jaarverslag 2012 Innovatieve technologieën 1 Strukton Jaarverslag 2012
Jaarverslag 2012 Dit jaarverslag verschijnt alleen in digitale vorm. De pdf is te downloaden via www.strukton.nl/jaarverslag en is eveneens in het Engels beschikbaar. In gedrukte vorm publiceert Strukton een publieksverslag met de belangrijkste ontwikkelingen over 2012. Als u niet op onze verzendlijst staat, kunt u via internet het publieksverslag inzien of bestellen. Strukton Groep nv Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen Nederland Telefoon +31 (0)30 248 69 11 E-mail: info@strukton.com www.strukton.nl Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel te Utrecht onder nummer 30004006. 2 Strukton Jaarverslag 2012
Inhoudsopgave Bericht van de directie 4 Profiel 8 Overzicht Struktonbedrijven 10 Samenstelling bestuur 11 Kengetallen 12 De specialismen van Strukton 14 Financiële resultaten 17 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 22 Railsystemen 27 Civiele infrastructuur 34 Gebouwen 38 Corporate Governance 42 Risicobeheersing 45 Jaarrekening 50 Controleverklaring 122 Namen en adressen 124 Verklarende woordenlijst 130 Bijlage 1: Totstandkoming van het jaarverslag 132 Bijlage 2: GRI 133 Colofon 144 3 Strukton Jaarverslag 2012
Bericht van de directie In 2012 heeft Strukton een redelijk resultaat geboekt, zeker in het licht van de huidige marktomstandigheden. Strukton verwacht dat het nog enkele jaren duurt voordat de markt een opleving vertoont. Mede daarom is in 2012 gekozen voor een meer internationale inzet van de specialismen die Strukton in huis heeft. Daarnaast kiest Strukton daar waar mogelijk voor een integrale aanpak van opdrachten. Dit sluit aan bij de ontwikkelingen in de markt, waar opdrachtgevers de hele zorg voor een project voor een lange periode willen overdragen. Resultaat en omzet Strukton heeft een redelijk resultaat geboekt. Als gevolg van de marktomstandigheden is het operationeel resultaat lager uitgekomen dan in 2011. Het nettoresultaat is hoger dan in 2011 vanwege twee eenmalige baten. Het betreft de badwill inzake de acquisitie van wegenbouwer Ooms Nederland Holding bv en de belastingbate uit de formele liquidatie van een buitenlandse vestiging. De omzet was in 2012 iets hoger dan het jaar ervoor. Dit wordt in belangrijke mate veroorzaakt door de overname van de wegenbouwactiviteiten van Ooms Nederland Holding bv. Exclusief deze overname is de omzet licht gedaald. Een positieve invloed op de omzet is afkomstig van de projecten De Groene Loper bij de A2 in Maastricht en de A15 Maasvlakte-Vaanplein bij Rotterdam, die beide in 2012 ten volle tot uitvoering zijn gekomen. Strukton opereert in een nog altijd krimpende markt. Ook in andere sectoren wordt de recessie gevoeld, maar in de bouwsector is het effect nog groter, mede door de teruglopende overheidsbestedingen. Er wordt wel geïnvesteerd in infrastructuur, maar het is moeilijker om opdrachten te verwerven. Al heeft de sector de ambitie om de kwaliteit van de bieding het zwaarst te laten wegen, in de praktijk is vooral de prijs waarvoor het werk wordt aangeboden vaak nog doorslaggevend. De orderportefeuille is eind 2012 op nagenoeg hetzelfde niveau als in 2011. Strukton heeft in 2012 veel geïnvesteerd in aanbestedingen. Dat leverde meerdere successen op, waaronder de gunning van het project Meppelerdiepsluis (Civiele infrastructuur, zie pagina 37) en het samenwerkingsverband Bestevaer, een joint venture van het Zeeuwse Admiraal De Ruyter Ziekenhuis, Strukton Worksphere en Facilicom (Gebouwen, zie pagina 41). Daarnaast verwierf Strukton Rail nieuwe contracten voor het beheer en onderhoud van twee railnetwerken in Stockholm (Railsystemen, pagina 30).Strukton heeft in 2012 geen nieuwe pps-projecten aan zijn orderportefeuille kunnen toevoegen. Pure overmacht was de wending in de aanbesteding voor het project RegioTram Groningen, dat eind 2012, in de laatste fase van de aanbesteding, is stopgezet vanwege politieke ontwikkelingen. Strukton was een van de twee overgebleven partijen voor de opdracht en had maximale investeringen gedaan om de aanbesteding gegund te krijgen. Het spreekt voor zich dat deze investeringen drukken op het resultaat. Strukton hecht eraan het 4 Strukton Jaarverslag 2012
