelingsfasen. De gastouder begeleidt, stimuleert en volgt het kind in zijn ontwikkeling. De gastouder past de eisen aan. Aan het kind, aan de leeftijd en persoonlijkheid van het kind. Ook signaleert de gastouder bepaalde aspecten van de ontwikkeling. De gastouder evalueert en spreekt regelmatig met de ouder over de behoefte en ontwikkeling van het kind en beiden stemmen handelingswijzen met elkaar af. Op verzoek van en in overleg met de ouders heeft de gastouder ook een sturende functie. Bij de lichamelijke ontwikkeling van het kind houdt de gastouder zorgvuldig in het oog hoe ver hij/ zij is gevorderd. Het kind krijgt voldoende ruimte om te kunnen klauteren, kruipen en springen. Ook het speelgoed dat de gastouder zelf in huis heeft of dat de ouders aan de gastouder ter beschikking stellen, is op de ontwikkeling en ontplooiing van de lichamelijke mogelijkheden van het kind afgestemd. Aan de cognitieve ontwikkeling van het kind besteedt de gastouder op allerlei manieren actief aandacht. Onder cognitieve ontwikkeling valt alles waarbij het hersenwerk op de proef wordt gesteld. Door in te gaan op vragen van het kind en uitleg te geven over wat kinderen zien en meemaken. De 7
taalontwikkeling van het kind wordt in sterke mate bevorderd door met het kind te praten, te lezen, plaatjes te kijken en te zingen. Onder cognitieve ontwikkeling wordt ook inzicht en begrip verstaan. Inzicht en begrip worden gestimuleerd door bijvoorbeeld het bouwen met blokkendozen en het spelen met vormen en kleuren. Het is belangrijk dat de creativiteit en fantasie van het kind tot hun recht komen. Met verf, papier, potloden en plaksel maken kinderen de wereld nog mooier. Creativiteit is ook een manier om oplossingen voor een probleem te kunnen verzinnen. Creativiteit van kinderen kent geen grenzen. De gastouder stimuleert het kind tot een actieve en zelfstandige houding en biedt voldoende activiteiten aan die passen bij de leeftijd, aard en ontwikkeling van het kind. Hij/ zij biedt verschillende activiteiten aan, die ook ruimte voor eigen invulling door het kind open laten en verschillende stappen in de ontwikkeling ondersteunen. Meestal komen in de omgang en het spel met een kind meerdere aspecten van de ontwikkeling tegelijkertijd aan bod. In het voorgaande is al aangegeven dat het kind gewoon in het gezin van de gastouder meedraait. Vraagouders kiezen bewust voor de opvang van hun kind in huiselijke kring. De activiteiten die ondernomen worden liggen dan ook in verlengde van de dagelijkse gang van zaken. Vanzelfsprekend zijn de activiteiten wel aangepast aan de aanwezigheid van een gastkind. Bijvoorbeeld uitgebreid winkelen of lang familiebezoek worden niet op een opvangdag gepland. Uitstapjes en andere activiteiten buiten de dagelijkse routine worden alleen in overleg met de vraagouder gemaakt. Kinderen worden niet de gehele dag bezig gehouden. Er is op gezette tijden aandacht voor het spelen met de kinderen maar de kinderen leren ook dat er momenten zijn dat zij zich zelf moeten vermaken. Kinderen moeten dan ook zelf speelgoed kunnen pakken en zelf de activiteit kunnen kiezen. Verder zal de gastouder regelmatig activiteiten aanbieden om gezamenlijk te ondernemen zoals bijvoorbeeld: gezelschapspelletjes, knutselactiviteiten,voorlezen, koekjes bakken. Ook buiten spelen is een belangrijke activiteit. De mate waarin het kind zelfstandig buiten kan spelen is afhankelijk van de leeftijd van het kind en de afspraken die daar met de ouder over worden gemaakt. Bij de opvang van schoolkinderen is het belangrijk dat de tijd na school gezien wordt als vrije tijd. Kinderen moeten de ruimte krijgen zich na een lange schooldag te ontspannen. Hiermee stimuleert de gastouder kinderen om te gaan met hun eigen mogelijkheden. Er zijn kinderen die na een schooldag niets willen doen. Ook hiervoor is ruimte zolang anderen niet gestoord worden en de gastouder het idee hebben dat een kind zich verder wel op z'n gemak voelt. Kinderen hebben een natuurlijke drang om dingen zelf te willen doen. Het is onze taak om kinderen te stimuleren en aan te moedigen zelfstandig deel te nemen aan activiteiten. De gastouder probeert de mogelijkheden van kinderen niet te onderschatten en probeert het geduld op te brengen om hen ervaringen op te laten doen. Daarbij gaat aandacht vooral uit naar wat kinderen al kunnen en wordt niet de nadruk gelegd op hetgeen zij nog niet beheersen. Een positieve waardering bij het uitvoeren van een taak, door middel van een compliment of een bedankje, stimuleert de zelfstandigheid en de zelfredzaamheid van het kind. Wij stimuleren een baby zelf te eten door het brood in stukjes te snijden en het kind dan zelf met de hand het brood te laten eten. Een peuter kunnen we stimuleren zichzelf aan te kleden door hem de gelegenheid te geven dit ook daadwerkelijk te doen. Als het hem lukt zijn hemd aan te doen dan laten de gastouder merken dat het kind het goed heeft geprobeerd door het te prijzen, ook al zit het niet helemaal goed, bijvoorbeeld achterste voren. Een peuter stimuleren wij bij het zindelijk worden als het kind aangeeft dat het hier belangstelling voor heeft. Wij kunnen het dan regelmatig op het toilet of het potje zetten. 8
