Beheerplan sportparken gemeente Lansingerland

Vergelijkbare documenten
Zelf samenstellen Intergrass biedt u aan om het door u gewenste onderhoud zelf samen te stellen. Hierbij zijn er meerdere mogelijkheden:

Kunstgras natuurlijk?

Meer jaren onderhoudsplanning sportparken

Bezanden (per jaar)* 25 m Vertidraineren / schudfrees* 0,33 Keer Onkruidbestrijding 0,33 Keer Dressen* 6 m

ONDERHOUDINSTRUCTIES

Totaaloverzicht: HERINRICHTING SPORTPARK DE PINKENBERG - VELP

RAPPORT sporttechnische keuring kunstgras hockeyveld Sportpark Laan van Maarschalkerweerd S.V. Kampong, veld 1 te Utrecht april 2005

KUNSTGRAS OF NATUURGRAS?

KWALITEITSBEOORDELING Kunstgras voetbalveld. Veld 2 VV RSC Rossum Sportpark Het Maalland te Rossum. augustus 2016

Onderhoud van kunstgrasvelden

Hierbij bieden wij u het raadsvoorstel Renovatie speelveld annex trainingsveld aan. Wij stellen u voor:

Onderhoudsplan sportparken Nieuw- West

Totaaloverzicht: HERINRICHTING SPORTPARK HET NIEUWLAND - DIEREN

RAPPORTAGE. Meerjaren onderhoudsplan buitensportaccommodaties gemeente OOSTERHOUT. ASC Sports & Water Postbus AH Velp Tel:

Hoofdstuk 6 Financiering kunstgrasvelden

Ad van der Heijden raad mei 2012

Hierbij bieden wij u het raadsvoorstel Renovatie speelveld annex trainingsveld aan. Wij stellen u voor:

A. van Leeuwenhoekweg 38 H 2408 AN ALPHEN AAN DEN RIJN

Bijlage overwegingen kunstgras

0-METING BUITENSPORTVELDEN EN KLEEDACCOMMODATIES GEMEENTE SCHIEDAM SPORTPARK HARGA, KETHEL, BIJDORP EN THURLEDE

RAPPORTAGE Sportcarrousel Sneek. Gemeente Súdwest-Fryslân

ONDERHOUD GRAVEL PLUS PREMIUM

Informatieavond natuurgras en onderhoud RKAVV / SEV 28 september Welkom Peter Mook Senior medewerker buitensport

A. Wekelijks onderhoud

Meerjaren onderhoudsplan Soest

Onderwerp: renovatiewerkzaamheden sport 2009

Naar een branchebreed zorgplicht document? Ben Moonen Marcel Bouwmeester Henrie Bekkers

Net zo groen als gras. Steenwijkerland en kunstgras?

3.1 Concrete voorstellen van ProCensus

Gemeente Nijmegen digitaliseert buitensportcomplexen Voor elk sportveld een specifiek onderhoudsprogramma

Paraaf toetser. Burgemeester

Onderwerp: Knelpunten voetbalverenigingen, S.V. Lopik, V.V. Benschop, S.P.V. '81 en V.V. Cabauw

Kunstgras: een zegen of doodsteek?

6. Reacties op notitie Deel II

Den Haag, onderhoud kunstgras(val)ondergronden 2016 e.v. Nota van Inlichtingen Ingenieursbureau Den Haag Besteknummer

Beheerplan onderhoud groen

Graszoden die niet onmiddellijk gelegd kunnen worden, rolt u uit op een stuk plastic. Geef ze dagelijks water.

Privatisering buitensportaccommodaties gemeente Woudrichem

Beheer en Onderhoudsplan Gemeentelijke Sportvelden

Notitie. Beleid kunstgrasvelden s-hertogenbosch

Technische gegevens Gravier d Or

Onderhoudsprogramma Sportveldbeheer

adviesburo r.i.e.t Onderzoek voetbal kunstgrasvelden in de gemeente Papendrecht Rapport Opdrachtgever: Gemeente Papendrecht Papendrecht

Asfalt- en elementenverhardingen

Quick scan Drie voetbalverenigingen Gemeente Steenbergen

Nota van inlichtingen inschrijvingsfase behorend bij: Raamovereenkomst met kenmerk: BAR Raamovereenkomst speelvoorzieningen en -terreinen

SPORTPARK 2.0 GEMEENTE AALTEN

opname tennisbanen 1-6, TV Fidote projectnummer

Leading in Artificial Grass Systems

Notitie kunstgras Sint-Oedenrode

Meerjaren onderhoud plan buitensport Venlo

Meerjaren Onderhoud Plan Sportpark Groenendaal

LEESWIJZER VOORBEELDBESTEK KUNSTGRASVOETBALVELD

Advies Nummer: 16INT01515 *16INT01515*

* * Onderwerp Rapport kunstgrasvelden VV Woudrichem en VV Sparta '30. Welzijn, Onderwijs, Cultuur. Datum voorstel 17 mei 2016

Verspreiding van microplastics. 23 mei 2017 Verspreiding van microplastics

Aanleg kunstgrasvelden sportparken RKDVC en VV Haarsteeg

Vissteigers en visstoepen: typen en materialen

Raadsvoorstel Zaak :

Aanleg kunstgrasvelden sportparken RKDVC en VV Haarsteeg

Logboek. Invoeren van onderhoudswerkzaamheden

Aanpassing sportpark De Grift

Verslag VV Scherpenzeel Gebruikersvergoeding / MOP 1. Welkom en doel van de avond 2. Punten vanuit de vereniging ter bespreking?

Constructie vissteigers en visstoepen

Raming kunstgrasvoetbalvelden Gemeente Montferland 2013

Advies Nummer: 17INT01538 *17INT01538*

TIGERTURF KUNSTGRAS Leginstructie kunstgras zelf installeren

Notitie Harmonisatie tarieven buitensportaccommodaties

Richtlijnen voor Gebruik

5 0017/14 15 mei 2014 Commissie IS SL David Moolenburgh Bert de Jong

Raadsvoorstel. agendapunt. Aan de raad van de gemeente IJsselstein. Onderwerp Herstel wateroverlast kunstgrasveld IJFC

Ruimte. voor en door. kunstgras

Harmonisatie tarieven en onderhoud. Voetbalverenigingen

Raadsvoorstel. Aan de gemeenteraad,

Onderhoudsinstructie Zandkunstgrasbanen. Juli 2015

VERZONDEN 3 1 AUG 2016

Raadsstuk. Onderwerp: Kredietverstrekking (achterstallig) onderhoud op de sportcomplexen 2009/2010 Reg.nummer: STZ/JOS 2009/173460

GEBRUIKSREGLEMENT BUITENSPORTACCOMMODATIES IN DE GEMEENTE BORSELE De gemeente: burgemeester en wethouders van de gemeente Borsele.