Bericht van de directie belang van professioneel opdrachtgeverschap te benadrukken; dit is een randvoorwaarde om pps in de toekomst als realiseerbare contractvorm te behouden. De deelname aan een aanbesteding vergt een forse investering van mensen en middelen en daarom is het van groot belang te kunnen vertrouwen op de opdrachtgever, die op zijn beurt afhankelijk is van deelname van voldoende partijen. Door opdrachten van de markt te halen, zeker in een late fase van de aanbesteding, komt de deelname van opdrachtnemers onder druk te staan. Aankopen In 2012 heeft Strukton meerdere aankopen gedaan. De acquisitie van wegenbouwer Ooms Nederland Holding bv is in 2011 voorbereid en werd begin 2012 van kracht. Deze wegenbouwer ontplooit zijn activiteiten in Noordwest- en Zuidwest-Nederland. In combinatie met de aankoop van Reef Infra in 2006, dat Oost-Nederland als werkgebied heeft, verstevigt Strukton Civiel zijn regionale positie én zijn positie in grote geïntegreerde infra-contracten en ketenintegratie. Om de landelijke dekking te voltooien, is Strukton in 2012 gestart met de overname van wegenbouwer Rasenberg, die actief is in het zuiden van Nederland, waarvoor begin 2013 definitieve overeenstemming is bereikt. Wegenbouwer Ooms droeg in 2012 direct al bij aan de winst en Strukton is dan ook zeer content met deze aankoop. Strukton Rail verwierf 50% van de aandelen van A1 Electronics. Deze specialistische onderneming werd in 2012 failliet verklaard. Strukton Rail besloot tot de verwerving van de aandelen vanwege het strategische belang van de onderdelen van A1 Electronics: diens printplaten en elektrische en elektronische componenten zijn toepasbaar in onder andere treinsystemen. Ook is een deel van bouwbedrijf Van Straten in Eindhoven aangekocht. Door deze doorstart is de continuïteit gegarandeerd van onder andere het project Internationale School Eindhoven, waar Strukton en Van Straten samen aan werken. Markten In 2012 heeft Strukton een vervolg gegeven aan het bevorderen van de integraliteit van de onderneming. Dit is een logische stap die past bij de ontwikkelingen in de markt, waar opdrachtgevers vragen om totaal oplossingen en de hele zorg voor een project voor een lange periode willen overdragen. Strukton opereert in drie markten, te weten railsystemen, civiele infrastructuur en gebouwen. Door de integrale aanpak in combinatie met de inzet van innovatieve technologieën is Strukton in staat grote complexe werken uit te voeren. Railsystemen In 2012 heeft Strukton Rail gestuurd op consolidatie en uniformering van de werkprocessen. Strukton Rail opereert in de Europese markt en de machines worden zelfs ingezet tot in Australië. In Nederland is het prijsniveau van de aanbestedingen op spooronderhoud nog nooit zo laag geweest. In deze markt blijft Strukton zich hard maken voor kwalitatief hoogwaardig spoor, vakmanschap en veiligheid op de lange termijn. In Zweden en België heeft Strukton Rail goed gepresteerd en ook Strukton Systems liet goede resultaten zien. De overdracht van 50% van de aandelen van Europool, moedermaatschappij van Eurailscout, aan het Franse spoorbedrijf SNCF biedt kansen op de Franse spoormarkt. De andere 50% is in eigendom gebleven van Strukton Rail. Daarnaast kijkt Strukton Rail naar mogelijkheden binnen internationale nichemarkten, onder andere op het gebied van assetmanagement, rolling stock en het Preventief Onderhoud- en Storings diagnosesysteem Strukton (POSS). Internationale markten hebben baat bij niches van Strukton Rail, zoals het Preventief Onderhoud- en Storingsdiagnosesysteem Strukton (POSS). 5 Strukton Jaarverslag 2012
