Magazine voor musici en acteurs In dit nummer (december 2006) Interview Waldemar Torenstra Uitstel heffing mp3-spelers kost geld NORMA dagvaardt kabelmaatschappijen NORMA herintroduceert de Gouden Notekraker Stem op de genomineerden (zie pagina 16)
December 2006 NORMA Nieuws Magazine voor musici en acteurs inhoud colofon Als acteurs zich niet bewust zijn van het 4 collectieve belang, lopen ze altijd achter de feiten aan Niemand heeft de ultieme receptuur 8 voor een wereldhit Vergoedingen voor hoorspel 10 Uitstel heffing mp3-spelers kost geld 11 Tweede editie NORMA-opleiding voor acteurs 13 NORMA dagvaardt kabelmaatschappijen 15 NORMA herintroduceert de Gouden Notekraker 16 NORMA - naburige rechten musici en acteurs Louise Wentstraat 186 1018 MS Amsterdam Postbus 2995 1000 CZ Amsterdam T 020-627 27 98 F 020-626 96 97 E info@stichtingnorma.nl www.stichtingnorma.nl Redactie Wisso Wissing (hoofdredacteur) Ruud Zinzen (eindredacteur) Marnix Langeveld, Anita Verheggen Met medewerking van Cees Gog, Ceren Taygun Vormgeving Frissewind visuele_communicatie, Amsterdam Foto omslag: Waldemar Torenstra Foto: ANP Druk Boeijinga, Apeldoorn 2
Voorwoord In de maanden november en december vinden bij NORMA uitbetalingen aan Nederlandse en buitenlandse rechthebbenden plaats. Bij de thuiskopie videogelden staat deze keer een eerste uitbetaling over 2005 op het programma die wordt gecombineerd met een nabetaling over de jaren 2000-2004. Daarbij worden de jaren 2000 en 2001 reglementair afgesloten. Daarnaast wordt in december ook een uitbetaling gedaan van leenrecht audiogelden 2003-2005. De betaling van leenrecht videogelden 1996-2004 heeft inmiddels in november jl. plaatsgevonden. Ook deze betalingen zijn gelijktijdig naar een groot aantal buitenlandse rechthebbende acteurs overgemaakt. Als alles volgens plan verloopt, zal NORMA dit jaar het record aan uitbetaalde gelden van 4,2 miljoen uit 2005 evenaren. Groei is nog steeds het sleutelwoord bij NORMA, want groei zit er ook in de incassostroom en het aantal aangeslotenen. In dit nummer van NORMA Nieuws wordt verslag gedaan van een reeks van activiteiten die mede zijn gefinancierd door het NORMA-Fonds, zoals de Dutch Jazz Competition (met Buma Cultuur en Sena), de cursus European Artist Manager (met Buma Cultuur), de NORMA- acteursopleiding en last but not least de Gouden Notekraker. Wij zijn bijzonder verheugd dat deze prijs door NORMA in ere is hersteld. De promotie voor podiumkunsten heeft een directe relatie met onze doelstelling. De herintroductie van de Gouden Notekraker biedt daartoe bij uitstek mogelijkheden. Het is een culturele, maatschappelijke en professionele stimulans voor uitvoerende kunstenaars. Publieke uitvoeringen zijn als altijd een belangrijke katalysator voor artistieke ontwikkelingen van de dynamische kunstvormen als muziek en toneel. De Gouden Notekraker is onderscheidend ten opzichte van andere muziek- en toneelprijzen. Het belangrijkste daarbij is dat de prijs een waardering van uitvoerende kunstenaars voor uitvoerende kunstenaars is. In dit nummer zijn de genomineerde musici en acteurs opgenomen. De uiteindelijke keuze wordt bepaald door de aangeslotenen van NORMA. De directe betalingen door NORMA aan Duitse acteurs die op de Nederlandse televisie zijn thuisgekopieerd, zijn de afgelopen periode verder opgevoerd en steeds vaker worden voor deze groep exploitatieovereenkomsten met NORMA gesloten. Eerder dit jaar hebben wij een betaling ontvangen voor Nederlandse acteurs die aan films hebben meegewerkt die op de Spaanse televisie zijn uitgezonden. De uitkering aan deze rechthebbenden is berekend en wordt binnenkort uitbetaald. NORMA doet er alles aan het aantal incassobronnen te vergroten. Zo willen wij in 2007 kabelgelden voor acteurs en musici incasseren bij de kabelmaatschappijen zoals UPC, Casema en Essent. Naast de inkomsten uit de kabel is of zal ook een claim ingediend worden bij de digitale kanalen zoals KPN. Maar daar zal het niet bij blijven. Alle gebruikers zullen in het komende jaar aangepakt worden. Want ook in 2007 gaan wij er alles aan doen om te blijven uitblinken in onze primaire taak: het innen en verdelen van naburige rechten gelden. Amsterdam, december 2006 Wisso Wissing, Directeur NORMA 3
De opnamen voor een nieuwe reeks afleveringen van de populaire tv-serie Grijpstra & De Gier zijn in volle gang. Waldemar Torenstra heeft er zijn handen vol aan. Dit werk is meer dan een van-negen-tot-vijf-baan. Torenstra is de nieuwe Gier. Hij is de opvolger van acteur Roef Ragas en moet deze pittige hoofdrol weer helemaal opnieuw vormgeven. Is het niet moeilijk om een hoofdrol te moeten overnemen die al is neergezet door je voorganger? Nee, het komt natuurlijk uit die boeken, dus er zijn al meerdere Grijpstra s en De Giers geweest. Ik heb echt de vrije hand gekregen om mijn eigen Gier te maken. Vóór mij hebben Rutger Hauer en Roef Ragas dat al gedaan. Jack Wouterse doet Grijpstra ook weer heel anders dan Rijk de Gooijer hem destijds speelde. Die is alleen al als man heel anders en zo ben ik ook weer heel anders dan Roef. Omdat Grijpstra blìjft ligt er natuurlijk een beetje druk op en zal het publiek snel die vergelijking trekken. We hebben er voor gekozen om het anders te doen. Ik zou ook niet zo snel een rol overnemen die ik hetzelfde zou moeten spelen. Ik heb dat wel eens in een toneelvoorstelling gedaan. En dan kan het heel leuk zijn omdat je iets wat iemand anders maakt overneemt en gaat spelen zoals je dat zelf nooit zou hebben gedaan. Maar bij zo n serie is het belangrijk dat je niet al te ver van jezelf af gaat staan en een al te groot karakter Ook de producenten en castingbureaus zeggen: Jongens, alsjeblieft verenig je neerzet. Het gaat zo snel en er is zo weinig tijd om echt een scène te repeteren. We draaien van half acht s ochtends tot zes uur s avonds, dus die dagen zijn te lang om een strak personage dat heel ver van je bed ligt te maken. Het is leuk hard doorwerken. Ze proberen met Grijpstra & De Gier echt
