Leeswijzer Windpark Wieringermeer MER en ontwerp inpassingsplan Waarom een leeswijzer? Van 5 december 2014 tot en met 19 januari 2015 liggen het ontwerp inpassingsplan en de ontwerp vergunningen van het windpark Wieringermeer ter inzage. In die periode kan iedereen reageren op deze stukken. Dat kan in de vorm van een zienswijze. Het Rijk neemt de ontvangen zienswijzen mee bij het opstellen van de definitieve stukken. Bij elkaar opgeteld zijn de ontwerp besluiten en alle onderzoeken die daaraan ten grondslag liggen een grote hoeveelheid informatie. Om dit toegankelijker te maken, kunt u dit document als leeswijzer gebruiken. Deze informatie in deze leeswijzer is gebaseerd op het MER en het ontwerp inpassingsplan en bevat de belangrijkste onderwerpen hieruit. Meer over de documenten Het MER is het milieueffectrapport. Hierin zijn de resultaten vastgelegd van het onderzoek naar de effecten van het windpark op het milieu, namelijk effecten op landschap, burgers, bijvoorbeeld geluid en slagschaduw op woningen, veiligheid, natuur, bodem, radar, cultuurhistorie en archeologie. Wat in het MER is onderzocht, is eerder aangekondigd in de notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD). De NRD heeft eind 2013 ter inzage gelegen. Op de NRD zijn 80 zienswijzen ingediend; deze zijn beantwoord in een nota van antwoord die aan de insprekers is opgestuurd en op de rvo-site is gepubliceerd. Aan de hand van deze zienswijzen zijn aanvullingen gekomen op de onderwerpen uit de NRD die het milieuonderzoek betrokken zijn. De onderzoeken uit het MER onderbouwen de in het inpassingsplan gemaakte keuzes. In het ontwerp inpassingplan legt het Rijk de turbinelocaties vast en geeft de kaders aan waarbinnen Windpark Wieringermeer ontwikkeld kan worden. Deze kaders zijn gebaseerd op de structuurvisie van de gemeente Hollands Kroon van 2011, de uitkomsten van het MER en de daarop volgende afweging van de belangen van alle betrokken partijen. Denk hierbij aan belangen van de inwoners, de natuurbelangen, de wensen van de initiatiefnemers, en ook financiële overwegingen, economische haalbaarheid en uiteraard de energieopbrengst. Ook het beeldkwaliteitsplan van de gemeente Hollands Kroon, waarin uitspraken worden gedaan over hoe het windpark er straks uit moet komen te zien, is hierbij betrokken. Meer over de procedure In de voorfase van het ontwerp inpassingsplan, is het voorontwerp inpassingsplan aan belanghebbende instanties, overheden en organisaties voor advies aangeboden. Na afloop van de vooroverlegperiode is het voorontwerp met in achtneming van de uitgebrachte adviezen omgezet in een ontwerp-inpassingsplan. Ook zijn ontwerp-vergunningen opgesteld aan de hand van de aanvragen die de initiatiefnemers in de zomerperiode hebben voorbereid. Van 5 december 2014 tot en met 19 januari 2015 liggen ontwerp inpassingsplan en ontwerp vergunningen voor een ieder ter inzage. Dan heeft u de gelegenheid om uw zienswijze in te dienen. Op basis van de ontvangen zienswijzen maakt het Rijk het inpassingsplan en de besluiten definitief. De definitieve stukken worden ook weer ter inzage gelegd, in de eerste helft van 2015. Daartegen kunnen alleen belanghebbenden die in de ontwerpfase een zienswijze hebben ingediend, beroep instellen bij de Raad van State. Over Windpark Wieringermeer Waar komen de turbines? Windpark Wieringermeer bestaat uit drie onderdelen: het windpark van Nuon en Windcollectief Wieringermeer (WCW), het testpark van Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) en de Poldermolen. In Windpark Wieringermeer komen de windturbines in lijnen te staan. Er zijn lijnen gepland in het noorden, westen en zuiden van het windpark; verticale lijnen in het oosten en noorden en horizontale lijnen in het noordwesten en zuiden. De windturbines op het terrein van ECN staan in twee horizontale lijnen, in het oostelijk deel van het park. 1