Bericht van de directie Civiele infrastructuur De aankoop van wegenbouwer Ooms door Strukton Civiel zorgde voor een groeisprong. Daarnaast kwamen de projecten De Groene Loper bij de A2 in Maastricht en de A15 Maasvlakte- Vaanplein bij Rotterdam in uitvoering, waardoor de omzet van Strukton Civiel toenam met EUR 108 miljoen. De deelbedrijven van Strukton Civiel presteerden redelijk, waarbij vooral Terracon in positieve zin opviel. Ondanks grote inspanningen van Strukton Civiel en Strukton Integrale Projecten is in deze markt onvoldoende succes geboekt bij aanbestedingen. Een verdere focus moet gaan zorgen voor een succesvoller verloop. Ook wordt nadrukkelijker gekeken naar kansen in het buitenland, waar Strukton Civiel met zijn specialismen onder andere afzinktechnieken, onderwater beton, fundatietechnieken en bitumenkennis opdrachtgevers ten dienste kan zijn. Gebouwen Strukton Worksphere en Strukton Bouw zijn in 2012 nog nauwer gaan samenwerken om het marktgebied gebouwen beter te kunnen bedienen. De klant wil de zorg voor zijn gebouw steeds vaker uitbesteden op basis van gecontracteerde prestaties en gedefinieerde functionaliteit en steeds minder op basis van nauwkeurig omschreven gedetailleerde bestekken. Strukton kan deze klant ontzorgen door verantwoordelijkheid te nemen voor het ontwerp, de realisatie (bouw en installaties) en het beheer en onderhoud (bouwkundig, installatietechnisch en energie). Ook de financiering kan Strukton voor zijn rekening nemen, door de financial managers van Strukton Integrale Projecten bij het project te betrekken. Hierdoor kan de klant zich concentreren op zijn primaire proces en is hij verzekerd van een veilige, comfortabele en duurzame werken verblijfsomgeving. Strukton Worksphere behaalde in 2012 een positief resultaat. De pps-projecten Dienst Uitvoering Onderwijs en Belastingdienst Groningen, de Kromhout Kazerne en het ministerie van Financiën zijn in de exploitatiefase en verlopen naar wens. De inspanningen voor aanbestedingen, waar Strukton Integrale Projecten zijn kennis heeft ingebracht, heeft geleid tot diverse nieuwe contracten. Strukton Bouw had een moeilijk jaar als gevolg van de voortdurende recessie. Terwijl de klant zich concentreert op zijn primaire proces, neemt Strukton de regie over een comfortabele en duurzame werk- en verblijfsomgeving. Duurzaamheid Voor Strukton is maatschappelijk verantwoord ondernemen een vanzelfsprekende keuze binnen de bedrijfsvoering. Denken in levensduur zit in het DNA van het bedrijf, wat zich bijvoorbeeld uit in zorgvuldig omgaan met restmaterialen, verantwoord omgaan met energie en het bieden van een veilige werkomgeving. In projecten en aanbestedingen is er, mede op verzoek van de opdrachtgever, veel aandacht voor duurzaamheid. Doordat Strukton hoog scoort op de CO2-prestatieladder profiteert het van een gunningsvoordeel door de opdrachtgever. Daarnaast krijgt Strukton steeds meer verzoeken van opdrachtgevers voor het toepassen van duurzame innovaties. 6 Strukton Jaarverslag 2012
Bericht van de directie Vooruitblik Strukton zal in 2013, net als in voorgaande jaren, investeren in innovatieve technologieën om zich daarmee verder te onderscheiden. Kennisdeling is dan ook een belangrijk onderwerp binnen de organisatie. Een van de manieren om dat te doen, is het bundelen van kennis in de EMVIbibliotheek. In deze bibliotheek zijn alle documenten verzameld die we in de afgelopen jaren hebben ontwikkeld voor tenders met de Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI), onder andere over omgevingsmanagement. Daarnaast heeft Strukton plannen voor de oprichting van een research- en ontwikkelcentrum in Twente. In dat centrum willen we nieuwe technieken ontwikkelen en bestaande technieken verder uitwerken, om zodoende ons innoverende en state-of-the-art karakter te bestendigen. Te denken valt aan het verder ontwikkelen van tractiesystemen en meettreinen en verkeers- en tunneltechnische installaties. In uitdagende marktomstandigheden is het extra belangrijk om je te onderscheiden. Het vergt veel veerkracht van de medewerkers om telkens weer dat stapje extra te zetten dat nodig is tijdens deze economisch moeilijke tijden. Ik waardeer hun loyaliteit en wil hen bedanken voor hun inzet, waarmee we positieve resultaten hebben bereikt. Samen met hen wil ik bouwen aan een beter bedrijf voor de toekomst. Strukton zal in 2013 verder investeren in innovatieve technologieën. Utrecht, 5 april 2013 Gerard Sanderink Directievoorzitter 7 Strukton Jaarverslag 2012