Investeringsvoorstel sportaccommodatieplan 2015

PROTOCOL Kunstgras Voetbalvereniging Loenermark Lonapark EH Loenen Gld Tel.: Versie: 4 november 2015 Print datum: / 6

Beelden van de openbare ruimte. Pocketversie Beheercatalogus

Investering in kunstgras voetbalvelden vergt meer dan geld voor kunstgras alleen

: wethouder M.F. Moons. : vervanging veld 1 Hockey Heeze. : t.smits@heeze-leende.nl

Verslag Valleivogels Gebruikersvergoeding / MOP 1. Welkom en doel van de avond 2. Punten vanuit de vereniging ter bespreking

Beleidsnotitie Buitensport Waalwijk

Raadsvoorstel (Gewijzigd) 26 mei 2011 AB RV

Convenant - Protocol Vervanging van SBR-granulaat door een Alternatief infill materiaal

Raadsvoorstel Zaak :

Financieel Hieronder vindt u een (financiële) uitwerking van de investering en exploitatiekosten die samenhangen met de drie besproken opties.

Richting de winter en in de winter worden veel vragen gesteld over het gebruik van kunstgrasvelden onder winterse omstandigheden.

Welkom. Onderzoek naar kunstgrasvoetbalvelden

OEBRUIKSINTENSITEIT SPORTVELDEN LELYSTAD (20 veraie) door. april

RAW eenheid 'week' Hoofdcode. Beeldkwaliteit. Hoofdcode

Beheerplan Buitensport

Flexicuro Kunstgras. Tegen meerprijs. Overige werkzaamheden. Uitgesloten van garantie zijn: KUNSTGRAS VAL- EN SPEELONDERGRONDEN

Op verzoek van Sportbedrijf Dordrecht hebben we de mogelijkheden onderzocht om sportcomplex Corridor her in te richten.

Groot onderhoud en vervanging buitensportvoorzieningen gemeente Dronten

Kunstgras is meer dan de som der delen! Ir. René Koerhuis

De aanleg in beeld. Een kunstgras voetbalveld aanleggen is meer dan het uitrollen van het tapijt alleen

L21GRR013 Onderhouden bestratingen. Extra toelichting en vragen maken hoofdstuk 1: Inleiding

Transcriptie:

Opdrachtgever Gemeente Lansingerland Postbus 2650 AA Berkel & Rodenrijs Beheerplan sportparken 207-2024 B.A.S. Begeleiding en Advies Sportterreinen Delftsestraatweg 5 2645 CA DELFGAUW

Beheerplan sportparken 207-2024 Titel Beheerplan sportparken 207-2024 Opdrachtgever Datum september 206 Auteurs De heer M. (Mark) Graafland Eindverantwoordelijk De heer J.G. (Jaap) Nieuwenhuis Contactgegevens B.A.S. Begeleiding en Advies Sportterreinen Delftsestraatweg 5, 2645 CA DELFGAUW Telefoon 05 285 22 info@bas-sport.nl Status Definitief blz. 2

Beheerplan sportparken 207-2024 Inhoudsopgave Samenvatting... 4. Inleiding... 5. Inhoud en doelstelling van de opdracht... 5.2 Leeswijzer... 6 2 Kaders en richtlijnen... 7 3 Evaluatie beheerplan 202 206... 9 4 Huidige areaal... 4. Inleiding... 4.2 Sportpark Het Hoge Land te Berkel en Rodenrijs... 4.3 Sportpark De Sporthoek te Bergschenhoek... 3 4.4 Sportpark Merenveld te Bleiswijk... 5 5 Inspanning... 8 5. Inleiding... 8 5.2 Dagelijks Onderhoudsplan (DOP)... 8 5.2. Algemeen... 9 5.2.2 Wedstrijdvelden (gras)... 9 5.2.3 Trainingsvelden en Wedstrijd Trainingsvelden (gras)... 20 5.2.4 Kunstgrasvelden... 20 5.2.5 Halfverhardingen... 2 5.2.6 Verharde velden... 22 5.2.7 Tennisbanen... 22 5.3 Meerjaren InvesteringsPlan (MIP)... 23 5.3. Algemeen... 24 5.3.2 Renovatie van sportvelden... 24 5.3.3 Vervanging van inrichtingelementen... 27 6 Financieel... 30 6. Kosten beheer... 30 6.2 Kosten MeerjarenInvesteringsPlan (MIP)... 30 Bijlagen I Tekeningen sportparken II Inventarisatie sportvelden blz. 3

Beheerplan sportparken 207-2024 Samenvatting Eind 202 is het eerste beheerplan voor de drie sportparken van de opgesteld. De doelstellingen van het beheerplan was eenduidigheid creëren in de werkwijze op de verschillende sportparken. Het opstellen van het beheerplan heeft geleid tot een professionele en efficiënte werkwijze op het product sportvelden. Bij de nieuwe werkwijze is het onderhoud van de verschillende type velden specifiek afgestemd op de voor het veld geldende eisen. Hierdoor is de kwaliteit van de velden verhoogd. Dit heeft geleid tot het uitstellen en doorschuiven van de geplande renovaties. Met als gevolg dat de levensduur, inclusief bijbehorende afschrijvingstermijn van de sportvelden, structureel is verlengd. Dit heeft als gevolg dat de kapitaallasten van de renovatie van sportvelden in verhouding tot het vorige beheerplan sterk zijn gedaald. Er is uitvoering gegeven aan kaders betreffende zelfwerkzaamheid. De clubs hebben de mogelijkheid werkzaamheden uit categorie 2, kleine onderhoudswerken zoals onkruid verwijderen en blad verwijderen van de velden zelf uit te voeren. Indien de clubs deze werkzaamheden uitvoeren, krijgen ze hiervoor een vastgestelde vergoeding. blz. 4

