JAARRAPPORTAGE CONCENTRATIEMETINGEN STIKSTOFDIOXIDE NIEUWEGEIN 2012

JAARRAPPORTAGE CONCENTRATIEMETINGEN STIKSTOFDIOXIDE NIEUWEGEIN 2012 Metingen met diffusiebuis methode Rapportnummer: BL2013.5906.02-V01

JAARRAPPORTAGE CONCENTRATIEMETINGEN STIKSTOFDIOXIDE NIEUWEGEIN 2012 Metingen met diffusiebuis methode Rapportnummer: BL2013.5906.02-V01 Nude 54 6702 DN Wageningen telefoon 0317 466699 fax 0317 426111 email info@buroblauw.nl internet www.buroblauw.nl

Pagina 2 van 19 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING... 3 2. WETTELIJK KADER... 4 3. MEETMETHODE EN MEETSTRATEGIE... 5 3.1. Meetmethode... 5 3.2. Meetstrategie... 5 3.3. Meetlocaties... 6 4. MEETRESULTATEN... 8 4.1 Overzicht alle meetresultaten... 8 4.2 Vergelijkende metingen referentie methode... 8 4.3 Metingen in tweevoud... 10 4.4 Jaargemiddelden inclusief onzekerheden... 11 4.5 Concentratieverschillen tussen periodes... 13 4.6 Belasting door scheepvaart, nieuwe meetlocatie Beatrixsluis... 13 5. VERGELIJKING METINGEN VOORGAANDE JAREN... 14 6. CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN... 15 7. LITERATUURLIJST... 17 BIJLAGEN... 18 VERANTWOORDING... 19

Pagina 3 van 19 1. INLEIDING Sinds 2002 worden door de gemeente Nieuwegein NO 2 -concentratieberekeningen uitgevoerd voor de concentratie stikstofdioxide (NO 2 ) langs verschillende wegen in Nieuwegein. Buro Blauw voert sinds 2005 in opdracht van de gemeente Nieuwegein NO 2 - concentratiemetingen uit, ten einde na te gaan of de berekende NO 2 -concentraties een betrouwbare schatting zijn van de werkelijke concentraties ter plaatse. Het doel van de voorgezette metingen is het monitoren van de luchtkwaliteit en blijvend na te gaan of de NO 2 -concentraties in Nieuwegein voldoen aan de luchtkwaliteitseisen. Tevens kunnen deze meetwaarden uit de praktijk als vergelijkingsmateriaal dienen voor de (verkeers-)modelberekeningen. In dit rapport worden de resultaten van de meetcampagne 2012 gepresenteerd. In hoofdstuk 2 wordt het wettelijk kader behandeld en de relevante grenswaarden gegeven. In hoofdstuk 3 wordt de meetmethode besproken en wordt ingegaan op de meetonzekerheid. Tevens wordt de opzet van het meetprogramma gepresenteerd. De resultaten van de metingen worden gegeven in hoofdstuk 4. In hoofdstuk 5 worden de meetresultaten uit 2012 vergeleken met de meetresultaten uit voorgaande jaren. Ten slotte worden in hoofdstuk 6 de conclusies van het onderzoek gepresenteerd. De bijlagen bij deze rapportage bevinden zich in een apart technisch document (BL2013.5906.01-v01)