Profiel Strukton biedt totaalconcepten op het gebied van infrastructuur en gebouwen met toepassing van specialistische technieken. Het doel is de eindgebruiker comfortabel te laten wonen, werken, reizen, leren en recreëren. Strukton is actief in drie markten: Railsystemen: railinfrastructuur, spoorvoertuigen en mobiliteitsystemen (Strukton Rail) Civiele infrastructuur: civiele infra (Strukton Civiel) Gebouwen: ontwerp, realisatie (bouw en installaties) en beheer en onderhoud (bouwkundig, installatietechnisch en energie) (Strukton Bouw en Strukton Worksphere) Binnen elk van deze markten als ook marktoverstijgend werkt Strukton Integrale Projecten aan pps-concessieprojecten, nieuwe concepten, eigen initiatieven en financieringsoplossingen. Visie Strukton denkt vanuit de functionaliteit en levensduur van gebouwen en infrastructurele werken. Dat verklaart de keuze voor integrale contractvormen die ruimte bieden aan kwaliteit, comfort en duurzaamheid. Voorbeelden van deze integrale contractvormen zijn design en build (db), design, build, finance, maintain en operate (dbfmo), Energy Service Company (ESCo) en prestatiegericht onderhoud (PGO). Strategie De kracht van Strukton ligt in het volbrengen van complexe projecten in complexe omgevingen. Die kracht komt voort uit een integrale aanpak in combinatie met de inzet van innovatieve technologieën. Het streven is een nog hogere toegevoegde waarde te leveren en daarmee een onderscheidende positie in de markt te creëren. Voor opdrachtgevers moet duidelijk zijn dat ze op Strukton kunnen bouwen, een goede prijs-kwaliteitverhouding krijgen en trendsettende oplos singen mogen verwachten. De focus van Strukton ligt op mobiliteit, OV-knooppunten en doorgaande exploitatie. De strategische kernpunten zijn: de mentaliteit van de medewerkers, want die bepaalt het onderscheidend vermogen van Strukton het verbreden en verlengen van de keten het doorontwikkelen van niches op de markt, zowel in Nederland als daarbuiten 8 Strukton Jaarverslag 2012
Profi e l Mentaliteit Struktonmedewerkers zijn niet alleen vakinhoudelijk goed onderlegd, ze nemen ook zelf initiatieven om met innovatieve oplossingen te komen. Ze bekijken een vraag vanuit het perspectief van de opdrachtgever en brengen vervolgens nieuwe en duurzame concepten en oplossingen onder de aandacht. MVO-beleid Strukton onderneemt maatschappelijk verantwoord en heeft hierin een voortrekkersrol binnen de sector. Strukton denkt in levensduur en kan veel betekenen voor klanten door bijvoorbeeld het verduurzamen van gebouwen en het bieden van werkgelegenheid in de regio (social return). Ook worden medewerkers aangespoord om steeds een bewuste afweging te maken tussen wat goed is voor mens, omgeving en bedrijf. Bedrijfsopbrengsten 2012 Strukton realiseerde in 2012 met gemiddeld 5.873 medewerkers een omzet van EUR 1.354,3 miljoen. Railsystemen Civiele infrastructuur Strukton Bouw Strukton Worksphere 573,8 miljoen 407,1 miljoen 154,2 miljoen 219,2 miljoen Meer informatie over: Strukton en zijn markten: www.strukton.nl Financiële gang van zaken en jaarrekening: www.strukton.nl/jaarverslag Risicomanagement en Corporate Governance: www.strukton.nl (zie Financiën en governance ) MVO-beleid van Strukton: www.strukton.nl/mvo Strukton als werkgever: www.werkenbijstrukton.nl 9 Strukton Jaarverslag 2012
