Investment Highlights week 6 Datum: 12 februari 218 Marktcorrectie bij sterke economie De recent teruggekeerde volatiliteit liep afgelopen week onverwacht zeer sterk op (zie grafiek 1). Gunstige macro economische cijfers en krapte op diverse arbeidsmarkten hebben geleid tot oplopende inflatieverwachtingen. De meeste centrale banken zijn dan ook bezig geleidelijk het zeer ruime monetaire beleid af te bouwen. Door beide ontwikkelingen zijn de renteniveaus in zowel de Verenigde Staten als Europa de afgelopen weken onverwacht hard opgelopen. Tot voor kort bleven andere beleggingscategorieën en de volatiliteit hier ongevoelig voor. Gezien de tot voor kort zeer lage volatiliteit is het niet verrassend dat juist bij volatiliteitsproducten de onrust startte. De huidige correctie lijkt vooralsnog een gezonde reactie na deze periode van ongekend lage volatiliteit. Dit beeld past ook goed in een reflatiescenario, waarin voortgaande economische groei en geleidelijk oplopende inflatie ertoe leiden dat het zeer ruime monetair beleid stapsgewijs wordt afgebouwd. Belangrijkste Economische data week 6 Producentenvertrouwen blijft hoog Sterke groei industriële productie eurozone Amerikaans handelstekort op hoogste niveau sinds 28 < Lees verder op pagina 2> Overig Nieuws week 6 Regeerakkoord in Duitsland tussen CDU/CSU en SPD CPB vindt nauwelijks impact van kwantitatieve verruiming Bank of England hint op renteverhoging op korte termijn < Lees verder op pagina 3> Ontwikkelingen financiële markten week 6 Aandelen en grondstoffen onderuit (zie grafiek 2) Staatsobligaties deze keer geen veilige haven Volatiliteit schiet omhoog < Lees verder op pagina 4> Vooruitblik op week 7 Met name veel inflatiecijfers worden de komende week gepubliceerd Grafiek 1 Ingeprijsde volatiliteit schiet omhoog Ingeprijsde volatiliteit (VIX) 4 35 3 25 2 15 1 5 212 214 216 218 Grafiek 2 Aandelenmarktcorrectie in perspectief 16 14 12 1 MSCI US MSCI Europe MSCI EM 8 jan-16 jul-16 jan-17 jul-17 jan-18 Tabel 1 Selectie economische cijfers week 6 Act. Exp. Prev. VS: PMI Composite 53,8 53,8 54,1 EZ: PMI Composite 58,8 58,6 58,1 DU: PMI Composite 59, 58,8 58,9 FR: PMI Composite 59,6 59,7 59,6 DU: Industr. prod. j-o-j 6,5% 6,8% 5,6% FR: Industr. prod. j-o-j 4,5% 3,5% 2,5% UK: PMI Composite 53,5 54,6 54,9 JP: PMI Composite 52,8 n.a. 52,2 CH: CPI j-o-j 1,5% 1,5% 1,8% CH: PPI j-o-j 4,3% 4,3% 4,9% Act. = Actual = meest recente cijfer, Exp. = Expectation = marktverwachting, Prev. = Previous = cijfer vorige periode Achmea Investment Highlights
Vertrouwen in de Eurozone blijft zeer hoog De vertrouwensindicatoren van de inkoopmanagers geven nog steeds een optimistisch beeld over de vooruitzichten. Met name in de Eurozone is het vertrouwen erg hoog en in China zien we het vertrouwen toenemen. In de Verenigde Staten en Japan stabiliseert het vertrouwen, in het Verenigd Koninkrijk viel het vertrouwen sterker terug dan verwacht, maar blijft het niveau nog redelijk hoog. Hoog producentenvertrouwen in eurozone Zoals hierboven al aangegeven blijft het producentenvertrouwen in de eurozone erg hoog. Belangrijker is nog dat dit beeld breed gedragen wordt door de verschillende landen (zie grafiek 3). Met name in Frankrijk en Italië, waar hervormingen maar heel geleidelijk gerealiseerd kunnen worden, zien we het beeld verbeteren. Frankrijk profiteert van het verbeterde sentiment na de verkiezingsoverwinning van Emmanuel Macron als nieuwe president. Italië krijg een impuls uit de verbeterde werkgelegenheid. In 216 