± Legenda 0 1,5 3 6 Kilometer Voorkeursalternatief Plangebied Wieringermeer Bronnen: Esri Nederland, Esri, Kadaster, CBS, Min VROM, Rijkswaterstaat en gemeenten: Rotterdam, Breda, Tilburg
Verder komt er een Poldermolen, waarin inwoners kunnen investeren en daarmee korting krijgen op hun stroomrekening. De Poldermolen komt op een locatie te staan die de beste mogelijkheden biedt voor deelname door bewoners via de zogenaamde postcoderoosregeling. Door de Poldermolen te plaatsen aan de oostkant van rijksweg A7, ten noorden van Hotel Wieringerwerf, kunnen de meeste inwoners van de Wieringermeer profiteren van de opbrengsten van de poldermolen. Waarom hier? Bij de keuze van de locatie van de windturbines heeft het Rijk invulling gegeven aan de gemeentelijke structuurvisie. Vervolgens is dit ontwerp geoptimaliseerd op basis van geluid, slagschaduw, veiligheid en gevolgen voor natuur. Dit is uitvoerig onderzocht in het MER. Verder is bekeken waar en hoe de windturbines zo min mogelijk het beeld van het landschap verstoren. Ook is rekening gehouden met grondeigendommen en opstalovereenkomsten in de Wieringermeerpolder. Hoe exact zijn de locaties? Waarom is er schuifruimte? De locaties liggen vast. Wel is er sprake van schuifruimte; een verschuiving van de posities van windturbines van maximaal 42,5 meter in alle windrichtingen. Die flexibiliteit is noodzakelijk omdat nog niet bekend is welk type windturbine wordt gebouwd. De keuze voor het type windturbines wordt door een aanbestedingsprocedure mogelijk gemaakt. Deze procedure wordt gestart na vaststelling van het definitieve inpassingsplan. Hoe gaan de turbines eruit zien? Het ontwerp-inpassingsplan regelt dat windturbines zoveel mogelijk dezelfde verschijningsvorm krijgen. De ashoogte van de turbines ligt tussen de 100 en 120 meter, met een rotordiameter van tussen de 100 en 117 meter. Ze hebben drie rotorbladen. De turbines zijn wit/lichtgrijs, hebben bij voorkeur geen groene voet, geen rode strepen en geen reclame met uitzondering van de logo s van de initiatiefnemers. De windturbines worden verlicht, dat is nodig op grond van luchtvaartrichtlijnen. Voor de windturbines in het prototypedeel van het testpark van ECN gelden andere regels. Deze windturbines mogen een rotordiameter hebben van 175 meter en hoeven er niet allemaal hetzelfde uit te zien. De Poldermolen staat apart van de andere turbines en mag er om die reden ook anders uitzien. Landschap Bij de keuze voor de plaats van de windturbines heeft ook het landschap een belangrijke rol gespeeld. Al bij vaststelling van de gemeentelijke structuurvisie in 2011 is besloten om de windturbines in lijnen te plaatsen. Er zijn zones ingetekend die de natuurlijke lijnen in het polderlandschap volgen. In de NRD zijn die zones uitgewerkt tot twee varianten met lijnopstellingen met turbines van twee groottes. Tijdens het MER onderzoek zijn met 3-D modellen de effecten op het landschap in beeld gebracht. Voor het ontwerp inpassingsplan zijn de lijnstukken en de turbine locaties exact vastgelegd. Bij het bepalen van de lijnstukken en de precieze locaties zijn de ontwerpprincipes van het gemeentelijke beeldkwaliteitsplan in acht genomen. Daar staat bijvoorbeeld in dat minimaal 3 turbines in een lijn moeten staan en dat de onderlinge afstand tussen de windturbines een regelmatig karakter moet hebben. Voor een rustig beeld draaien alle windturbines binnen één