TEELTBEGELEIDING WK 48 (30 november 2018) Aanbieding directe levering 1175 Paeonia Dr Alexander Fleming 3/5 300 Paeonia Dr Alexander Fleming 2/3 Betreft gekookte, ontsmette en gespoelde partij. Bovenstaande partij kunnen we aanbieden t.e.a.b. Voor meer informatie: 0172-217090 WINTER Ook dit jaar hebben we (gelukkig) weer normale koude nachten gehad, enige jaren ervoor hadden we voor kerst nog nauwelijks of in het geheel geen vorst. Voor de natuur is het beter om wat vorstjes te hebben en mogelijk zou een (niet al te strenge) winter in januari ook wat uitheemse ziekten en plagen (als de Suzuki fruitvlieg etc.) opruimen. Het blad van nog op het veld staande Ilex en Callicarpa valt uiteraard ook makkelijker en eerder. Muizen in kassen en onder tunnels Wees alert op de aanwezigheid van muizen in kassen of tunnels. Een effectieve methode is het plaatsen van klemmen met bijvoorbeeld pindakaas erop. U kunt ook vergif plaatsen in lokaaskistjes zodat andere huisdieren, vogels of kinderen er niet bij kunnen komen. Alle toegelaten middelen zijn lokazen die cumulatief werken. Dat wil zeggen dat muizen ze meerdere dagen achter elkaar moeten eten en bovendien zo min mogelijk ander voedsel eten. Het is belangrijk voldoende lokaas in de kisten te doen: 30-60 gram bij muizen en iedere drie dagen de lokaaskistjes te controleren om te zorgen dat het lokaas niet opraakt tijdens de bestrijdingsactie. Vanaf 1 juli 2015 mag u nog alleen muizen en rattengif kopen en toepassen met een licentie knaagdierbeheersing. Buiten zijn er geen giftige middelen tegen muizen meer toegelaten: de toelating is beperkt tot afgesloten ruimten en rondom voedselopslagplaatsen. Volgens onze vaste deskundige is gebruik in kassen en (afgesloten)tunnels dus wel toegestaan Overigens heb je ook milieuvriendelijke muizenvallen, deze heeft uw schrijver ook gebruikt in huize Kolster: Zodra de muis de kaas opeet valt het deurtje dicht en zit de muis (in dit geval levend) gevangen. Men kan het beestje elders loslaten. Dit heeft uw schrijver enige keren gedaan, bizar is dat de muis in alle gevallen zo in paniek was dat hij/zij de sloot in sprong en ik niet weet of hij/zij dit in verband met onze tegenwoordige gladde en steile beschoeiingen overal uiteindelijk overleefd heeft. 1
BUITEN- EN TUNNELTEELTEN HORTENSIA (update) Als u hortensia s buiten of in een tunnel teelt moet u het gewas dat er nog opstaat gewoon laten staan. Vaak werd buiten of in tunnels Magical Diamond geteeld, deze is hier redelijk geschikt voor. Diverse nieuwere Magical soorten met harde bloemen (als Magical Revolution, -Green Cloud etc. lenen zich hiervoor ook goed en zullen zeker nog wel beter betaald worden. Het meest geschikt zijn de soorten uit groep 1. Dit houdt in dat de soort gewoon diep gesnoeid kan worden in de winter en dan toch bloeit. Methode 4 (doorsnijden en geen snoei) is in tunnels ook een leuke methode met vaak hoge opbrengsten. Deze snoei moet echter niet nu plaatsvinden, daar u de plant dan van onderen te veel activeert, waardoor de ogen te vroeg gaan werken en de kans op late vorst- of nachtvorstschade toeneemt. Snoei moet in principe in februari, begin maart plaatsvinden, maar dat kan per jaar (door weersomstandigheden) verschillen. Eerdere snoei geeft weliswaar eerdere bloei (en dus meer bloeizekerheid), maar de kans op (nacht)vorstschade wordt flink vergroot. U vindt het tijdstip van snoei dan ook op uw Internetbegeleiding te zijner tijd. Houd uw tunnel (of onverwarmde kas) zo koud mogelijk om deze tijd om vroeg uitlopen tegen te gaan, sluit de tunnel echter wel bij echte vorst. Licht is een must voor knopvorming, dus in september de scherming weghalen en pas op