Overzicht Struktonbedrijven Strukton Rail Strukon Rail: Nederland, Duitsland, België, Zweden, Italië (40% belang in CLF) Strukton Rail Equipment Strukton Rolling Stock Strukton Systems Strukton Civiel Afvalbank Nederland Colijn DMI Geocon Grondbank Nederland Molhoek Ooms Civiel OTN Rasenberg Reef Infra Strukton Asset Management Civiel Strukton Civiel Projecten Strukton Civiel Zuid-Oost Strukton Civil International Strukton Engineering Strukton Immersion Projects Strukton Industriebouw Strukton Infratechnieken Strukton Maatvoering en Monitoring Strukton Microtunneling Strukton Milieutechniek Strukton Parkeren Strukton Prefab Beton Strukton Sustainable Energy Strukton Verkeerstechnieken Tensa Terracon Funderingstechnieken Tubex Unihorn Van Rens Mobiliteit Strukton Bouw Strukton Bouw & Onderhoud Strukton Bouw Projecten Strukton Van Straten Strukton Projectontwikkeling Strukton Worksphere Exploitatie Projecten Regio s: Noordwest, Zuidwest, Zuid, Noordoost, Midden Strukton Integrale Projecten Pps-projecten 10 Strukton Jaarverslag 2012
Samenstelling bestuur Directievoorzitter Gerard Sanderink Directievoorzitter Nationaliteit Nederlandse Indiensttreding Oktober 2010 Nevenfuncties President-directeur Oranjewoud nv en directeur/eigenaar Centric Groepsdirectie Gerard Sanderink Erik Hermsen Aike Schoots Jos Hegeman Strukton Groep Strukton Integrale Projecten Strukton Rail Strukton Civiel Management markten Aike Schoots Diederik Schonebaum Pieter Pijper Hijlke Huijzer Railsystemen Jos Hegeman Martijn Smitt Frank Bekooij Robert Bos Civiele infrastructuur Marinus Schimmel Ad Balm Geert Hoek Gebouwen 11 Strukton Jaarverslag 2012
Kengetallen (bedragen in miljoenen euro s) 2012 2011 2010 2009 2008 Bedrijfsopbrengsten 1.354,3 1.318,0 1.437,5 1.368,2 1.249,2 Operationeel resultaat (EBITDA) 45,6 55,3 57,6 37,0 55,9 Bedrijfsresultaat (EBIT) 19,5 24,1 (6,4) 8,8 29,0 Nettoresultaat 18,2 14,4 (15,5) 0,8 14,3 Kasstroom Operationeel > Regulier (13,1) (10,6) 38,5 56,9 22,1 > Pps-projecten (11,4) (29,1) (76,3) (70,5) (30,5) Investeringen (34,2) 13,0 (5,8) (25,6) (26,0) Financieringen > Regulier (8,9) (9,2) (9,4) (4,3) (20,1) > Pps-projecten 7,2 28,5 62,7 72,5 35,7 Koersverschil (0,1) - (0,1) - - Totale kasstroom (60,4) (7,4) 9,6 29,0 (18,8) Investeringen materiële vaste activa 21,3 19,7 16,7 18,3 25,8 Afschrijving / waardevermindering op vaste activa 22,0 27,4 64,0 28,2 26,9 Exclusief consolidatie (non-recourse) pps-projecten Balanstotaal 802,6 728,9 775,7 826,4 818,7 Geïnvesteerd vermogen 244,1 177,7 179,2 235,2 234,7 Netto kas (schuld) (32,8) 16,3 0,4 (52,2) (51,8) Solvabiliteit (%) 26,3 26,6 23,1 22,1 22,3 Rendement op geïnvesteerd vermogen (%) 8,1 13,2 (3,6) 3,7 12,4 Orderportefeuille ultimo 1.946,0 1.985,0 2.065,0 1.858,0 1.639,0 Inclusief consolidatie (non) recourse pps-projecten Balanstotaal 855,8 803,5 968,2 945,3 862,6 Totaal eigen vermogen / groepsvermogen 205,7 186,8 166,7 172,2 171,9 Geïnvesteerd vermogen 295,8 249,4 365,7 347,2 273,3 Netto kas (schuld) (90,1) (62,6) (198,9) (174,9) (101,4) Solvabiliteit (%) 24,0 23,2 17,2 18,2 19,9 Nettoresultaat in % gemiddeld eigen vermogen 9,3 8,1 (9,1) 0,5 8,1 Nettoresultaat in % van de bedrijfsopbrengsten 1,3 1,1 (1,1) 0,1 1,1 12 Strukton Jaarverslag 2012
Kengetallen (bedragen in miljoenen euro s) 2012 2011 2010 2009 2008 Niet financiële indicatoren Gemiddeld aantal medewerkers * 5.873 5.906 6.159 6.232 5.962 Ziekteverzuim (%) 4,4 4,6 5,4 5,4 5,1 Ongevallen frequentie (IF-index) 7,0 7,5 8,4 8,7 9,0 Gemiddelde verzuimduur 18,0 29 25 21 24 Ongevallencijfer 9,3 10,3 15,1 12,6 16,2 Frequentiecijfer 0,5 0,6 0,8 0,7 0,9 Uitgaven management development en opleidingen 8,0 6,9 8,7 8,7 8,1 Medewerkers beoordeeld (%) 98,0 95,2 92,6 88,0 88,4 CO 2 uitstoot (in tonnen) * * 51.294 41.836 48.017 45.859 - Afval in tonnen * * * 8.125 - - - - * Voor het gemiddeld aantal medewerkers is gekeken naar het hele bedrijf. De andere getallen hebben alleen betrekking op de 4.963 medewerkers in Nederland. * * De toename van de uitstoot is veroorzaakt door de verwerving van nieuwe bedrijfsonderdelen. De absolute CO2-uitstoot is toegenomen, maar de reductiedoelstelling van 2% gerelateerd aan de omzet is ruimschoots gehaald. De emissie bevat scope 1 en 2, plus een deel van scope 3, namelijk woon-werkverkeer en vliegreizen. * * * Momenteel is 75% van de afvalstromen van Strukton Bouw, Strukton Civiel en Strukton Worksphere in kaart gebracht, exclusief het sloopafval. Van deze 75% is meer dan de helft gerecycled. Het is de ambitie om de afvalstromen van Strukton Rail, het sloopafval en de overige 25% eind 2014 volledig in beeld te hebben. 13 Strukton Jaarverslag 2012