Interview Als acteurs zich niet bewust zijn van het collectieve belang, lopen ze altijd achter de feiten aan Het acteren als vak is in snel tempo aan het verwateren. Alleen de acteurs zélf kunnen dit negatieve tij nog keren. Dat is de stellige overtuiging van Waldemar Torenstra, acteur en drijvende kracht achter de denktank ACT. Tekst: Anita Verheggen Beeld: ANP iets goeds te maken: er zijn goede locaties en leuke, goeie gastrollen. Maar het is heel bewerkelijk. Drama is bewerkelijk en kost veel geld. Je moet tegenwoordig sterke argumenten aandragen om drama te laten voortbestaan. Als blijkt dat een real life soap over de Bauers de Televizierring kan winnen en Jantje Smit het jaar daarna Als dàt de populairste televisie is, terwijl je er maar een paar camera s voor nodig hebt, waarom zou je dan in godsnaam nog drama gaan produceren? Dus is de rol van De Gier in zo n goede dramaserie voor jou een droomrol? Ik vind het een soort jongetjesdroom om nog een keer politieagent te spelen. Dat is natuurlijk hartstikke leuk en het is leuk werken met Jack en de anderen. Maar mijn grote acteursdromen gaan eerder over hoofdrollen in films en toneelstukken. Mijn artistieke ambitie gaat verder. Je hebt dat toch allemaal al gedaan: theater, speelfilms, tv-series? Ja en ik heb veel plezier in de afwisseling van de verschillende kanten van het vak. Die houden me ook scherp. Het geeft me een heel duidelijk inzicht in hoe die wereld functioneert. Daar komt ook dat verhaal van die acteursvereniging ACT uit voort. Ik ben op al die verschillende gebieden geweest, weet hoe er gemaakt wordt en wat de problemen zijn. Dan kan ik niet langer blijven wachten en kijken hoe iemand anders de problemen oplost. Verwaterend vak Ik keek op een website met informatie over ACT maar kwam er niet achter wat het nou eigenlijk is. Is het een gilde, een beroepsvereniging of een vakbond? Het is een denktank en verzamelplaats voor acteurs. Dat zou het moeten zijn en is het nu ook. Het grote probleem is dat acteurs er zich niet bewust van zijn dat ze niet alleen een eigen toko runnen maar ook een algemeen belang hebben. Ze zijn daarom heel lastig te verenigen zodat je niet eens toekomt aan een organisatievorm. Er is al een aantal mensen vóór mij mee bezig geweest en ik doe het nu drie jaar. Eerst wilde ik alleen advies geven want ik had het veel te druk. Maar langzaam heb ik het, door de noodzaak die ik ben gaan inzien, toch een 5
beetje op m n schouders genomen. Acteurs vragen me vaak: Wie zijn dat, bij wie kan ik me aansluiten? Zijn jullie een bond of een vereniging? Maar ik geloof dat we anders moeten denken. Het is een feit dat er problemen zijn in onze groep en dat acteurs tot nu toe geen moeite willen doen om dit gezamenlijk op te lossen. We moeten laten zien dat we het wel kunnen door ons te verenigen en niet alleen aan onze eigen toko te denken. De precieze organisatievorm komt later wel. Het bewustzijn over het algemeen belang bestaat bijna niet bij de Nederlandse acteur. Op het moment dat je tien acteurs bij elkaar hebt zijn er al vijf verschillende meningen. Dus heb ik gezegd: ACT is de verzamelplek voor de acteur waar je wat kunt zeggen en kunt nadenken over hoe je vakgebied er uit moet zien. En we hopen dat dit in een aantal jaren uitmondt in een duidelijke, heldere organisatievorm waarmee we resultaat gaan boeken. Daarom zijn we ook zo blij met de samenwerking met NORMA. Die wil er geld in gaan steken om te onderzoeken hoe dat het beste kan. In welke vorm dan ook, het is van ontzettend groot belang dat het van de acteurs blijft. Als de acteurs zich niet bewust zijn van het collectieve belang, lopen we altijd achter de feiten aan. Je kan niet van een beleidsmaker verwachten dat die dit verschrikkelijk ingewikkelde vak begrijpt. De problemen zijn zo divers. Er wordt ontzettend veel gemopperd door acteurs, zowel in theaters als op de sets. Waarover? Een mooi voorbeeld daarvan is de veelheid aan opleidingen. Dat weten we al 10 jaar en nu pas is dat door de beleidsmakers erkend. De markt is klein en werkt slecht. Dit zie je terug in het overschot aan acteurs waardoor de laagste prijs geldt. Het maakt niet uit wie een opleiding heeft gehad en wie niet. Kwaliteit wordt niet altijd gevraagd en er is zelden geld om in kwaliteit te investeren. Aan de andere kant wordt maar iedereen opgeleid en toegelaten. Dat is wat mensen al 10 jaar zien en vervelend vinden. Iedereen moppert er onder elkaar over maar niemand stuurt iemand aan die erover gaat! En dan gaan we zitten wachten tot een regisseur of een beleidsmaker er 10 jaar later wat over zegt. Ja, dan heb je de slag al verloren want We zijn het enige land met een professionele filmindustrie zonder eigen beroepsvereniging voor acteurs draai het nu maar eens terug. Dat kan dus niet meer. Nu komen de MBO s er ook nog bij, wat ik ongelooflijk vind. Als je mensen 3, 4 jaar kan laten studeren, laat ze dan iets studeren waar ze wat aan hebben. De bescherming van het vak is niet alleen noodzakelijk omdat wij straks misschien geen werk meer hebben. Maar het gaat ook om mensenlevens. Je kan niet van een 18-jarige, die in dit roemruchte vak mag worden opgeleid, verwachten dat die inziet dat het misschien te vol wordt. Kunstonderwijs is voor iedereen goed, ik zou elke Nederlander 2 jaar kunstonderwijs willen geven. Maar afstuderen daarin? Dan moet je de absolute top zijn! Er moeten er gewoon maar 20 per jaar afstuderen, dát is de markt die we hebben, en dan kan je ook nog een paar supertalenten zonder opleiding toelaten. Prijs/kwaliteit-verhouding Blijkbaar vond men het tien jaar geleden niet belangrijk genoeg om in actie te komen Wij zijn het enige land met een professionele filmindustrie zonder eigen beroepsvereniging. Dit mag best eens gezegd worden: ik vind dat onze vorige generatie acteurs echt een groot ding heeft laten liggen. Ondanks goede pogingen van een aantal, is het niet gelukt de acteurs samen te krijgen. Het bleef over de eigen toko gaan, en nu is het een totaal onoverzichtelijke bende geworden met honderden acteurs op een te kleine markt. Op het moment dat de soap en de commerciële tv opkwamen in Nederland en er nog maar drie toneelscholen waren, hadden we wat moeten doen. En nu heb je duizenden mensen die, ook via de castingbureaus, de markt overspoelen. Dus is het noodzakelijker dan ooit om actie te ondernemen, ook met het oog op verspreiding van beeld via internet. Belangrijk hierbij vind ik dat we moeten ophouden met vingers te wijzen naar anderen. Je kan zeggen dat het door de commerciële producenten komt, of doordat er maar één of twee machtige castingbureaus zijn, maar dat is niet waar. Wij zijn verantwoordelijk voor ons eigen werkveld. Je hoeft het niet alleen te doen maar je moet je wel verenigen als je het niet alleen kan. Je kan altijd blijven mopperen over anderen maar wat doe je zelf? Kijk, als je producent bent en je kan voor 100, wat leuke jongeren iets laten doen waar andere mensen graag naar kijken Ja, dan kun je daar boos over worden maar dat is een kansloos ding. Je kan wél zeggen: Wat kunnen wij doen om zo goed 6
