Stynen 2018 Het lelijkste land ter wereld PERSBERICHT
Het lelijkste land ter wereld In 1968 schreef architect Renaat Braem Het lelijkste land ter wereld. Wandelgids in de Belgische jungle, bestemd voor ontwakende slaapwandelaars, een aanklacht tegen de manier waarop we in België bouwen. Vijftig jaar later lanceert het Vlaams Architectuurinstituut een heruitgave van het pamflet. Het boek, met een bijdrage van Vlaams bouwmeester Leo Van Broeck, vergezelt Braempraat of Het lelijkste land ter wereld, een theatervoorstelling waarin acteur Dimitri Leue in de huid kruipt van de beroemde Belgische architect. Cover van Het lelijkste land ter wereld, Renaat Braem, 1968 De iconische titel die Renaat Braem in 1968 bedacht, maakte al snel deel uit van het collectief geheugen, en de architect lokte met zijn controversiële statement heel wat polemiek uit binnen de wereld van de architectuur en stedenbouw. Braem richtte zich ook tot een breed publiek, en kaartte met zijn publicatie een veel ruimere problematiek aan dan de titel doet vermoeden. Hij gaf aan dat de samenleving toe was aan een radicale verandering: dit keer gaat het om een ware mutatie, welke èn levensmilieu èn mens moet redden van een totale dekadentie. Vijftig jaar later trekt Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck rond in Vlaanderen met de lezing Antropocentrisme 2.0 om mensen tot in de kleinste gemeente bewust te maken van de noodzaak van een grondige wijziging in onze omgang met het leefmilieu. Hij vertrekt net als Braem vanuit een ruimtelijke benadering en argumenteert dat we ons op een kantelpunt bevinden in de geschiedenis van de mensheid. De gelijkenis tussen beide teksten is treffend, en daardoor des te pijnlijker. Vijftig jaar na Braems oproep om te kiezen tussen totale vernieuwing of totale ondergang, schrijft Van Broeck dat er dringend nood is aan een planetaire mutatie ( ). Ons tijdsgewricht is een unieke kans voor de mensheid om een gigantische sprong voorwaarts te maken, maar het zou wel eens onze laatste kans kunnen zijn.
Braem en Van Broeck Zowel Renaat Braem als Leo Van Broeck menen dat morele, politieke en economische factoren aan de basis liggen van de ruimtelijke omwenteling. Beide schetsen een beeld van slechte steden en een slecht platteland door een gebrek aan goede keuzes: kwetsbare, door verkeer overspoelde steden van waaruit mensen s avonds vertrekken, en zich steeds verder uitstrekkende, eveneens door verkeer overspoelde verkavelingen die de natuur aantasten. De gevolgen van die ruimtelijke mechanismen hebben een verregaande impact op het leefmilieu: een groeiende weg- en andere infrastructuur, toenemende files en luchtvervuiling, dalende leefbaarheid in steden, teloorgang van de reeds zeldzame natuur. De oplossingen die worden voorgesteld zijn geënt op het idee van een groeiende collectiviteit en een ruimtelijke nederigheid. Er moet een einde komen aan het blinde geloof in economische groei, die een onhoudbare impact heeft op het leefmilieu en het ruimtegebruik. Braem ijverde voor een mobilisatie van de grond en een beheer door de overheid. Ook Van Broeck pleit voor nieuwe vormen van eigenaarschap, en ziet een belangrijke rol weggelegd voor coöperatieven (en een einde van privaat opdrachtgeverschap). Het ideaal van de vrijstaande villa in de rand moet vervangen worden door een even kwalitatief ideaal in (kleine of grote) centra, die door openbaar vervoer verbonden zijn en goede voorzieningen hebben, zodat de natuur zowel in als buiten de stad opnieuw ruimte krijgt. Nadenken over oplossingen voor Vlaanderen krijgt de hoogste planetaire relevantie. Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck Beeld uit fotoreportage van Filip Dujardin voor Het lelijkste land ter wereld Filip Dujardin Beide teksten kwamen tot stand vanuit een maatschappelijk engagement, en beide auteurs nemen geen blad voor de mond. Ze willen mensen overtuigen dat ze zelf deel kunnen uitmaken van de maatschappelijke verandering. Zowel Braem als Van Broeck verspreiden hun ideeën door lezingen te geven en het publiek rechtstreeks te confronteren met hun pleidooi voor verandering. Renaat Braem wilde met zijn pamflet bij zoveel mogelijk Vlamingen in het oor schreeuwen dat het tijd wordt persoonlijk na te denken, persoonlijk te besluiten, persoonlijk te handelen.