z n vroegst eind april erop. In tunnels kan men vorstschade in de winter (voornamelijk door uitdroging en vooral indien in potten wordt geteeld) zeer eenvoudig voorkomen: Trek bij voortdurende vorst (ijs in de sloot dus) dun wit plastic over uw planten, sluit dit goed af. Het witte plastic kaatst het zonlicht terug en wat de plant toch nog verdampt komt ook weer terug. Vorstschade in koude kassen en tunnels komt voornamelijk door uitdroging: De kluit is bevroren en bij zonneschijn (dat heeft men uiteraard vaak bij vorst) komt de temperatuur in de kas ver boven nul. Ook de bovenkant van de plant ontdooit en gaat verdampen. De wortels zijn echter bevroren en brengen dus niets, verdroging is het gevolg. Wij overwinterden vroeger onze hortensia s altijd zonder schade op deze manier in plastic tunnels en we hebben toen ook best aardige winters gehad. Belangrijk: leg het er niet op als het niet echt vriest (ook niet bij een beetje vorst) en haal het er pas laat af bij doorzettende dooi, daar de potten of grond minder snel ontdooien als de takken en anders verdroging nog plaats kan vinden. Kijk gewoon even of het ijs al grotendeels uit de potten of grond is. De methode werkt ook bij late vorst, dan wel nachtvorst, alleen mag dan het plastic niet direct op het al uitgelopen jonge gewas rusten, daar het plastic zelf ook erg koud kan worden en hiermee toch schade kan ontstaan aan het jonge blad dat met het plastic in aanraking komt. Tegen nachtvorst in tunnels (of onverwarmde kassen) is het volgende ook belangrijk: Sluit uw tunnelkas al op de dag (bijvoorbeeld 2 uur/half 3), dan vormt zich een warmtebuffer en komt uw temperatuur in de tunnel niet beneden nul in de nacht, dit gebeurt wel als u pas om 10 uur in de avond uw tunnel dichtgooit: dan is de temperatuur in de tunnel ook al gedaald tot ca. 4 à 5 graden. Een bewolkte koude dag (geen zon, dus geen temperaturen in uw tunnel) met daaropvolgend wel een heldere nacht, maakt dat u zich zorgen mag gaan maken en mogelijk even afdekken moet!!! In buitenteelten kan men in een donker (voor)jaar meemaken dat van genoemde soorten met een hele goede bloeminductie u in september wel veel knoppen heeft, maar slechts weinig bloemen: de tijd is door het donkere weer tekort geweest. Dit kunt u voorkomen door vanaf ca. eind februari (weersafhankelijk) agrocover over de afgesneden planten te trekken, haal dit half mei na de nachtvorsten weer weg. Het werkt tegen nachtvorsten en 2
activeert de planten sneller, waardoor de tijd tot de bloei wordt ingekort. In buitenteelten is eigenlijk normaal gesproken geen winterschade te verwachten, daar de temperatuurverschillen niet zo oplopen, nachtvorsten zijn uiteraard wel gevaarlijk. Licht zorgt voor de inductie, tevens is licht en in ons land koude (rust) nodig om een knop goed te laten ontwikkelen. Licht is echter het belangrijkste: In landen zonder kou bloeien hortensia ook, als er niet genoeg licht is bloeien ze echter niet of veel later en dat houdt in ons land met zijn seizoenen in dat men geen bloemen heeft. Dus vanaf begin september tot april/mei (afhankelijk van de manier van telen) niet schermen en geen krijt op kas of tunnel. BOTRYTIS HORTENSIA en andere gewassen. Voor de bestrijding van schimmels (botrytis) kan Teldor, Frupica of Switch worden ingezet. Switch is o.i. het beste middel. Kasteelten: Verwijder afgevallen blad en houd het gewas zo mogelijk droog met ventilatoren. HORTENSIA/VIBURNUM WISSELTEELT Hortensia s die buiten staan voor de wisselteelt in pot moeten bij echte vorst afgedekt worden, daar ze anders verdrogen. Feitelijk overwinter(d)en wij zelf potculturen nooit open en bloot, degenen die dit wel doen in de