Jaarverslag Adviesraad Sociaal Domein 2017 Hellevoetsluis april 2018 Inhoudsopgave 1 Voorwoord pag. 2/3 2 Samenstelling Adviesraad Sociaal Domein pag. 4 3 Gang van zaken pag. 5 4 Deskundigheidsbevordering en Werkmethodiek pag.5 5 Samenwerking met het ambtelijk apparaat pag.6 6 Gevraagde en ongevraagde adviezen pag.6 7 Vooruitblik voor 2018 pag. 7 pag. 1
1 Voorwoord. Gemeenten zijn sinds 1 januari 2015 verantwoordelijk voor jeugdzorg, werk, inkomen, zorg en ondersteuning aan zieken en ouderen, met als doel zo goed als mogelijk deel te kunnen nemen aan de samenleving. Een deel van deze taken hebben de gemeenten overgenomen van de Rijksoverheid. Dit heet ook wel de decentralisatie. De gemeenten zijn daardoor sinds 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de ondersteuning van de kwetsbare mensen in de samenleving. Deze zogeheten decentralisatie ofwel de Transitie in het Sociaal Domein gaat gepaard met veel veranderingen. Mede daardoor heeft in Hellevoetsluis, de bestaande Adviesraad Welzijn, die zich primair richtte op de Wmo en Wwb, zich omgevormd tot een Adviesraad Sociaal Domein. De Adviesraad adviseert nu op de volledige breedte van het sociaal domein. De gemeente Hellevoetsluis wil zowel de inwoners alsmede andere belanghebbenden betrekken bij deze ontwikkelingen. De nieuwe taken van de Nederlandse gemeenten vragen om nieuwe vormen van inspraak en betrokkenheid van burgers aldus wethouder Hans van der Velde. Het opzetten van een Adviesraad Sociaal Domein is één van de stappen die de gemeente heeft genomen om dit mogelijk te maken. De gemeente Hellevoetsluis heeft ervoor gekozen om de Adviesraad een brede functie te geven. De Adviesraad heeft als taak het college gevraagd en ongevraagd te informeren en te adviseren en ontwikkelingen binnen het sociaal domein te signaleren. Op haar beurt dient het college de Adviesraad op een zodanig tijdstip in de gelegenheid te stellen advies uit te brengen dat er een daadwerkelijke invloed mogelijk is op de besluitvorming. De gemeente geeft daarbij de financiële, juridische en beleidsmatige kaders aan. De Adviesraad behartigt de belangen van alle doelgroepen binnen het sociaal domein. De Adviesraad heeft zich in het afgelopen jaren ontwikkeld tot een kritisch en constructief adviesorgaan richting het college en de gemeente. De komende jaren staan de gemeenten voor een grote opgave. Veel taken zijn overgeheveld (gedecentraliseerd) vanuit het Rijk naar de gemeenten, waarbij de gemeenten worden geacht deze taken met veel minder geld uit te voeren. Zij zijn integraal verantwoordelijk geworden voor de jeugdzorg, hebben nieuwe taken binnen de Wmo gekregen en moeten een grotere groep mensen aan het werk helpen. Deze veranderingen in het sociaal domein bieden de noodzaak maar ook kansen om zaken slimmer in te richten. Een belangrijk punt van deze decentralisaties in het sociale domein is, één systeem, één plan, één regisseur. De uitgangspunten zijn participatie en versterken van de eigen kracht. Dit betekent een fikse cultuuromslag, zowel voor de burgers als voor de ambtenaren. Daarnaast vormen de daarmee gepaard gaande bezuinigingen een grote bedreiging voor een zorgvuldige overgang. De ambtenaren hebben in 2017 veel energie gestoken in de uitwerking van de decentralisaties. Het veranderen van de plannen vanuit de Rijksoverheid maakt die taak extra moeilijk. Desondanks kunnen we veel waardering opbrengen voor de wijze waarop daarmee is omgegaan. Het jaar 2017 was aangemerkt als een jaar waarbij alle processen kritisch bekeken worden. Ook de contracten met de leveranciers vallen hieronder, alsmede de toegang tot alle voorzieningen in Hellevoetsluis. De Adviesraad werd in een zo vroeg mogelijk stadium bij trajecten betrokken en mede daardoor zijn veel ingediende adviezen dan ook verwerkt in de beleidsnota s. Ook de deelname van een afvaardiging van de Adviesraad, in de vorm van een klankbordgroep in de discussies, heeft positief bijgedragen aan de verwerking van de beleidsnota s pag. 2