Beheerplan sportparken 207-2024. Inleiding. Inhoud en doelstelling van de opdracht De heeft B.A.S. Begeleiding en Advies Sportterreinen (B.A.S.) uit Delfgauw opdracht verstrekt voor het updaten van het beheerplan dat in 20 is opgesteld. Het betreft de volgende sportparken - Sportpark De Sporthoek, Sporthoekpad te Bergschenhoek - Sportpark Het Hoge Land, Oudelandselaan te Berkel en Rodenrijs - Sportpark Merenveld, Götzenhainsingel te Bleiswijk Om inzicht te krijgen in de restende levensduur van de sportvelden, is in november 205 opdracht verstrekt om de kwaliteit van de sportvelden te bepalen. In de eerste maanden van 206 zijn deze werkzaamheden op de velden uitgevoerd. Onderdeel van de kwaliteitsbepaling voor kunstgrasvelden is het meten van de sporttechnische waarden met speciaal daarvoor ontwikkelde meetapparatuur. Het beheerplan heeft betrekking op de buitensportaccommodaties van de gemeente Lansingerland en betreft alle sportvelden, verhardingen, groenvoorzieningen, hekwerken, sportveldverlichtingen en overige inrichtingsmaterialen binnen de grenzen van de onder.2 nader gespecificeerde sportvelden. De speelwerktuigen, de gebouwen en de oriëntatieverlichtingen die op de sportparken aanwezig zijn, worden door andere diensten van de gemeente of door de verenigingen beheerd en zijn daarom niet meegenomen in dit beheerplan. De accommodaties van tennisvereniging LTC Bleiswijk en veld van HVB op sportpark Merenveld zijn eigendom van de verenigingen en zijn in dit beheerplan niet meegenomen. Het opstellen van het totale beheerplan bestaat uit - Nulmeting deze bestaat uit een inventarisatie van de sportparken. Dit betreft diverse sportvelden, de verhardingen, de hekwerken en de overige inrichting met uitzondering van de eerder genoemde elementen. Daarmee wordt een geïllustreerde beschrijving van de accommodaties verkregen en wordt naast de kwantiteit ook de kwaliteit vastgelegd. Van alle accommodaties zijn ook de tekeningen in het veld nagemeten, gecorrigeerd en aan deze rapportage toegevoegd. De Nulmeting en inventarisatie dienen als basis voor het dagelijks- en het meerjaren-beheerplan. - Dagelijks OnderhoudPlan dit betreft een duidelijke omschrijving van de uit te voeren beheersactiviteiten en de daarbij horende kosten. - Meerjaren InvesteringsPlan hierin zijn de inventarisaties uitgewerkt in overzichten met een voorstel tot afschrijving en berekening van de herinvesteringen. Hierbij is een jarenoverzicht voor de komende 5 jaar uitgewerkt. - Tekeningen tijdens het opstellen van het beheerplan in 20 zijn de sportparken ingemeten. In de periode van 20 tot 206 zijn alle wijzigingen en revisies verwerkt in de tekeningen van de sportparken. Ook zijn in de afgelopen jaren alle drainageputten en sproeiers van de beregening ingemeten en opgenomen in de tekeningen. blz. 5

Beheerplan sportparken 207-2024 De algemene doelstelling van het totale beheerplan met het Dagelijks OnderhoudsPlan en het Meerjaren InvesteringsPlan is Het zorg dragen voor goed bespeelbare en gebruiksvriendelijke buitensportaccommodaties en het inzichtelijk maken van de daarbij benodigde financiële middelen. Uitgangspunt hierbij is sober maar doelmatig..2 Leeswijzer Hoofdstuk Geeft een inleiding op het Beheerplan sportparken 207-2024. Hoofdstuk 2 In dit hoofdstuk zijn de kaders en de richtlijnen opgenomen. Hoofdstuk 3 Betreft de evaluatie van het Beheerplan sportparken 202-206. Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5 Hoofdstuk 6 In dit hoofdstuk is het huidige areaal omschreven. In dit hoofdstuk is de inspanning met betrekking tot het Dagelijks Onderhoudsplan (DOP) en het Meerjaren Investeringsplan (MIP) omschreven. In dit hoofdstuk zijn de financiële consequenties van het Dagelijks Onderhoudsplan (DOP) en het Meerjaren Investeringsplan (MIP) omschreven. blz. 6

Beheerplan sportparken 207-2024 2 Kaders en richtlijnen Om een goed beheerplan op te stellen, is het van belang dat de huidige kwaliteit van de sportvelden en alle inrichtingselementen op het sportpark bekend zijn. Tevens dienen de hoeveelheden van alle beheerselementen, sportvelden en inrichtingsmaterialen opgenomen te worden. Om de huidige kwaliteit van de velden vast te stellen, is per veld een kwaliteitsbepaling uitgevoerd, waarbij het veld is getoetst aan de geldende aanlegnormen van NOC*NSF en de gebruiksnormen van de betreffende sportbond. De inventarisatie van de sportvelden is uitgewerkt in tabellen en als bijlage II aan dit rapport toegevoegd. Tijdens de inventarisatie is de kwaliteit van ieder element beoordeeld en vastgelegd. Om een eenduidig beeld te krijgen van de sportaccommodaties en inrichtingselementen, worden deze afgezet tegen een kwaliteitsniveau. In de kwaliteitsniveaus is voor de volgende indeling gekozen Goed Voldoende Matig Onvoldoende Slecht De kwaliteit van het element is geschikt, functioneel en veilig voor gebruik. Veelal betreft het elementen die -3 jaar oud zijn. Met standaard regulier onderhoud blijft de kwaliteit nog jaren behouden. De kwaliteit van het element is geschikt, functioneel en veilig voor gebruik. Met kleine onderhoudsmaatregelen (lichte reparaties) is de kwaliteit gemakkelijk te handhaven. De levensduur zal liggen vanaf ca. een kwart van de afschrijvingsperiode en het object kan nog geruime tijd mee. De kwaliteit van het element is geschikt, functioneel en veilig voor gebruik. Er zijn echter op korte termijn grote onderhoudsmaatregelen (vervangen van onderdelen) of renovaties noodzakelijk om de kwaliteit, functionaliteit en veiligheid te behouden. Hierna kan het element weer geruime tijd mee. Het element bevindt zich net voor de renovatiefase. De kwaliteit van het element is ongeschikt, niet functioneel en/of veilig voor gebruik. Het dient op zeer korte termijn vervangen of intensief gerenoveerd te worden om het weer op een acceptabel kwaliteitsniveau te brengen. Kwaliteit van het element is ongeschikt, niet functioneel en onveilig voor gebruik. Het element kan niet meer als zodanig worden gebruik en dient per ommegaande buiten gebruik te worden gesteld. Indien noodzakelijk, vervangen. blz. 7

Beheerplan sportparken 207-2024 Van alle natuurgrasvelden is in 20 middels grondonderzoek de bodemopbouw bepaald. Sinds die periode zijn geen nieuwe velden aangelegd of bestaande velden totaal gerenoveerd, waardoor opnieuw constructieonderzoek geen toegevoegde waarde heeft. In 20 zijn grondmonsters van de toplaag genomen waarvan de granulaire en chemische samenstelling is bepaald. In 204 zijn er opnieuw monsters genomen. Van deze monsters is alleen de chemische samenstelling bepaald. In maart 206 is een kwaliteitsbepaling van de natuurgrasvelden uitgevoerd. De resultaten van deze kwaliteitsbepalingen zijn toegevoegd in bijlage II. Van de kunstgrasvelden ouder dan 3 jaar zijn in februari 206 kwaliteitsbepaling uitgevoerd, waarbij ook de sporttechnische eigenschappen van de velden zijn bepaald. De resultaten van deze kwaliteitsbepalingen zijn toegevoegd aan bijlage II. De uitgevoerde kwaliteitsbepalingen geven een goed beeld van de slijtage en de resterende levensduur. De kwaliteitsbepalingen dienen als basis voor het bepalen van het renovatie en/-of vervangingsjaar van de velden. De heeft als streefwaarde voor de te leveren kwaliteit op de sportvelden minimaal een voldoende gesteld. Hieruit kan worden opgemaakt dat de sportaccommodaties en inrichtingselementen veilig en functioneel moeten zijn. Deze dienen tijdig te worden onderhouden, gerepareerd, vervangen of gerenoveerd als er onveilige of niet beheersbare situaties ontstaan. blz. 8