Pagina 4 van 19 2. WETTELIJK KADER In Nederland zijn besluiten inzake beoordeling en beheer van de luchtkwaliteit nader geformuleerd nadat in de Europese Unie (de kaderrichtlijn) het luchtkwaliteitsbeleid is vastgelegd. De Europese Unie heeft zich ten doel gesteld om voor diverse luchtverontreinigende stoffen voorstellen te formuleren van grenswaarden voor de luchtkwaliteit ter bescherming van mens en milieu. Het beleid richt zich nadrukkelijk op de bescherming van het leefmilieu en het verbeteren van dit leefmilieu. In Nederland is de kaderrichtlijn in de Wet milieubeheer opgenomen (hoofdstuk 5, titel 2 Wm). Omdat titel 5.2 handelt over luchtkwaliteit staat deze ook wel bekend als de Wet luchtkwaliteit. Naast de luchtkwaliteitseisen voorziet de wet in de planmatige aanpak voor Nederland om de Europese luchtkwaliteitseisen te halen: Het zogenaamde Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). Het NSL bevat afspraken om op nationaal, provinciaal en regionaal niveau de gestelde eisen te halen. Daarbij is rekening gehouden met gewenste en geplande ruimtelijke ontwikkelingen. Een van de stoffen uit de Wet luchtkwaliteit waarvan in Nederland op veel plaatsen de norm wordt overschreden is stikstofdioxide (NO 2 ). Uit epidemiologische studies blijkt dat het wonen nabij (snel-)wegen nadelig is voor de gezondheid (1). Er bestaat een direct verband tussen langdurige blootstelling aan te hoge concentraties van alleen NO 2.en een negatief effect op de gezondheid van de longen. De grenswaarde per 1 januari 2010 voor de jaargemiddelde NO 2 -concentratie bedraagt 40 g/m 3. De grenswaarde als uurgemiddelde, die 18 keer per jaar mag worden overschreden, bedraagt 200 g/m 3. De Europese Commissie heeft Nederland derogatie verleend. Dit houdt (voor grote delen van Nederland, inclusief Nieuwegein) in dat de grenswaarde voor de jaargemiddelde NO 2 - concentratie van 2010 buitenwerking zijn gesteld tot uiterlijk 1 januari 2015. Tijdens de derogatieperiode geldt een plandrempel van 60 g/m 3. Voor de beoordeling van de luchtkwaliteit is door VROM het document Regeling beoordeling luchtkwaliteit 2007 opgesteld. Hierin wordt o.a. bepaald hoe de luchtkwaliteit berekend en/of gemeten dient te worden teneinde het kwaliteitsniveau te toetsen of deze voldoet aan de grenswaarden. De meetmethode en de plaatsing van de locaties zoals in deze campagne gehanteerd komen zoveel mogelijk overeen met de voorschriften uit deze regeling. De meetmethode met passieve monstername wordt gecorrigeerd voor de afwijking met de referentiemethode. De meetlocaties bevinden zich conform artikel 25 lid 1b op niet meer dan 10 meter van de weg, tenzij er infrastructurele beperkingen zijn.

Pagina 5 van 19 3. MEETMETHODE EN MEETSTRATEGIE 3.1. Meetmethode De NO 2 -concentraties zijn gemeten met de zogenaamde passieve monsternamemethode, ook wel aangeduid met Palmes diffusiebuisjes. Het meetprincipe bestaat uit de diffusie van NO 2 in de buitenlucht naar een reactief oppervlak. Het NO 2 wordt chemisch gebonden aan dit oppervlak. Na afloop van de monsternamemethode wordt de hoeveelheid gebonden NO 2 analytisch bepaald. De NO 2 -concentratie wordt berekend uit de monsternameduur, de diffusiesnelheid van NO 2 en de diffusielengte. 1 3.2. Meetstrategie Binnen de opgestelde luchtkwaliteitseisen is uitgegaan van jaargemiddelde concentraties per kalenderjaar. Daarom is gekozen voor meetcampagnes die zoveel mogelijk aansluiten bij het kalenderjaar. Het jaar is onderverdeeld in totaal 13 meetperiodes. De NO 2 -buisjes zijn op 16 locaties in Nieuwegein langs wegen aan lantaarnpalen en verkeersborden opgehangen op een hoogte van ongeveer 2,5 m. Een deel is langs drukke doorgaande wegen in en rond het centrum, op een afstand van 5-15 meter van de as van de weg opgehangen. Tevens is de stedelijke achtergrondconcentratie bepaald en is één meetlocatie bij snelwegen ingericht: op ongeveer 100m afstand van de A2 en 500m afstand van het kruispunt A2/A12. In 2012 is een nieuw meetlocatie bij de Beatrixsluis ingericht om de belasting door de scheepvaart vast te kunnen stellen. De metingen zijn op 6 januari 2012 gestart en op 7 januari 2013 beëindigd. De buisjes zijn opgehangen en om de vier weken gewisseld door een medewerker van de meetdienst van Buro Blauw. Buro Blauw is voor een aantal verrichtingen geaccrediteerd door de Raad voor Accreditatie op basis van de norm NEN-EN 17025. De meetprocedure voor het uitvoeren van NO 2 -concentratiemetingen in de buitenlucht is opgenomen in het kwaliteitshandboek van Buro Blauw. Voor de gehanteerde analyseprocedure is in 2007 accreditatie verleend op basis van de norm NEN-EN 17025. De in dit onderzoek gehanteerde methode wijkt niet af van de methode in de verleende accreditatie. Buro Blauw heeft voor de totale meetprocedure een meetonzekerheid vastgesteld van 14,9%. De metingen van Buro Blauw worden uitgevoerd gelijkwaardig aan de norm NEN-EN 13528 deel 1 t/m 3. Buro Blauw neemt deel aan de Proficiency testing van het Health and Safety Laboratory (HSL). (www.hsl.gov.uk). Buro Blauw is lid van de Vereniging Kwaliteit Luchtmetingen. De vereniging zet zich in voor een permanente ontwikkeling en borging van een goede kwaliteit van luchtmetingen en bestaat uit vooraanstaande meet- en inspectie instanties in Nederland. Voor het vaststellen van de systematische meetfout (= verschil tussen werkelijke waarde en gemeten waarde) van de metingen met de Palmes diffusiebuisjes, moet een vergelijkende meting met de genormaliseerde meetmethode uitgevoerd worden. Dit betreft continue concentratiemetingen met een chemoluminescentie monitor conform de norm NEN-EN 14211. 1 Diffusielengte is de afstand van de opening van het diffusiebuisje tot aan het reactiefoppervlak waarop het NO 2 gebonden wordt

