ILEX. TEELTBEGELEIDING WK 41 (12 oktober 2018) ILEX DOORWAS

Transcriptie

1 TEELTBEGELEIDING WK 41 (12 oktober 2018) ILEX ILEX DOORWAS Het is te overwegen als u doorwas (groei boven de bessen uit) op de Ilex hebt staan, die eraf moet worden geknipt, om dit op het land te doen, enige tijd voor de oogst. De wondjes zullen dan enigszins verkleuren en minder opvallen. ILEX VERTICILLATA en ROZENBOTTELS Let er op dat u de muizen bestrijdt! Buiten zijn hiervoor echter alleen nog katten toegelaten! Er kan er veel vraatschade ontstaan in uw gewas. Hypericum en sneeuwbessen worden niet door vogels en muizen gegeten. Vogels kunnen vooral in Ilex grote schade aanrichten, één zwerm vogels kan in één nacht/ochtend een perceel Ilex leegvreten. Dit doen ze pas als de Ilex goed rijp is, vandaar de netten. (zie boven, pagina 1) In de rozenbottels gaan vogels pas aan de gang als de bottels zacht worden, feitelijk zou u ze er dan af moeten hebben. Herkenning: Vogels eten het (zachte) hartje uit de bottel aan de bovenkant, muizen eten de hele bottel, u vindt slechts wat kruimeltjes onderaan de plant. Muizen houden net als de kopers meer van ongedoornde stelen!!! BROEIEN ILEX (herhaling/update) Zorg wel dat u de bessen straks gaat beschermen tegen vogelvraat als ze op kleur zijn. Dit kan met netten het beste: Controleer het net op beschadigingen, een vogel vindt al snel een gaatje om er doorheen te kruipen. Vaak lopen ze net zo lang over de grond totdat ze een opening hebben gevonden. We gebruiken nog wel eens de slangen van de beregening, al dan niet vol met water, om het gaas aan de onderkant af te sluiten. Als de bes goed op kleur is wordt ze aantrekkelijk voor vogels! Het is dus zaak om de takken weer tijdig onder de netten te stoppen om schade te voorkomen. Als u niet onder netten kunt of wilt werken neemt u een risico, wij raden aan om dan regelmatig met bijv. Vogelvlucht te spuiten om vraat te voorkomen. Ook worden roofvogelvliegers gebruikt, hetgeen uiteraard een risico is bij windstil weer. Vogels laten bij ons de oranje en gele soorten gewoon staan als we (enige) planten niet afdekken, rood is echter zeer geliefd. Wij zouden echter met de kleurtjes ook geen risico nemen!!! De kleuren worden sowieso voor Sinterklaas het beste betaald. Foto: afdekken met netten

2 Ook raden we aan om bij percelen die niet onder netten staan vroeg te snijden en dan het blad af te broeien. Broeien doet men meestal vanaf ca. 1 oktober als het blad voldoende is gerijpt. Soorten die al vroeg op kleur zijn kunnen ook eerder worden gebroeid, in dat geval kan men soms al in september leveren. Indien men vroeg broeit zal de broei wat langer duren. Per jaar kan de situatie enigszins verschillen, minder of ongerijpt blad broeit slechter: de broei duurt langer. Voor jonge percelen geldt: Overweeg vroege oogst en broei, dan hoeft u (nog) niet af te dekken. Het is gebleken dat het geven van bladbemesters het blad veel moeilijker doet vallen, in een enkel geval ging het er zelfs helemaal niet af: het droogde aan de tak. Voor te oogsten Ilex is het slechts een voordeel als het blad vroeg verouderd en wat geel wordt. Bladbemesters zijn hier gewoon niet nodig. Wel wordt de beswand versterkt met calcium bespuitingen, op zichzelf goed, maar doe dit ook niet al te laat meer: Het spuiten van calcium bemesting (calcium-shuttle) kan de beshuid dikker maken waardoor deze houdbaarder wordt, herhaal dit enige keren tijdens de rijping. Ook raden wij aan om enkele malen met Switch te spuiten op het veld, tegen botrytis, zeker als u wil gaan broeien!! Broeien gaat voor de niet-ingewijden zo: Men knipt de takken met blad en legt die per laag van hooguit 20 cm op plastic, giet de laag nat en leg de volgende laag, giet weer nat etc., ga niet hoger dan ca. 70 cm om schade door druk te voorkomen (Dit is belangrijk!!!). Als de laag hoog genoeg is vouwt u het plastic om, zodat de takken zich in het volkomen afgesloten plastic bevinden. Door het vocht en het groene blad ontstaat warmte (broei) en na enige tijd (controleer 1 x per week) zult u het blad zo af kunnen schudden voor zover het er al niet afgevallen is. De bessen lijden niet daar ze hard genoeg zijn, tegen de tijd dat ze wat zachter worden ligt het blad er vanzelf al af en broeit u dus toch sowieso niet meer. Als u in de schuur broeit maakt het weinig uit welk plastic u gebruikt. Buiten en in de kas wordt meestal zwart plastic gebruikt: Gebruik hier geen wit plastic, dit stoot de (zonne)warmte terug en onder doorzichtig plastic wordt het te warm. Broeien in de kas of tunnelkas is ideaal, daar het veel sneller gaat, maar buiten of in de schuur werkt ook prima als u die mogelijkheid niet hebt. den week. Wijzelf broeien tegenwoordig vaak in de koelcel (uiteraard zonder koeling) in stapelbare kuubskisten. Uiteraard staat de koeling uit, door de isolatie verloopt het proces bij een volle koelcel sneller (warmte afgifte door de broei) Meestal kan Ilex verticillata vanaf ca. 1 oktober gebroeid worden. De datum kan per jaar en per soort verschillen: het blad moet voldoende gerijpt (verouderd) zijn en de bes moet uiteraard op kleur zijn, in groeizame nazomers kan het soms wat moeilijker zijn. Dit houdt niet in dat het verkeerd gaat als u (te) vroeg begint: het broeien duurt alleen langer en het kan zijn dat de takken die wat later onder plastic gaan net zo snel hun blad laten vallen. Soorten die vroeg op kleur zijn kunnen ook vroeg gebroeid worden, wij hebben Magical Times wel reeds in september vermarkt. Hieronder wat foto s ter verduidelijking: Foto 1: kuubskisten in de koelcel Foto 2: Voldoende lang gebroeid, ze kunnen worden verwerkt