Beheerplan sportparken 207-2024 3 Evaluatie beheerplan 202 206 Met het vaststellen van het Beheerplan sportparken in 202 is de basis gelegd voor het op uniforme wijze beheren van de sportvelden in de gemeente Lansingerland. Efficiënte werkwijze Het aanbesteden van de onderhoudswerkzaamheden aan de sportvelden aan één bedrijf, het inhuren van extern specialistisch toezicht / advies en het specifiek afstemmen van de onderhoudswerkzaamheden heeft, binnen het vastgestelde budget, geleid tot een sterk verbeterde kwaliteit van de sportvelden. Door de verbeterde kwaliteit van het onderhoud is de levensduur van de velden ten opzichte van het vastgestelde MIP in het beheerplan van 202 toegenomen. Naast de onderhoudswerkzaamheden aan de sportvelden zijn ook de onderhoudswerkzaamheden aan de beregeningsinstallatie en de verlichting aanbesteed via een onderhoudscontract aan 2 gespecialiseerde bedrijven. Omdat de verschillende bedrijven specifiek onderdelen uitvoeren voor al de sportvelden, is er een eenduidige kwaliteit verkregen op de verschillende sportparken. Aanvullend worden er structureel minder uren besteed door de afdeling B&O, omdat de werkzaamheden in regie zijn ondergebracht bij de aannemer, zonder verhoging van de bestaande budgetten. Duurzame werkwijze Een jaar voor aanvang van de renovatie wordt door een extern bedrijf een kwaltijdsbepaling uitgevoerd. In deze bepaling wordt getoetst of het veld nog voldoet aan de door de betreffende sportbond gestelde eisen. Indien het veld niet meer voldoet, wordt gerenoveerd; indien het veld voldoet aan de gestelde eisen wordt de renovatie met minimaal een sportseizoen uitgesteld. Voordat de renovatie wordt uitgevoerd, wordt eerst gekeken naar de mogelijkheden om met de nieuwste specifieke grootonderhoudstechnieken de renovatie uit te stellen. Zo kon in 206 door uitvoering van een zandrenovatie de totale renovatie van het hockeyveld 3 van HBR met 3 jaar worden uitgesteld. Gezien het positieve effect van deze zandrenovatie, hanteren we deze werkwijze in de toekomst bij de zandingestrooide hockey- en korfbalvelden. Momenteel is de techniek nog niet toe te passen bij de huidige kunstgrasvoetbalvelden. Indien deze mogelijkheid zich wel voor gaat doen, zullen wij deze ook toe gaan passen. Communicatie Door het aanstellen van een vast contactpersoon voor de sportclubs in combinatie met snel en gedegen antwoord, is de relatie sterk verbeterd. De clubs hebben hierdoor een beter inzicht gekregen in onze werkzaamheden en er is meer begrip voor elkaar. Aanvullend wordt sinds januari 206 elke twee maanden een nieuwsbrief verzonden naar de clubs met algemene informatie over de uitgevoerde onderhoudswerkzaamheden. blz. 9

Beheerplan sportparken 207-2024 Zelfwerkzaamheid Er is uitvoering gegeven aan de kaders betreffende zelfwerkzaamheid. De clubs hebben de mogelijkheid om werkzaamheden uit categorie 2, kleine onderhoudswerken zoals onkruid verwijderen, blad verwijderen van de velden zelf uit te voeren. Indien de clubs deze werkzaamheden uitvoeren, krijgen ze hiervoor een vastgestelde vergoeding. De clubs dienen voor aanvang van het nieuwe sportseizoen aan te geven welke werkzaamheden ze uitvoeren. Dit kan dus per sportseizoen verschillen. Groenvoorziening op de sportparken In tegenstelling tot het vorig beheerplan is in het huidige beheerplan het groen binnen de terreinafrastering van de sportparken opgenomen. Dit zat voorheen in het beheerplan groen. Gezien de sterke relatie van het omliggende groen en de sportvelden, vervuiling, schaduw en hierdoor extra algengroen, te veel of te weinig wind, werd het groen reeds onderhouden door de aannemer die verantwoordelijk is voor het onderhoud van de sportvelden. Het betreffende budget is met het vaststellen van dit beheerplan per januari 207 overgeheveld naar onderhoud sportparken. blz. 0

Beheerplan sportparken 207-2024 4 Huidige areaal 4. Inleiding In deze paragraaf zijn alle velden op de sportparken kort beschreven. Daarnaast is een hoeveelhedenstaat toegevoegd met hierin de hoeveelheden vermeld waarmee is gewerkt in het OnderhoudsPlan en InvesteringsPlan. Er is in bijlage I per sportpark een overzichtstekening toegevoegd. 4.2 Sportpark Het Hoge Land te Berkel en Rodenrijs Dit sportpark is ontwikkeld vanaf 2003/2004. Op het sportpark zijn de volgende verenigingen gevestigd - TOGB (voetbal) - TOGB (handbal) - TOGB (tennis) - CVV Berkel (voetbal) - Hockeyvereniging Berkel en Rodenrijs (HBR) - ATV Berkenrode (tennis) Voor de twee voetbalverenigingen TOGB en CVV is er bij de aanleg van het sportpark één voetbalveld in kunstgras uitgevoerd (huidige CVV veld 3). Naast dit veld is er een combinatie tennis/voetbalveld in kunstgras uitgevoerd. Dit veld wordt door de voetbalvereniging gebruikt voor trainingen en door tennisvereniging TOGB voor het spelen van tennis. In 203 is dit veld voorzien van een nieuwe kunstgrasmat. De overige voetbalvelden (wedstrijd en training) waren allemaal natuurgrasvelden. In de loop der jaren is een aantal velden omgevormd naar kunstgras en is het sportpark uitgebreid. Zo is in 2007 veld 5 van TOGB omgevormd van natuur- naar kunstgras. In 2009 zijn veld 4 van TOGB en veld 5 van CVV omgevormd van natuur- naar kunstgras en is het sportpark uitgebreid met de aanleg van een natuurgrasveld (CVV veld 6). In 204 is het eerste kunstgrasveld ( het huidige CVV veld 3) voorzien van een nieuwe kunstgrasmat. Bij de aanleg van het sportpark in 2003 is er ook een handbalveld (asfalt) aangelegd. Voor de Hockeyvereniging HBR zijn bij de aanleg van het sportpark twee kunstgras hockeyvelden aangelegd (HBR veld en HBR veld 2). In 2005 heeft er een uitbreiding van het sportpark plaatsgevonden met de aanleg van het derde kunstgras hockeyveld (HBR veld 3). In 2009 is de accommodatie van de hockeyvereniging opnieuw uitgebreid met de aanleg van een vierde kunstgras hockeyveld (HBR veld 4). Dit betreft een semi-water kunstgrasveld. In 205 is veld van HBR omgebouwd naar een volwater kunstgrasveld. In 2004 zijn er voor Tennisvereniging ATV acht Canada Tenn tennisbanen aangelegd. In 2005 is het tennispark uitgebreid met nog eens twee Canada Tenn tennisbanen. Naast deze tennisbanen zijn er op de accommodatie van ATV ook nog twee minitennisbanen aanwezig. Binnen het sportpark zijn nog twee locaties aanwezig waar op dit moment een voorbelasting is aangebracht. Indien in de toekomst mocht blijken dat er voor één van de verenigingen meer capaciteit nodig is, bestaat de mogelijkheid om het aantal velden verder uit te breiden. De aanwezige voorbelasting betreft een oppervlakte waarin nog twee sportvelden (voetbal of hockey) zouden kunnen worden aangelegd. blz.