Graag leggen wij in dit jaarverslag verantwoording af over de zaken waarmee de Adviesraad zich in 2017 heeft beziggehouden. Daarnaast blikken wij vooruit op welke wijze wij ons streven naar permanente verbetering vorm willen geven. Door de grote inzet van de leden van de Adviesraad konden alle gevraagde adviezen uitgebracht worden, terwijl er daarnaast diverse ongevraagde adviezen werden gegeven, veelal naar aanleiding van uitgebrachte notities. Het streven naar verbeteringen blijft onveranderd van kracht. Met name op het gebied van het tijdig geïnformeerd worden en vooral het in acht nemen van de voor adviezen geldende termijnen verwachten wij dat de gemeente ook in 2018 de geldende spelregels zal volgen. Een belangrijk punt is, dat in samenwerking met de gemeente, indien mogelijk, zal worden overgegaan tot de instelling van een zogenaamd gemeentelijk Cliëntenplatform bestaande uit vertegenwoordigers en cliënten van cliëntenraden, die daarmee de gelegenheid wordt geboden om signalen (bijvoorbeeld over de uitvoering van de decentralisaties) te delen met de Adviesraad. Hun input zal enerzijds een verrijking zijn voor de Adviesraad en anderzijds het Cliëntenplatform in staat stellen om belangrijke signalen af te geven aan de Adviesraad, zodat deze die signalen in haar werk kan meenemen, indien zij daarvoor beleidsmatige redenen ziet. De Adviesraad zal daarbij nadrukkelijk de rol van burgerparticipatie op zich nemen. Bij burgerparticipatie gaat het vooral om het in algemene zin betrekken van burgers bij het opstellen, uitvoeren en evalueren van overheidsbeleid, in het bijzonder bij gemeentelijk beleid. Centraal uitgangspunt van burgerparticipatie is dat het algemeen belang voorop staat. Daarnaast wordt er bij burgerparticipatie meestal gekeken naar langere termijnontwikkelingen. De Adviesraad blijft verder zoeken naar mogelijkheden om meer proactief te kunnen opereren en om onze naamsbekendheid te vergroten. We constateren overigens dat op dit vlak grote vooruitgang is geboekt. Voor het college is het vanzelfsprekend geworden de Adviesraad te informeren en om advies te vragen voor alle zaken die spelen rond het sociaal domein en overige welzijnszaken en ook merken wij dat de gemeenteraadsleden en commissieleden bij de behandeling van hun agendastukken meer gebruik maken van de uitgebrachte adviezen van de Adviesraad. Ten aanzien van de cultuuromslag krijgen wij signalen dat zowel de cliënten als degenen die aan de ambtelijke kant staan nog veel moeite hebben die omslag te maken. Communicatie speelt daarbij een belangrijke rol. Dat is ook logisch, het is een groeiproces, maar dit gegeven gevoegd bij de bezuinigingsdoelstelling waarmee de decentralisatie gepaard diende te gaan, zijn zaken die de Adviesraad grote zorgen baren. Wij willen wel opmerken dat de beleidsregels naar de burgers meer maatwerk moeten zijn in plaats van blindvaren op strikte en vaste regels. De Adviesraad zal de ontwikkelingen, de uitkomst en gevolgen van de decentralisaties, alsmede de toepassing van de beleidsregels, dan ook nauwlettend blijven volgen. pag. 3
2 Samenstelling Adviesraad Sociaal Domein. De Adviesraad is het jaar 2017 gestart met 12 leden, bij een maximum aantal leden van 15. In de eerste helft van 2017 hebben we afscheid genomen van de voorzitter de heer G.Labouchere en van de heer S.Donkers In de tweede helft van 2017 hebben we drie nieuwe leden mogen verwelkomen. Met algemene instemming van alle leden, heeft de heer J.A.. Kweekel in de loop van 2017, de taak van voorzitter op zich genomen. Bij de samenstelling van de Adviesraad wordt gestreefd naar een zo breed mogelijke vertegenwoordiging van de doelgroepen binnen het sociale domein. Tot 1 september 2015 was het streven dat minimaal 7 leden vertegenwoordigers zijn van een representatieve maatschappelijke organisatie van de kant van vragers op het gebied van maatschappelijke ondersteuning en op het gebied van werk en bijstand. De overige leden zaten in de Adviesraad op persoonlijke titel. In de nieuwe structuur, sinds 1 september 2015, is het streven van een minimum aantal van 7 vertegenwoordigers van een representatieve maatschappelijke organisatie verlaten. Dat neemt niet weg dat binding van een aantal leden met maatschappelijke organisaties een pré zal blijven. De Adviesraad krijgt ambtelijke ondersteuning vanuit het gemeentelijk apparaat in de persoon van de Mevrouw M. van Vliet. Daarnaast draagt de gemeente bij de openbare vergaderingen zorg voor secretariële ondersteuning. De raad bestond einde 2017 uit de volgende leden: De heer J.A..Kweekel voorzitter De heer B. Bos secretaris De heer F. Baan Mevrouw I. Beaufort De heer W. Bouma Mevrouw A. Bravenboer Mevrouw I. Coster Mevrouw J. L.G. Graaf De heer J. de Jong Mevrouw G. Luijendijk Mevrouw J. van Onkelen De heer C. van Twillert Mevrouw F. de Wit Voor de leden en vooral de nieuwe leden is er een zogenaamde introductiemap. pag. 4