3 Foto 3 en 4 Broeien: Hieronder een paar tips: - Knip als het gewas nat is (dauw/regen) dit scheelt werk. - Spuit voor het oogsten nog een keer met een botrytismiddel - Leg ook plastic op de grond!! Gebruik buiten of in de kas bij voorkeur zwart plastic. - Leg steeds een laagje, bevochtig dit en stapel de volgende laag erop, ga door tot ongeveer hooguit 80cm hoog. (Indien u te hoog stapelt wordt de druk te groot en zult u onderin botrytis en andere narigheid krijgen) - U kunt ook wel kuubskisten of pallets gebruiken, deze kunt u vullen tot bijna aan de rand. - Leg het niet te luchtig neer, dan broeit het minder goed. - Pak het volledig en strak in het plastic.

4 - Na 1 à 2 weken is het blad los, hoe groener het blad was toen u knipte, hoe langer het duurt. Ook hoe later in de tijd, hoe sneller het gaat. - Als het blad los is, kunt u de takken laten liggen om te verwerken, het plastic kan er dan af, of losjes er oplaten als het wat langer blijft liggen. Laat u het gewas staan tot het blad valt, scherm dan af tegen vogels en spuit evt. enkele keren tegen botrytis op de bes. Als u (echt) vroeg binnenhaalt om te broeien kan dit zonder netten te gebruiken, wij raden dit zeker aan bij jongere planten waar nog niet veel bestakken op staan. Bij veel regen zal de bes eerder zacht zijn, regen speelt hierin nog een grotere rol dan warm weer (als de bes al gevormd is). Zwart plastic is nuttig buiten en in de kas, daar het meer warmte doorlaat als de zon er op schijnt, in de schuur, waar de zon toch niet schijnt kunt u elk plastic gebruiken. Ons advies: Ga niet weer het wiel uitvinden door andere methoden van broeien te gebruiken of te proberen: de gangbare methodes werken gewoon goed en we zien nogal wat mislukkingen in andere probeersels/methoden en dat kost gewoon veel geld! We hebben nu regelmatig onze nieuwste soorten en kleuren bijgeplant en er staan nog meer codes. Als veredelingsbedrijf willen we hierin uiteraard voorop lopen. Veel nieuwe selecties groeien fraai rechtop en hoeven minder geremd te worden. We hebben denkelijk alle mogelijke kleuren nu wel en gaan nu nog eenmaal inzetten voor een specifiek doel, dat goede kansen geeft. VEILTIPS ILEX EN SKIMMIA (herhaling) Hierbij enkele tips met betrekking tot veilen: - Ilex verticillata Oosterwijk veilen onder code 845 (Ilex vert. Rode bes) deze code wordt alom gebruikt en is beter bekend dan de code Oosterwijk. - Ook Magical Berry kan eventueel onder deze code worden geveild. - Skimmia veilen per bos, gebruik de code per bos!! 10 bloemen in de bos, minimaal 3 stelen - Veil Skimmia Rubinetta onder de Code van Rubella, niemand ziet het verschil, maar uw prijs is veel beter, daar deze code gebruikelijker is.. ONKRUID Blijf alert op onkruid, spuit dit tussen de planten dood met Basta of Finale (let op 6 uur droog na toepassen en voldoende licht, zie historie) en u kunt nu de meeste planten nog steeds volvelds spuiten met Butisan (niet over gewas wat u dit najaar nog moet oogsten!!). Uitzonderingen zijn Callicarpa, Viburnum en pioenen, deze gewassen kunnen in het geheel niet tegen Butisan. Niet spuiten op lichte gronden met minder dan 3% org. stof. (zie ook historie) Let op de beperkingen in toelatingen!!! PIOEN ONKRUIDBESTRIJDING Het gebruik van Roundup en andere Glyfosaat-achtigen in pioenen raden wij sterk af, er is grote kans op schade. Gebruik de winterperiode om het onkruid op te ruimen, alles wat nu kiemt kunt u dood spuiten met Basta en komt niet meer op in het voorjaar. Indien u nu reeds bodemherbicide spuit blijft het perceel schoon maar onderdrukt u de kieming, de onkruiden zullen dan later als het middel is uitgewerkt alsnog kiemen en dan staat de pioen reeds boven de grond en kunt u het slecht bestrijden!