Beheerplan sportparken 207-2024 Het huidige sportpark bestaat uit 7 natuurgras voetbalvelden 4 kunstgras voetbalvelden kunstgras tennis/voetbalveld asfalt handbalveld 4 kunstgras hockeyvelden ( Vol-water, Semi-water en 2 zand kunstgrasvelden) 0 tennisbanen 2 minitennisbanen Overzicht van de velden op sportpark Het Hoge Land veld soort status TOGB veld Natuurgras wedstrijdveld Voldoende TOGB veld 2 Natuurgras wedstrijdveld Voldoende TOGB veld 3 Natuurgras wedstrijd/ Voldoende trainingsveld (WeTra) TOGB veld 4 Kunstgrasveld Voldoende TOGB veld 5 Kunstgrasveld Voldoende TOGB tennis/ voetbal Kunstgrasveld Goed TOGB handbalveld Asfalt Voldoende CVV veld Natuurgras wedstrijdveld Voldoende CVV veld 2 Natuurgras wedstrijdveld Matig CVV veld 3 Kunstgrasveld Goed CVV veld 4 Natuurgras wedstrijd/ Voldoende trainingsveld (WeTra) CVV veld 5 Kunstgrasveld Voldoende CVV veld 6 Natuurgrasveld wedstrijdveld Goed HBR veld Kunstgrasveld volwater Goed HBR veld 2 Kunstgrasveld Voldoende HBR veld 3 Kunstgrasveld Voldoende HBR veld 4 Kunstgrasveld semi-water Voldoende ATV baan t/m 0 Tennisbaan (Canada Tenn) Voldoende ATV minitennisbanen Tennisbaan (Mateco) Voldoende blz. 2

Beheerplan sportparken 207-2024 Totale hoeveelheden die beheerd worden op sportpark Het Hoge Land soort hoeveelheid eenheid Sportveld (natuurgras) 40.376 m² Sportveld (natuurgras wedstrijd/ trainingsveld) 5.565 m² Sportveld (kunstgras zonder infill (Vol-water) 5.74 m² Sportveld (zandingestrooid kunstgras) 2.998 m² Sportveld (rubberingestrooid kunstgras ) 30420 m² Sportveld (asfalt).056 m² Sportveld (tennisbaan Canada Tenn) 6.296 m² Sportveld (tennisbaan Mateco) 333 m² Sportveld (beregening natuurgras) 7 velden Sportveld (beregening kunstgras) 2 velden Sportveld (beregening tennisbaan) 0 banen Sportveld (trainingsverlichting voetbal) 6 velden Sportveld (wedstrijdverlichting hockey) 4 velden Sportveld (wedstrijdverlichting tennis) 0 banen Sportveld (veldverlichting overige) 2 velden Verharding (elementen) 4.497 m² Verharding (kolken) 56 stuks Groenvoorziening (gazon vlak) 77 are Groenvoorziening (ruwgras vlak) 205 are Groenvoorziening (ruwgras talud) 27 are Groenvoorziening (watergang talud) 33 are Groenvoorziening (watergang nat) 35 are Groenvoorziening (hagen) 987 m² Groenvoorziening (bosplantsoen) 3563 m² Hekwerken (ballenvangers).922 m Hekwerken (veldafrastering) 3.3 m Hekwerken (veldafrastering, poorten) 2 stuks Hekwerken (terreinafrastering) 578 m Hekwerken (terreinafrastering, poorten) 2 stuks Inrichtingselementen (seniorendoelen voetbal) 22 stuks Inrichtingselementen (pupillendoelen voetbal) 28 stuks Inrichtingselementen (wedstrijddoelen hockey) 8 stuks Inrichtingselementen (wedstrijddoelen handbal) 2 stuks Inrichtingselementen (dug-outs) 32 stuks 4.3 Sportpark De Sporthoek te Bergschenhoek Dit sportpark is ontwikkeld in 2000. Op het sportpark zijn onderstaande verenigingen gevestigd - BVCB (voetbal) - BVCB Tennis - Honk- en Softbalvereniging The Orioles - LTC Triomf (tennis) Voor voetbalverenging BVCB is er bij de aanleg van het sportpark een combinatie tennis/voetbalveld in kunstgras uitgevoerd. Dit veld werd door de voetbalvereniging gebruikt voor trainingen en door de tennisvereniging van BVCB voor tennis. blz. 3