Pagina 6 van 19 In dit onderzoek is gekozen voor uitvoering van de metingen in tweevoud, en vergelijkende metingen in viervoud bij het RIVM station van het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit aan de Constant Erzeijstraat te Utrecht ( LML station 639). Door de metingen in tweevoud uit te voeren wordt de variatie verkleind en ontstaat de mogelijkheid om te controleren of de gerealiseerde meetfout niet afwijkt van de voor de methode bepaalde meetfout. Ter controle zijn binnen elke meetperiode blanco metingen verricht. Bij een blanco meting zijn de buisjes gelijk behandeld en gedurende de monstername periode in het veld geplaatst, de afsluitende dop is hierbij echter niet verwijderd. De eventuele meteorologische invloed door bijvoorbeeld zonlicht (UV) en temperatuursverschillen wordt op deze manier mede gecontroleerd. De blanco metingen zijn enkel gebruikt ter controle, niet ter correctie, daar de analyse op zeer lage NO 2 waarden onnauwkeurig is. 3.3. Meetlocaties In 2012 zijn de meetlocaties Beatrixsluis en Wijkerslootweg aan de meetcampagne toegevoegd. In figuur 3.1 worden de meetlocaties op de kaart van Nieuwegein weergegeven. In tabel 3.1 staan de meetlocaties vermeld en worden de Amersfoortse coordinaten gegeven. In bijlage A zijn de meetlocaties nader omschreven. De nummering op de kaarten komt overeen met de nummering in de volgende tabellen. Tabel 3.1 Meetlocaties met Amersfoortse coordinaten Nr. Naam X-coordinaat Y-coordinaat 1 Kasteeldrift thv 56 133500 449998 3 Brandtrap Landauerdrift 133250 449220 4 Zuidstedeweg 133705 448870 6 Zandveldseweg (1) 134220 446308 7 Graaf Florislaan 134812 447495 8 Hollandhaven 135497 448385 9 Sluijterslaan 134387 449565 10 Park Oudegein 134042 448145 11 AC Verhoefweg (1) 134619 451386 12 RIVM - Const.Erzeijstr. 136712 453300 13 Reinesteinseweg 133267 452545 14 Zandveldseweg (2)* 134228 446301 15 s Gravenhoutseweg 134540 447078 16 AC Verhoefweg (2)** 133796 450093 17 Beatrixsluis vanaf 6-1-2012 135927 447196 18 Wijkerslootweg vanaf 6-1-2012 133353 448870 * Extra achter het geluidscherm ** Ter hoogte van de Nedereindsetunnel

Pagina 7 van 19 Figuur 3.1 Overzicht meetlocaties Nieuwegein. Achtergrondkaart gebaseerd op OpenStreetmap (Openstreetmap.org)

Pagina 8 van 19 4. MEETRESULTATEN 4.1 Overzicht alle meetresultaten In bijlage B zijn de analyse certificaten opgenomen van de analyses over de gehele meetperiode. De meetresultaten uit bijlage B zijn samengevat in tabel 4.1. Hierin zijn de in meervoud uitgevoerde metingen gemiddeld. Tabel 4.1 Samenvatting NO 2 -concentratiemetingen [ g/m 3 ]. Ongecorrigeerde gemiddelden van de in meervoud uitgevoerde metingen. Nr Meetlocatie\ Periode 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 1 Kasteeldrift thv 56 34 37 36 26 25 22 21 23 29 31 31 37 31 3 Brandtrap Landauerdrift 35 33 33 26 24 19 22 24 29 31 30 35 30 4 Zuidstedeweg 37 40 39 29 30 27 25 30 35 33 33 39 35 6 Zandveldseweg (1) 39 41 41 35 34 32 35 36 45 40 37 43 37 7 Graaf Florislaan 33 33 32 24 23 20 20 23 29 27 27-29 8 Hollandhaven 35 36 37 28 26 24 23 26 29 29 33 39 33 9 Sluijterslaan 35 35 35 27 28 24 26 26 32 33 31 38 34 10 Park Oudegein 30 31 30 19 18 13 17 15 24 22 24 31 30 11 AC Verhoefweg (1) 39 40 39 27 27 26 24 26 34 32 32 39 37 12 RIVM - Const.Erzeijstr. 40 40 39 33 34 32 31 32-39 39 45 39 13 Reinesteinseweg 38 43 39 28 28 24 24 22 30 32 29 37 38 14 Zandveldseweg (2) 31 34 32 25 23 20 23 24 30 30 30 35 33 15 s Gravenhoutseweg 35 37 36 30 27 24 25 25 35 36 34 40 35 16 AC Verhoefweg (2) 32 31 35 24 23 20 22 23 28 30 32 37 31 17 Beatrixsluis 37 42 40 35 33 29 28 30 36 35 35 40 35 18 Wijkerslootweg 31 30 33 23 21 19 18 19 30 26 25 32 30 - Geen analyse mogelijk door verlies of vervuiling. De metingen zijn vrijwel storingsvrij uitgevoerd. Op twee locaties zijn door vandalisme of onderhoud aan straatmeubilair metingen uitgevallen. Binnen de blanco controle bepalingen zijn geen afwijkingen geconstateerd. 4.2 Vergelijkende metingen referentie methode In tabel 4.2 zijn de resultaten van de metingen bij het RIVM station van het LML aan de Constant Erzeijstraat met elkaar vergeleken. De metingen met de diffusiebuisjes zijn op deze locatie uitgevoerd in 4-voud, waarbij de meetfout gemiddelde 2,3% bedroeg. De diffusiebuismetingen op deze locatie zijn in 2012 één maal uitgevallen. De meetfout van het RIVM station is niet bepaald.