lijn dezelfde kant op en binnen één lijn staan dezelfde windturbines zo veel mogelijk op gelijke afstand van elkaar. Deze maatregelen komen het landschap ten goede. Het beeldkwaliteitsplan wordt door de gemeente openbaar gemaakt. Geluid Waar nieuwe turbines komen, neemt de geluidsbelasting op nabijgelegen woningen toe. de belasting blijft binnen de normen die de wet stelt aan geluid van windturbines. In enkele gevallen kan het afhankelijk van het type windturbine dat uiteindelijk wordt gekozen - nodig zijn om de turbine terug te regelen. Dat betekent dat de turbine dan niet het hele jaar door op vol vermogen zal draaien om ervoor te zorgen dat de turbine binnen de geluidsnormen blijft. Slagschaduw Een aantal woningen zal gevolgen kunnen ondervinden van slagschaduw, veroorzaakt door de ronddraaiende bladen van de windturbines. Daarom krijgen deze windturbines een stilstandregeling. Kortweg komt het er op neer dat deze regeling een windturbine met regelmaat stilzet als er sprake is van een mogelijke langdurige schaduweffecten op een woning. Hierdoor zullen de gevolgen van slagschaduw op woningen beperkt zijn en voldoen aan de normen die hieraan verbonden zijn. 3
Natuur Uit de Natuurtoets blijkt dat de gekozen opstellingen van de windturbines geen ernstige negatieve effecten hebben op vogels en planten. Onderzoek is onder meer gedaan naar broedvogels en nietbroedvogels, naar nesten van beschermde vogels en naar vleermuizen. Ook is gekeken naar hun foerageergebieden en vliegroutes. De Wieringermeer blijkt voldoende alternatieve foerageermogelijkheden te hebben voor het geval vogels het windpark gaan mijden. In bepaalde maanden van het jaar komt er een (flexibele) corridor van stilstaande turbines in het zuidoosten van de Wieringermeer, zodat onder andere toendra rietgans en kleine zwaan zonder overlast heen en weer kunnen vliegen. Voor vleermuizen komt er een stilstandregeling bij lage windsnelheden om te voorkomen dat aanvaringsslachtoffers vallen. Bij hogere windsnelheden zijn voor hen geen maatregelen nodig. Negatieve gevolgen in de bouwfase worden voorkomen door zoveel mogelijk buiten het broedseizoen te werken. Als op broedplekken moet worden gewerkt, worden bomen en struiken buiten het broedseizoen verwijderd en het gras gemaaid. Sommige nesten zijn het hele jaar beschermd. Vooraf wordt bekeken of dergelijke nesten aanwezig zijn. Ook met beschermde plantensoorten, zoals de wespenorchis en de koningsvaren, wordt omzichtig omgegaan. Zo worden bijvoorbeeld zo min mogelijk watergangen gedempt. Opbrengsten in energie Windpark Wieringermeer zal per jaar naar verwachting ongeveer 950 megawattuur opbrengen. Dit is vergelijkbaar met het jaarlijks elektriciteitsverbruik van 272.000 huishoudens. De reductie van CO 2 -emissie bedraagt 553.500 ton per jaar. Bij deze opbrengstverwachting is nog geen rekening gehouden met de maatregelen die worden genomen om natuur en landschap te beschermen en de overlast voor inwoners te beperken. Die zorgen ervoor dat de opbrengst ongeveer 2% lager uitvalt. Over de totale opbrengst zijn preciezere uitspraken te doen als de turbinekeuze is gemaakt en als ervaring is opgedaan met de turbines op de nieuwe plekken. Water en bodem Het windpark en de aanleg daarvan hebben geen gevolgen voor de bodemkwaliteit en het water. Wel neemt de hoeveelheid verhard oppervlak toe en neemt de hoeveelheid wateroppervlak af. Dit wordt gecompenseerd door bijvoorbeeld de aanleg van greppels of sloten of andere maatregelen. Een plan daarvoor is besproken met Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, die hiervoor ook een vergunning gaat verlenen. Veiligheid De