Beheerplan sportparken 207-2024 De overige voetbalvelden (wedstrijd en training) waren allemaal natuurgrasvelden. In de loop der jaren is een aantal velden omgevormd naar kunstgras en is het park uitgebreid. Zo zijn in 2005 veld 3 en 4 omgevormd van natuurgras naar kunstgras. In 2006 is het sportpark uitgebreid met de aanleg van veld 5 en 6 aan de overzijde van de Sporthoeklaan. Dit zijn twee natuurgrasvelden. Tenslotte is in 2009 veld 2 omgevormd van natuurgras naar kunstgras. Voor honk- en softbalvereniging Orioles zijn er in 2000 een honkbal- en een softbalveld aangelegd. Aansluitend aan de aanleg van de velden 5 en 6 van BVCB is in 2007 een tweede softbalveld aangelegd. Vanaf januari 203 is dit veld niet meer in gebruik. In 2000 zijn er voor LTC Triomf, 0 French court tennisbanen aangelegd. Twee oefenkooien zijn voorzien van een slagmuur. In 204 zijn de banen omgebouwd naar TennisPro Vision banen (tennisrood). Verder zijn tijdens de renovatie de oefenkooien vervangen door 2 minibanen. Het huidige sportpark bestaat uit 3 natuurgras voetbalvelden 3 kunstgras voetbalvelden kunstgras tennis/voetbalveld natuurgras honkbalveld natuurgras softbalveld 0 tennisbanen 2 minibanen (tennis) Overzicht van de velden op sportpark De Sporthoek veld soort status BVCB veld Natuurgras wedstrijdveld Voldoende BVCB veld 2 Kunstgrasveld Voldoende BVCB veld 3 Kunstgrasveld Voldoende BVCB veld 4 Kunstgrasveld Voldoende BVCB veld 5 Natuurgras wedstrijdveld Voldoende BVCB veld 6 Natuurgras wedstrijdveld Voldoende BVCB tennis/ Kunstgras Voldoende voetbal Orioles honkbalveld Natuurgrasveld met Matig halfverharding Orioles softbalveld Natuurgrasveld met Matig halfverharding Triomf baan t/m Tennisbaan tennisrood Goed 0 Triomf minibaan &2 Tennisbaan tennisrood Goed blz. 4

Beheerplan sportparken 207-2024 Totale hoeveelheden die beheerd worden op sportpark De Sporthoek soort hoeveelheid eenheid Sportveld (natuurgras) 3.626 m² Sportveld (natuurgras wedstrijd/ trainingsveld) 7.820 m² Sportveld (zandingestrooid kunstgras) 7.600 m² Sportveld (rubberingestrooid kunstgras) 22.904 m² Sportveld (asfalt) 0 m² Sportveld (halfverharding) 4.58 m² Sportveld (tennisbaan Pro Vision) 6.357 m² Sportveld (beregening natuurgrasveld) 5 velden Sportveld (beregening kunstgrasveld) 0 velden Sportveld (beregening tennisbaan) 0 banen Sportveld (wedstrijdverlichting voetbal) velden Sportveld (trainingsverlichting voetbal) 4 velden Sportveld (wedstrijdverlichting tennis) 0 banen Sportveld (veldverlichting overige) 0 velden Verharding (asfalt) 0 m² Verharding (elementen) 5.975 m² Verharding (kolken) 6 stuks Groenvoorziening (gazon vlak) 50 are Groenvoorziening (gazon talud) 9 are Groenvoorziening (ruwgras vlak) 40 are Groenvoorziening (ruwgras talud) are Groenvoorziening (sierheesters) 94 m² Groenvoorziening (hagen) 29 m² Groenvoorziening (bosplantsoen).38 m² Hekwerken (ballenvangers).086 m Hekwerken (veldafrastering) 2.469 m Hekwerken (veldafrastering, poorten) 25 stuks Hekwerken (terreinafrastering) 480 m Hekwerken (terreinafrastering, poorten) stuks Inrichtingselementen (seniorendoelen voetbal) 2 stuks Inrichtingselementen (pupillendoelen voetbal) 2 stuks Inrichtingselementen (dug-outs) 6 stuks 4.4 Sportpark Merenveld te Bleiswijk Dit sportpark is ontwikkeld in de jaren 70/ 80. Op het sportpark zijn de volgende verenigingen gevestigd - S.V. Soccer Boys (voetbal) - Korfbalvereniging Weidevogels - Hockey Vereniging Bleiswijk (HVB) - Trim- en Atletiekvereniging de Kieviten - Lawn Tennisvereniging Bleiswijk (LTVB) - Jeu de Boules Club Bleiswijk blz. 5

Beheerplan sportparken 207-2024 Voor de voetbalverenging S.V. Soccer Boys zijn er bij de aanleg van het sportpark drie natuurgrasvelden en één WeTraveld (stergrazo) aangelegd. In de loop der jaren zijn een aantal velden omgevormd naar kunstgras. Zo is in 2002/2003 het WeTraveld omgevormd naar anderhalf kunstgrasveld (huidige veld 5 en 6). In 2009 is het voormalige veld 2 omgevormd van natuurgras naar kunstgras. In 203 zijn veld 5 en 6 gerenoveerd en voorzien van een nieuwe kunstgrasmat. Korfbalvereniging Weidevogels heeft tot 2004/2005 op natuurgras gespeeld. In 2004/2005 zijn er twee kunstgras korfbalvelden aangelegd. Voor de hockeyvereniging HVB is in de jaren 80/ 90 het eerste kunstgras hockeyveld aangelegd. Dit hockeyveld is in 200/2002 voorzien van een nieuwe kunstgrasmat. In 2008 is de hockeyaccommodatie uitgebreid met de aanleg van een tweede kunstgras hockeyveld. De veldconstructie van hockeyveld is in eigendom en beheer van de hockeyclub en daarom ook niet opgenomen in dit beheerplan. Om ruimte te creëren voor de aanleg van het tweede kunstgras hockeyveld is, gelijk met de aanleg van dit veld, het veld van atletiekvereniging De Kieviten verschoven en opnieuw aangelegd. Het tennispark van Lawn Tennisvereniging Bleiswijk (LTVB) is in zijn geheel in eigendom en beheer van de tennisvereniging en daarom niet opgenomen in dit beheerplan. Tenslotte is er op dit sportpark nog een jeu-de-boules vereniging gehuisvest. Deze vereniging beschikt over 0 jeu-de-boulesbanen die in 2009 compleet zijn gerenoveerd. In 202 is van 5 van de banen de toplaag vervangen. Het huidige sportpark bestaat uit 3 natuurgras voetbalvelden 2 kunstgras voetbalvelden kunstgras miniveld kunstgras hockeyveld (Semi-water) (eigendom van de vereniging) kunstgras hockeyveld (Semi-water) 2 kunstgras korfbalvelden natuurgras korfbalveld atletiekveld 0 tennisbanen (eigendom van de vereniging) 2 mini-tennisbanen (eigendom van de vereniging) 0 jeu-de-boulesbanen Overzicht van de velden op sportpark Merenveld veld soort status SV Soccer Boys veld Natuurgras wedstrijdveld Voldoende SV Soccer Boys veld 2 Kunstgrasveld Voldoende SV Soccer Boys veld 3 Natuurgras wedstrijdveld Matig SV Soccer Boys veld 4 Natuurgras wedstrijdveld Matig SV Soccer Boys veld 5 Kunstgrasveld Goed SV Soccer Boys veld 6 Kunstgrasveld Goed SV Soccer Boys Natuurgras Voldoende Keeperstrainingstrook HVB veld 2 Kunstgrasveld Voldoende blz. 6

