Stichting De Werkende Mens, Historische kring voor Oss en omgeving www.dewerkendemensoss.nl Verslag (activiteiten en financiën) en activiteitenplan 2018/ en activiteitenplan 2019 Oss, najaar 2018 1
INHOUDSOPGAVE 1. inleiding 3 2. Activiteiten in 4 2.1. excursies 4 2.2. het eigen periodiek Tussentijds 4 2.3. lezingen 5 2.4. internet/website www.dewerkendemensoss.nl 6 3. Financiering van het jaarprogramma 5 3.1. het jaarplan 5 4. 2019 6 4.1. Lasten 6 4.2. Baten 6 5. Financieel verslag 6 5.1. balans 6 5.2. overzicht uitgaven 6 2
1. Inleiding Doelstelling van de stichting De Werkende Mens: Stichting De Werkende Mens, historische kring voor Oss en omgeving, is op 20 april 1993 opgericht. In zijn we daarmee het 24 e jaar van ons bestaan in gegaan. Hoofddoel volgens de statuten is het zichtbaar maken van de geschiedenis van de werkende mens, de mens in het zich industrialiserende Oss. In de uitvoering van de doelstelling laten we ook andere tijdperken en gebeurtenissen aan het licht komen die de historie van Oss en zijn inwoners verduidelijken. Zo organiseren we alle jaren lezingen, excursies en andere activiteiten om onderwerpen uit alle perioden van de geschiedenis van Oss en omgeving te onderzoeken en te presenteren. Uit de stichtingsakte: Art. 2: De stichting heeft ten doel: het onderzoek naar en de presentatie van de geschiedenis van de werkende mens in Noordoost-Noord-Brabant. De stichting tracht haar doel te bereiken door het initiëren en organiseren van activiteiten, die voor de bevordering van het doel nuttig of wenselijk zullen zijn alsmede het doen van onderzoek, het verwerven van documentatie, audiovisueel materiaal, machinerieën, werktuigen en gereedschappen en al hetgeen waardevol is voor publiekgerichte museale en onderwijskundige activiteiten. Bij de activiteiten werken we nauw samen met het in 2007 opgerichte Stadsarchief. Tot eind 2015 kon dat in het sfeervolle, monumentale en historisch belangrijke pand De Drie Koningen in de Peperstraat 12. Organisatorisch was het Stadsarchief een afdeling binnen Museum Jan Cunen. In 2013 namen college en gemeenteraad het besluit om 800.000 op cultuur te bezuinigen. Museum en Stadsarchief moeten daarvan 500.000 opbrengen. Een grote ingreep die veel commotie wekte. In de loop van 2014 leidde dit tot een aanpassing van het organisatiemodel van de cultuur in Oss, met een antwoord hoe, bij behoud van functies, de geplande bezuiniging kon worden gehaald. Aan het einde van 2014 zijn besluiten genomen, er wordt minder bezuinigd op Museum Jan Cunen en het MJC wordt met ingang van 2016 een zelfstandige stichting. Het Stadsarchief verliet eind 2015 de Peperstraat en trok in bij de bibliotheek. In het grote gebouw aan de Raadhuislaan heeft het in het middendeel een eigen inrichting en balie en expositieruimte. Ook alle specifiek eigen literatuur staat hier. Zo kan het historisch-educatieve werk voortgaan maar wel met minder medewerkers en minder middelen. We hebben met de bibliotheekdirectie kunnen afspreken dat we voortaan met onze lezingen in de bibliotheek terecht kunnen. Dat hebben we vanaf 2016 gedaan. Alle lezingen houden we in de presentatieruimte op de bovenverdieping. Die is beperkt toegerust maar functioneert. Eén van de medewerkers van het Stadsarchief is er bij, met onze eigen aanwezigheid ontvangen we de spreker en de bezoekers. Ook zorgt het Stadsarchief op de oude manier voor de intekening op lezingen en excursies. Mensen kunnen zich bij de balie of via email aanmelden. De samenwerking verloopt erg plezierig. Het aantal betalende donateurs bedroeg in : 85 (2016: 84 donateurs.) Het dagelijks bestuur van stichting DWM bestaat uit Peter van Nistelrooij (voorzitter), Paul Spanjaard (secretaris/penningmeester), Robert van Vlijmen (lid) en Ingrid Klamer (lid). Er is een vacature. Het bestuur kwam in vijf keer bijeen. 3