Als wij kinderen activiteiten als knutselen, kleien, toneelspelen enz. aanbieden laten wij hen zoveel mogelijk hun eigen gang gaan en laten we ze zelf dingen bedenken. Marieke (4 jaar) mag vandaag de melk in de bekers schenken. Zij doet er zichtbaar veel moeite voor om niet te morsen. Als het gelukt is, geven we haar een complimentje door bijv. te zeggen. Wat kan jij dat al goed De kinderen bouwen allerlei soorten hutten. Hier gebruiken ze kleden, meubels, blokken of dozen voor. Tot grote wanhoop van de kinderen stort de hut bij iedere beweging in. Wij helpen de hut steviger te maken zodat het spel verder kan gaan. Wij menen dat het stimuleren van de zelfstandigheid een stimulerende werking heeft op het kind. Wij stimuleren kinderen tot het maken van eigen keuzen en spreken waardering uit als een kind initiatief toont. Wij zoeken een middenweg tussen zelfstandigheid en afhankelijkheid. Als het kind iets nog niet kan geven wij het ruim de tijd en nemen het niet gehaast uit handen. Dit zou het kind demotiveren en belemmeren op zijn ontdekkingsreis. Jonge kinderen moeten soms gestimuleerd worden, ze zijn soms moe of hebben geen zin zelf hun jas aan te doen. Afhankelijk van het kind en de situatie zoeken wij een evenwicht tussen zelfstandigheid en afhankelijkheid. Peuters laten we zelf keuzes maken: Wil je pindakaas of worst op je boterham?, Gaan we zingen of zal ik een verhaal vertellen?. Wij beperken de keuze tot 2, hooguit 3 mogelijkheden. Bij schoolkinderen wordt in overleg met het kind en de ouders gekeken in hoeverre het kind een aantal zaken zelfstandig kan. Kan het kind bijvoorbeeld zelfstandig van school naar de gastouder of moet het worden opgehaald. Mag een kind bij een vriendje of vriendinnetje spelen. Wanneer afspraken niet nagekomen worden geven we steeds aan waarom iets niet kan of mag. Dit geeft kinderen houvast en biedt hen veiligheid. Volhardt een kind in het ongewenste gedrag dan zal de gastouder moeten ingrijpen. In het ergste geval wordt het kind even apart gezet. Apart betekent voor jonge kinderen: buiten de activiteit van dat moment geplaatst worden, waarbij het wel in dezelfde ruimte blijft. even op een stoeltje elders in de ruimte, of even aan tafel als er op de grond gespeeld wordt. Het is belangrijk om duidelijke grenzen aan te geven en die met de vraagouders en de kinderen in het gezin (eigen kinderen en de gastkinderen, afhankelijk van de leeftijd) te bespreken. Als de kinderen vanuit school binnen komen kan er gezamenlijk wat gedronken en gegeten worden. Dit is een moment van rust waar kinderen de kans krijgen te vertellen wat ze zoal beleefd hebben. Kinderen worden gestimuleerd naar elkaar te luisteren. Een kind ervaart vanzelf dat als er meer kinderen zijn, de aandacht soms gedeeld moet worden en dat het niet altijd kan doen, wat het op dat moment wil doen. Er kunnen maar een paar kinderen tegelijk met de computer spelen. De gastouder kan de andere kinderen een alternatief aanbieden totdat zij zelf aan de beurt zijn. Oudere kinderen worden gestimuleerd jongere kinderen te helpen met bijvoorbeeld het maken van een moeilijke puzzel. 9
7.5 Sociale competentie Het begrip sociale competentie omvat een scala aan sociale kennis en vaardigheden, bijvoorbeeld het zich in anderen kunnen verplaatsen, kunnen communiceren, samenwerken, anderen helpen, conflicten voorkomen en oplossen, het ontwikkelen van sociale verantwoordelijkheid. Het samenzijn met een gastouder en eventuele andere kinderen of gezinsleden bevordert de ontwikkeling van relaties. In een vertrouwde omgeving kunnen kinderen gevoelens van verbondenheid en sociale verantwoordelijkheid ontwikkelen. De interactie met anderen, het deel zijn van een gastgezin biedt kinderen een leeromgeving voor het opdoen van sociale competenties. Het geeft aan kinderen kansen om zich te ontwikkelen tot personen die goed functioneren in de samenleving. Gastouders benutten de opvang als sociale leeromgeving van een kind. De kinderen leren o.a. samenspelen, naar elkaar luisteren, op elkaar wachten, elkaar troosten, samen plezier maken, samen opruimen. Maar ook deel van een groep te zijn : Kleinste of grootste/ oudste zijn, incasseren, accepteren, conflicten aangaan en oplossen. De gastouder begeleidt, volgt en beïnvloedt het kind in zijn sociale en emotionele groei. De gastouder ondersteunt het kind bij het verwerken van gevoelens en begeleidt het kind bij emoties zoals verdriet, boosheid, angst en vreugde. Daarbij heeft de gastouder een actieve rol. Zo krijgt het kind aandacht als het verdrietig is en wordt zijn vreugde gedeeld. De gastouder corrigeert volgens afspraak met de ouders. De gastouder blijft rustig en handelt consequent en op een herkenbare en duidelijke manier in een bepaalde situatie. De gastouder gebruikt nooit lichamelijke straffen dan wel verbaal geweld. Respect voor elkaars mening en wederzijds vertrouwen spelen hierbij een belangrijke rol. De kinderen worden op een positieve manier benaderd. De nadruk wordt gelegd op het goede/ gewenste gedrag van het kind. Hij krijgt daarvoor