Beheerplan sportparken 207-2024 Weidevogels veld Kunstgrasveld Voldoende Weidevogels veld 2 Kunstgrasveld Voldoende Kieviten Natuurgrasveld met Voldoende halfverharding Jeu de boules Bleiswijk Jeu-de-boulesbaan t/m 5 Voldoende Jeu de boules Bleiswijk Jeu-de-boulesbaan 6 t/m 0 Voldoende Totale hoeveelheden die beheerd worden op sportpark Merenveld soort hoeveelheid eenheid Sportveld (natuurgras) 28.948 m² Sportveld (zandingestrooid kunstgras) 9.987 m² Sportveld (rubberingestrooid kunstgras) 7.895 m² Sportveld (halfverharding) 280 m² Sportveld (jeu de boules baan Baro-top) 56 m² Sportveld (jeu de boules baan split) 56 m² Sportveld (beregening natuurgras) 3 velden Sportveld (beregening kunstgras) velden Sportveld (wedstrijdverlichting voetbal) velden Sportveld (trainingsverlichting voetbal) velden Sportveld (wedstrijdverlichting hockey) velden Sportveld (trainingsverlichting hockey) 0 velden Sportveld (wedstrijdverlichting korfbal) 2 velden Sportveld (verlichting jeu de boules banen) 0 banen Sportveld (veldverlichting overige) 3 velden Verharding (asfalt) 2.660 m² Verharding (elementen) 6.073 m² Verharding (kolken) 43 stuks Groenvoorziening (gazon vlak) 42 are Groenvoorziening (gazon talud) 5 are Groenvoorziening (ruwgras vlak) 6 are Groenvoorziening (ruwgras talud) 9 are Groenvoorziening (sierheesters) 37 m² Groenvoorziening (hagen) 256 m² Groenvoorziening (bosplantsoen) 698 m² Hekwerken (ballenvangers) 720 m Hekwerken (veldafrastering).459 m Hekwerken (veldafrastering, poorten) 20 stuks Hekwerken (terreinafrastering) 488 m Hekwerken (terreinafrastering, poorten) 0 stuks Inrichtingselementen (seniorendoelen voetbal) 0 stuks Inrichtingselementen (trainingsdoelen voetbal) 8 stuks Inrichtingselementen (wedstrijddoelen hockey) 2 stuks Inrichtingselementen (dug-outs) 0 stuks blz. 7

Beheerplan sportparken 207-2024 5 Inspanning 5. Inleiding Het onderhoud op de sportparken is onder te verdelen in het dagelijks onderhoud en het uitvoeren van vervangingen en renovaties. Het dagelijks onderhoud is omschreven in het Dagelijks Onderhoudsplan (DOP). De vervangingen en renovaties zijn omschreven in het Meerjaren investeringsplan (MIP). 5.2 Dagelijks Onderhoudsplan (DOP) Het beheer- en onderhoud aan de sportparken in de wordt over het algemeen uitbesteed middels een RAW-onderhoudsbestek. Specialistische werkzaamheden zoals onderhoud van de beregeningsinstallatie en de veldverlichting wordt rechtstreeks uitbesteed aan de daarvoor in de markt aanwezige specialisten. Eenvoudig handwerk wordt deels door de verenigingen zelf uitgevoerd. Hiervoor is een zgn. kruisjeslijst opgesteld. Op deze kruisjeslijst zijn de gemiddeld normale frequenties van de werkzaamheden en de partij (gemeente of vereniging) die verantwoordelijk voor uitvoering is, vermeld. De afspraken m.b.t. het onderhoud en het uitvoeren van werkzaamheden door de vereniging zijn per verenging anders en kunnen jaarlijks worden gewijzigd in overleg tussen de gemeente en de verschillende verenigingen. Ieder jaar aan het begin van het seizoen wordt er door de een update van deze kruisjeslijst opgesteld voor het onderhoud in het komende seizoen. Overige aandachtspunten voor het opstellen van het beheerplan De terreinafrasteringen zijn meegenomen in het plan en worden als grens van het sportpark gezien. Het beheer van watergangen rondom de sportparken is niet meegenomen in het beheerplan. Deze watergangen zijn in het beheer van een andere afdeling van de. Het beheer van de watergangen die zich volledig bevinden binnen de grenzen van het sportpark, vallen wel binnen het beheer van de sportvelden. Dit is alleen het geval op sportpark Het Hoge Land. Het beheer van de parkeerterreinen van de sportparken, voor zover deze buiten de grenzen van de sportparken liggen, is niet meegenomen in het beheerplan. Deze parkeerplaatsen zijn openbaar en in beheer van een andere afdeling van de gemeente Lansingerland. Het beheer van groenvoorzieningen op de sportparken is meegenomen in het beheerplan. Onder groenvoorzieningen vallen ook de schouwstroken en de gazons die op de sportparken aanwezig zijn. De groenvoorzieningen rond de sportparken zijn in het beheer van een andere afdeling van de. Het beheer van openbare verlichting op en rondom de sportparken is niet meegenomen in het beheerplan. De openbare verlichting valt onder het beheer van een andere afdeling van de. Aanschaf en onderhoud van de speeltoestellen valt onder de verantwoording van de vereniging. De speeltoestellen dienen te voldoen aan het attractiebesluit en dienen dus jaarlijks gekeurd te worden. Het keuringsrapport dient te worden overlegd aan de. De speelplekken maken verder geen onderdeel uit van dit beheerplan. blz. 8