boomkwekerij lopen een groot risico. Potten verdrogen in de winter bij aanhoudende vorst, de ene plant is wel sneller weg dan de andere, maar in 2012 was zelfs de schade in de zeer winterharde sneeuwbal (Viburnum opulus Roseum) groot. SNOEI HORTENSIA (KAS) Wij raden aan gezien de ervaringen van de laatste jaren de snoei van uw hortensia s uit groep 1A niet te laat te doen plaatsvinden: Snoei voor 10 januari. Als u laat snoeit hebt u meer kans op takken die het (net) niet halen of bloemen die eind september nog niet hard zijn, met alle gevaren voor schade van dien in de koudere nachten, die vaak na die tijd komen. Zeer rijkbloeiende soorten (groep 1: als Magical Rubyred, -Sunshine, -Pink Ruby en Rodeo) kunnen wel later worden gesnoeid. Vaak worden ze wel op dezelfde tijd gesnoeid, maar wordt korte vroegbloei nogmaals getopt voor 1 april, de getopte takken zullen alsnog (laat) bloeien). Overleg met uw voorlichter eventueel. In onze ogen is snoei voor half januari dus vaak wenselijk, maar er kunnen uitzonderingen zijn. In de soorten die doorkleuren kan bij een zomerbloei weinig mis: Ze zullen dan mogelijk vers niet erg opbrengen, laat ze maar lekker staan: ze staan lekker hard doorgekleurd klaar in september en echte harde bloemen zullen niet snel schade oplopen. Bij een soort als Sneeuwbal in de koude teelten blijft het een gok: Naast de snoeiperiode bepaalt het weer de bloei, doorkleuren is geen echte optie. 3
ILEX VERTICILLATA en VOGELS Het was ons al meer opgevallen in de veredeling, waar we de Ilex meestal niet afdekken voor vogels, dat de Ilex met rode bes snel leeg zijn en de oranje niet. Dat kon toeval zijn, maar dit jaar staat ook alles bij elkaar op onze showtuin en ja, de rode zijn al enige weken leeg en alle oranje en oranjerode staan er gewoon nog op. Dit zou mogelijk inhouden dat afdekken met oranje Ilex niet nodig is, maar dat advies vinden we toch nog te riskant. Mogelijk associëren vogels oranje met giftig, Frappant is dat van een nieuwe selectie met goudgele bes, die nog in opbouw is, alles bessen wel tegelijkertijd met de rode bessen verdwenen waren. NIEUWE AANVOER (herhaling update) Als u voor het eerst aanvoert, een artikel op uw veiling voor het eerst aanvoert of wel een primeur hebt (mogelijk een nieuw Magical product) is het eigenlijk zaak hier even werk van te maken. Sommige mensen zijn hier heel goed in, velen zetten echter de zaak maar voor de klok op hoop van zegen. Meestal komt het dan ook uiteindelijk wel goed maar het kost wel geld, een nieuw product brengt vaak, indien goed gepresenteerd, erg veel geld op. De veiling is er voor u en normaal gesproken helpen keurmeesters, relatiebeheerders en veilingmeesters u graag. 1. Laat uw nieuwe aanvoer van een goede kwaliteit in de vitrine zetten, een week tot enige dagen voor u gaat aanvoeren. Meld dat u langer gaat aanvoeren, bij voorkeur hoe lang en wanneer u start. (Het moet wel goede kwaliteit zijn anders werkt het averechts, uiteraard) 2. Verwittig de keurmeesters als u (als nieuwe aanvoerder) voor het eerst gaat veilen en vraag of ze uw product willen nakijken en of er wat te verbeteren valt. 3. Als u voor het eerst aanvoert ( nieuwe aanvoerder ), vraag of de veilingmeester u even in zijn (korte) praatje voor de klok wil introduceren als nieuwe aanvoerder. 