regelmatig complimentjes. Dit heeft een positief effect op het zelfbeeld en het zelfvertrouwen van het kind. Daarnaast moeten gastouders zich er bewust van zijn dat kinderen het gedrag van volwassenen imiteren. Gastouders geven dan ook het goede voorbeeld. De gastouder heeft oog voor het individuele van elk kind maar is ook verantwoordelijk voor het begeleiden van de kinderen binnen het groepsproces. Daarbij stelt de gastouder heldere regels en schept de voorwaarden waarbinnen kinderen positieve ervaringen op kunnen doen en zich optimaal kunnen ontplooien. In het gezin van de gastouder zal het kind in veel gevallen te maken hebben met meer kinderen dan in het gezin waartoe het behoort. Veel gastouders hebben een eigen gezin met kinderen en/of eventueel nog andere gastkinderen. In dit opzicht is de opvang ondanks de huiselijke kring te vergelijken met (kleinschalige) groepsopvang. Kinderen moeten leren zich in een groep staande te houden. Dit geldt zowel voor de eigen kinderen van de gastouder als het gastkind. Jongere kinderen spiegelen zich qua gedrag aan zowel leeftijdgenootjes als oudere kinderen. De oudere kinderen kunnen een voorbeeld functie vervullen. Naar mate de kinderen ouder worden kunnen ze meer en complexere taken uitvoeren. Hierdoor kunnen ze de jongere kinderen helpen. De oudere kinderen doen voor hoe zij zelf hun jas aan kunnen doen, hoe er opgeruimd wordt en welk speelgoed er is. Het kind leert dat iedereen bepaalde dingen moet leren. Hij is niet de enige die bepaalde vaardigheden nog niet kan. Samen oefenen werkt stimulerend. De kinderen kunnen bijvoorbeeld samen helpen de tafel dekken. Het is belangrijk om gelegenheid tot interactie te bieden. Dat kan door in elkaars nabijheid te spelen, gezamenlijk te eten, met de kinderen een gezelschapsspel doen, voorlezen etc. Het gastgezin wordt gezien als sociale leeromgeving. Het kind wordt gestimuleerd om eigen grenzen aan te geven. Als een kind iets doet wat een ander kind niet prettig vindt en dat kind komt huilend naar de gastouder toe, zal de gastouder het kind stimuleren tegen het andere kind te zeggen dat hij het niet leuk vindt wat dat kind gedaan heeft. 10
Kinderen leren te wachten op hun beurt, naar elkaar te luisteren, delen, samen opruimen, conflicten oplossen en samen plezier hebben, etc. Zien spelen doet spelen; kinderen leren van anderen diverse toepassingen van speelmateriaal, speelomgeving etc. De gastouder leert de kinderen de verschillen van elkaar leren te respecteren. Elk kind heeft aantrekkelijke eigenschappen en neemt daarnaast normen en waarden mee uit het eigen gezin. Kinderen vertrouwt maken met het verschil in normen en waarden gebeurt regelmatig. Bijvoorbeeld door te praten over elkaars verschillen, maar de nadruk te leggen op de overeenkomsten,of boekjes voorlezen waarin verschillende landen, gewoonten, huidskleuren voorkomen en daar met de kinderen over praten. Conflicten en ruzies tussen kinderen zullen altijd blijven voorkomen. De gastouder zal niet direct ingrijpen maar volgt nauwlettend of de kinderen er zelf uitkomen, lukt dit niet, dan probeert ze te bemiddelen. Oudere peuters worden gestimuleerd om conflicten uit te praten. Schelden, schreeuwen, slaan, bijten, knijpen brengen geen oplossing. Wel worden de emoties van de kinderen serieus genomen door hen naar hen te luisteren en hen te helpen om hun probleem te verwoorden. De gastouder zal bij elk conflict uit leggen wat wel en wat niet aanvaardbaar is en hoe in die situatie rekening met elkaar gehouden kan. Inge pakt de tractor af van Bas. Hij begint te huilen. De gastouder zegt: Vind je het niet aardig dat Inge het afpakt, huil je daarom? Ga Inge maar vertellen dat je dat niet leuk vindt. Zullen we het samen doen? Als Bas Inge zou slaan kunnen we aangeven dat het ook anders kan: Je kunt ook zeggen dat Bas nu op de tractor zit. Misschien kunnen jullie om de beurt een rondje rijden. Door deze ervaringen krijgen kinderen vertrouwen in hun eigen vermogen om zelf een ruzie op te lossen. De gastouder helpt de kinderen met het uitleggen aan elkaar waarom ze iets niet/wel willen. Soms helpen we het kind door voorbeelden te geven van wat het zou kunnen zeggen, (bijvoorbeeld: Ik wil niet dat jij die blokken meeneemt, want ik bouw een huis ) gaan we achter hen staan, opdat ze zich sterker voelen. Daarna gaan we samen naar het andere kind. Hiermee stimuleert de gastouder de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van kinderen. Conflicten en ruzies tussen kinderen zullen altijd blijven voorkomen. Gastouders grijpen niet meteen in, maar volgen nauwlettend of de kinderen er zelf uitkomen. Lukt dit niet, dan probeert ze te bemiddelen. Ze stimuleert de kinderen om conflicten uit te praten. Schelden, schreeuwen, vloeken, slaan en spugen worden als omgangsvorm niet getolereerd. Ze neemt de emoties van kinderen serieus door naar hen te luisteren en hen in de gelegenheid te stellen hun probleem te verwoorden/uit te drukken. Ze streeft er naar om bij elk conflict uit te leggen wat wel en niet aanvaardbaar is en hoe ze in die situatie rekening (kunnen) houden met elkaar. Samen met de kinderen zoekt ze naar een compromis. Een groepje kinderen maakt ruzie over het al dan niet mogen meespelen van Marieke met het basketbalspel. Er wordt geschreeuwd en geduwd. De gastouder vraagt waarom Marieke niet mee mag spelen. Afhankelijk van de reden stelt de gastouder een compromis voor. Het kan zijn dat Marieke te jong is om mee te spelen. In dit geval legt ze haar uit dat het voor de oudere kinderen nu prettiger is om zonder haar te spelen en biedt ze haar een alternatief spel aan. Als gastouder kan je verbaal en/of non-verbaal reageren op emoties. De gastouder probeert zoveel mogelijk een kind individueel aan te spreken op fouten of ongewenst gedrag en gaan naar het kind toe. 11