5 Spuit in januari op relatief schone en vochtige grond met Chloor IPC (kleine onkruiden worden nog bestreden). Vlak voor opkomst dient u nog te spuiten met 3 liter Goltix/ha. Overleg eventueel met ons over de te voeren strategie, voorkom spuitschade! (zie ook de recente historie) GROENBEMESTER Op percelen die nu leeg liggen en in het voorjaar beplant gaan worden kunt u nu winterrogge inzaaien. Dit voorkomt structuurbederf en geeft een positieve opbouw aan de bodem. Toevoeging aan spuitvloeistof en resultaat Het effect van spuiten van gewasbeschermingsmiddelen is voor bijna de helft afhankelijk van de manier van spuiten, de andere helft is afhankelijk van het middel. Dat is een vuistregel die regelmatig wordt genoemd. Het spuiten van een contactmiddel werkt vaak efficiënter, wanneer een uitvloeier wordt toegevoegd. Hiermee verandert de vochtspanning van de spuitvloeistof, die daardoor ook in kleinere hoekjes (denk aan bladoksels) komt. In die kleinere hoekjes zitten bijvoorbeeld vaak tripsen verscholen. Er zijn middelen die standaard al een uitvloeier bevatten. Het mengen van middelen heeft ook gevolgen voor de vochtspanning en dus voor de opdroog periode van het gewas. Het toevoegen van lokfructose verhoogt in de meeste gevallen de efficiëntie van een tripsbespuiting, maar alleen bij die middelen waarbij de trips gelokt wordt. Bij een aantal middelen moeten de trips(larven) een middel tot zich nemen door middel van opname. Het effect van het spuiten van translaminaire of systemische middelen werkt pas optimaal wanneer het gewas minimaal twee uur vochtig is. Het toevoegen van een uitvloeier werkt hierbij dus averechts, aangezien dit de droogtijd juist verkort. Spint We zien de rode overwinteringsvorm van kasspint al volop optreden. Deze is erg lastig te bestrijden. Spuit de spint daarom af. Vertimec Gold, Milbeknock of Scelta nemen de rode spint nog het best mee in de bestrijding, maar ook die middelen werken niet 100%. Citrusspint en sparrenspint zetten de komende weken wintereieren af. Deze rode eieren zijn nauwelijks te bestrijden, en zorgen al vroeg in het voorjaar weer voor aantasting. Ook deze spintsoorten dus liever nu opruimen, met bovenstaande middelen, maar ook Scelta en Floramite zijn geschikt. Floramite niet op percelen grenzend aan watergangen. Als er in een gewas Amblyseius roofmijten zijn ingezet zien we dat de rode spint goed wordt opgeruimd richting najaar. Deze roofmijten zijn goed in staat te overwinteren, en kunnen de eerste actieve spint in het voorjaar ook weer opruimen.