De specialismen van Strukton Metro in Toulouse Railsystemen www.struktonrail.nl Kernactiviteiten Onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van rail(systemen) Machines Spoorbeveiliging Data-acquisitie en -management Elektrische systemen in rollend materieel Specialismen Tractiesystemen Energiesystemen Meettreinen Assetmanagement Markten Railinfrabeheerders (primair in West-Europa) Vervoersbedrijven (gemeentelijk, regionaal, landelijk) Overheid (provincies en gemeenten) Industrie Materieelleveranciers en leasemaatschappijen 14 Strukton Jaarverslag 2012
De specialismen van Strukton Capaciteitsuitbreiding en beheer van de A15 bij Rotterdam Civiele infrastructuur www.struktonciviel.nl Kernactiviteiten Ontwerp, realisatie, onderhoud en beheer van infrastructurele projecten Kunstwerken Wegenbouw Ondergronds bouwen Milieu en groene energie Specialismen Afzinken Versterken van bruggen Fundatietechnieken Sluizen Parkeergarages Assetmanagement Tunneltechnische installaties Verkeersmanagement Bitumen Onderwatertechnieken Markten Wegbeheerders Grote steden en overheidsorganen Industriële afnemers (opslag-, nuts- en afvalverwerkingsen waterbehandelingsbedrijven) Vervoersbedrijven (gemeentelijk, regionaal, landelijk) Railinfrabeheerders (primair in Nederland) Luchthavens 15 Strukton Jaarverslag 2012
De specialismen van Strukton De Kromhout Kazerne in Utrecht is in de exploitatiefase. Gebouwen www.strukton-gebouwen.nl Kernactiviteiten Exploitatie Beheer en onderhoud (bouwkundig, installatietechnisch en energie) Realisatie (bouw en installaties) Projectontwikkeling en herontwikkeling Specialismen Revitalisering Verduurzaming Innovatieve contractvormen zoals pps, dbfmo, ESCo (Energy Service Company) en maincontracting Onderhoudsprestatiecontracten Markten Zorg Hotels Datacenters Onderwijs OV-knooppunten Woningcorporaties Laboratoria Industrie Kantoren Strukton Integrale Projecten www.struktonpps.nl Binnen elk van deze markten als ook marktoverstijgend werkt Strukton Integrale Projecten aan pps-concessieprojecten, nieuwe concepten, eigen initiatieven en financieringsoplossingen. 16 Strukton Jaarverslag 2012
Financiële resultaten Verbetering van het nettoresultaat naar EUR 18,2 miljoen (2011: EUR 14,4 miljoen) Omzetstijging van 2,7% tot EUR 1.354 miljoen (2011: EUR 1.318 miljoen) Operationeel resultaat van EUR 45,6 miljoen (2011: EUR 55,3 miljoen) Dividendvoorstel: geen dividenduitkering Verbetering van de solvabiliteit naar 24,0% (2011: 23,2%) Orderportefeuille nagenoeg onveranderd op EUR 1,9 miljard (2011: EUR 2,0 miljard) Gang van zaken Ondanks de moeilijke marktomstandigheden is de omzet in 2012 licht gestegen en is het nettoresultaat uitgekomen op EUR 18,2 miljoen. Met uitzondering van Strukton Bouw hebben alle werkmaatschappijen positief bijgedragen aan het resultaat. Bedrijfsopbrengsten De omzet is in 2012 licht gestegen naar EUR 1.354,3 miloen. Met name in de markt civiele infrastructuur liet de omzet een stijging zien. Deze stijging is in belangrijke mate een gevolg van de overname van de wegenbouwactiviteiten van Ooms Nederland Holding bv. Een positieve invloed op de omzet is afkomstig van grote projecten De Groene Loper bij de A2 in Maastricht en de A15 Maasvlakte-Vaanplein bij Rotterdam, die beide in 2012 ten volle tot uitvoering zijn gekomen. Strukton heeft in de markt railsystemen zijn omzet in de verschillende activiteiten kunnen handhaven ofwel kunnen uitbreiden. Het staken van de activiteiten in Noorwegen is bijna geheel gecompenseerd door de stijging van de omzet bij de onderdelen Strukton Systems, Strukton Rolling Stock en Zweden. Per saldo is er in 2012 slechts een kleine afname van de totale omzet. De omzet van Strukton in de stagnerende markt gebouwen is gedaald. In deze markt zijn twee werkmaatschappijen actief en zowel bij Strukton Bouw als bij Strukton Worksphere is het volume van de activiteiten afgenomen. In 2011 waren de bedrijfsopbrengsten in de markt gebouwen incidenteel hoger door met name de verkoop van het 80% belang in Strukton Finance Holding. in EUR miljoen 2012 2011 Railsystemen 573,8 585,9 Civiele infrastructuur 407,1 298,8 Gebouwen: Bouw 154,2 181,2 Worksphere 219,2 252,1 Totaal 1.354,3 1.318,0 17 Strukton Jaarverslag 2012