liep de werkloosheid nog licht op van 11,6% naar 11,8%, maar in 217 daalde deze naar 1,8%. Dit is absoluut gezien nog een hoog cijfer, maar wel het laagste niveau sinds 212. Cijfers over de industriële productie bevestigen het positieve beeld (zie grafiek 4). In Duitsland groeide deze in december met 6,5% j-o-j. In Spanje en Italië kwam de groei van de industriële productie onverwacht hoog uit op respectievelijk 6,1% j-o-j en 4,9% jo-j. Ook de ordergroei blijft sterk, zo namen deze in Duitsland toe met 7,2% j-o-j. De macro-economische cijfers geven de ECB zeker geen reden om te voorzichtig te zijn met de verdere afbouw van het opkoopprogramma. Amerikaans handelstekort loopt verder op Het Amerikaanse handelstekort liep in december op tot $ 53,3 miljard, het hoogste niveau sinds 28 (zie grafiek 5). De import steeg op jaarbasis met 9,5%, terwijl de export met 7,3% toenam. Normaal gesproken zou de verzwakking van de Amerikaanse dollar ten opzichte van de andere valuta het handelstekort omlaag kunnen brengen, aangezien de concurrentiepositie is verbeterd. Vrees voor nieuwe importheffingen in het kader van America First zouden hier een rol spelen: importeurs vergrootten hun voorraden tegen de 217-tarieven. De voortgaande wereldwijde economische groei zal naar verwachting echter leiden tot een lichte daling van het tekort in 218. producentenprijzen daalde de inflatie van 4,9% j-o-j naar 4,3% j-o-j. Grafiek 3 Hoog producentenvertrouwen in eurozone 65 6 55 5 45 feb-15 okt-15 jun-16 feb-17 okt-17 Grafiek 4 Sterke groei industriële productie in eurozone (3-maands voortschrijdend gemiddelde) 6 4 2-2 Duitsland Frankrijk Italië Spanje Duitsland Frankrijk Spanje Italië -4 jan-14 jan-15 jan-16 jan-17 Grafiek 5 Handelstekort VS loopt verder op Handelstekort VS (mrd $) -1-2 -3-4 -5-6 -7-8 27 29 211 213 215 217 Chinese inflatie licht gedaald De Chinese inflatie is in januari licht gedaald van 1,8% j-o-j naar 1,5% j-o-j. De officiële inflatieverwachting voor dit jaar is 2,3% en de komende maanden zal door basiseffecten de inflatie naar verwachting oplopen naar de bandbreedte 2,% -2,5%. Bij de meer volatiele Achmea Investment Highlights 2/5
Regeerakkoord in Duitsland Beide partijen verlieten hun barricades en losten de conflicten op. Volgens CSU partijlid Alexander Dobrindt kwamen de CDU/CSU en de SPD op deze manier na lange onderhandelingen tot een akkoord. CDU/CSU en SPD sluiten regeerakkoord Viereneenhalve maand na de verkiezingen is in Duitsland een nieuw regeerakkoord gesloten. Na mislukte onderhandelingen tussen CDU/CSU met de Groenen en de liberale FDP in november, bleef de combinatie van CDU/CSU en SPD over als enige mogelijke meerderheidscoalitie. De SPD was echter huiverig voor een nieuwe deelname in de regering na haar verkiezingsnederlaag. Onder druk van de Duitse president Steinmeier (SPD) en bondskanselier Merkel, die persé een meerderheidsregering wilde vormen, was de SPD uiteindelijk toch bereid tot onderhandelingen. Het lijkt erop dat de partij toch redelijk haar stempel op het akkoord en de regeringsbezetting heeft kunnen zetten. Zo gaan de ministeries van Financiën, Buitenlandse Zaken en Werkgelegenheid/Sociale Zaken naar de SPD. Met name de eerste twee posten geven de SPD ook veel invloed in de Europa. Duitsland wil meer economische samenwerking binnen de Europese Unie. Ook wil het land samen met Frankrijk stappen zetten om de euro te versterken. Critici vrezen stappen richting een transferunie in Europa, waar vanuit sterke landen zoals