Als er iets gebeurt dat niet kan of mag, veroordeelt de gastouder het kind niet, maar spreekt zij het kind aan op de gemaakte fout of op zijn gedrag. De gastouder stimuleert sociaal gedrag. Voor het ontwikkelen van sociaal gedrag is het belangrijk dat kinderen ervaren dat het prettig is samen iets te ondernemen en met anderen plezier te hebben, deel uit te maken van een geheel waarbij ieders aanwezigheid meetelt. In het gastgezin worden regels en afspraken gemaakt om het onderlinge contact prettig te laten verlopen Hiermee leert de gastouder de kinderen wat wel en niet mag, samen spelen, op je beurt wachten, spelenderwijs en in de dagelijkse omgang leren hoe ze moeten functioneren in de omgang met anderen. Er wordt niet met speelgoed gegooid, je mag geen speelgoed afpakken, tijdens het slapen van de jongste kinderen wordt er niet geschreeuwd etc. De gastouder wil kinderen respect bijbrengen voor anderen door aan te geven dat je elkaar niet mag bijten, schoppen, slaan, uitschelden of iets afpakken. 7.6 Het spelmateriaal; welk speelgoed is beschikbaar. Het spelmateriaal bestaat uit alles waar een kind mee kan spelen. Er kan echter ook prima gespeeld worden met bijvoorbeeld materiaal uit de keuken (potten,pannen, pollepel). Het speelgoed is aangepast aan de leeftijd van kind. In veel gevallen zal in het gastgezin voldoende speelgoed van de eigen kinderen voorhanden zijn. Bij het aanbieden van speelgoed wordt naast de leeftijd van het kind ook rekening gehouden met interesse. Van speelgoed waar het kind geen belangstelling voor heeft wordt wel getoond wat er voor spelmogelijkheden mee zijn. Zo zal met een kind dat niet uit zich zelf wil puzzelen wel een keer een puzzel gemaakt worden om het kind het materiaal te laten ontdekken. Een kind zal niet gedwongen worden ergens mee te spelen. Belangrijk is dat de hoeveelheid speelgoed niet te groot is. Vooral jonge kinderen kunnen dan door het teveel aan prikkels niet tot zinvol spel komen. Qua spelmateriaal kan o.a. gedacht worden aan verschillende materialen voor vrije tijdbesteding, zoals; - divers knutselmateriaal voor verschillende leeftijden (bijv.: papier, lijm, klei, strijkkralen, kleurpotloden, verf), - gezelschapsspelletjes, zowel bordspellen als tafeltennis en tafelvoetbal, - ontwikkelingsmateriaal als puzzels, sorteer/ ordenspelletjes, - (spel) computer met spelletjes, - materiaal voor grove motoriek als fietsen, step, springtouw, ballen, klim en klautermateriaal, - (voorlees)boeken 12
7.7 Communicatie In dit pedagogisch beleidsplan wordt ingegaan op het scheppen van een goed pedagogisch klimaat voor de kinderen. In het werkplan wordt vooral ingegaan op de voorwaarden aan de omgeving en het handelen van de gastouder voor de op te vangen kinderen. Er worden echter ook eisen gesteld aan een goede communicatie met de vraagouders, met de bemiddelingsmedewerker en eventuele andere volwassenen tijdens het opvang van het kind. De gastouder zorgt ervoor dat de verzorging en begeleiding zo veel mogelijk worden afgestemd op de wensen en behoeften van het kind. Bij oudere kinderen zal de gastouder hierbij de mening van het kind vragen. Indien het kind niet in staat is om geheel of gedeeltelijk aan te geven wat het wil, dan overlegt de gastouder met de vraagouder. Een peuter heeft weinig behoefte aan slaap tussen de middag. De ouders geven aan dat ze het belangrijk vinden dat het kind rust. Na een half uur blijkt dat het kind niet kan slapen. De gastouder haalt het kind uit bed en geeft later uitleg aan de ouders over haar handelswijze en motieven. Regels en afspraken die binnen het gastgezin gelden worden met de vraagouders besproken evenals een eventuele specifieke aanpak van het kind. De gastouder zorgt dat zij verder zorgvuldig omgaat met zaken die haar in vertrouwen zijn verteld. De gastouder houdt zich aan privacy reglement van de organisatie. De gastouder praat niet over het kind of ouders waar andere volwassenen bij zijn als het over onderwerpen gaat die om vertrouwelijkheid vragen. De gastouder neemt wel maatregelen (informeren van bevoegde instanties) als dit in het belang van het kind is. Dit om het kind te beschermen indien er acuut gevaar is voor het psychische en lichamelijk welbevinden van het kind. Dit gebeurt altijd in overleg met het gastouderbureau. De gastouder weet waar de grens van haar verantwoordelijkheid ligt. In een situatie waar specifieke vaardigheden nodig zijn, die de deskundigheid van de gastouder overstijgen, zal zij aangeven dat haar grenzen overschreden worden. De gastouder zal verwijzen naar de bemiddelingsmedewerker en/of deskundigen buiten de organisatie bijvoorbeeld voor het stellen van een medische of gedragkundige diagnose. De ouders van het gastkind hebben relatieproblemen. Eén van de ouders wil daarover met de gastouder praten. De gastouder zal naar de ouder luisteren en aangeven dat zij niet is opgeleid om hulp te bieden. De gastouder kan de ouder dan adviseren naar de huisarts of een hulpverlenende instantie te gaan. Wel kan de gastouder bespreken hoe om gegaan zal worden met de mogelijke reactie van het kind op deze situatie. 