Dimitri Leue - Braempraat Dirk Bielen Braempraat of Het lelijkste land ter wereld Première op 28 september in desingel, daarna op tournée in Vlaanderen De actualiteitswaarde en de strijdvaardigheid van Het Lelijkste Land ter Wereld raakt recent ook theatermaker en auteur Dimitri Leue. Hij besloot er een theatervoorstelling van te maken waarin hij de tekst van Braem als monoloog brengt. Met archiefbeelden van het werk van Braem uit de collectie van CIVA, live muziek door Steven Taelman uit de periode waarin de tekst tot stand kwam en een scenografie van BULK architecten een interpretatie van de achtergevel van Braems eigen woning -, neemt de voorstelling de toeschouwer mee terug naar 1968. Beelden van architectuurfotograaf Filip Dujardin tonen hoe springlevend de situatie is waartegen Braem fulmineerde en maken een duidelijk link met de actualiteit. Meer info op desingel.be Het lelijkste land ter wereld Boekvoorstelling op 28 september om 19u15 in desingel Cover Het lelijkste land ter wereld, Vlaams Architectuurinstituut 2018 Het Vlaams Architectuurinstituut geeft deze publicatie uit naar aanleiding van de theatervoorstelling en de vijftigste verjaardag van Het Lelijkste Land ter Wereld. Net als de theatervoorstelling heeft het boek een dubbel doel: de lezer onderdompelen in de denkbeelden van Renaat Braem; en een kritische reflectie brengen bij de actuele omgang met het leefmilieu. Het boek van Braem is bijna identiek aan de originele versie uit 1968 de gebruikssporen van vijftig jaar lezen worden mee gescand en gedrukt. De reflectie van Leo Van Broeck en de beelden van Filip Dujardin worden als een actuele component toegevoegd, en benadrukken de opvallende, en pijnlijke gelijkenissen met de tekst en de tekeningen van Braem. Hoe deze brochure eindigen?, stelde Braem zich de vraag op de laatste pagina van Het Lelijkste Land ter Wereld, Met een hernieuwde oproep tot vernieuwing? Het hele opstel is misschien al te veel in vloeken vervallen, waar kalmte wellicht meer overtuigend ware geweest voor de reeds bewusten. Er moest echter geroepen worden om de slaapwandelaars wakker en woedend te maken. Het gaat om veel, het gaat eigenlijk om alles Meer info op vai.be
Beeld uit fotoreportage van Filip Dujardin voor Het lelijkste land ter wereld Filip Dujardin Theater Braem praat of het lelijkste land ter wereld spel Dimitri Leue muziek Steven Taelman fotografie Filip Dujardin kostuums Eva De Mul decor ontwerp BULK architecten realisatie decor FACIM promofoto's Dirk Bielen Brildesign Philip Hoet met dank aan CIVA productie BAAR Coproductie desingel vzw Vlaams Architectuurinstituut CC Deurne Boek Het lelijkste land ter wereld auteurs Renaat Braem, Leo Van Broeck fotografie Filip Dujardin formaat 125 x 187 mm uitgave: paperback, geïllustreerd aantal pagina s 88 taal Nederlands publicatiejaar 2018 uitgever Vlaams Architectuurinstituut Perscontact Vlaams Architectuurinstituut Egon Verleye communicatie & PR egon.verleye@vai.be +32 (0)3 242 89 70 www.vai.be Perscontact desingel Katrijn De Wit pers & publieksontwikkeling katrijn.dewit@desingel.be +32 (0)3 244 19 38 www.desingel.be