3 Gang van zaken De Adviesraad heeft in het afgelopen jaar weer op verschillende manieren getracht de belangen van de gemeente Hellevoetsluis en haar inwoners te behartigen. De Adviesraad doet dit door zowel gevraagd als ongevraagd advies uit te brengen aan het college van Burgemeester & Wethouders van de gemeente Hellevoetsluis bij de ontwikkeling en de uitvoering van het sociale domein. De Adviesraad is een serieuze gesprekspartner voor de gemeente, voor het beleid wat de gemeente voert binnen het sociaal domein, in brede zin. In het verslagjaar heeft de Adviesraad 10 keer vergaderd. Deze openbare vergaderingen worden onder meer in Groot Hellevoet aangekondigd. Op de gemeentelijke website wordt de betekenis van de Adviesraad toegelicht en alle relevante informatie getoond. Van de gelegenheid om als toehoorder of belangstellende aanwezig te zijn wordt slecht sporadisch gebruik gemaakt. Wel zijn regelmatig, naast de ambtelijk secretaris, medewerkers van de gemeente aanwezig. Voornamelijk om een nadere toelichting te geven rond een bepaald onderwerp, respectievelijk uitvoering van een gemeentelijke dienst, hetgeen als uiterst zinvol wordt ervaren. Ook wisselen wij graag van gedachten met de wethouder (met de portefeuille sociaal domein) hetgeen in het afgelopen jaar ook is gebeurd. De Adviesraad werkt met zogenaamde werkgroepen. Een werkgroep bestaat uit circa 5 personen. Per uit te brengen advies wordt op de openbare vergaderingen een werkgroep samengesteld. Binnen de Wmo werden tot 1 januari 2015, 9 prestatievelden onderscheiden, die algemeen en door de gemeente werden gekenmerkt als ontwikkelingsgebieden waarbinnen beleid werd gemaakt om de burgers van Hellevoetsluis te kunnen ondersteunen. In 2015 hebben wij deze prestatievelden veranderd en uitgebreid tot aandachtsgebieden. Middels een belangstellingsregistratie wordt bijgehouden wie interesse, vanuit affiniteit en/of expertise, heeft voor elk van deze aandachtsgebieden. Zowel voor de vorming van de werkgroepen als voor de werving van nieuwe leden van de Adviesraad wordt hiermee zoveel mogelijk rekening gehouden. Naast de werkgroepen voor het uitbrengen van adviezen, is er ook een interne werkgroep werkzaam, die zich richt op de interne zaken, zoals professionalisering, werkprocessen etc. 4 Deskundigheidsbevordering en Werkmethodiek. De werkmethode, het werken in werkgroepen, die ingesteld worden om een conceptadvies uit te brengen, bevalt goed. De concepten, die de werkgroep voorbereidt, worden in de vergadering met de voltallige Adviesraad besproken, waarna het advies uitgebracht wordt naar het college. Door tijdsdruk kan het voorkomen dat deze stap wordt overgeslagen en tussentijds door de werkgroepen advies uitgebracht wordt. Daarvoor wordt dan speciaal een volmacht aan de desbetreffende werkgroep gegeven. Desgewenst kan een werkgroep nader in contact treden met de gemeente om toelichting te krijgen dan wel om vragen te stellen. Dit wordt ook regelmatig gedaan. Daarnaast worden er regelmatig door de diverse leden bijeenkomsten bezocht in het kader van deskundigheidsbevordering. Bij verschillende themabijeenkomsten zijn wij aanwezig en denken we mee over hoe het beleid kan worden verbeterd. Daarnaast zijn actief cliëntenraden benaderd en zijn er voorbereidingen getroffen voor een thema avond over cliëntondersteuning. pag. 5