Pagina 9 van 19 Tabel 4.2 Vergelijkende metingen Chemoluminescentie (RIVM) versus Palmes diffusiebuis methode (Metingen Gemeente Nieuwegein door Buro Blauw). Startdatum Einddatum Methode [ g/m 3 ] Correctie factor Periode Chemoluminescentie Monitor (RIVM) Palmes Diffusiebuis (Blauw) 1 6-1-2012 3-2-2012 42,28 40,00 1,06 2 3-2-2012 28-2-2012 42,74 39,75 1,08 3 28-2-2012 30-3-2012 38,80 38,75 1,00 4 30-3-2012 25-4-2012 33,67 32,75 1,03 5 25-4-2012 24-5-2012 31,74 33,75 0,94 6 24-5-2012 18-6-2012 28,03 31,50 0,89 7 18-6-2012 19-7-2012 29,13 31,00 0,94 8 19-7-2012 16-8-2012 30,32 32,00 0,95 9 16-8-2012 13-9-2012 36,35 - - 10 13-9-2012 10-10-2012 39,34 38,50 1,02 11 10-10-2012 5-11-2012 38,99 39,00 1,00 12 5-11-2012 3-12-2012 45,61 44,50 1,02 13 3-12-2012 7-1-2013 39,44 38,75 1,02 Gemiddeld: 36,6 36,7 1,00 - Geen analyse mogelijk door verlies of vervuiling. Uit de tabel blijkt dat er nauwelijks verschil is tussen de jaargemiddelde concentraties. De afwijking van de met Palmes buisjes gemeten concentraties t.o.v. de referentiemethode is vastgesteld op < 1% (correctiefactor: 1,00) en komt overeen met vergelijkbare metingen uitgevoerd in andere steden in Nederland in 2012. Gedurende het jaar treden er kleine schommelingen op in de correctiefactor. Deze kleine schommelingen zijn het gevolg van het verschil in meetcondities waarbij met name meteorologische omstandigheden een rol spelen; de verschillen tussen actieve en passieve bemonstering (chemoluminescentie vs Palmes diffusiebuisjes) spelen hierbij eveneens mee. De correctiefactor ligt in de winter maanden boven de 1, in de zomer er onder. In tabel 4.3 zijn de periode gemiddelde waarden gecorrigeerd met behulp van de correctiefactor die voor de bijbehorende periode is bepaald. De gecorrigeerde jaargemiddelde waarde is voor iedere locatie vet gedrukt weergegeven.