Duitsland en Nederland geld stroomt naar de zwakkere eurolanden. Het akkoord is nog niet helemaal definitief, op 4 maart kunnen de SPD leden nog over dit regeerakkoord stemmen. Volgens werkgevers en conservatieve economen heeft Merkel teveel weggegeven en is het akkoord wel erg links; gaat er teveel geld naar de verzorgingsstaat. Ook voor de Nederlandse regering is dit regeringsakkoord van belang, aangezien deze beweging het Duits-Nederlandse blok tegen teveel Europa kan schaden. Figuur 1 Lachende gezichten bij Duits akkoord Onderzoek van Centraal Planbureau wijst op beperkte effecten van kwantitatieve verruiming Het Centraal Planbureau publiceerde deze week een studie naar de effecten van kwantitatieve verruiming (KV) The effects of unconventional monetary policy in the euro area. Uit het onderzoek over de periode 29-216 blijkt dat de impact van KV op de economische groei en inflatie in de gehele eurozone vrijwel te verwaarlozen was. De groei kwam na anderhalf jaar circa,5% hoger uit, terwijl de impact op het prijsniveau statistisch helemaal verwaarloosbaar was. Een analyse op de onderliggende eurolanden laat zien dat landen die voorafgaand aan de crisis een relatief gezonder bankensysteem hadden en een lagere overheidsschuld (zoals Nederland en Duitsland) nog het meest hebben geprofiteerd van KV. Voor de zwakkere eurolanden, voor welke het beleid vooral bedoeld was, was de impact op de groei nauwelijks zichtbaar. Een verklaring hiervoor is dat de lokale banken het ontvangen geld vooral gebruikt hebben om hun buffers op te bouwen in plaats van uit te lenen. De onderzoekers geven aan dat rond de getrokken conclusies wel veel onzekerheid zit vanwege de relatief korte analyseperiode. Bank of England verhoogt groeiprognose licht De Bank of England (BoE) heeft donderdag haar groeiprognose voor dit jaar verhoogd van 1,7% naar 1,8%. De reden voor de bijstelling is de sterkere wereldwijde economische groei dan eerder ingeschat, waarvan ook de Britse exportsector profiteert. Voor 218 en 219 wordt eveneens een groei van 1,8% verwacht. De inflatieverwachtingen wijzen erop dat de inflatie de komende jaren boven de doelstelling van de BoE (van 2,%) blijft. Voor dit jaar wordt een inflatie van 2,4% verwacht, voor 219 2,2% en voor 22 2,1%. Om aan haar doelstelling te voldoen zal de BoE haar tarieven verder moeten verhogen. BoE-voorzitter Carney gaf aan dat de rentetarieven wat eerder en wat meer omhoog zullen moeten gaan dan in november werd ingeschat. De financiële markten verhoogden donderdag de kans op een renteverhoging in mei van circa 5% naar 7%. In de eerste helft van volgend jaar wordt een verdere renteverhoging wordt verwacht. Het Britse pond steeg donderdag ten opzichte van de meeste andere valuta. Bron: AFP, Achmea Investment Management Achmea Investment Highlights 3/5
Volatiliteit schiet door het dak Na een eerste voorteken op vrijdag 2 februari sloeg de onrust de afgelopen week hard toe. De Chicago VIX, de bekendste maatstaf voor ingeprijsde volatiliteit, bereikte dinsdag intradag een piek van 5 en een dal van 23, en sloot de dag op 3. De VIX eindigde de week op 29,1 tegen 17,1 een week eerder. Met name aandelen (-5% tot -7%) en grondstoffen (-6,5%) waren de grote verliezers. De schade bleef relatief beperkt op de kredietmarkten. De risico-opslagen van bijvoorbeeld High Yield en EMD HC liepen wel op, maar het verlies in rendement was relatief beperkt met -1,5% respectievelijk -2,%. De rente op staatsobligaties liep in het begin van de week wat