te zijn en zo leuk, dat mensen ons willen zien en daar ook nog voor willen betalen! Dan moet je dus allemaal goede acteurs hebben en goede scripts en goede arbeidstijden. Dan moet ik zoveel kunnen verdienen dat ik, in de 3 maanden dat ik geen werk heb, niet in de boekhandel hoef bij te verdienen maar kan leven, me kan verrijken en weer lessen kan nemen. Zodat ik in een nieuwe dramaserie nog meer kwaliteit kan leveren. Vanuit de verantwoordelijk voor wat wíj maken en de kwaliteit die wíj met elkaar afdwingen kunnen we dan tegen de andere makers zeggen: Luister, wij kunnen niet met die andere mensen werken, want er is een te groot verschil in kwaliteit. Dan krijg je gewoon twee programma s: je krijgt een leuke amateurshow en je krijgt een stel professionals die een dramaserie maken. Grijpstra & De Gier: Waldemar Torenstra (rechts) in een scene met Jasper van Overbruggen en Jack Wouters Denktank en aanspreekpunt Juist die beloning lijkt me, met zo n groot aanbod van acteurs, een groot probleem. Dat is ook een complex probleem, maar als we het een probleem laten en wachten totdat iemand anders het oplost, gebeurt er niks en wordt het pas echt een zooitje. Om te beginnen moeten de acteurs een gezamenlijke stem ontwikkelen. Ook de producenten en castingbureaus zeggen: Jongens, alsjeblieft verenig je. Zij zien ook wel dat de markt zich niet goed ontwikkelt. Een castingbureau moet geld maken en hoeft geen artistieke verantwoordelijkheid te nemen, maar de castingmedewerker houdt enorm van het vak. Daarom zegt hij ook dat we ons maar eens moeten verenigen. En dan niet teveel op de barricade, maar eerst een beetje leuk inhoudelijk praten en aansturen. Dat castingbureau wil niet per se een zanger of presentator in een tv-drama casten. Dat wil de producent omdat het publiek het volgens een kijkonderzoek wil. Een ander probleem is dat er arbeidsrecht wordt geschonden. Contracten worden ingetrokken of men gaat makkelijk over werktijden heen. Maar dat is allemaal niet de schuld van de producent want die zit met een bepaald budget en een omroep die iets wil. Ik geloof dat producenten ook blij zijn als er hierover centrale afspraken gemaakt kunnen worden. De discussie is steeds: wil je het top-down of bottom-up regelen. Maar je kunt niet van iemand aan de top verwachten dat die het perfecte plan schrijft. Wie maakt er nu eens een goed plan voor de publieke omroep? Niemand! Hoe ga je dat dan bottom-up regelen? ACT bestaat nu, dat is de allergrootste kracht. Er wordt vergaderd. We hebben punten die we willen veranderen en we hebben gesprekken met politici. We kunnen meepraten aan de tafel van NORMA en de Federatie Filmbelangen. We hebben overleg met de omroepen en in de beleidsgroep voor de nieuwe Cultuurnota. Laten we daar ons zegje doen en het maakt mij niet uit wat de organisatievorm is. Primair punt is verenigen en de punten aan de orde stellen die we belangrijk vinden. Je moet niet alleen arbeidsvoorwaardelijk wat doen maar ook inhoudelijk. Je moet het hebben over waar scripts aan moeten voldoen en zelf workshops, lezingen en een feest kunnen organiseren. Een onderdeel van onze toekomstvisie kan zijn dat we zoeken naar een bepaalde mate van beroepsbescherming, naar een ontwikkeling van de inhoudelijke kant van ons vak en naar een verbetering van de arbeidsvoorwaarden waar bijvoorbeeld ook herhalingsgelden en internetafspraken onder vallen. Je zou een hele sterke denktank moeten hebben die de belangenverenigingen direct en keihard aanstuurt. 7
Niemand heeft de ultieme receptuur voor een wereldhit Hoe kun je de kans op mislukking zo klein mogelijk houden wanneer je als muziekprofessional moet werken in een land dat je niet kent? De korte opleiding European Artist Manager geeft musici en managers met internationale ambities een overlevingspakket mee en helpt ze alvast een stuk op weg. Tekst: Anita Verheggen Beeld: Ruud Zinzen Ze zijn er bij bosjes: musici met grote internationale ambities die niet weten welke zakelijke factoren beslissend zijn voor falen of succes. Sinds kort kunnen muziekprofessionals die de grens over willen voor deze cruciale informatie terecht bij de korte opleiding European Artist Manager. De eerste editie van de opleiding trok meteen 30 fanatieke cursisten, variërend van nieuwsgierige boekers en muzikanten tot managers die internationaal aan de weg willen timmeren. Initiatiefnemer van deze opleiding is Alexander Beets. Als jazzmusicus, boeker, manager, labeleigenaar, marketeer en docent weet hij welke kennis de doorslag geeft bij de opbouw van een internationale muziekcarrière. Inmiddels heeft Beets een dermate goede reputatie opgebouwd met zijn korte opleidingen Muzikaal Ondernemerschap, dat het niet moeilijk was om partners te vinden voor dit nieuwe avontuur. NORMA stapte in als hoofdsponsor en de Fontys Rockacademie zorgt voor de faciliteiten. Minstens even belangrijk is het opvallende enthousiasme van de internationale muziekindustrie. Beets: De industrie vindt het zo te gek, dat ze zich blind committeert aan de opleiding. Dat is ook nodig, want wij willen de beste gastdocenten, de daadwerkelijke beslissers in de markt. In die opzet is Beets geslaagd: entertainment-advocaten van naam vertellen over de juridische kanten van een grensoverschrijdende carrière en de managers van internationaal succesvolle bands als Within Temptation en After Forever doen uit de doeken hoe dat succes tot stand kwam. Beets heeft de gastsprekers een duidelijke opdracht meegegeven: Wij zijn niet geïnteresseerd in de succesverhalen maar juist in de processen die daar achter zitten. Niemand heeft de ultieme receptuur voor een wereldhit, maar er zijn wel wetmatigheden. De sprekers geven allemaal aan dat het buitenland altijd onvoorspelbaar is. Daarom moet je een stappenplan maken en heel planmatig werken. Je kunt nog zo succesvol zijn in Nederland, in het buitenland begin je weer helemaal opnieuw. Altijd selectie nodig Gastdocent Albert Slendebroek deelt deze mening maar is pessimistischer dan Beets over de internationale carrièrekansen van Nederlandse musici. In de laatste 20 jaar hebben Nederlandse rock- en mainstreamartiesten internationaal weinig of niets verkocht. De bands die wel succes hadden zijn op de vingers van één hand te tellen. Within Temptation is echt een uitzondering en succes is er verder alleen in een specifiek muziekgebied als de dance. Dat komt omdat niemand zit te wachten op Nederlands product. Bekende Nederlandse artiesten hebben in het buitenland allemaal hun evenbeeld. Daarbij komt dat Nederlandse artiesten vaak niet de juiste mentaliteit hebben om het internationaal te maken. Herman Brood kreeg na 3 weken New York al heimwee en Anouk sloeg er iemand van de platenmaatschappij op z n bek. Als je dat vergelijkt met Australische bands, die gaan er helemaal voor. Die zijn bereid om 5 keer per dag gratis op te treden in winkelcentra om hun cd te promoten. Dat zie je Nederlanders niet 8