5 Samenwerking met het ambtelijk apparaat. De ondersteuning door het ambtelijk apparaat is niet alleen noodzakelijk, maar wordt ook zeer op prijs gesteld. Ook in 2017 heeft de voorbereiding van de vergaderingen in goede samenwerking met de ambtelijke secretaris plaatsgevonden. Er vindt regelmatig overleg plaats (door de secretaris en de voorzitter) over de vergaderdata, de agenda en andere zaken die spelen. Conform de verordening verzorgt de ambtelijke secretaris de administratieve ondersteuning, regelt de vergaderaccommodatie en de faciliteiten en regelt daarnaast de verslaglegging van de vergaderingen. Het is onze eerste ingang naar de gemeente voor de beantwoording van vragen, verzorgen van deskundigen en dergelijke. Daarnaast vindt er ook nog periodiek overleg plaats met de gemeente en met name met de wethouder sociaal domein. Ook in 2017 was er sprake van een goede samenwerking. Dit hebben wij ook meegegeven aan de wethouder, de heer Van der Velde. 6 Gevraagde en ongevraagde adviezen. De uitgebrachte adviezen zijn via de website van de gemeente in te zien bij de pagina van de Adviesraad. In zijn algemeenheid worden gevraagd en ongevraagd adviezen gegeven. Naast deze adviezen worden voor kleinere zaken ook mondelinge opmerkingen, vragen, aandachtspunten etc. aan de ambtelijk secretaris meegegeven. De uitgebrachte gevraagde adviezen van dit jaar: Notitie integratie openbaar vervoer en doelgroepenvervoer. Commentaar op de brieven aan cliënten van de gemeente. De uitgebrachte ongevraagde adviezen van dit jaar: Ervaringsonderzoek WMO uitgevoerd door BMC in januari 2017 Vraagstelling over de grensvlakken tussen WLZ, ZVW en WMO en de bijbehorende problematiek. pag. 6
7 Vooruitblik voor 2018 De Adviesraad wil de goede samenwerking met de gemeente graag voortzetten. Zij zal daarbij kritisch blijven kijken naar het beleid van de gemeente Hellevoetsluis en de gevolgen van dat beleid voor haar inwoners. De nota s die de gemeente uitbrengt zullen daar waar mogelijk, van gevraagd en ongevraagd advies worden voorzien. Signalen uit de samenleving zullen vertaald worden in ongevraagde adviezen aan de gemeente, dan wel in het doorgeven van verkregen relevante informatie. Op basis van vergaarde informatie en het evalueren van de uitvoering van het beleid zal de Adviesraad Sociaal Domein een terugkoppeling geven aan het college. Tot zover zijn deze doelstellingen gelijk aan die van de voorgaande jaren. Voor het jaar 2018 zijn er een drietal zaken die in het oog springen: 1// De uitwerking van de decentralisaties, afgelopen jaren, wordt gevolgd door een tijd van transformatie. De veranderingen door de decentralisaties en de gevolgen daarvan voor de bevolking van Hellevoetsluis spelen een grote rol. Wij zullen de ontwikkelingen nauwlettend volgen, zoals schuldhulpverlening en de hulp aan diegenen die dat nodig hebben. Het jaar 2017 was een jaar waarbij alle processen werden bekeken op hun uitwerking en dat geldt ook voor de contracten met de leveranciers. De toegang tot alle voorzieningen in Hellevoetsluis zal worden uitgewerkt in samenwerking met de ketenpartners, waarbij de Adviesraad stelt dat niet strikte beleidsregels, maar maatwerk de norm moet zijn. 2// Opzet cliënten participatie: Vooral ook voor het eerste punt is een op te zetten netwerk van cliënten organisaties van groot belang. In 2017 hebben wij als Adviesraad dit punt regelmatig als agendapunt behandeld. Hierin nemen we als Adviesraad Sociaal Domein het initiatief en wij worden hierbij ondersteund door de gemeente. Een nauwe relatie met betrokkenen en het elkaar, daar waar nodig en wenselijk, goed weten te vinden zullen wij daarbij nastreven In dat kader is het goed te melden dat de Adviesraad de externe communicatie uitermate belangrijk vindt en dat in het jaar 2018 zal proberen om verder gestalte te geven. 3// Overgang van Oudenhoorn naar Hellevoetsluis: Gezien de overgang van Oudenhoorn naar Hellevoetsluis is dit een punt van aandacht in het jaar 2018. 4// Op sterkte houden van de Adviesraad zelf: Intern gericht, maar daarom niet minder belangrijk. Het is van belang dat voldoende nieuwe leden gehouden zullen worden om goed te kunnen blijven functioneren. Daarbij zullen wij overigens geen concessies doen aan de kwaliteit die wij van leden verwachten. Wij hopen dat wij in ons jaarverslag over 2018 kunnen melden nog steeds een goed draaiende, op sterkte zijnde, Adviesraad Sociaal Domein te hebben en goede stappen gezet te hebben met het inzetten van cliënten participatie. Voorzitter Sjaak Kweekel Secretaris Bert Bos pag. 7