terug (als vluchthaven), maar zowel de Duitse als Amerikaanse rente sloot de week af op bijna hetzelfde niveau als een week eerder (zie grafiek 6). Ook op de valutamarkten bleef het vrij rustig. Het Britse pond steeg donderdag licht in waarde na de vergadering van de Britse centrale bank. Gouveneur Carney hintte op een spoedige renteverhoging, waarschijnlijk in mei. Correctie op aandelenmarkten Geen enkele regio bleef ongevoelig voor de correctie op de Amerikaanse aandelenmarkt. In lokale valuta verloor Japan (-6,7%) en opkomende landen in Azië (-7,2%) nog meer dan de Amerikaanse markt zelf (-5,1%). In Europa was het verlies vergelijkbaar met een min van 4,9%. De opkomende landen in Latijns Amerika (-4,2%) en Oost- Europa (-4,5%) verloren minder dan in de ontwikkelde landen. Dit duidt erop dat beleggers wel oog hebben voor de relatief gunstige waardering en vooruitzichten voor deze landen. In andere crisisperiodes verloren aandelen opkomende landen als high beta aandelen vaak meer dan aandelen ontwikkelde landen. Kapitaalmarktrentes sluiten week bijna onveranderd af De Duitse 1-jaarsrente fluctueerde de afgelopen week tussen,66% en,8%. De week werd afgesloten op,75%, 2 basispunten onder het niveau van een week eerder. De risico opslagen van de periferielanden Italië en Spanje stegen slechts marginaal. De Amerikaanse 1- jaarsrente zakte in het begin van de week bijna 2 basispunten, maar sloot de week vrijwel onveranderd af op 2,85%. Twee tegengestelde krachten zijn hier aan het werk, de vluchthavenstatus drukt de rente omlaag, de oplopende inflatieverwachtingen drukken de rente omhoog (zie grafiek 7). Ook minnen voor kredietobligaties Marginaal oplopende risico-opslagen zorgden voor een klein verlies (-,1%) op investment grade euro-obligaties. Voor de risicovollere obligatiecategorieën high yield en EMD HC waren de verliezen wat groter, respectievelijk - 1,5% en -2,%. Het renteniveau van de obligaties van opkomende landen in lokale valuta steeg slechts 5 basispunten tot 6,12% en verloor daarom maar,1% rendement. Grondstoffen de grootste verliezer De brede GSCI grondstofprijzenindex verloor maar liefst 6,4%, vooral door de daling van energieprijzen (-9,1%). De olieprijs (vat Brent) zakte bijna $6 naar $62,8. De prijsdaling van andere grondstoffen viel relatief mee. De prijzen van agrarische producten bleven vrijwel onveranderd, edelmetalen verloren bijna 2% en basismetalen zakten 4,% Valutamarkten relatief rustig De valutamarkten bleven relatief rustig in alle hectiek. Het Britse Pond steeg afgelopen donderdag nadat BoEgouveneur Carney hintte op een spoedige renteverhoging. Een dag later was deze stijging alweer tenietgedaan. De Japanse yen en de Amerikaanse dollar profiteerden van hun safe haven status. De yen steeg bijna 3% ten opzichte van de euro naar 133,3 yen per euro, de dollar won 1,7% naar 1,23 dollar per euro. Grafiek 6 Kapitaalmarktrentes maken pas op de plaats 1,,75,5,25, jan-17 apr-17 jul-17 okt-17 jan-18 Grafiek 7 Ingeprijsde inflatie geleidelijk omhoog 3,% 2,5% 2,% 1,5% Duitsland VS (r.a.) Eurozone ingeprijsde inflatie 5j 5j forward VS ingeprijsde inflatie 5j 5j forward 3, 2,75 2,5 2,25 2, 1,% 214 215 216 217 218 Achmea Investment Highlights 4/5