A. Slendebroek: Nederlandse artiesten hebben vaak niet de juiste mentaliteit hebben om het internationaal te maken gauw doen, wij zijn te comfortabel opgegroeid. Een andere belemmering is volgens Slendebroek, dat platenmaatschappijen een kleiner royalty-percentage ontvangen voor het uitbrengen van een buitenlandse artiest. Als je echt in Amerika wilt doorbreken moet je er gaan wonen, een deal sluiten met een Amerikaanse platenmaatschappij en 20 keer per week optreden. Maar de meeste Nederlandse artiesten willen dat niet. Slendebroek weet waar hij over praat. De afgelopen 25 jaar heeft hij uiteenlopende functies in de internationale muziekindustrie bekleed. Zo begeleidde hij de band INXS naar een internationale doorbraak en was hij verantwoordelijk voor de lancering van Ilse de Lange. Tegenwoordig adviseert hij Sony BMG over een nieuw businessmodel A. Beets: Wij zijn niet geïnteresseerd in de succesverhalen maar juist in de processen die daar achter zitten Je kunt nog zo succesvol zijn in Nederland, in het buitenland begin je weer helemaal opnieuw zodat er ook in de toekomst geld kan worden verdient. Ondanks een verlies van 40% van de inkomsten uit cd-verkoop door het illegaal downloaden is hij niet somber over de overlevingskansen van de muziekindustrie. Sony BMG gaat z n structuur veranderen. Eerst had je alleen geldstromen uit cd-verkoop, publishing en digitale verkoop. Nu heb je geldstromen uit beeldrecht, merkenrecht, een tv-carrière, biografieën en merchandising. Daarom tekenen platenmaatschappijen alle rechten die er zijn als ze artiesten onder contract nemen. En die rechten moeten ze allemaal exploiteren anders vallen ze terug aan de artiest. Sony gaat zich daarom bemoeien met het management van de bands en de merchandising. Er is een toename van het aantal sharing deals à la Robbie Williams waarbij de maatschappijen meedelen in alle inkomsten. Het is daarbij overigens wel belangrijk dat de platencontracten transparant worden zodat je weet wat je wegtekent als artiest. In de enorme hoeveelheid vrije muziekwaar op internet ziet Slendebroek geen bedreiging maar juist een grote kans. De industrie zal altijd overleven omdat er een selectie moet worden gemaakt. You Tube en My Space.com maken geen selectie. Er is veel slechte muziek en de consument ziet op het laatst door de bomen het bos niet meer. Veel platenmaatschappijen zijn bang om de boot te missen en willen zich inkopen in die internetcommunities. Maar die zijn one click away from disloyalty. Wanneer grote maatschappijen zo n website kopen, is die voor het publiek al niet meer interessant. Platenmaatschappijen kunnen internet beter gebruiken voor hun marketing en moeten verder gewoon blijven doen waar ze goed in zijn. Er komen straks eindeloos veel distributiekanalen, van webradiostations tot mobiele telefoons, en die hebben allemaal kwalitatief goede content nodig. En dus hebben ze een selectiebeleid nodig via de industrie. De vraag is of de maatschappijen juist op dat gebied nog potten kunnen breken nu ze een groot deel van hun z.g. A&R-managers, verantwoordelijk voor het selecteren van talentvolle musici, hebben ontslagen. Voor Slendebroek is dat echter geen probleem: Ook de A&R verandert. Sony koopt expertise in bij bedrijfjes die zich intensief bezighouden met het opsporen van talent in bepaalde muziekstromingen. Neem van mij aan: talent komt altijd bovendrijven. Vroeg of laat, het lukt altijd. Maar als artiest moet je natuurlijk wel realistisch zijn bij het inschatten van je eigen talent. 9
Vergoedingen voor hoorspel Foto: Ruud Zinzen Voor alle aangesloten musici en acteurs is NORMA dagelijks bezig zoveel mogelijk geld binnen te krijgen. Dat is meestal ook de reden waarom de aangeslotenen hun exploitatierechten aan NORMA hebben overgedragen! NORMA int en verdeelt al lang niet meer alleen Thuiskopierechten. NORMA keert ook vergoedingen uit voor leenrecht, Audio-live, Games en achtergrondmuziek. Tevens zijn recentelijk de vijf grootste kabelmaatschappijen van Nederland gedagvaard en wordt door NORMA hard gestreden om een heffing op mp3-spelers en dvd-recorders te krijgen (zie pag 11). Dit alles leidt ertoe dat NORMA ieder jaar weer meer geld kan reparteren aan haar leden. En wie denkt dat NORMA zich alleen bezighoudt met nieuwe producties, heeft het mis. Ook oude films en televisieseries die nu op dvd in de winkels verschijnen, hebben de aandacht van NORMA. Immers, in een zeer groot aantal gevallen zijn de rechten voor exploitatie op dvd nooit aan de producent overgedragen. De rechter redeneert namelijk als volgt: wat je niet hébt, kan je ook niet overdragen. En omdat dvd tien jaar geleden nog niet bestond, kon je de rechten ervoor ook niet wegtekenen. Dit betekent dat praktisch álle exploitatievormen die ten tijde van de oorspronkelijke uitvoering (nog) niet bestonden, meestal niet zijn overgedragen. Dat geldt ook voor een bijna in vergetelheid geraakte kunstvorm: het hoorspel. Met de opkomst van luisterboeken worden ook de oude hoorspelen weer afgestoft en in een nieuw jasje gestopt. NORMA heeft voor een aantal hoorspelen reeds een overeenkomst gesloten met de HoorSpelFabriek. In totaal zal een bedrag van 35.000, onder de rechthebbenden van de desbetreffende hoorspelen kunnen worden verdeeld! NORMA is overigens ook in onderhandeling voor de voorlezers van luisterboeken. Hebt u ook in een hoorspel, film, serie of andere productie gespeeld die opnieuw is of wordt uitgebracht? Dan hebt u mogelijk ook recht op een vergoeding! Neem voor meer informatie contact op met NORMA. 10