Financiële resultaten De orderportefeuille is nagenoeg onveranderd op een nog steeds hoog niveau van EUR 1,9 miljard. Voor de markten railsystemen en civiele infrastructuur is deze goed gevuld. In de markt gebouwen is de orderportefeuille van Strukton Worksphere goed gevuld, alleen voor Strukton Bouw is de orderportefeuille gedaald. Het aandeel in de orderportefeuille voor de uitvoering van de langlopende pps-opdrachten bedraagt EUR 429,9 miljoen. Resultaat Het operationeel resultaat (EBITDA) in 2012 was EUR 45,6 miljoen (2011: EUR 55,3 miljoen). Dit is gegeven de moeilijke marktomstandigheden een redelijke prestatie. Met uitzondering van de werkmaatschappij Strukton Bouw hebben de activiteiten van Strukton in alle drie de markten positief bijgedragen aan het operationeel resultaat. Operationeel resultaat in EUR miljoen 2012 2011 Railsystemen 27,8 27,0 Civiele infrastructuur 18,2 10,1 Gebouwen: Bouw (5,5) 5,9 Worksphere 5,1 12,3 Totaal 45,6 55,3 In de markt railsystemen heeft Strukton het operationeel resultaat uit 2011 kunnen verbeteren. Ondanks de toegenomen concurrentie in de Nederlandse markt is het resultaat op een gelijk niveau gebleven. Door een verdergaande differentiatie in de product-marktcombinaties en een groei van de resultaten in het buitenland is het operationeel resultaat in deze markt breed samengesteld. Strukton heeft in de markt civiele infrastructuur zijn operationeel resultaat in 2012 met ruim EUR 8,1 miljoen kunnen verbeteren ten opzichte van 2011. Nagenoeg alle bedrijfsonderdelen die actief zijn in deze markt hebben positief bijgedragen aan het operationeel resultaat. De acquisitie van Ooms Nederland Holding bv heeft bijgedragen tot een hoger operationeel resultaat. De acquisitie heeft tevens geleid tot een badwill, die is verantwoord in het operationeel resultaat van de markt civiele infrastructuur. In 2012 waren de resultaten in de markt gebouwen lager dan in 2011, dit mede omdat het resultaat in 2011 incidenteel hoger was door de verkoop van het 80% belang in Strukton Finance Holding (pps-projecten). Het verlies bij Strukton Bouw in 2012 is veroorzaakt door een afboeking op vastgoed en tegenvallers bij de uitvoering van projecten. In een moeilijke markt heeft Strukton Worksphere zijn operationeel resultaat kunnen handhaven. De combinatie van een landelijke spreiding van onderhoudscontracten en de uitvoering van (nieuw)bouwprojecten geeft een evenwichtige ontwikkeling van het resultaat. Gegeven de marktomstandigheden in 2012 zijn er bij de diverse bedrijfsonderdelen diverse kostenbesparingen en aanpassingen van het personeelsbestand doorgevoerd. Exclusief de acquisities in 2012 is het personeelsbestand met 311 medewerkers afgenomen. 18 Strukton Jaarverslag 2012
Financiële resultaten Bedrijfsresultaat in EUR miljoen 2012 2011 Operationeel resulaat 45,6 55,3 Afschrijvingen Materieel Vast Actief (21,9) (21,0) Afschrijvingen Immaterieel Actief (3,9) (3,8) Bijzondere waardeverminderingen (0,3) (6,4) Bedrijfsresultaat 19,5 24,1 In 2012 is een bedrijfsresultaat van EUR 19,5 miljoen gerealiseerd. De afschrijvingen op het Materieel en Immaterieel Actief in 2012 lagen op hetzelfde niveau als in 2011. In 2012 is slechts voor een beperkt bedrag van EUR 0,3 miljoen aan bijzondere waardeverminderingen geboekt. De post Immateriële Activa in de eindbalans van 2012 bedraagt EUR 39,6 miljoen. In 2012 is het financieel resultaat wederom verder verbeterd ten opzichte van het voorgaande jaar. Het financieel resultaat is met een last van EUR 4,7 miljoen 7,8% verbeterd ten opzichte van 2011 (EUR 5,1 miljoen last). Lagere financieringskosten, onder anderen door het aflopen van een langlopende rente swap, hebben bijgedragen aan een dit betere financieel resultaat. In 