4. Als u een product voor het eerst op uw veiling aanvoert en het brengt op andere veilingen goed op, meldt dit bij de veilingmeester. Meld ook dat u langer gaat aanvoeren en vraag hem dat te melden als het kan. (Een mooi praktijkvoorbeeld in dit geval: U gaat Callicarpa veilen op één van de veilingen waar het product niet of nauwelijks komt, zonder nadere aankondiging zult u zie de statistieken- een tegenvallende prijs krijgen. Als u er echter werk van maakt en de prijzen op de andere veilingen aan de veilingmeester bekend maakt zal hij direct in stuivers inzetten in plaats van in centen, hierdoor gaat uw prijs alleen al omhoog) 5. Ga eens op de veiling kijken en vergelijk uw product met het product van andere telers, vraag eventueel of er een keurmeester meeloopt. 6. Veilt u een introductie op uw veiling, maak er in overleg een primeur van. 7. Bezoek uw vaste kopers eens of bel hun inkoper, vraag of ze tevreden zijn over uw product en of er soms wensen zijn. U ligt dan toch net wat meer in hun gedachten als een ander en ook dat scheelt in uw prijs. Het is allemaal wel even werk misschien, ik weet dat de meesten dit alles waarschijnlijk niet zullen doen, maar als u goed met uw vak bezig bent wordt dit betaald, soms kunt u er meer mee verdienen dan met hard werken. U kunt dit alles overleggen met uw relatiebeheerders op de veiling. 4
Overigens gaat er bij diverse klanten ook veel direct weg, wijzelf leveren eigenlijk helemaal niet meer voor de klok, maar (wel via de veiling) aan een groothandelaar. Dit heeft deels ook te maken met de geringe hoeveelheden van onze nieuwere producten, de groothandel is er wel blij mee, daar ze hiermee de eerste zijn met primeurs. Tot eerverleden jaar veilden we onze Ilex (waar we dus best wel aardig wat van hebben staan) nog wel, de laatste 2 jaar is ook daarvan alles rechtsreeks gegaan. Vroeger hadden we veel meer productie van takken, nu concentreren we ons nog meer op de veredeling Bladluis (Bron Delphy) Delphy heeft in 2018 onderzoek uitgevoerd naar een effectieve bestrijding van katoenluis voor een aantal fabrikanten. Er was sprake van een zware aantasting (meer dan 15 luizen per top). Er zijn verschillende middelen getest op effectiviteit en toepassing conform de wettelijke gebruiksvoorschriften. Het onderzoek is uitgevoerd onder groeizame omstandigheden op een groeizaam gewas. De resultaten zijn gepresenteerd tijdens de open dag op onze onderzoekslocatie en leest u ook hieronder. Het middel Teppeki van Belchim gaf een goed bestrijdingsresultaat. Het middel werkte snel en redelijk lang. Het toevoegen van de hulpstof Hasten (gebaseerd op veresterde koolzaadolie) van Surfaplus zorgt voor een betere opname van Teppeki in de plant en daarmee betere en langere werking. Hasten scoorde in deze proef als hulpstof bij Teppeki significant beter dan de hulpstof Silwet Gold. Van Hasten is bekend uit andere proeven dat het ook de werking van andere insecticiden kan verbeteren. Het nieuwe middel Sivanto Prime van Bayer Cropscience geeft een snelle en goede bestrijding van katoenluis redelijk vergelijkbaar met referentie Teppeki. Sivanto is alleen toegelaten in de containerteelt. Het middel heeft een bredere werking dan alleen tegen bladluis. Het nieuwe middel Batavia bevat de actieve stof spirotetramat, bekend uit het product Movento. Het verschil is dat Batavia een SC-formulering is en Movento een ECformulering. Batavia werkt volledig systemisch. De aanvangswerking van dit middel is daardoor trager, maar de werking is wel goed en lang. Na 10 tot 14 dagen was de luis in de proef volledig gedood. Batavia was al toegelaten in de bedekte teelt maar sinds kort ook in de buitenteelt. Het middel Flipper van Bayer Cropscience is een product van plantaardige oorsprong op basis van carbonzure kaliumzouten. Raken van het insect is essentieel voor een goed resultaat. In dit onderzoek bleek dat de luizen die geraakt werden, werden gedood. Maar de luizen aan de onderkant van het blad werden onvoldoende geraakt. Hierdoor was de totale bestrijding in deze proef onvoldoende, maar het middel kan wel perspectief bieden tegen als de luizen wel goed zijn te raken. 5