Uitstel heffing mp3-spelers kost geld De uitvoeringen van acteurs en musici worden tegenwoordig in grote mate gekopieerd, zonder dat de artiesten daar ook maar één cent voor terugkrijgen... Een groot deel van de vergoedingen die door NORMA worden uitgekeerd, bestaat uit de inkomsten uit heffingen op lege cd s en dvd s. Steeds vaker kopiëren mensen echter muziek op mp3-spelers en series en films op de harde schijf van dvd-recorders. Volgens de Wet op dragers (zoals lege cd s en dvd s, maar ook mp3-spelers, dvd-recorders etc.) te worden geïnd bij de importeurs en fabrikanten van de desbetreffende drager. Daar deze de heffing echter direct doorberekenen in de consumentenprijs, is het de consument die feitelijk voor de heffing opdraait. De drager wordt door de heffing dus (iets) duurder en de fabrikanten en importeurs vrezen daarmee een lagere afzet- en dus een lagere winstmarge. Begrijpelijkerwijs zijn de importeurs en fabrikanten dus niet zo happig op een nieuwe heffing voor mp3-spelers en dvd-recorders. Zij proberen de Als de fabrikanten en importeurs hun zin krijgen, is er nog eerder een heffing in Kazachstan dan in Nederland van een heffing volledig uit het oog hebben verloren. NORMA heeft op haar beurt de betreffende kamerleden gewezen op de onjuistheden in hun verklaringen en op de noodzaak van een heffing op dvd-recorders en mp3-spelers. STOBI en FIAR hebben daarop de Minister van Justitie gevraagd in te grijpen. Minister Hirsch Ballin heeft verklaard een besluit van SONT vóór een heffing tegen te zullen houden. Hiermee heeft hij zich niet geliefd gemaakt bij uitvoerend kunstenaars. NORMA heeft op basis van gegevens van GfK Benelux Marketing Services namelijk berekend dat met het uitblijven van de heffing op mp3-spelers en dvdrecorders een bedrag ruim 9,5 miljoen per jaar gemoeid is. Hiervan is ongeveer 2,7 miljoen bestemd voor musici en acteurs. Zonder invoering van de nieuwe heffing gaat dit bedrag dus ieder jaar aan de neus van artiesten voorbij! de Naburige Rechten hebben acteurs, musici, producenten en componisten ook recht op een tegemoetkoming voor dit gebruik. Die tegemoetkoming is er nu niet. NORMA pleit dan ook al jaren voor een heffing op deze apparatuur. In november 2005 was die heffing bijna een feit, maar toenmalig minister van Justitie Donner heeft aangegeven het besluit over invoering van een heffing over te laten aan de Stichting Onderhandelingen Thuiskopievergoeding (SONT). Binnen de SONT wordt al vier jaar onderhandeld tussen Stichting de Thuiskopie en brancheverenigingen STOBI (importeurs van lege dragers) en FIAR (fabrikanten van consumentenelektronica) over de invoering van een heffing. Volgens de Wet op de Naburige Rechten dienen thuiskopievergoedingen op invoering ervan dan ook koste wat kost tegen te houden, of in ieder geval zoveel mogelijk te vertragen. Dit vertragen gebeurt onder andere door in de SONT tégen de invoering van een heffing te stemmen. De vertegenwoordigers van rechthebbenden zijn juist weer vóór een heffing op mp3-spelers. Indien men er binnen de SONT niet uitkomt, heeft de voorzitter de beslissende stem. De voorzitter, oud-politicus Vonhoff, is een verklaard voorstander van de heffing. De lobbyisten van de importeurs en fabrikanten proberen het daarom via politieke kanalen. Een aantal kamerleden van de PvdA, SP en Groen Links heeft aangegeven tegen de heffing te zijn. Het lijkt er echter op dat de kamerleden in het geheel niet op de hoogte zijn van de feitelijke situatie en dat zij het belang van uitvoerende kunstenaars bij de invoering De Minister beroept zich erop dat hij wil wachten op aanbevelingen van de Europese Commissie over dit onderwerp. In geen enkel ander Europees heeft dit echter geleid tot een uitstel van de invoering van een heffing. Een heffing op mp3-spelers en dvd-recorders bestaat namelijk al langer in Oostenrijk, Finland, Frankrijk, Griekenland, Duitsland, Italië, Spanje, Zweden en Zwitserland. Zelfs in nieuwe Europese landen als Tsjechië, Letland, Polen en Slowakije bestaat er een heffing op mp3-spelers en dvd-recorders. Als STOBI en FIAR hun zin krijgen, is er nog eerder een heffing in Kazachstan goed nieuws voor Borat! dan in Nederland. NORMA zal er nogmaals bij alle partijen op aandringen om met ingang van 1 januari 2007 een heffing in te voeren. Wordt vervolgd 11
Uitreiking beste solist In de prijzen Origineel, dynamisch en soms virtuoos, zo beoordeelde de finale-jury van de Dutch Jazz Competition 2006 het samenspel van de drie jazzmusici van het Franz von Chossy Trio. Tekst: Anita Verheggen Foto s: info@joosthoving.nl In een toch al zeer talentvol deelnemersveld sprong het trio er uit met een overtuigend en spannend finale-optreden tijdens het North Sea Jazz Festival. Daarmee won het prompt de hoofdprijs van het prestigieuze concours. Opvallend was dat pianist/componist Franz von Chossy al door de jury van de halve finales was uitgeroepen tot winnaar van de NORMA Prijs Beste Solist door zijn subtiele, ruimtelijke en persoonlijke spel. Von Chossy is geboren in Duitsland en afgestudeerd aan het conservatorium van Amsterdam. Hij werkte als pianist voor de VPRO-televisie, studeerde verder aan de Manhattan School of Music en volgde daarnaast een opleiding filmcompositie. Zijn trio bestaat verder uit contrabassist Sean Fasciani en drummer Flin van Hemmen. De musici namen een gevarieerd prijzenpakket mee naar huis met daarin meerdaagse opnamen in een studio naar keuze, deelname aan een tournee langs Nederlandse jazzpodia en deelname aan de eerste editie van de EBU European Jazz Competition waarvan de finale tijdens het North Sea Jazz Festival 2007 plaatsvindt. 12