6 NACHTVORST Schade van nachtvorst komt vaker voor in het voorjaar. In de herfst kunnen bij zware nachtvorsten Hypericum-bessen zwart worden en ook in andere gewassen kan bij extreme en vroege nachtvorst schade ontstaan. Oogstschade is mogelijk, gewasschade denkelijk niet, zeker niet als u de gevoelige gewassen nog even geremd hebt (zie historie). Een vroege nachtvorst is schadelijker als er nog een warme nazomer met veel nagroei was, als het gewas rustig de koudere perioden in gaat valt het wel mee. Op dit moment hebben we slechts wat nachtvorst in het oosten gehad, schade verwachten wij hiervan niet. Dit jaar hebben we eigenlijk geen problemen te verwachten: de groei is er wel uit. Wel is het zo dat een artikel als de Kniphofia Happy Halloween, dat volop bloemen blijft produceren tot het echt koud wordt, verleden jaar bij ons veel langer bleef produceren als elders op nachtvorstgevoeligere zandgronden in het oosten. (Verleden jaar hadden we stevige vroege nachtvorsten) Het allerbeste is om nachtvorstgevoelige gewassen af te dekken met vliesdoek of met Agrocover/Climacover, dit kan evt. nachtvorstschade nu voldoende tegenhouden. Voor herstel na schade kan gespoten worden met: 150 gram of 1,5 l Kelp + 1 ltr Amonisol per ha of 5 kg MKP gram Boriumsulfaat + 1 ltr Fulvinezuur per ha of 150 gram of 1,5 l Kelp ltr Black Gold ltr Triple Ten + 1 kg Oenosan per ha of 1,5 liter Aminosol / 1,5 kg Ureum + 5 kg bitterzout. Deze mixen na een week herhalen. Wij hebben met afdekken en deze voornoemde bespuitingen de zo het aanvankelijk leek grote nachtvorstschade in ons jonge uitgeplante plantgoed van o.a. Callicarpa en Ilex dit voorjaar 2017 tot zo n 10 % kunnen beperken. We hebben wel gezien dat afdekken met een enkel doek niet genoeg was: Aan te raden is dubbel doek of nog beter: het doek over boogjes spannen zodat het gewas vrij staat. Trips Buiten is nu nog nauwelijks meer trips te vinden. In kassen echter nog wel. Trips in niet gestookte kassen overwintert meestal als pop in de grond. De poppen zijn te bestrijden door de bodemroofmijt Hypoaspis op de potten te strooien, maar dan moet de pottemperatuur wel minimaal rond 10 graden zijn. In een zachte winter of gestookte teelt blijft trips over als larve en volwassen insect. Deze zijn niet heel actief meer als het gaat om schade of vermeerdering, maar bij een zacht voorjaar is er wel meteen weer trips die zich kan uitbreiden. Daarom ook deze liever voor de winter opruimen. Geschikte middelen zijn, Actara (bijgiftig) en Vertimec (100 op 100) (bijgiftig). Conserve mag op vaste planten onder glas worden gebruikt. Nocturn kan op bloemisterijgewassen worden ingezet. Spuit steeds 2 keer met hetzelfde middel.

7 Ontbladeren (nogmaals) Met middelen op basis van koperchelaat is de bladval te versnellen. Blad dat recent aan jonge scheuten is gegroeid reageert nauwelijks op deze behandeling, over het algemeen blijft dat zitten, ongeacht de concentratie die wordt verspoten. Op deze bladeren is het risico van gewasreactie (verbranden van de scheuttoppen) erg groot. Enkele aandachtspunten voor het gebruik van een koperchelaat: De te behandelen planten moeten gestopt zijn met groeien. Temp tussen 14 C en 23 C, bij voorkeur boven 17 C. Minimaal 12 uur droog. Veel water (1500 liter/ha) en 2 keer door het zelfde spuitpad, tegengesteld. De doseringen zijn afhankelijk van de weersomstandigheden op het moment van spuiten en de periode erna. Een afgepaste dosering is dan ook moeilijk te geven en kan variëren tussen 8 en 15 liter, ook is er een mogelijkheid om de bespuiting te splitsen in 2 behandelingen. Een lager dosering geeft een "natuurlijkere" bladval. Het resultaat wordt na ca. 1 week zichtbaar. Dan kan beslist worden of een herhaling (aanvulling) van de dosering nodig is. Er zijn verschillende koperchelaten op de markt. Bij het ene product is een uitvloeier bijgeformuleerd, bij het andere niet. Informeer bij uw leverancier of het toevoegen van een uitvloeier noodzakelijk is. Meest gebruikte koperchelaat dit moment is Actiron Cul 900, hier dient nog wel een uitvloeier aan toegevoegd te worden. Let wel op dat gewassen na erg groen ontbladeren in het voorjaar later uitlopen! TOELATINGEN BATAVIA Batavia (een zachtere uitvoering van Movento, met veel minder kans op schade) heeft nu ook toelating voor onbedekte teelten in boomkwekerij, bloemisterij en vaste planten. In de bedekte teelten was het al toegelaten. Wijzelf hadden schade van Movento in onze bamboes. Batavia wordt al reeds langer in België met succes toegepast. Het is dus een systemisch middel, dat vooral tegen hardnekkige insecten als alle vormen van schildluis ingezet kan worden. Het middel mag 2 x per jaar in buitenteelten worden gebruikt.