Pagina 10 van 19 Tabel 4.3 Gecorrigeerde NO 2 -concentratie s [ g/m 3 ] m.b.v. de verkregen correctiefactor voor de referentiemethode. Tevens is de jaargemiddelde concentratie gegeven Nr Omschr. \ Periode 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Gem 1 Kasteeldrift thv 56 36 40 36 27 24 20 19 22 29 32 31 38 32 29 3 Brandtrap Landauerdrift 36 35 33 26 22 17 21 22 29 32 29 35 31 28 4 Zuidstedeweg 39 43 39 30 28 24 23 28 35 33 32 40 36 33 6 Zandveldseweg (1) 41 44 41 36 32 28 33 34 45 41 37 44 37 38 7 Graaf Florislaan 34 35 32 24 21 17 19 21 29 28 27 0 30 24 8 Hollandhaven 37 38 37 29 24 21 21 25 29 30 33 39 33 31 9 Sluijterslaan 36 38 35 28 26 21 24 25 32 33 31 38 35 31 10 Park Oudegein 32 33 30 19 17 12 16 14 24 22 24 32 30 23 11 AC Verhoefweg (1) 41 43 39 27 25 23 23 25 34 33 31 39 37 32 12 RIVM - Const.Erzeijstr. 42 43 39 34 32 28 29 30 0 39 39 46 39 34 13 Reinesteinseweg 40 46 39 29 26 21 22 21 30 33 28 37 38 32 14 Zandveldseweg (2) 32 37 32 25 22 18 21 23 30 30 29 35 34 28 15 s Gravenhoutseweg 37 40 36 30 25 21 23 24 35 37 34 40 35 32 16 AC Verhoefweg (2) 33 33 35 25 22 18 21 22 28 30 31 37 31 28 17 Beatrixsluis 39 45 40 36 31 25 26 28 36 36 34 41 35 35 18 Wijkerslootweg 33 32 33 23 20 16 16 18 30 26 25 32 30 26 4.3 Metingen in tweevoud In de meetperiode is op 15 locaties in tweevoud gemeten. Op basis van deze in duplo uitgevoerde metingen is de gemiddelde meetfout (nauwkeurigheid van de metingen) gedurende de gehele meetperiode vastgesteld. De meetfout is bepaald door de gemiddelde standaard afwijking per duplo meting te bepalen (zie formule A). 2 ( x x) s [A] n 1 Uit de in duplo uitgevoerde metingen in Nieuwegein blijkt dat de toevallige meetfout (nauwkeurigheid) gemiddeld 2,7 % van de gemeten waarde bedraagt. De totale meetfout wordt o.a. bepaald door de toevallige meetfout van de meting en de systematische meetfout. De systematische meetfout is in dit onderzoek vastgesteld met behulp van de resultaten van de metingen bij het RIVM station van het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit aan de Constant Erzeijstraat te Utrecht en bedraagt 0,5 %. De totale meetfout bedraagt volgens de kwadraat regel 2,8 % (zie formule B). toevallige fout 2 + systematische fout 2 = totale meetfout 2 [B] Deze waarde is kleiner dan de vastgestelde meetonzekerheid zoals voor de door Buro Blauw gehanteerde methode is vastgesteld van 14,9% (2). Er is geen reden aan te nemen dat de uitgevoerde campagne afwijkt van eerder uitgevoerde onderzoeken, daarom wordt in deze rapportage als totale meetfout 14,9% aangehouden.

Pagina 11 van 19 4.4 Jaargemiddelden inclusief onzekerheden In tabel 4.4 worden de jaargemiddelde NO 2 -concentraties berekend en wordt het 95%- betrouwbaarheidsinterval gegeven op basis van een totale meetfout van 14,9%. In de tabel is een indeling gemaakt tussen 5 soorten meetlocaties. Deze indeling in verschillende locaties is gemaakt om inzicht te geven in de luchtkwaliteit per soort locatie in Nieuwegein. De 5 soorten locaties zijn: 1. Ontsluitingswegen: langs wegen die de ontsluiting van wijken verzorgen. 2. Batauweg: meetposities langs de Batauweg 3. Stadsachtergrond: meetpositie in park tussen woonwijk en sportvelden. 4. Nabij kruispunt A2/A12. 5. Scheepvaart: meetpositie bij Beatrixsluis. Tabel 4.4 Berekening jaargemiddelde NO 2 -concentraties in Nieuwegein met 95%-bovenwaarden en 95%-onderwaarde [µg/m 3 ] Nr. Locatie 95%-onderwaarde Gemeten Jaargemiddelde 95%- bovenwaarde Ontsluitingswegen 4 Zuidstedeweg 31,1 33,1 35,1 6 Zandveldseweg (1) 35,5 37,8 40,1 7 Graaf Florislaan 22,9 24,4 26,0 8 Hollandhaven 28,6 30,5 32,4 9 Sluijterslaan 29,1 30,9 32,8 11 AC Verhoefweg (1) 30,4 32,3 34,3 14 Zandveldseweg (2) 26,6 28,3 30,0 15 s Gravenhoutseweg 30,2 32,1 34,0 16 AC Verhoefweg (2) 26,4 28,1 29,8 18 Wijkerslootweg 24,1 25,6 27,2 Batauweg 1 Kasteeldrift thv 56 27,7 29,5 31,3 3 Brandtrap Landauerdrift 26,7 28,4 30,1 Stadsachtergrond 10 Park Oudegein 21,9 23,3 24,7 Nabij Kruispunt A2/A12 13 Reinesteinseweg 29,6 31,5 33,4 Scheepvaart 17 Beatrixsluis 32,7 34,8 36,9 N.B. Grenswaarde 2015 overschrijdende waarden zijn vetgedrukt weergegeven Uit de tabel volgt dat de jaargemiddelde gemeten stadsachtergrond concentratie NO 2 23,3 µg/m 3 bedraagt. De concentratie NO 2 langs de ontsluitingswegen in Nieuwegein varieert tussen de 24 en 38 µg/m 3 ; een verhoging t.o.v. de stadsachtergrond van 1 tot 15 µg/m 3. Langs de Batauweg is de variatie minder groot, met een verhoging van 5 tot 7 µg/m 3. De verhoging bij de Beatrixsluis is jaargemiddeld 11 tot 12 µg/m 3. Plandrempel tot 2015 De jaargemiddelde grenswaarde van 60 µg/m 3, welke tot 2015 geldt conform de derogatieverlening wordt gedurende de meetperiode nergens overschreden.