Deelnemers aan de korte opleiding acteur en ondernemerschap (van links naar rechts): Jetta Verweij, Liza Tesselaar, coördinatrice Ceren Taygun, Willy van der Griendt, Jan-Willem Koen, Rafaela van der Meulen, Saskia Jelsma, Alix Adams, Eva Smid, Caatje van Leeuwen, Jos van Hulst, Tessa du Mée, Margien van Doesen, Sanne Hulst en Miriam Bakker. Foto: Dinand van der Wal Franz von Chossy Tweede editie NORMAopleiding voor acteurs Op 9 oktober jl. is de tweede editie van de korte opleiding acteur en ondernemerschap van start gegaan. Doel van deze cursus is acteurs binnen acht weken op te leiden tot succesvolle ondernemers. Franz von Chossy Abuis De pianist op de foto (pag. 14) van de vorige NN-editie was niet Franz von Chossy, maar Elmar Klijn van het Klijn, Kisjes, Fryland Trio. Net zoals de vorige keer bestaan de lessen uit o.a. marketing, boekhouding, belasting, pensioenen, persoonlijke coachingsessies en persoonlijke presentatie waarin de kennismaking met de castingbureaus centraal staat. Nieuw in het programma is de les van Richard Engelfriet waarin de cursisten veel kunnen leren over personal branding (leer jezelf als een product zien) en netwerken. De groep was hier erg enthousiast over en we zullen Richard zeker vragen om aan de volgende editie van de cursus weer mee te werken. Een ander toegevoegd onderdeel is de auditietraining van Kemna Casting. Hierin krijgen de acteurs de kans een auditie te doen en daarna de band te bekijken met een castingdirector om te zien wat ze goed of fout deden. De certificaatuitreiking aan de deelnemers vindt plaats op 13 december van 17:00 tot 20:00 uur in het NORMA-kantoor. U kunt dan met ons het glas komen heffen op deze jonge ondernemers. Wilt u de volgende keer ook graag mee doen met deze opleiding? Dat kan, de lessen beginnen vanaf 7 mei en duren t/m 2 juli met uitzondering van 28 mei. Geef u tijdig op! www.acteursopleiding.nl. 13
Uitnodiging Kerstborrel Datum: 13 december van 17.00-20.00 uur Plaats: Bij NORMA Op woensdag 13 december a.s. organiseert NORMA een kerstborrel! De borrel is voor het bestuur, medewerkers van NORMA en alle aangeslotenen. Op deze avond vindt ook de certificaatuitreiking plaats voor de cursisten van de korte opleiding Acteur en Ondernemerschap. De cursisten en leraren van de korte opleiding Acteur en Ondernemerschap zullen hierbij ook aanwezig zijn. Dus kom allemaal gezellig een borrel drinken met elkaar! Schema betalingen december 2006 en 2007 Thuiskopie Video Nabetaling 2000-2004 Uitbetaling 2005 Planning December December Thuiskopie Audio Live 2000-2005 1e en 2e kwartaal 2007 Thuiskopie Interactief Interactief 2000-2005 December/1e kwartaal 2007 foto: kerst iets Leenrecht Audio Uitbetaling 2003-2005 December Leenrecht Video Uitbetaling 2005 2e kwartaal 2007 Achtergrondmuziek Uitbetaling 2003-2005 1e kwartaal 2007 De vermelde betalingsdata zijn prognoses. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Voor de betalingen wordt NORMA s verdeelsysteem VUIK gehanteerd 14
NORMA dagvaardt kabelmaatschappijen NORMA beheert voor haar leden de naburige rechten met betrekking tot kabel- en satellietverspreiding. Daarnaast bundelt NORMA ook de thuiskopie-, verhuur- en leenrechten, alsmede naburige rechten op het gebied van verspreiding via digitale televisie. Op grond van de Wet op de Naburige Rechten hebben performers recht op een vergoeding voor al deze soorten openbaarmaking. Kabelmaatschappijen maken volgens NORMA al jaren inbreuk op de naburige rechten van uitvoerende kunstenaars door zonder toestemming radio- en televisieprogramma s en films door te geven via de kabel. Jarenlange onderhandelingen tussen NORMA en de kabelaars hebben helaas niet geleid tot een overeenkomst over de vergoeding waar acteurs en musici wettelijk recht op hebben. NORMA heeft daarom de Vecai en de kabelmaatschappijen UPC, Essent Kabelcom, Casema, Multikabel en DELTA Kabelcomfort voor het gerecht gedaagd. Deze kabelaars vertegenwoordigen samen het grootste deel van de Nederlandse kabelmarkt. Inzet van de procedure is het verkrijgen van een vergoeding voor alle belanghebbende performers. Ook een stijgend aantal aanbieders van digitale televisie maakt inbreuk op de naburige rechten. Deze aanbieders hebben in veel gevallen evenmin de toestemming van de musici en acteurs verkregen. NORMA heeft alle aanbieders, waaronder KPN, TELE2 en UPC, op de hoogte gebracht van hun inbreukmakend handelen en wil op korte termijn met hen rond de tafel gaan zitten om een vergoeding voor performers overeen te komen. Zodra er meer duidelijkheid is over vergoedingen voor doorgifte via de kabel of digitale televisie, zal NORMA hierover berichten in NORMA NIEUWS. Nieuwe Ntb Boekingsgids helpt musici bij het vinden van een geschikt boekingskantoor Weet je een goeie manager voor me? Welk boekingsbureau kan ik het beste benaderen? Het zijn misschien wel de meest gestelde vragen door musici en artiesten op zoek naar werk. Bij hun speurtocht naar een geschikt boekingskantoor kunnen zij binnenkort gebruik maken van de Ntb Boekingsgids die in januari 2007 verschijnt. De gids kwam tot stand dankzij een bijdrage uit het NORMAfonds en is het resultaat van een hechte samenwerking tussen de Fontys Rock Academie en de Nederlandse Toonkunstenaarsbond. Het eerste deel van de Boekingsgids geeft een beschrijving van meer dan 45 boekingskantoren en bemiddelaars die een groot deel van de zakelijke evenementenmarkt bedienen (bedrijfsfeesten, productpresentaties, recepties etc.). De gids geeft informatie over het relatienetwerk van de bureaus, de klantenkring, het deel van de omzet dat met artiestenbemiddeling wordt gegenereerd, de financiële handling, de promotie, de genres die bemiddeld worden en in welk genre het bureau nog artiesten zoekt. Kortom, moeilijk verkrijgbare, maar zeer belangrijke informatie voor musici en artiesten die op zoek zijn naar een goede match met het voor hen meest ideale bureau. De gids bevat verder artikelen over o.a. de zakelijke omgang met een boekingskantoor, een checklist voor musici die een manager zoeken, de meest voorkomende problemen bij boekingen en hoe ze kunnen worden opgelost, een checklist voor boekingscontracten en de aanpak van wanbetalers. Het is een onmisbaar naslagwerk voor iedere professional die op de zakelijke evenementenmarkt aan de slag wil. De Ntb Boekingsgids kan telefonisch, schriftelijk, per email of via de website worden besteld bij de Ntb, Antwoordnummer 11007, tel: 020-620 31 31, email: info@ntb.nl, website www.ntb.nl. De gids kost 15, ex. verzendkosten. Ntb-leden betalen 7,50 ex. verzendkosten. 15