TOELATINGEN ONKRUID De toelatingen van Basta, Finale en Radicale zijn vervallen. De aflevertermijn is 31 januari 2019 en de opgebruiktermijn is 31 januari 2020. De verwachting is dat ook Reglone en Mission komen te vervallen. Meer dan ooit vraagt onkruidbestrijding een goede planning, met de zaken die er nog zijn en die er nog aankomen is het alles nog wel te bestrijden, maar niet meer even makkelijk als vroeger. Zorg dat u van uw favoriete middel(en) voldoende voorraad hebt om gebruik te maken van de opgebruiktermijn. Veel nieuwere middelen hebben een gerichtere werking, ze pakken niet alle onkruiden mee en werken vaak alleen op klein onkruid: Lentagran werkt goed op kleine groeiende onkruiden (2-4 blad) van melganzevoet, nachtschade en knopkruid. Het moet ingezet worden bij groeizaam zonnig weer, mengen met andere middelen bevordert de opname en uiteraard het werkingsspectrum. Nog nieuw en vrij onbekend is Vivendi, dit is een bladsystemisch middel dat goed werkt tegen hardnekkige onkruiden als melkdistels, hoefblad en klaver. VOOR DE LIEFHEBBER VERSLAG REIS KENIA EN ETHIOPIË Kenia Kenia werd mede bezocht omdat de Hypericum zaailingen en codes daar in de bes stonden: er moeten in principe keuzes worden gemaakt. Uiteraard wordt dat gecombineerd met het bezoeken van (soms potentiële) klanten. Het was er na een erg natte, donkere zomer nu behoorlijk droog, dus de Rainman was wel weer welkom en ik moet zeggen dat het ook deze keer weer lukte!!! Ik slaap na aankomst altijd in een eenvoudig hotelletje in de Village Market, aan de rand van Nairobi. Hiermee kun je dan eenvoudig en snel in de morgen de stad uit en hoef je niet door de verschrikkelijke files die Nairobi in de ochtend en namiddag kent. De eerste 5 farms werden op donderdag bezocht: een hortensiafarm (de grootste van Afrika), die een paar van onze soorten doet, een kleine Hypericum kweker en een groot bedrijf die nauw met ons wil samenwerken en reeds een beginnetje gemaakt heeft, hiervan werden drie van de vier farms in die omgeving bezocht met beginnende commerciële teelt van distels en verder diverse proeven. Zaterdagmiddag bezocht uw schrijver nog een farm van dit bedrijf in Naivasha. Op vrijdag was het alleen Hypericum en op zaterdag meestal ook. Zondag in mijn favoriete hotel aan Lake Naivasha, een heerlijke ochtendwandeling in de natuur tussen de dieren, daarna even werken en dan lekker aan het zwembad genieten. 6
Foto s: de natuur aan het meer Maandag van Naivasha naar Nakuru, deze dag was voornamelijk bestemd voor het beoordelen van de Hypericum codes en zaailingen. Daar dit meestal over een langere periode nodig is, gaat onze veredelaar altijd vroeg en ik 1,5 week later of andersom. Er stonden weer fraaie zaken bij, zie de foto s: 7
De rest van de dagen in die omgeving werden Hypericum farms en op woensdag terug richting Nairobi met een bezoek aan een farm die onze snij-clematis test. In de avond vloog ik naar Ethiopië ETHIOPIË In Ethiopië was ik slechts een halve dag, daar ik vrijdag weer thuis moest zijn. Een beetje stress geeft dat wel, maar gelukkig klopte alles net. Ethiopië blijft verbazen, ook nu weer werd overal gebouwd en de wegen waren overvol, vaak overigens niet alleen met gewoon verkeer. Zelfs op snelweg kan je vee, in de vorm van koeien, ezels en paarden tegenkomen, ook mensen lopen vaak gewoon op de weg in plaats van ernaast. Je hoort er niet al te veel meer van, maar helemaal rustig is het nog niet en de vlam kan zo weer in de pan slaan. Op dit moment hebben we er slechts één (grote) klant met 18 hectare Hypericum. 8