2012 was sprake van een belastingbate van EUR 3,7 miljoen (2011: EUR 7,0 miljoen last). Deze belasting bate wordt in het bijzonder veroorzaakt door de definitieve (juridische) liquidatie van de holding van Strukton Rail in Noorwegen en het netto-effect van de gerealiseerde badwill op de acquisitie van Ooms Nederland Holding bv. Het nettoresultaat is in 2012, mede door deze twee incidentele posten, verbeterd en komt uit op EUR 18,2 miljoen (2011: EUR 14,4 miljoen). Investeringen De investeringen in Materiële Vaste Activa bedroegen in 2012 EUR 21,3 miljoen (2011: EUR 19,7 miljoen). Dit betreft voornamelijk investeringen in de markten railsystemen en civiele infrastructuur. Kasstroom en financiering De totale nettokasstroom was in 2012 EUR 60,4 miljoen negatief (2011: EUR 7,4 miljoen negatief ). Dit is voornamelijk veroorzaakt door het teruglopen van de voorfinanciering op grote infrastructurele projecten, de verschillende acquisities, gedeeltelijke aflossing van de banklening en de investeringen in Materiële Vaste Activa. De kasstroom uit gewone bedrijfsvoering was in 2012 EUR 13,1 miljoen negatief (2011: EUR 10,6 miljoen negatief ). Het benodigde werkkapitaal is negatief beïnvloed door een lagere voorfinanciering op grote projecten en langere betalingstermijnen van opdrachtgevers. 19 Strukton Jaarverslag 2012
Financiële resultaten De investeringkasstroom was in 2012 EUR 34,2 miljoen negatief (2011: EUR 13,0 miljoen positief ). Hierin is opgenomen de verkoop en verwerving van groepsmaatschappijen, per saldo voor een bedrag van EUR 12,2 miljoen negatief. In 2011 zijn er enkele desinvesteringen geweest, die hebben geleid tot een positieve investeringskasstroom in 2011. Ondanks de moeilijke marktomstandigheden blijft Strukton investeren. In december 2012 is een bedrag van EUR 7,5 miljoen vervroegd afgelost op de bankfinanciering. De financieringskasstroom liet per saldo een kasstroom zien van EUR 1,7 miljoen negatief. De mutaties van de opname en aflossing van de langlopende leningen hebben voornamelijk betrekking op de langlopende pps-projecten. Acquisities en desinvesteringen Op 5 januari 2012 heeft Strukton Civiel een 100% belang verworven in Ooms Nederland Holding bv. Met deze transactie heeft Strukton Civiel de infra-activiteiten overgenomen van Ooms Avenhorn Groep bv. Hiermee versterkt Strukton de verbreding en verlenging van de activiteiten in de civiele infrastructuur. Bij Ooms Nederland Holding bv waren circa 350 medewerkers in dienst. De overnamesom bedroeg EUR 17,9 miljoen. De activiteiten zijn binnen Strukton voortgezet onder de naam Ooms Civiel bv. Op 8 oktober 2012 heeft Strukton Bouw activa en passiva overgenomen van Van Straten Bouw bv en Van Straten Beheer en Onderhoud bv. In het bijzonder ging het hierbij om de onderhoudsactiviteiten van Van Straten. De overnamesom bedroeg EUR 1,0 miljoen. Er zijn circa 60 medewerkers overgenomen van Van Straten en de activiteiten zijn binnen Strukton voortgezet onder de naam Strukton Van Straten bv. Op 5 december 2012 heeft Strukton Assets bv zijn 50% belang in DC16 bv verkocht aan BNC DC16 Holding bv. Deze verkoop lag in het verlengde van de in 2011 gerealiseerde verkoop van het 80% belang in Strukton Finance Holding bv. Door deze beide verkopen heeft Strukton zijn belang in de pps-projecten verlaagd en kapitaal vrijgemaakt om te investeren in nieuwe projecten. Op 19 september 2012 heeft Strukton Rail bv een joint venture overeenkomst gesloten met SNCF (Franse Spoorwegen) voor de samenwerking van Strukton Rail en SNCF in Eurailscout bv. Eurailscout bv is gespecialiseerd in de inspectie van de railinfrastructuur met behulp van speciale meet- en inspectietreinen. SNCF heeft hierbij het belang overgenomen van het Duitse spoorbedrijf CSG Knape GmbH. De uiteindelijke aandelentransactie heeft plaatsgevonden op 17 december 2012. Naast de hierboven vermelde acquisities hebben er in 2012 ook enkele kleine acquisities plaatsgevonden waarvan de overnamesom per acquisitie kleiner is dan EUR 1 miljoen. 20 Strukton Jaarverslag 2012