7.8 De ontwikkeling van 0t/m 4jaar Tijdens de eerste vier jaar van hun leven maken kinderen een snelle ontwikkeling door op het gebied van de taal. Baby s beginnen met geluidjes en klanken die de volgende jaren veranderen in hele zinnen. Omdat kinderen vooral veel leren en overnemen van hun omgeving is het belangrijk dat de gastouder goed kan communiceren en de Nederlandse taal goed beheerst. Van de gastouder wordt verwacht dat ze het kind ondersteunen in de taalontwikkeling passend bij de leeftijd door woorden op een juiste manier uit te spreken en eventueel te verbeteren. Doordat een kind zich verstaanbaar kan maken is taal is een 13
belangrijk hulpmiddel bijandere ontwikkelingen. Voor de ontwikkeling van identiteit en zelfredzaamheid begeleidt de gastouder het kind inde eigen ontwikkeling. Zo leren kinderen wat ze al wel en niet zelfstandig kunnen en worden hierin positief beloond. 7.9 De ontwikkeling van kinderen in de leeftijd van 4 t/m 12 De ontwikkeling van vier tot twaalf jaar gaat niet zo snel als de eerste vier jaar Er breekt nu een andere belangrijke fase aan namelijk die van naar school gaan. Op school leren de kinderen veel van elkaar, de lesstof en de leraren. De ontwikkelingen worden op veel gebieden bewust en onbewust gestimuleerd. Belangrijk voor kinderen is dan ook dat zij zich bij hun gastouder kunnen ontspannen en hun verhaal kwijt kunnen. Een gastouder ontvangt de kinderen met wat drinken en neemt de tijd om te luisteren naar de kinderen en daarnaast ook te vragen naar de ervaringen van die dag. Hierna is er gelegenheid tot spelen (eventueel na overleg met of bij vriendjes en vriendinnetjes) De gastouder houdt hierbij het welzijn van het kind in de gatenen begeleid het spelen indien nodig. Verder wordt er niet alleen aandacht besteed aan het kind zelf maar ook aan het groepsproces. De materialen en activiteiten komen overeen met de leeftijd van de kinderen. Een aantal aandachtspunten voor deze leeftijdsgroep zijn: Het ontwikkelen van een goed gevoel van eigenwaarde Leren voor zichzelf op komen Steun en begeleiding in het aangaan van sociale contacten Leer kinderen normen en waarden 14
8. Pedagogische basisregels Gastouders moeten wettelijk gekwalificeerd zijn om gastouderopvang te kunnen verlenen volgens de Wet Kinderopvang. Peppie s Zorg controleert deze kwalificatie en hanteert daarnaast pedagogische basisregels die de gastouders ook moeten kunnen volgen bij het verlenen van gastouderopvang. De gastouder schept een veilige en vertrouwde opvangomgeving voor het kind. De gastouder benadert het kind met respect en aandacht De gastouder biedt voldoende activiteiten aan die passen de leeftijd, aard en ontwikkeling van het kind. De gastouder stimuleert de ontwikkeling van het kind op verschillende gebieden. De gastouder zorg voor een veilige en hygiënische opvangomgeving De gastouder besteedt aandacht aan normen en waarden. 8.1 De pedagogische basisregels in de praktijk (in het gastoudergezin) Een veilige en vertrouwde opvangomgeving Voor de eigenlijke opvang, moet er veel tijd en aandacht gegeven aan de kennismaking. Bij voorkeur krijgt het kind de gelegenheid vooraf te wennen aan het gastoudergezin en de nieuwe situatie. Het kind moet zich op zijn gemak voelen bij de gastouder en een eigen plekje binnen het gastgezin krijgen. Dat wil onder andere zeggen dat de gastouder in staat moet zijn om signalen van een kind op te vangen en hier op een goede manier mee om kan gaan. Alleen in een veilige en vertrouwde omgeving kunnen kind en gastouder een goede relatie opbouwen. Elk kind is natuurlijk anders en het ene kind heeft meer tijd nodig om te wennen dan het andere. In deze wen periode zal het kind nauwkeurig in de gaten worden gehouden,wij adviseren ouders en gastouders de eerste 3 maanden extra alert te zijn zo zullen ze goed moeten evalueren wat goed en wat minder goed gaat. 8.2 Respect en aandacht De gastouder behandelt het kind met respect ongeacht gewenst of ongewenst gedrag. Geduld is een van de vele kwaliteiten die de gastouder moet bezitten om zijn/haar taak zo goed mogelijk uit te voeren. Een kind vormt een karakter op basis van persoonlijke eigenschappen en verschillende factoren die invloed hebben van zowel binnens- als buitenshuis. Daarom is het dus van groot belang dat de gastouder het kind in zijn waarde laat en het kind probeert te ondersteunen in de natuurlijke ontwikkeling. Melissa (6) heeft een buurmeisje op bezoek, maar het buurmeisje mag niet met die poppen van Melissa spelen. De gastouder legt dan uit aan Melissa wat samen spelen is en dat het poppen spel veel leuker is als je dat samen doet. 8.3 Ontwikkelingsgebieden stimuleren De ontwikkelingsgebieden worden onderverdeeld in lichamelijke (motorische) ontwikkeling, sociaalemotionele ontwikkeling, verstandelijke (cognitieve) ontwikkeling en creatieve ontwikkeling. Ieder kind ontwikkeld zich op eigen tempo, waarbij het ene kind sneller is in de ontwikkeling dan het andere. Dat maakt ieder kind uniek en bijzonder. 15