Pagina 12 van 19 Grenswaarde 2015 Ten aanzien van de jaargemiddelde grenswaarde van 40 µg/m 3 welke conform de derogatieverlening in 2015 gerealiseerd moet zijn, is het niet uitgesloten dat op één meetlocatie in de huidige situatie de grenswaarde wordt overschreden, te weten de locatie 6 (Zandveldseweg (1)). Op deze locatie wordt de grenswaarde niet door de jaargemiddelde waarde maar wel door de 95%-bovengrens overschreden. Dat wil zeggen dat er niet met 95% zekerheid kan worden aangetoond dat de grenswaarde niet wordt overschreden. Hierbij wordt wel opgemerkt dat het toepasbaarheidsbeginsel niet geldig is op locatie 6 (Zandveldseweg (1)). Het beginsel geeft namelijk aan dat de luchtkwaliteit niet beoordeeld hoeft te worden op plaatsen waar het publiek geen toegang heeft (zoals deze locatie 6), waar geen bewoning is, op bedrijfsterreinen (hier gelden de ARBO regels) en de rijbaan van wegen. Voor de overige 14 locaties wordt met 95% zekerheid voldaan aan de grenswaarde geldend vanaf 2015. De grenswaarde wordt niet overschreden. In figuur 4.1 worden de deze meetresultaten grafisch weergegeven gebaseerd op de grenswaarde voor 2015 van 40 µg/m 3 conform de derogatieverlening. Hierin wordt de beoordeling van de jaargemiddelde waarde in kleur weergegeven. Op de groen weergegeven meetlocaties wordt de grenswaarde niet overschreden. Op de rood weergegeven meetlocatie kan niet met 95% zekerheid worden aangetoond dat de grenswaarde voor 2015 (oorspronkelijk 2010) niet overschreden wordt. Figuur 4.1. Overzicht van de jaargemiddelde concentraties in kleur, Nieuwegein. Achtergrondkaart gebaseerd op OpenStreetmap (Openstreetmap.org)

Concentratie ( μg/m 3 ) Rapportnr. BL2013.5906.02-V01 Pagina 13 van 19 4.5 Concentratieverschillen tussen periodes In figuur 4.2 wordt het verloop van de NO 2 -concentratie in Nieuwegein van 4 soorten locaties grafisch weergegeven. Per periode zijn de gemiddelde NO 2 -concentratie per soort locatie weergegeven. 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Periode Batauweg Ontsluitingswegen Stadsachtergrond A2/A12 Scheepvaart Figuur 4.2 Verloop van de NO 2 concentratie van verschillende type meetlocaties Uit de figuur blijkt dat er schommelingen optreden in de concentraties bij de verschillende soorten locaties. De trend voor de verschillende soorten locaties is nagenoeg gelijk. De schommelingen worden veroorzaakt door seizoens- en weersinvloeden, zoals verkeersintensiteit, verkeersgedrag, temperatuur, wind en neerslag en schommelingen in de achtergrondconcentratie in de regio. De verhoging t.o.v. de stadsachtergond is gedurende de verschillende periodes vrijwel gelijk; de bijdrage door bronnen in de stad is dus gedurende het jaar constant. 4.6 Belasting door scheepvaart, nieuwe meetlocatie Beatrixsluis Uit tabel 4.4 blijkt dat de metingen bij de in 2012 nieuw ingerichte meetlocatie Beatrixsluis een jaargemiddelde NO 2 -concentratie van 34,8 μg/m 3 opleveren. Het is op locatie 6 Zandveldseweg(1) na de zwaarst belaste locatie in de meetcampagne. In Figuur 4.2 is te zien dat de concentraties bij de Beatrixsluis dezelfde schommelingen vertonen als de stadsachtergrond. De verhoging t.o.v. de stadsachtergond is gedurende de verschillende periodes vrijwel gelijk. De bijdrage van de scheepvaart aan de belasting op locatie 17 Beatrixsluis is gedurende het jaar vrijwel constant.