2. Activiteiten in 2.1. excursies 2.1.1. excursie zaterdag 15 april 11.00-12.30 uur: excursie Noordbrabants Museum Opgegraven Strijd, archeologie van de oorlog. Uit opgravingen blijkt dat oorlog van elke tijd is. Zelfs in de bronstijd stonden de bewoners elkaar naar het leven. Evert van Ginkel en Arjen Bosman, specialist militair erfgoed, stelden voor het eerst in Nederland een expositie samen over voorwerpen die van strijd door de eeuwen heen in de bodem zijn achtergebleven. Het menselijke, vaak dramatische verhaal achter de voorwerpen staat centraal in deze tentoonstelling. Met 12 belangstellenden bezochten we dit museum. 2.1.2. zaterdag zaterdag 17 juni 10.00-12.00 uur: Fietsexcursie Architectuur van Oss, zuid van het spoor - Talentencampus. Met stadsontwerper Martin Hagreis en architect Henk Ariëns gingen we langs bijzondere architectuur zuidelijk van het spoor, met bezoek aan de Talentencampus. We sloten af met koffie/thee in de vroegere Ziekenhuiskapel. Met 26. 2.1.3. zaterdag 7 oktober 10.00-14.00 uur: busexcursie naar het Nationaal Militair Museum, Soesterberg. Op de voormalige vliegbasis Soesterberg is in 2014 een architectonisch spectaculair nieuw Nationaal Militair Museum gebouwd. De collectie loopt van pijlpunten uit het stenen tijdperk tot de huidige toerusting van defensie. Met een bus vol belangstellenden bezochten we het museum. 2.2. Tussentijds In aflevering -1 stonden de volgende artikelen:: Roode wolken over schoon Nederland, Belgische vluchtelingen in Oss, over de opvang van Belgische vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog in Oss, door Jurgen Pigmans, Stadsarchief 1399-1500, Oss honderd jaar stad, door Ruud Pieters Lezing de historie van de eerste vestiging van Philips buiten Oss door Henk Schuurmans, verslag Peter van Nistelrooij Lezing Ontwikkelingen van Diosynth en de farmaceutische industrie, door Fred Vis, ouddirecteur Diosynth, verslag Peter van Nistelrooij 1883, de Fraters van Tilburg komen naar Oss, door Ruud Pieters De Horzak, door Jan Ulijn, aanvullingen door Paul Spanjaard Kunstwerk voor de Osse werkers, door Paul Spanjaard Samenwerken aan erfgoed in de gemeente Oss, bijeenkomst in de bibliotheek op initiatief van wethouder J. Van der Schoot, door Paul Spanjaard Feestelijk theater gemaakt door en voor Ossenaren geschiedenis van de Osse revue, deel 3, door Robert van Vlijmen Archeologie Popup-huis groot succes verslag van het tijdelijke archeologische museum aan de Walstraat tijdens de nationale archeologiedagen, Paul Spanjaard Uit de Schatkamer van het Stadsarchief, over NS-blad Tussen de Rails 1956, een special over Oss, door Paul Spanjaard Breken met het Verleden, van 5 naar 135, nieuwbouw achter de Visserskerk, Paul Spanjaard In aflevering -2: Wandel- en fietsroute Maas als vriend en vijand, door Henk Buijks Verslag stadsexcursie architectuur Oss-zuid, door Paul Spanjaard De Osse vuurloze locomotief verhuisd naar de S.T.A.R. te Stadskanaal, door Mark scholten Het Villapark huizen aan de Booglaan, door Jan Ulijn Verslag 17 mei open dag opgravingen Horzak, Paul Spanjaard Opening popup-archeologiehuis op 13 oktober, Paul Spanjaard Uit de schatkamer, over Oss Actueel en ontstaan museum Jan Cunen, Paul Spanjaard Breken met het Verleden: Bierhandel en café wordt appartementenhuis, caffee Toffee wordt omgebouwd, Paul Spanjaard Verslag excursie 7 oktober Nationaal Militair Museum Soesterberg, Paul Spanjaard Jurgens Margarinefabrieken 1802-1916 Kruisstraat 15, door Ruud Pieters Uit de schatkamer van het Stadsarchief: collectie documenten van oud-burgemeester E. Van Veldhuizen, door Paul Spanjaard 4
Deze uitgave telde 20 pagina s in plaats van 28 zoals we bijna altijd uitbrengen. Daardoor konden we deze uitgave geheel in kleur laten drukken. 2.3. lezingen 2.3.1. donderdag 30 maart: lezing Opgegraven Strijd, archeologie van de oorlog, door archeoloog drs. Evert van Ginkel. Deze lezing hebben we moeten afgelasten wegens te geringe belangstelling, iets wat zich nog niet eerder voorgedaan heeft. 2.3.2. donderdag 18 mei: lezing De Gebroeders Van den Bergh, de geschiedenis van een familiebedrijf, door archivaris Agnes Lewe. Over de opkomst in 1856 en ondergang van de tapijtfabriek in Oss en de verwante bedrijven in Rotterdam, Parijs, Mexico en Engeland. De lezing ging vooral over de jaren 1930 en 1940: hoe verging het de gebroeders Van den Bergh en hun bedrijven in de crisisjaren tijdens de bezetting en na de bevrijding. Naar deze lezing kwamen ongeveer 50 belangstellenden. 