De gastouder begeleidt, volgt en stimuleert in zijn ontwikkeling en houdt de ouders op de hoogte van deze ontwikkelingen. Indien nodig of wenselijk kan er aan bepaalde meer of speciale aandacht worden besteed. Het is dus belangrijk dat gastouders kennis en/of ervaring hebben met deze ontwikkelingsfasen. 8.4 Lichamelijke (motorische) ontwikkeling De gastouder houdt zorgvuldig in de gaten hoe het kind zich motorisch ontwikkeld. Hierbij is het essentieel dat het kind voldoende bewegingsvrijheid heeft om te lopen, kruipen en spelen. Speelgoed is ook een belangrijk instrument om de lichamelijke ontwikkeling te bevorderen. De gastouder dient er dan ook voor te zorgen dat de kinderen toegang hebben tot speelgoed dat is afgestemd op hun leeftijd. Goede voeding speelt ook een grote rol in de lichamelijke ontwikkeling van kinderen het is dus belangrijk dat de gastouder enige kennis heeft van voeding voor kinderen en deze uiteraard af te stemmen op de leeftijd van de kinderen. Voor al deze enorme ontwikkelingen hebben kinderen ruimte, tegelijkertijd grenzen, vertrouwen en aanmoediging nodig. 8.5 Sociaal-emotionele ontwikkeling De gastouder volgt, begeleidt en beïnvloed de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind. Zo wordt er in vreugde gedeeld en bij verdriet extra aandacht aan het kind besteedt. De gastouder speelt een actieve rol bij het ontwikkelen van de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind. Communicatie tussen ouder en gastouder is uitermate belangrijk, zodat beide partijen samen kunnen werken in de ondersteuning van de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind. Marco(3) is vandaag met het verkeerde been uit bed gestapt en de ouder geeft dat door aan de gastouder zodat die op zijn/haar beurt Marco kan proberen op te vrolijken door extra aandacht aan hem te besteden of hem juist een extra dutje kan laten doen. 8.6 Verstandelijke (cognitieve) ontwikkeling De gastouder besteedt actief aandacht aan de verstandelijke ontwikkeling van het kind door in te gaan op de vragen die het kind stelt, zoals bijvoorbeeld; Waarom kunnen vogels vliegen? Wandelen, fietsen etc. en uitleg geven over wat kinderen zien en meemaken. De taalontwikkeling van het kind wordt sterk bevordert door te praten met het kind, spelletjes te doen, te lezen en plaatjes te kijken. De gastouder wordt veronderstelt veel aandacht te besteden aan verbale communicatie. Dit kan zowel individueel als in een groep, want kinderen leren ook veel van elkaar. 8.7 De ontwikkeling van creativiteit, zelfredzaamheid en eigen identiteit Elk kind heeft een eigen plaats in de groep en voelt zich daardoor gewaardeerd. De gastouder begeleidt het kind in zijn ontwikkelingen en helpt zo zijn gevoelens een plaats te geven. De gastouder dient het kind ten alle tijden te steunen in de ontwikkeling naar zelfstandigheid zonder daarin de eigenheid van het kind aan te tasten. Het kind geeft zelf aan wanneer het ergens aan toe is. Als kinderen de leeftijd van anderhalf bereiken voelen ze zich veel zelfstandiger en door de toename van vaardigheden willen ze veel zelf doen en onderzoeken. Aanmoediging en waardering draagt bij aan zelfstandige kinderen. De creativiteit van kinderen kent geen grenzen; een doos is een huis, denken ze onzichtbaar te zijn met de handen voor de ogen en maken ze van taarten zand. Met papier, potloden, plaksel en verf kunnen kinderen hun creativiteit de vrije loop laten gaan. Het is belangrijk dat de gastouder deze hulpmiddelen gebruikt om kinderen de kans te geven hun creativiteit te uiten omdat creativiteit een uitlaatklep is voor emoties. Koen (3) maakt een puzzel met zijn gastouder. De puzzel bestaat uit dierenvormpjes die op een passende plaats moeten worden neergezet. Als Koen een puzzelstukje pakt vraagt de gastouder wat voor dier het is en waar het puzzelstukje past. Zo leert Koen niet alleen de namen van de dieren, maar ook de vormen van de puzzelstukjes te vergelijken met die van het puzzelbord. 16