Pagina 14 van 19 5. VERGELIJKING METINGEN VOORGAANDE JAREN In voorgaande jaren zijn metingen uitgevoerd op een aantal locaties langs de Batauweg (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9).Ook de stadsachtergrondconcentratie is sinds 2005 bepaald. Omdat de stadsachtergrond onder andere wordt beïnvloed door externe factoren, is de verhoging ten opzichte van de stadsachtergrond maatgevend voor de locale invloed. In tabel 5.1 zijn de resultaten van de metingen in 2005 tot en met 2012 samengevat. Tabel 5.1 Vergelijking metingen NO 2 -concentratie Batauweg 2005 tot en met 2012 in [ g/m 3 ] Kalenderjaar 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Batauweg 29 33 34 34 34 33 33 29 Stadsachtergrond 25 28 25 25 25 25 24 23 Verhoging t.o.v. achtergrond : 4 5 9 8* 9 8 8* 6 * het verschil is bepaald op basis van niet afgeronde gegevens en is daarom 8 µg/m 3. Uit de tabel blijkt dat de jaargemiddelde NO 2 -concentratie langs de Batauweg en de stadsachtergrond in 2012 gedaald zijn vergeleken met 2011. Daarnaast is te zien dat in 2006 tot en met 2011 de concentratie een waarde heeft gehad van 33 tot 34 g/m 3. In 2012 is de concentratie met 29 g/m 3 terug op het niveau van 2005. De verhoging van de NO 2 - concentratie aan de Batauweg t.o.v. de achtergrondconcentratie ligt tussen 2007 en 2011 rond de 8 á 9 µg/m 3. In 2012 is de verhoging afgenomen tot 6 µg/m 3. In voorgaande jaren zijn eveneens metingen uitgevoerd op een aantal locaties langs uitvalswegen in Nieuwegein. De locaties Zuidstedeweg (locatie 4), Zandveldseweg (1) (locatie 6), Graaf Florislaan (locatie 7), Hollandhaven (locatie 8) en Sluijterslaan (locatie 9) zijn in de jaren 2007 tot en met 2012 gelijk gebleven en daarom in de tijd te volgen. Tabel 5.2 Vergelijking metingen NO 2 -concentratie ontsluitingswegen locaties 4, 6, 7, 8 en 9 en stadsachtergrond voor 2007 tot en met 2012 in [ g/m 3 ] Kalenderjaar 2007 2008 2009 2010 2011 2012 4 Zuidstedeweg 40 41 39 36 35 33 6 Zandveldseweg 46 46 44 41 39 38 7 Graaf Florislaan 33 34 34 31 28 24 8 Hollandhaven 36 37 36 33 32 31 9 Sluijterslaan 36 38 36 34 31 31 Stadsachtergrond 25 25 25 25 24 23 Uit de tabel blijkt dat in 2012, net als in 2011, op alle locaties de NO 2 concentratie lager is dan de plandrempel van 40 µg/m 3. Als we de resultaten van de onderzoeken vanaf 2007 naast elkaar leggen, dan is op iedere locatie tussen 2008 en 2012 een daling van de gemeten jaargemiddelde NO 2 - concentratie waar te nemen. De verhoging t.o.v. de stadsachtergrond is 1 tot 15 µg/m 3.

