Diagnostische sympathicusinfiltratie en definitieve sympathicusblokkade Pijnkliniek AZ Monica Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen 03/2402268 pijnkliniek@azmonica.be 1
Beste Mevrouw, Mijnheer In deze brochure vindt u meer informatie over de inspuiting die u zal ondergaan; een diagnostische sympathicusinfiltratie. Daarnaast geeft deze folder ook informatie over de sympathicusblokkade, die mogelijks plaats zal vinden na de diagnostische infiltratie. Wat is dit? De sympathische zenuwen verenigen zich in een streng met zenuwknoopjes (= de sympathische grensketen) die gelegen is aan beide zijden van de wervelkolom. Deze streng met zenuwknoopjes loopt van in de hals (ganglion stellatum) tot laag onderaan in de rug. De sympathische zenuwen maken deel uit van het onwillekeurige zenuwstelsel. Deze regelen onder andere uw bloeddruk, het verwijden en vernauwen van de bloedvaten en de zweetsecretie. Bij sommige ziektebeelden (bv. complex regionaal pijnsyndroom) of pijnklachten blijkt het sympathisch zenuwstelsel mee verantwoordelijk te zijn voor het ontstaan of onderhouden van de klachten. A.h.v. een infiltratie wordt een lokaal verdovend product ingespoten rondom deze grensketen. Wanneer kan deze infiltratie overwogen worden? Deze behandeling wordt vooral toegepast bij bepaalde zenuwpijnen (bv. complex regionaal pijnsyndroom), circulatiestoornissen in de bene of overmatig zweten. De indicatie voor een infiltratie wordt door arts gesteld aan de hand van uw beschrijving van de pijnklachten en klinisch onderzoek. 2
Doel van de infiltratie? Door de sympathische grensketen te verdoven, kan nagegaan worden of uw pijn/klacht vermindert. Dit noemt men een proefbehandeling. Dit is een manier om vast te stellen of het sympathisch zenuwstelsel (mede) verantwoordelijk is voor uw pijnklachten. Indien de pijn de eerste uren na de infiltratie minstens halveert, kan een ontzenuwing (denervatie) met behulp van radiofrequente stroom of phenolisatie overwogen worden. De plaatselijke verdoving is na een aantal uren uitgewerkt. Hierna zal u mogelijk terug dezelfde pijn ervaren als voor de procedure. Het is zeker ook mogelijk dat de pijn geruime tijd minder aanwezig zal zijn. Indien er geen enkele beterschap optreedt na de diagnostische infiltraties, is een verdere behandeling van het sympathisch zenuwstelsel zinloos. Hoe verloopt de infiltratie? In het ziekenhuis schrijft u zich eerst in aan de balie van het pijncentrum. Vergeet niet identiteitskaart klaar te nemen. Daarna wordt u opgevangen door een verpleegkundige die u enkele vragen zal stellen. Breng steeds uw CT of MRI resultaten mee, dit zal de arts helpen om de juiste behandeling uit te voeren. Weet dat deze behandeling in aanmerking komt voor uw hospitalisatieverzekering. 3
DAGHOSPITAAL - Geef steeds uw verwijsbrief en eventuele onderzoekuitslagen aan de verpleegkundige. - U vult een medische vragenlijst in en tekent een toestemmings-formulier. - U krijgt een operatiehemdje aan en neemt plaats op een zetelbed. - U krijgt een waakinfuus (om bij een eventuele onvoorziene reactie op de toegediende medicatie snel een geneesmiddel toe te kunnen dienen). - Met het zetelbed wordt u naar het operatiekwartier gebracht. OPERATIEKWARTIER - U neemt plaats op de tafel op uw buik. - Zo nodig krijgt u een rolletje onder uw bekken. - Op uw vinger wordt een saturatiemeter gezet, om uw parameters te kunnen volgen. - Uw rug/hals wordt ontsmet. - Uw rug/hals wordt steriel afgedekt met een aantal doeken. - Onder röntgenstraling wordt de naald op de juiste positie geplaatst. - Door middel van injectie van contraststof wordt correcte positionering nagegaan, waarna de medicatie wordt ingespoten. 4