Tabel Achmea IM - Investment Strategy Disclaimer Achmea Investment Management B.V. ( Achmea IM ) Postadres heeft de in dit document opgenomen informatie met zorg samengesteld. Deze informatie wordt aan u ter Postbus 866 beschikking gesteld in uw hoedanigheid van 37 AW Zeist gekwalificeerde belegger en/of professionele belegger zoals bedoeld in de Wet op het financieel toezicht Bezoekadres ( Wft ). Dit document is of bevat (i) geen aanbod of Handelsweg 2 uitnodiging om financiële instrumenten te kopen, te 377 NH Zeist verkopen of te verhandelen (in de zin van 1:1 Wft), (ii) geen beleggingsaanbeveling of beleggingsadvies (in de www.achmeainvestmentmanagement.nl zin van 1:1 Wft), en (iii) geen juridisch of fiscaal advies. Raadpleeg in voorkomende gevallen een juridisch of fiscaal adviseur. Achmea IM raadt u af een Chief Strategist - Wim Barentsen (beleggings)beslissing uitsluitend te baseren op de in dit document opgenomen informatie. Achmea IM is niet aansprakelijk voor schade die het gevolg is van een dergelijke (beleggings)beslissing. De informatie in dit document is (mede) gebaseerd op informatie die Achmea IM van betrouwbaar geachte informatiebronnen heeft willem.barentsen@achmea.nl verkregen. Achmea IM garandeert niet de betrouwbaarheid van die bronnen en de juistheid en Auteurs: volledigheid van de van die bronnen verkregen informatie. De informatie in dit document is puur Alex van den Berg - Senior Strategist informatief en u kunt daaraan geen rechten ontlenen. Alle informatie is een momentopname, tenzij uitdrukkelijk anders is aangegeven. Het verstrekken van dit document na de oorspronkelijke publicatiedatum is geen garantie dat de hierin opgenomen informatie op die latere datum alex.van.den.berg@achmea.nl nog juist en volledig is. Achmea IM heeft het recht om deze informatie zonder aankondiging te wijzigen. Het noemen van rendementen op beleggingen in dit Maurice Geraets - Senior Strategist document dient uitsluitend als uitleg en toelichting. Achmea IM spreekt daarmee geen verwachting uit over het rendement of koersverloop van die beleggingen. De waarde van uw belegging kan fluctueren en in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De informatie in dit document is gebaseerd maurice.geraets@achmea.nl op door Achmea IM gemaakte aannames. Het is mogelijk dat andere aannames worden gemaakt dan de door Coen van de Laar - Senior Strategist Achmea IM gemaakte aannames. De door Achmea IM getrokken conclusies zijn daarom niet noodzakelijkerwijs juist en/of volledig. U mag de informatie in dit document alleen voor eigen persoonlijk gebruik kopiëren. U mag de informatie niet overnemen, vermenigvuldigen, distribueren of openbaren zonder schriftelijke coen.van.de.laar@achmea.nl toestemming van Achmea IM. Alle informatie (teksten, foto s, illustraties, grafisch materiaal, handelsnamen, Frank van Weegberg - Senior Strategist logo s, woord- en beeldmerken) blijft eigendom van of in licentie bij Achmea IM en wordt beschermd door auteursrecht, merkenrecht en/of intellectueel eigendomsrecht. Er worden geen rechten of licenties overgedragen bij gebruik van of toegang tot deze informatie. frank.van.weegberg@achmea.nl Uitgegeven door: Achmea Investment Management B.V., statutair gevestigd te Zeist en kantoorhoudende te Zeist (Handelsregister nr. 1859537). Achmea IM is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten De auteurs van de Achmea Investment Highlights ("AFM") in Amsterdam als een beheerder van rouleren wekelijks over de afdeling Investment beleggingsinstellingen als bedoeld in artikel 2:65a Wft en is onder deze vergunning bevoegd tot het verlenen van de Strategy. De auteur van deze week: beleggingsdiensten als opgenomen in het door de AFM Achmea Investment Frank Highlights van Weegberg gehouden register. 5/5