NORMA herintroduceert de Gouden Notekraker Stem op de genomineerden 2007! Tekst en beeld: Cees Gog Geschiedenis van de Gouden Notekraker De Gouden Notekraker was van 1974 tot 2000 de muziekprijs van de grootste Nederlandse muzikantenvakbond, de Ntb. Met de prijs spraken musici van de vakgroep lichte muziek van de Ntb hun waardering uit voor het werk van collega s vanwege bijzondere verdiensten voor de live uitgevoerde muziek in Nederland. Het onderstrepen van het belang en de promotie van live-muziek waren belangrijke motivaties voor het opzetten van de Gouden Notekraker. Niet alleen omdat optredens werkgelegenheid voor musici opleveren, maar ook omdat zij een bron voor verdere artistieke ontwikkeling zijn. De Gouden Notekrakers werden in een feestelijk programma uitgereikt aan winnaars in meerdere (2 en soms 3) muziekgenres. Winnaars van de Gouden Notekraker hechtten vaak veel waarde aan de ultieme erkenning van collega s en de aan de prijs gerelateerde promotie. In de loop van zijn bestaan kreeg de Gouden Notekraker steeds meer het karakter van een alternatief, feestelijk en intiem muziekgala. Deze ontwikkeling, ofwel het succes van de Gouden Notekraker als evenement, bracht de organisatie (Ntb) in toenemende mate in de problemen. Financieel was het niet meer door de bond op te brengen. Daarnaast drukte de vereiste professionele productie te zwaar op de dagelijkse werkzaamheden van de medewerkers en op de loyaliteit en expertise van de vrijwilligers. De laatste editie van de Gouden Notekraker vond plaats in 2000 met de Meervaart in Amsterdam als locatie. Winnaars in 2000: Bløf (pop), New Cool Collective (jazz) en het tv-programma De Vrienden van Amstel Live (algemeen). Waarom een herintroductie van de Gouden Notekraker en wat is de link met NORMA? Publieke uitvoeringen zijn als altijd een belangrijke katalysator voor artistieke ontwikkelingen van dynamische kunstvormen als muziek en toneel. In een tijd van teruglopende inkomsten uit cd-verkoop en afnemende subsidies is promotie voor livemuziek essentieel voor het (voort-) bestaan van uitvoerende musici. Bij toneel zijn podiumuitvoeringen het kloppend hart van deze kunstvorm zelf. De promotie voor podiumkunsten heeft een directe relatie met de doelstelling van NORMA, terwijl het vinden van goede, nieuwe vormen daarvan raakt aan haar taken. De herintroductie van de Gouden Notekraker biedt daartoe bij uitstek mogelijkheden. Het is een culturele, maatschappelijke en professionele stimulans voor uitvoerende kunstenaars. De komende Gouden Notekraker met winnaars lichte muziek en toneel zal plaats vinden in de eerste helft van 2007, in samenwerking met de oorspronkelijke initiator, de Ntb, en met FNV KIEM. Onderscheidend van andere nationale prijzen voor uitvoerende kunstenaars Sterk onderscheidend is allereerst dat de Gouden Notekraker een waardering is van uitvoerende kunstenaars vóór uitvoerende kunstenaars. In tegenstelling tot een aan commerciële omzet, oeuvre of talent gelieerde prijs is in dit geval het primaire uitgangspunt van de selectie de meest verdienstelijke live-artiest, acteur of groep. Ook in de uitvoering is de Gouden Note- 16
De nominatiecommissie GN 07 in beraad. Op de voorgrond (v.l.n.r.): Marc van Bree, Flip Filz en Ceren Taygun. Achter de tafel (v.l.n.r) Erwin Angad-Gaur en Dick Bakker ensemble aantonen en midden in de actualiteit, zowel qua thematiek als locaties, nieuwe grenzen verkennen. John Buijsman vanwege de brutaliteit waarmee hij tussen de verschillende podiumgenres beweegt, origineel en onafhankelijk. Een spannende ballans van toneel, muziek en zang, met een gezond vleugje vaudeville. 2. Genomineerden Gouden Notekraker 2007 (lichte) MUZIEK kraker anders. Geen bombastisch gala, maar een intiem, informeel en feestelijk getinte avond van collega s onder elkaar. Met een programma dat meer uitdaging biedt dan louter de presentaties van de winnaars, staat de glorie van en passie voor levende podiumkunst centraal. Nominatie-commissie Uit kringen van NORMA en de vakbonden Ntb en FNV KIEM is een nominatiecommissie gevormd van vijf experts. De nominatie criteria zijn na te lezen op website www.goudennotekraker.nl De bezetting van de nominatie-commissie is als volgt: Erwin Angad-Gaur (voorzitter): muzikant en secretaris (directeur) van de Ntb, bestuurslid van NORMA; Marc van Bree: casting director bij Kemna Casting; Dick Bakker: ex artistiek-directeur Metropole Orkest (componist, arrangeur, producer en dirigent); Flip Filz : acteur, regisseur en bestuurslid Vakgroep Drama & Co van FNV KIEM; Ceren Taygun: jurist, scenarioschrijver en pr- en communicatiemedewerker NORMA. Aangeslotenen De NORMA-aangeslotenen kiezen uit de genomineerden de winnaar toneel en (lichte) muziek. 1. Genomineerden Gouden Notekraker 2007 TONEEL Loes Luca omdat ze ondanks haar grote populariteit altijd verrassende artistieke keuzes blijft maken en met veel muzikaliteit en humor prachtige personages speelt. Jacob Derwig omdat hij de intelligentie waarmee hij zijn rollen benadert zo meesterlijk weet te combineren met het groeiende spelplezier waarmee de laatste jaren zijn personages gestalte krijgen. Jelka van Houten omdat haar overrompelende debuut grote verwachtingen voor de toekomst in zich draagt. Jeroen Willems omdat zijn optreden een ode aan het vak is. Hij weet zijn ongelofelijke virtuositeit steeds meer in dienst te stellen van het hart en de ziel van zijn personages. Wunderbaum omdat ze de kracht van een authentiek Spinvis door met een afwijkende, eigenzinnige stijl succesvol te zijn. Michiel Borstlap niet alleen omdat hij een bijzondere en dynamische jazzmuzikant is, maar ook omdat hij op het podium altijd op zoek is naar uiteenlopende en uitdagende verbintenissen met tal van solisten, ook uit andere muziekgenres. De Dijk al jaren en jaren één van de meest toonaangevende live-bands van Nederland. Optreden doen ze bij voortduring met een onaangetaste, buitengewone en inspirerende intensiteit en passie. Wende Snijders door deels werk met een ongebruikelijke inspiratiebron (Franse chansons) met nieuw elan leven in te blazen en gebruik van bijzondere, afwijkende arrangementen, is zij bijzonder origineel. Daarbij houdt zij ook op het podium heel expliciet de regie in eigen handen. Trijntje Oosterhuis daar waar anderen terugvallen op hits uit het verleden gaat Trijntje juist nieuwe uitdagingen aan. Niet alleen zoekt zij deze uitdaging binnen het popgenre, maar ook laat zij op het hoogste niveau (live) van zich horen met jazz- en klassieke ensembles. 17