opstelling van de windturbines voldoet aan de veiligheidseisen, doordat overal voldoende afstand wordt aangehouden. Archeologie Omdat tijdens bureauonderzoek werd geconstateerd dat er in het plangebied kans is op archeologische vondsten, is op een groot aantal van de beoogde turbinelocaties veldonderzoek gedaan. Daarbij zijn geen archeologische vondsten gedaan. In de wet is geregeld dat geen verstoring van archeologisch waardevolle resten plaats mag vinden. Als bij de voorbereidingen van de bouw bijvoorbeeld bij uitgraving ten behoeve van de funderingen van de turbines - waardevolle resten worden gevonden, wordt de bouw stilgelegd om verder onderzoek te doen. Zweefvliegveld Om de komst van het windpark mogelijk te maken moet het zweefvliegveld aan de Ulkeweg in Slootdorp worden verplaatst. Samen met Zweefvliegclub Den Helder is gekozen voor de Hippolytushoeverweg als nieuwe locatie. Omdat deze locatie in een stiltegebied ligt, heeft afstemming met de provincie Noord-Holland plaatsgevonden. Het huidige perceel van het zweefvliegveld krijgt straks een agrarische bestemming. Robbenoordbos De opstelling van de windturbines in Robbenoordbos komt meer oostelijk te liggen dan oorspronkelijk gepland. Hierdoor zijn deze windturbines binnen het stiltegebied gelegen maar wordt veel bos en begroeiing tbv de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) gespaard. Dit weegt zwaarder dan de toename van geluid. Deze toename blijft wel op een voor een stiltegebied aanvaardbaar niveau. Niet meer dan 2 hectare van het Robbenoordbos wordt straks in gebruik genomen door windturbines. Het verlies aan bos binnen de EHS wordt gecompenseerd. In overleg met de provincie Noord-Holland, de gemeente Hollands Kroon en Staatsbosbeheer, is een aangrenzend stuk landbouwgrond gevonden dat bij het Robbenoordbos wordt gevoegd. Van aanleg, onderhoud en gebruik van de windturbines zullen de dieren in het Robbenoordbos minimaal last hebben. 4
Verder zijn de windturbines gepland buiten weidevogelleefgebied Dijkgatsweide, zodat het broeden van weidevogels niet wordt verstoord. Amstelmeer Ook het stiltegebied Amstelmeer krijgt te maken met geluid van windturbines. Het Amstelmeer krijgt bovendien te maken met het te verplaatsen zweefvliegveld. Er zullen zweefvliegtuigen boven het stiltegebied komen te vliegen, en de lieren van de zweefvliegers en gemotoriseerde trek vliegtuigen op of boven het zweefvliegveld zullen geluid voortbrengen. De inbreuk op de stilte in het Amstelmeer zal beperkt zijn. Herstructureringsperiode Nadat de nieuwe windturbines zijn gerealiseerd, worden binnen vijf tot acht jaar de bestaande solitaire windturbines verwijderd. Door de herstructurering zullen tijdelijk meer windturbines in gebruik zijn. In het MER is geconstateerd dat ook gedurende de herstructureringssituatie aan alle wettelijke normen (denk bijvoorbeeld aan die voor geluid en natuur) wordt voldaan. Testpark ECN ECN gaat prototypes van windturbines testen en technologisch onderzoek doen. Er komen 9 windturbines van een bepaald prototype en 8 windturbines voor onderzoek. Deze staan in twee horizontale lijnen in het oostelijk deel van het windpark. Daar komen ook 12 meetmasten. Samen vormt dit het testpark ECN. Ook voor het testpark zijn de effecten op bijvoorbeeld geluid en natuur doorslaggevend geweest voor de plaatsing van turbines en masten. Baten voor omwonenden Een deel van de baten van het project komt ten goede aan de inwoners van de Wieringermeerpolder. Zo wordt een windfonds voor maatschappelijke projecten opgericht, waarin baten uit het project worden gestort. 5
Aan deze leeswijzer kunnen geen rechten worden ontleend. 6