9. Eisen aan de opvanglocatie In en om de woning zal jaarlijks een risico inventarisatie plaatsvinden,om zo een veilige verblijfplaats te realiseren. Dit gebeurd aan de hand van samengestelde checklist veiligheid en gezondheid,die landelijk word toegepast. Mochten er punten zijn voor verbetering of verandering,dan word hiervoor een actieplan opgesteld. Hierin worden de punten genoteerd en de oplossingen beschreven. Verder zal er een termijn worden afgesproken wanneer deze punten aangepast moeten zijn. Dit wordt weer gecontroleerd door het gastouderbureau. De aandachtspunten zijn uiteenlopend,zoals traphekjes,stopcontacten,vijvers,gereedschap en medicijnen. Een kind moet de ruimte en materialen hebben om lekker te kunnen spelen. De ruimte moet zo ingericht zijn dat het kind zich (met in acht nemen van regels) voldoende vrij kan bewegen. De woonkamer moet bijvoorbeeld niet vol staan met breekbare zaken. Er moet goed en voldoende meubilair zijn om de kinderen op een verantwoorde manier te laten zitten (kinderstoel) en slapen(ledikant). Kinderen moeten zelf iets te spelen kunnen pakken. Ook wordt er o.a. gekeken naar de aanwezigheid van huisdieren, mogelijkheden voor buitenspelen (bijvoorbeeld een afgeschermde tuin, of bij schoolkinderen voldoende, veilige, speelruimte in de omgeving) en de hygiëne in het huis van de gast ouder. Al deze en andere punten maken onderdeel uit van de risico inventarisatie verplicht door de overheid die jaarlijks plaats zal vinden Er zijn punten die verplicht zijn en andere worden sterk aanbevolen. Enkele voorbeelden van verplichtingen: 1. Voeding moet regelmatig gecontroleerd worden op houdbaarheid zodat kinderen geen bedorven voeding binnen krijgen. 2. Het huis waarin de verzorging en begeleiding van de kinderen plaats zal vinden is zodanig ingericht dat er voldoende ruimte is voor slapen verschonen eten en spelen voor de kinderen. 3. De ruimte waar de kinderen verblijven ook de tuin- zijn hygiënisch en veilig. 4. Uitgezonderd in noodgevallen laat de gastouder zonder instemming van de vraagouder de zorg voor de aan haar toevertrouwde kind niet over aan anderen.ook niet aan huisgenoten tenzij hiervoor toestemming is gegeven door de vraagouder(s). 5. De gastouder vervoert de kinderen niet per auto tenzij de vraagouder daar toe toestemming heeft verleend. Bij vervoer per auto dient de gastouder in het bezit te zijn van een inzittende verzekering. 6. De gastouder voert overleg met de vraagouder over de opvang en verzorging van de kinderen. 7. De gastouder zal huisdieren slechts bij de kinderen toelaten indien deze vertrouwd zijn met kinderen en voor hen geen gevaar zullen opleveren. 8. De gastouder past geen lichamelijke straffen toe. 9. De gastouder zorgt voor gezonde voeding en tussendoortjes en houdt rekening met specifieke wensen van de vraagouder met betrekking tot de opvoeding. 10. De gastouder gaat ten aanzien van derden zorgvuldig om met vertrouwelijke informatie over het kind en het gezin van de vraagouder. 11. De gastouder is in het bezit van de gegevens van het kind zoals de naam van de huisarts en eventuele medische indicaties zoals allergieën enz. vraagouders geven wijzigingen door aan de gastouder. 12. Er mag niet gerookt worden in de opvangwoning. 11. De gastouder is op de hoogte van het adres en telefoonnummer waarop de vraagouder altijd bereikbaar is. realiseren. Dit gebeurt aan de hand van samengestelde checklist veiligheid en 17
10. Samenwerking vraag- en gastouders In de relatie tussen gastouders en kind is de inbreng van de eigen ouders heel belangrijk. Een prettige relatie is gebaseerd op vertrouwen en heeft een positieve invloed op het kind. Praat met elkaar over zaken die diezelfde dag zijn voorgevallen, overleg met elkaar en ontdek hoe je met bepaalde situaties het beste om kunt gaan. Zoek samen naar een oplossing, blijf met elkaar in gesprek dit voorkomt eventuele wrijvingen. Soms zal het kind beide partijen tegen elkaar uitspelen. Als de communicatie niet goed verloopt kan een voorbeeld zoals hiervoor genoemd conflicten veroorzaken. Mochten er zich situaties voordoen waar beide partijen niet uitkomen dan kunt u contact opnemen met het gastouderbureau voor advies en bemiddeling. De volgende punten zijn hiervoor van belang: zijn punten die verplicht zijn; anderen worden veilige verblijfplaats te realiseren. Dit gebeurt 10.1 Afstemming Afstemming tussen ouders en gastouders is belangrijk om de opvoeding van het eigen en het gastoudergezin dichtbij elkaar te brengen. Dit kan door afspraken te maken over zaken die de ouder belangrijk vindt tijdens de opvang. Op zijn/haar beurt kan de gastouder ook duidelijk aangeven welke regels hij/zij belangrijk vindt om te handhaven. De eigen ouders blijven altijd eindverantwoordelijk. 10.2 Wederzijds respect en privacy. respect voor elkaars mening, cultuur, religie en opvattingen vormt de basis voor een goede samenwerking. Vraag - en gastouders zien en horen veel van elkaar zorgvuldig omgaan met privacy gevoelige informatie is vanzelfsprekend. 10.3 Informatie en afspraken Goede afspraken zijn nodig om duidelijk te hebben wat vraag- en gastouders van elkaar mogen en kunnen verwachten. Afspraken over; eten,snoepen, straffen en slapen, zullen uiteraard niet altijd lukken om na te worden gekomen, maar probeer elkaar daarin te respecteren. Het reglement van het gastouderbureau kan hierbij als leidraad dienen. Belangrijk is dat ouders en vraagouders op een eerlijke manier informatie uitwisselen en eventuele problemen te bespreken. Ouders hebben recht op volledige informatie over de wijze waarop de gastouder met hun kind omgaat. 18