DAGHOSPITAAL - Na de behandeling blijft u nog een half uur tot een uur ter observatie in het dagziekenhuis, daarna mag u naar huis. - Zorg ervoor dat iemand u begeleidt, want na de behandeling mag u niet zelf naar huis rijden (gedurende 24 uur). Wat te doen na de infiltratie? Er zal gevraagd worden om een dag of een aantal dagen na de infiltratie uw arts op te bellen om het resultaat te bespreken en verdere afspraken te maken (Tel: 03/2402268). Indien de procedure een duidelijke vermindering van de klachten geeft (minstens 50% pijnreductie), wordt een definitieve chemische of radiofrequente behandeling gepland. Wat is een definitieve sympathicusblokkade? Aan de hand van een inspuiting met alcohol of fenol of aan de hand van een radiofrequente stroombehandeling worden de zenuwbanen die (mede) verantwoordelijk zijn voor uw pijn voor langere tijd of definitief uitgeschakeld. Vooraleer de zenuwbanen worden behandeld (met stroom of alcohol of phenol), wordt de te behandelen structuur eerst goed lokaal verdoofd. De behandeling verloopt in principe pijnloos. 5
Hoe zijn de resultaten van de sympathicusblokkade? Het verminderen van het pijnniveau en de pijnpieken met 50% wordt als een belangrijk succes beschouwd. Dit effect verschijnt pas na enkele weken en kan maar volledig beoordeeld worden na een 6-tal weken. Wanneer er wel beterschap is en de pijn terugkomt na verloop van tijd, kan deze behandeling herhaald worden. Hoe verloopt deze sympathicusblokkade? De inschrijving alsook de voorbereiding op het daghospitaal verloopt op een gelijkaardige manier als bij uw proefinfiltratie. In het operatiekwartier verloopt de procedure anders. OPERATIEKWARTIER - U neemt plaats op de tafel op uw buik. - Zo nodig krijgt u een rolletje onder uw bekken. - Op uw vinger wordt een saturatiemeter gezet, om uw parameters te kunnen volgen. - Uw rug/hals wordt ontsmet. - Uw rug/hals wordt steriel afgedekt met een aantal doeken. - Na plaatselijke verdoving van de huid, wordt onder röntgenstraling de naald correct gepositioneerd. - Als de naald correct gepositioneerd is, wordt de te behandelen structuur eerst goed lokaal verdoofd. - Vervolgens wordt een hoeveelheid alcohol of fenol geïnjecteerd of gedurende 1 à 2 minuten een zeer hoogfrequente (gepulseerde) stroom toegediend. Dit is in principe pijnloos. 6
Mogelijke nevenwerkingen of complicaties - Tijdelijke pijn t.h.v. de insteekplaats is niet ongebruikelijk en niet verontrustend. - In uiterst zeldzame gevallen kan er een zwelling van het been ontstaan omdat er door de behandeling meer bloed naar het been gaat. - Ook kan er een tijdelijke zenuwpijn of gevoelsvermindering ontstaan in de lies en/of in het bovenbeen. Aanraking van dit huidgebied kan onaangenaam en pijnlijk zijn. - Het ontsmettingsproduct, het lokale verdovingsmiddel of de contraststof kunnen aanleiding geven tot een allergische reactie. - Ernstige verwikkelingen (zoals bloedingen, infectie, zenuwbeschadiging) zijn mogelijk, maar gelukkig erg zeldzaam. 7
Bijzondere aandachtspunten en voorzorgen - Indien er een mogelijkheid bestaat dat u zwanger bent, gelieve dit zeker te melden. Bij bevestiging van zwangerschap zal de procedure niet worden uitgevoerd. - Gelieve gekende allergieën te melden. - Indien u een infectie doormaakt of antibiotica neemt, is het mogelijk dat de procedure uitgesteld wordt. - Hou er rekening mee dat u de dag van de procedure geen voertuigen mag besturen of machines mag bedienen. U moet dus zeker een begeleider (chauffeur) voorzien, zo niet kan de procedure uitgesteld worden. - Bepaalde bloedverdunners moeten gestopt en mogelijks vervangen worden. Indien u bloedverdunners neemt, neem dan contact op met het pijncentrum (03/240 2268). Artsen pijncentrum Dr. Haems Jan Pieter Dr. Lamens Dirk Dr. Spaas Carol Dr. Van Bets Bart Pijnkliniek AZ Monica Secretariaat: pijnkliniek@azmonica.be 03/2402268 versie nr. 1.0 In voege van oktober 2015 Documentnummer DC1036 Afdeling pijncentrum 8