2.3.3 donderdag 21 september: lezing De bevrijding van Oss, een stripverhaal in foto s van Leo van den Bergh, door Joop Thuring. De schitterende serie foto s van de bevrijding van Oss (19-9-1944) gemaakt door Leo van den Bergh zijn door Joop Thuring gebruikt om de bevrijding van Oss van nieuwe inzichten te voorzien. Bijna 90 belangstellenden. 2.3.4. donderdag 16 november: lezing Gert-Jan van der Steen over de historie van de kermis, met films van Piet van Lijssel. Ongeveer 15 belangstellenden. 2.4. internet-website www.dewerkendemensoss.nl De website is dankzij oud-bestuurslid Pieter Roskam in 2006 tot stand gekomen. De kosten van de website blijven tot ca. 50,- per jaar beperkt. In 2013 is een geheel vernieuwde website tot stand gekomen dankzij de inzet van Eric Jongen. Alle door Pieter verzamelde informatie (agenda van activiteiten, Tussentijdsen) is door hem overgezet. Eric houdt de site ook actueel. In 2015 heeft Eric Jongen de website een geheel nieuwe en frisse layout gegeven. In is het onderhoud aan de website door hem voortgezet. 3. Financiering van de kosten 3.1. het jaarplan De stichting voert een jaarlijks terugkerend programma uit dat in ieder geval de volgende elementen kent: - studiedag (deel) met excursie, zo mogelijk in voor- en najaar - in voor- en najaar de uitgave van het periodiek Tussentijds - een lezing in voor- en najaar Het subsidiebedrag van 2373,00 in is onmisbaar voor de realisering van de activiteiten. De gemeente heeft de subsidie gelijk gehouden dit jaar en ook in 2018 en 2019 zal hetzelfde ontvangen worden. De contributie bedraagt 15,-. In totaal is in 1704,00 ontvangen van 84 donateurs. (in 2016 van 75 donateurs 1.226,00). 5
4. 2019 4.1. Lasten Lasten 2019 2018 Werkelijk Activiteitenkosten studiedagen en excursies 600 600 1052 600 periodiek Tussentijds 2373 2373 2372 2373 Algemene kosten/organisatiekosten/overige 400 300 312 600 Totaal 3373 3273 3736 3573 4.2. Baten Baten 2018 Werkelijk 2016 Contributie 1200 1250 1704 1300 Overige inkomsten 0 0 Subsidie gemeente 2376 2376 2376 2376 Totaal 3576 3626 4080 3676 Resultaat 203 53 344 100 Toelichting. In zijn we geëindigd met een positief banksaldo van 554,00 (2016 546,10.) Het positief resultaat zullen we inzetten voor de activiteiten in 2018. Er is een aantal opzeggingen geweest dit jaar. Ook enkele aanmeldingen. Het batig slot van is zo goed als gelijk aan dat van 2016. Dit is vooral te danken aan een eenmalige bijdrage van 300,--. Dit geeft in 2018 opnieuw wat ruimte om het saldo in te zetten voor bijvoorbeeld een activiteit als een excursie naar een verder gelegen bestemming, passend bij de doelstellingen van DWM. Verder blijven we uiteraard een voorzichtig financieel beleid voeren. Het blad Tussentijds is onze grootste kostenpost. Het blad is het goed gewaardeerde visitekaartje van DWM. De uitgave zetten we ongewijzigd voort. 5. Financieel verslag over 5.1. balans Het boekhoudkundig saldo bij de Rabobank bedraagt per balansdatum 31-12- 732,20. De factuur voor verzending van Tussentijds dient hier nog op in mindering te worden gebracht. Daardoor is het werkelijk eindsaldo 554,00. In kas is 11,40. 5.2. Overzicht uitgaven excursie Noordbrabants Museum Opgegraven Strijd, archeologie van de oorlog. Aantal Uitgaven zaterdag 15 april 12 70,00 Lezing De Gebroeders Van den Bergh, de Aantal Uitgaven geschiedenis van een familiebedrijf donderdag 18 mei 50 20,00 6
Fietsexcursie Architectuur van Oss, zuid Aantal Uitgaven van het spoor Talentencampus zaterdag 17 juni 30 101,00 lezing De bevrijding van Oss, een stripverhaal in foto s van Leo van den Bergh Aantal Uitgaven donderdag 21 september 90 50,00 busexcursie Nationaal Militair Museum, Aantal Uitgaven Soesterberg zaterdag 7 oktober 27 719,00 lezing de historie van de kermis, met films Aantal Uitgaven Donderdag 16 november 50,00 Periodiek Tussentijds Oplage Uitgaven 1 (28 pagina s) 250 exemplaren 1186 2 (20 pagina s, in kleur) 250 exemplaren 1186 7