11. De rol van gastouderbureau Peppie s Zorg Het gastouderbureau is verantwoordelijk voor het controleren en nastreven van kwalitatief goede kinderopvang. Om de opvang bij gastouder goed te laten verlopen, hebben wij enkele voorwaarden. Peppie s zorg stelt hoge eisen aan de gastouder deze worden getoetst, geïnformeerd en geïnstrueerd. Regels die de basis vormen voor onze gastouderopvang: 1. De selectie van gastouders vindt plaats aan de hand van criteria die de randvoorwaarden vormen voor de opvang van kinderen door gastouders,deze zal jaarlijks getoetst worden en er zal ook een jaarlijkse evaluatie plaatsvinden ten aanzien van de opvang,gastouders moeten aan verschillende voorwaarden voldoen(dit staat beschreven onder selectie voorwaarden pag2. 2. De koppeling tussen vraag en gastouder moet zorgvuldig tot stand gebracht worden. uitgangspunt vormen de wensen van de vraagouders, er wordt gekeken naar een zo goed mogelijke aansluiting tussen de wensen van de vraagouders en de mogelijkheden van de gastouders. 3. De vraag en gastouder maken afspraken over het naar buiten gaan met de kinderen. 4. Jaarlijks word een risico inventarisatie uitgevoerd door het gastouderbureau ten behoeve van de kwaliteit,veiligheid en gezondheid,indien er verbeteringen en /of aanpassingen moeten worden aangebracht,dan word er een actie plan opgesteld en een termijn vastgesteld waarin dit plan uitgevoerd moet zijn. Dit wordt gecontroleerd door het gastouderbureau. 5. De gastouder is verantwoordelijk voor de omgangswijze met het gastkind hiermee wordt de manier van verzorgen en opvoeden van het kind bedoeld. 6. Het gastouderbureau is verantwoordelijk om het beleid zodanig op te stellen en uit te voeren,dat de vraagouder ervan uit kan gaan dat de opvang op verantwoorde wijze wordt gedaan. Controle van de uitvoering vindt plaats o.a. door middel van vastgestelde evaluatie momenten,risico inventarisaties van gezondheid en veiligheid tijdens huis bezoeken,eventueel ook door niet aangekondigde huisbezoeken. 7. Gedurende de opvang moet er voldaan worden aan de voorwaarden wanneer dit niet het geval is,zal het gastouderbureau dit bespreken met de gastouder. Als er geen verbetering optreedt,kan het gastouderbureau besluiten de gastouder uit te schrijven. 8. Het gastouderbureau heeft een pedagogisch plan opgesteld inclusief een aantal protocollen zoals ongeval,kindermishandeling en ziekte. 9. Het gastouderbureau heeft een klachten reglement opgesteld. Hierin is opgenomen hoe te handelen indien er een klacht is m.b.t. de opvang door de gastouder. 10. Het gastouderbureau is aangesloten bij onafhankelijke klachten commissie Zuid-Hollandse Klachtencommissie Kinderopvang (ZCKK) Gastouderbureau Peppie's zorg heeft een adviserende, bemiddelende en ondersteunende rol bij het tot stand brengen en onderhouden van een goede samenwerking tussen vraag -en gastouders. Gastouderbureau Peppie's zorg begeleid het opvangtraject en heeft regelmatig contact met vraag en gastouders. Het zorg dragen voor een goede communicatie tussen alle partijen beschouwen wij als een belangrijk onderdeel van onze dienstverlening. 19
12. Rechten van de ouders 12.1. Recht op informatie Gastouder bureau Peppie's zorg informeert de ouders over het beleid de procedure en de werkwijze van het gastouderbureau. Tevens worden ouders op hun rechten en plichten in de gastouderopvang en van bijzondere regelingen, zoals de klachtenprocedure en belasting voorschriften inzake kinderopvang. 12.2 Recht op advies Ouders die vragen hebben over de pedagogische aanpak van hun kind; deze adviserende rol wordt vervuld door Peppie s zorg die u doorverwijst naar een pedagogische medewerker of eventueel naar de desbetreffende instanties. 12.3 Recht op klachten behandeling Gastouderbureau Peppie's zorg heeft een klachten regeling die geldt voor alle aspecten van de dienstverlening. Ouders kunnen bij klachten over de opvang of bemiddeling contact opnemen met gastouderbureau Peppie s zorg. De medewerkers van het gastouderbureau zullen de klacht uitgebreid behandelen en tevens zoeken naar een gepaste oplossing voor alle betrokken partijen. Ouders en de oudercommissie kunnen ook rechtstreeks hun klacht(en)aan de klachtencommissie Zuid Hollandse centrale klachten commissie (Zckk) een externe klachtencommissie voorleggen. Website: www.zckk.nl Telefoonnummer: 0182-547888 Adres: Nieuwe Gouwe Westzijde 1,2802 AN Gouda. 12.4 Recht op bescherming van privacy Persoonlijke gegevens van ouders worden vertrouwelijk behandeld. Peppie s zorg heeft een privacyreglement volgens de Wet Bescherming Persoonsgegevens(WBP, 2001). Dit reglement geeft aan hoe op basis van deze wet met persoonsgegevens moet worden omgegaan,en welke rechten en plichten uit de wet voortvloeien voor de betrokkenen. Het reglement is van toepassing op de verwerking van persoonsgegevens (zowel in de computer als in de dossiers). 12.5 Recht op inspraak Als de ouders dat willen, kunnen zij zitting nemen in de oudercommissie deze bestaat uit tenminste 3 vraagouders. De commissie heeft onder meer advies recht over het algemeen kwaliteitsbeleid, het pedagogisch beleidsplan, de deskundigheidsbevordering (begeleiding) van gastouders, risico inventarisatie wijziging van de prijs en bemiddelingskosten. 20