Oproep De NORMA-aangeslotenen bepalen de winnaars Gouden Notekraker 2007. Oproep aan uitvoerende kunstenaars: bepaal door te stemmen de winnaars Gouden Notekraker 2007! NORMA-aangeslotenen kunnen via productie@goudennotekraker.nl één stem op een genomineerde per categorie (toneel en muziek) uitbrengen. De stem(men) moet(en) vergezeld gaan van het NORMA-nummer. De uitslagen worden begin volgend jaar bekend gemaakt. De nominatiecommissie krijgt inzage in en voert controle uit op de stemuitslagen. Stem op de genomineerden 2007! Kijk op de website www.goudennotekraker.nl Antwoorden op de meest gestelde vragen aan NORMA Regelmatig wordt NORMA door musici en acteurs benaderd met vragen. Wij behandelen hier de meest gestelde. Hoe moet ik mijn rol op de speellijst invullen? Van belang is hoe dragend de rol is binnen het programma. Bij een serie of een soap is tevens van belang in hoeveel afleveringen u te zien bent. Zit u bij de hoofdcast dan vult u A1 in, een bijrol is A2 en voor een gastrol in een serie of soap vult u A3 in. Bij speelfilms gelden de hoofdrollen als A1 en zijn ondersteunende en kleine rollen A2. Voor muzikanten geldt dat een soloartiest of bandlid B1 is en sessiemuzikanten of achtergrondkoor B2. Op de website zijn de speellijsten met stapsgewijze uitleg te vinden bij Speellijsten onder het kopje Repartitie. Mag ik presentatie / figuratie / spelprogramma s opgeven? Nee, het begrip uitvoerend kunstenaar wordt in de Wet op de Naburige Rechten uitvoerig gedefinieerd. Samengevat is een uitvoerend kunstenaar iemand die een herkenbare artistieke bijdrage levert aan het tot stand komen van een productie. En dat zijn zeker niet alleen musici en acteurs, maar ook zangers, dansers, cabaretiers, variété- en circusartiesten, poppenspelers en mimespelers, ongeacht in welk genre zij werken. Omdat presentatie hier niet onder valt, kunnen wij een uitvoerend kunstenaar die als presentator optreedt niet uitkeren. Een van de voorwaarden voor uitkering door NORMA is namelijk dat de uitvoerend kunstenaar heeft opgetreden in de hoedanigheid van een persoon die een werk van letterkunde of kunst opvoert, zingt, voordraagt of op enige andere wijze uitvoert. Ook figuranten zijn volgens de wet geen personen die een werk van letterkunde of kunst opvoeren, zingen, voordragen of op enige andere wijze uitvoeren. Deelname aan spelprogramma s of als jurylid wordt evenmin vergoed, omdat bij dergelijke programma s de uitvoerend kunstenaar als zichzelf te zien is. Bij twijfel adviseren wij u contact op te nemen met NORMA. Ik heb als stemacteur meegewerkt aan een computergame. Krijg ik daar een vergoeding voor? Ja, NORMA verdeelt gelden van Games die in 2005 of later op de markt zijn gebracht met daarin Nederlandse stemmen, originele Nederlandse tekst of muziek of waarvoor het filmmateriaal speciaal is gemaakt. Het televisieprogramma waarin ik zit, is op de buitenlandse televisie te zien geweest. Krijg ik daar een vergoeding voor? Als NORMA met de organisatie in het betreffende land een overeenkomst heeft afgesloten, dan ontvangt u hiervoor een vergoeding. Om de kans te verkleinen dat u mogelijk een vergoeding niet ontvangt, raden wij u wel aan om de uitzending op een buitenlandse zender van het programma waaraan u hebt meegewerkt zoveel mogelijk op de speellijst te vermelden. Wordt medewerking aan een programma op een regionale zender ook vergoed? Nee. Voor de verdeling van thuiskopie-videogelden worden door NORMA de gegevens gebruikt van de landelijke televisiezenders. Regionale zenders worden niet meegenomen. Moet ik belasting betalen over de vergoeding die ik van NORMA heb ontvangen? Ja, het netto-uitkeringsbedrag op de door u ontvangen vergoedingen moet worden opgegeven bij uw aangifte inkomstenbelasting in De antwoorden zijn vereenvoudigd weergegeven. Aan bovenstaande informatie kunnen geen rechten worden ontleend. 18
het jaar waarin de NORMA-betaling is ontvangen. Maakt u voor uw bedrijfsvoering gebruik van een rechtspersoon zoals bijvoorbeeld een B.V. of VOF dan dient de uitkering van NORMA als een verkoopfactuur te worden geboekt. Komen erfgenamen in aanmerking voor een vergoeding? Mocht de uitvoerend kunstenaar overlijden, dan komen de wettige erfgenamen in aanmerking voor de vergoeding waar de uitvoerend kunstenaar tijdens zijn of haar leven recht op zou hebben gehad. Erfgenamen dienen contact op te nemen met NORMA. Ik heb mijn medewerking niet opgegeven, maar krijg toch een bedrag. Hoe kan dat? NORMA zoekt zeer actief naar performers. NORMA haalt hiervoor gegevens van internet, tv-gidsen, cd-hoesjes en doet navraag bij uw collega s. Op deze manier kan NORMA (een deel van) uw medewerking hebben ingevoerd en uitbetaald. Dit is een service die NORMA u biedt. Reglementair moet u echter zelf de speellijsten invullen en opsturen. Ik heb mijn medewerking niet opgegeven, heb een betaling ontvangen, maar mis nog een of meerdere medewerking(en). Hoe kan dat? Ondanks de zeer zorgvuldige zoektocht naar alle uitvoeringen zal NORMA mogelijk niet in alle gevallen uw volledige gegevens hebben. Dit is met name het geval wanneer u uw gegevens niet zelf heeft opgegeven. U kunt reglementair nog tot maximaal drie jaar na de start van een betaalperiode uw aanvullende medewerking indienen. Als een betaalperiode eenmaal is afgesloten is dat niet meer mogelijk. Kijk regelmatig op de website of in NORMA Nieuws voor de meest actuele informatie. Antwoordkaart Naam Straat en huisnummer Postcode en plaats Telefoon E-mail Bank-/girorekening Ik ben uitvoerend kunstenaar, te weten: O (ballet)danser O cabaretier O anders: O poppenspeler O zanger O mimespeler O acteur O variété-/circusartiest O muzikant ja, ik meld mij aan bij NORMA om een exploitatieovereenkomst af te sluiten en daarmee eventueel voor een vergoeding in aanmerking te komen. Aan het sluiten van deze overeenkomst zijn geen kosten verbonden.
Postzegel niet nodig naburige rechten musici en acteurs NORMA Antwoordnummer 9026 1000 VT Amsterdam NORMA verdeelt geld onder de daarop recht hebbende uitvoerend kunstenaars op basis van de Wet op de Naburige Rechten van 1993. Het betreft geld geïncasseerd op basis van Thuiskopierecht, Leen- en Verhuurrecht en Kabelrecht. Daarnaast stelt NORMA zich ten doel de belangen van de uitvoerend kunstenaars bij de collectieve exploitatie van hun rechten te vertegenwoordigen. Als uw collega nog niet is aangesloten Het kan zijn dat u wel aangesloten bent bij NORMA, maar uw collega nog niet. Als dat het geval is, geef hem/haar dan deze bon voor kostenloze aanmelding bij NORMA.