Pagina 15 van 19 6. CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN De NO 2 -concentratie is in Nieuwegein op 15 locaties gemeten. De metingen zijn gedurende 2012 uitgevoerd in 13 perioden. De metingen zijn uitgevoerd met Palmes diffusiebuisjes. Uit de meetcampagne worden de volgende conclusies getrokken: 1. De plandrempel van 60 g/m 3 als jaargemiddelde, geldig tot 2015, is in 2012 op geen enkele locatie overschreden. 2. De gemeten jaargemiddelde concentraties voldoen op alle locaties aan de grenswaarde van 40 g/m 3 voor 2015. Op één locatie, 6 Zandveldseweg(1), is niet met 95% zekerheid aangetoond dat de jaargemiddelde concentratie voldoet aan deze grenswaarde. Dit meetpunt bevindt zich voor het geluidscherm. Achter het geluidscherm op dezelfde hoogte, locatie 14 Zandveldseweg (2), worden lagere concentraties gemeten en wordt wel voldaan aan de grenswaarde. 3. De gemeten jaargemiddelde stadsachtergrond concentratie bedraagt 23 g/m 3. De jaargemiddelde gemeten concentratie NO 2 bij de ontsluitingswegen van Nieuwegein varieert tussen 24 en 38 g/m 3. Langs de Batauweg is sprake van een gemiddelde waarde van 29 µg/m 3. 4. Het in 2012 toegevoegde meetpunt 18 Wijkerslootweg is met een jaargemiddelde waarde van 26 g/m 3 vergelijkbaar met andere ontsluitingswegen. 5. Het in 2012 toegevoegde meetpunt 17 Beatrixsluis is met een jaargemiddelde waarde van 35 g/m 3 op 6 Zandveldseweg(1) na de zwaarst belaste locatie. De concentraties vertonen dezelfde schommelingen als de stadsachtergrond. De bijdrage van de scheepvaart aan de belasting op locatie Beatrixsluis is gedurende het jaar vrijwel constant. 6. Uit vergelijking van de meetresultaten met voorgaande jaren blijkt dat de NO 2 - concentratie in de omgeving van de Batauweg in 2006 tot en met 2011 een waarde heeft gehad van 33 tot 34 g/m 3. In 2012 is de concentratie met 29 g/m 3 terug op het niveau van 2005. De extra belasting langs de Batauweg t.o.v. de stadsachtergrond is in 2012 met 6 g/m 3.lager dan de 8 á 9 g/m 3 tussen 2007 en 2011. 7. Uit vergelijking met voorgaande jaren blijkt dat op de ontsluitingswegen, locaties 4, 6, 7, 8 en 9, tussen 2008 en 2012 een daling van de gemeten jaargemiddelde NO 2 concentratie is waar te nemen. De verhoging t.o.v. de stadsachtergrond is 1 tot 15 µg/m 3. 8. De gemeten concentraties laten schommelingen zien gedurende de 13 meetperiodes, zie Figuur 4.2. Deze schommelingen worden veroorzaakt door seizoens- en weersinvloeden. De schommelingen zijn bij alle locaties te zien. Er zijn geen redenen om aan te nemen dat deze schommelingen locatie specifieke oorzaken hebben. 9. De meetfout van de in tweevoud uitgevoerde metingen is gemiddeld 2,7 %. De afwijking van de met Palmes diffusiebuisjes gemeten concentraties t.o.v. de

Pagina 16 van 19 referentiemethode is vastgesteld op <1 %. Er is geen reden af te wijken van de totale meetfout van 14,9% zoals door Buro Blauw vastgesteld voor de gehanteerde methode.

Pagina 17 van 19 7. LITERATUURLIJST 1. Jansen, N.A.H., et al. Verkeersgerelateerde lucht-verontreinigingen gezondheid, een kennisoverzicht. s.l. : Institute for Risk Assesments Sciences, Universiteit van Utrecht, 2002. 2. Bree, F.B.H. de. Meetonzekerheid NO2 Palmesbuisjes. Wageningen : Buro Blauw, 2006. LLI-09. 3.. NO2-concentratie metingen Batauweg Nieuwegein 2005. Wageningen : Buro Blauw, 2006. BL2006.3329.02. 4. Peters, J.W.M. Jaarrapportage NO2 metingen binnenstad Nieuwegein 2006. Wageningen : Buro Blauw, 2007. BL2007.3664.03. 5.. Jaarrapportage NO2 metingen binnenstad Nieuwegein 2007. Wageningen : Buro Blauw, 2008. BL2008.3745.01. 6. Wijma, F.C. Jaarrapportage concentratie metingen stikstofdioxide Nieuwegein 2008. Wageningen : Buro Blauw, 2009. BL2009.4118.01. 7. Kerkhof, C.I. van. Jaarrapportage concentratie metingen stikstofdioxide Nieuwegein 2009. Wageningen : Buro Blauw, 2010. BL2010.4561.01. 8. Wijma, F.C. Jaarrapportage concentratie metingen stikstofdioxide Nieuwegein 2010. Wageningen : Buro Blauw, 2011. BL2011.4985.02. 9. Kerkhof, C.I. van. Jaarrapportage concentratie metingen stikstofdioxide Nieuwegein 2011. Wageningen : Buro Blauw, 2012. BL2012.5416.01.

Pagina 18 van 19 BIJLAGEN Technisch document - BL.2013.5906.01-V01 separaat geleverd

Pagina 19 van 19 VERANTWOORDING Rapporttitel Subtitel JAARRAPPORTAGE CONCENTRATIEMETINGEN STIKSTOFDIOXIDE NIEUWEGEIN 2012 Metingen met diffusiebuis methode Rapportnummer BL2013.5906.02-V01 Deze versie vervangt eventueel eerder uitgebrachte versies in zijn geheel Trefwoorden Stikstofdioxide; Palmes diffusiebuis Opdrachtgever Gemeente Nieuwegein Contactpersoon Willie van Dam Uitvoerders J.W. Winters, F.M. Wiegersma, S.M. Geersing-Moorhoff Auteur J.W. Winters Paraaf auteur Controleur J.W.M. Peters Paraaf controleur Datum

Nude 54 6702 DN Wageningen telefoon 0317 466699 fax 0317 426111 email info@buroblauw.nl internet www.buroblauw.nl