Beheerplan sportparken 207-2024 Aanschaf en onderhoud van losse bloembakken ter verfraaiing van het sportpark vallen onder het beheer van de vereniging en zijn dus niet opgenomen in dit beheerplan. Losse containers en andere niet permanente opslagruimten vallen onder het beheer van de vereniging en zijn dus niet opgenomen in dit beheerplan. Aanschaf en onderhoud van vlaggenmasten zijn de verantwoording van de vereniging en zijn dus niet opgenomen in dit beheerplan. Onderhoud aan banken en afvalbakken is de verantwoording van de verenigingen en is dus niet opgenomen in dit beheerplan. In het kader van sober en doelmatig onderhoud is in 20 bepaald dat voor het onderhoud van de sportvelden kwaliteitsniveau B wordt gehandhaafd. In 204 is het kwaliteitsniveau van de groenvoorzieningen en verhardingen aangepast van niveau B naar minimaal niveau C zonder kapitaalvernietiging. 5.2. Algemeen Om de kwaliteit van de sportvelden op peil te houden, is voortdurend onderhoud noodzakelijk. De mate van onderhoud is afhankelijk van de kwaliteit en het gebruik van een veld. Om inzicht te krijgen in de functie van de verschillende soorten velden, zijn de verschillende type velden met hun bijbehorende functie en onderhoudsmaatregelen hieronder beschreven. 5.2.2 Wedstrijdvelden (gras) Onder wedstrijdvelden verstaan we die grasvelden die voornamelijk voor wedstrijden gebruikt worden. Het aantal speeluren voor een wedstrijdveld is uit het oogpunt van kwaliteitsbeheersing aan een maximum gebonden. Bij het aantal speeluren wordt uitgegaan van bespeling door een seniorenteam. Het toelaatbare gebruik in speeluren verdeeld over het hele seizoen van een wedstrijdveld is voor voetbal gesteld op 250-300 uur. Andere natuurgrasvelden die in Lansingerland voorkomen zijn de honk- en softbalvelden en een atletiekveld. Voor het atletiekveld kan een gelijk onderhoudsniveau als voetbalgrasvelden worden aangehouden. Gebruik van het grasgedeelte van honk- en softbalvelden is dermate extensief dat van overbespeling van het grasgedeelte van deze velden niet of nauwelijks sprake kan zijn. De standaard natuurgras wedstrijdvelden kennen naast een maximum aantal speeluren ook gebruiksbeperkingen ten opzichte van de volgende klimatologische omstandigheden - neerslag groter dan 3 mm/2 uur; - neerslag groter dan 0 mm/2 uur; - vorst; - opdooi. Een voetbalvereniging beschouwt vaak het hoofdveld als het paradepaardje van de vereniging en dit veld wordt dan ook overwegend gespaard en slechts bespeeld door enkele teams. Juist het sparen van een grasveld kan negatieve gevolgen hebben voor de kwaliteit (invasie van slechte grassen, vervilting en vervetting), zodat tijdens het onderhoud dan weer corrigerend opgetreden moet worden. Een correcte, regelmatige belasting van de speelvelden is in principe een belangrijke onderhoudsmaatregel die in samenhang met de overige toegesneden onderhoudsmaatregelen de kwaliteit van de velden en daarmee het speelgenot bepaalt. Om deze reden zijn wedstrijdvelden in najaar en voorjaar, met name in de zijstroken, ook geschikt voor trainingen. blz. 9

Beheerplan sportparken 207-2024 5.2.3 Trainingsvelden en Wedstrijd Trainingsvelden (gras) Trainingsvelden zijn wellicht de belangrijkste velden op een sportpark. Deze velden worden vrijwel dagelijks gebruikt onder de meest uiteenlopende weersomstandigheden, zelfs onder weersomstandigheden waarbij gebruik eigenlijk onverantwoord is, bijvoorbeeld tijdens opdooi. Evenals bij wedstrijdvelden is een grastrainingsveld gebonden aan een maximum aantal trainingsuren. Gemiddeld kan voor een trainingsveld uit het oogpunt van kwaliteitsbeheersing uitgegaan worden van per speelseizoen maximaal 600 trainingsuren bij evenredige gebruikmaking van het gehele veld. Overwogen moet worden om onder extreme omstandigheden trainingen aan te passen en de velden op zulke momenten te ontzien. Als leidraad kan worden aangehouden dat de velden niet bespeeld mogen worden bij de volgende omstandigheden - neerslag groter dan 0 mm/2 uur; - neerslag groter dan 20 mm/2 uur; - opdooi. Schade die onder dergelijke omstandigheden optreedt, zal veelal voor een langere periode een negatieve invloed op de bespeelbaarheid van het veld hebben. Trainingsvelden dienen zoveel mogelijk over de gehele oppervlakte gelijkmatig te worden gebruikt. Hierdoor zal de schade aan de grasmat uniform zijn, terwijl er geen sprake zal zijn van enorme overbelasting op geringe oppervlakten. Ook wedstrijd/trainingsvelden, de zgn. WeTravelden, zullen door hun snelontwaterende constructie meer gebruikt worden dan wedstrijdvelden. De overcapaciteit van deze velden (veelal 200-250 uur) kunnen worden gebruikt om te trainen. Het maximum speeluren voor dergelijke velden is veelal ca. 450 uur. Een lichtinstallatie is daarbij gewenst. De gebruiksbeperkingen door klimatologische omstandigheden dienen gelijk gehouden te worden met die van wedstrijdvelden. Op deze velden worden immers ook wedstrijden gespeeld. Deze velden dienen ook zoveel mogelijk over de gehele oppervlakte gelijkmatig te worden gebruikt. Training zoveel mogelijk op de zijstroken heeft de voorkeur. Hierdoor zal de schade aan de grasmat uniform zijn, terwijl er geen sprake zal zijn van enorme overbelasting op geringe oppervlakten als doelgebieden en het middenveld. Het is van belang om het grootonderhoud van de trainingsvelden en WeTravelden zo vroeg mogelijk in het jaar uit te voeren. Door de zomertijd kunnen na april de trainingen over het algemeen zonder kunstlicht worden afgewerkt, zodat gebruik gemaakt kan worden van de zijstroken van de wedstrijdvelden. In deze periode is er weer herstel van de grasmat mogelijk, zodat de schade over het algemeen beperkt zal blijven. Door het grootonderhoud zo vroeg mogelijk uit te voeren, wordt de periode van herstel verlengd. Eventueel kan ook het begin van de training op de zijstroken van wedstrijdvelden worden uitgevoerd. 5.2.4 Kunstgrasvelden De huidige kunstgras voetbalvelden bestaan uit een met zand- en rubber-ingestrooide kunstgrasmat met een poollengte van ca. 40-60 mm. Deze velden zijn ter vervanging van zowel trainings- als wedstrijdvelden. Dit houdt in dat men zowel kan trainen als wedstrijden spelen op dergelijke velden. Deze velden zijn vrijwel onder alle omstandigheden bespeelbaar. Uitzonderingen zijn tijdens extreme vorst, extreme regen en tijdens sneeuwval. Ook in de periode van opdooi is het niet toegestaan kunstgrasvelden te gebruiken. blz. 20

Beheerplan sportparken 207-2024 In verband met de inzetbaarheid van kunstgrasvelden wordt over het algemeen uitgegaan van betreding van.200 tot.500 uur op jaarbasis. Naast kunstgras voetbalvelden zijn er ook kunstgras hockeyvelden en korfbalvelden in Lansingerland aanwezig. Deze velden zijn zandingestrooide velden met een poollengte van ca. 20 tot 24 mm. Ook de voetbal-tennis velden zijn zand ingestrooide kunstgrasvelden. De bruikbaarheid en het onderhoud van dergelijke velden zijn vergelijkbaar met de voetbalvelden. De verschillen bij onderhoud zijn met name de frequenties voorkomend uit de frequentie van het gebruik van de velden. Het decompacteren is een onderhoudsmaatregel die vaak bij de rubberingestrooide velden frequent noodzakelijk is. Onderhoud van de kunstgrasvelden Inspecteren van de velden op beschadigingen, herstellen of laten herstellen van deze beschadigingen. Schoonhouden van het oppervlak zwerfafval als glas, blik e.d. kan beschadiging van de kunstgrasmat veroorzaken. Daarnaast moet organische vervuiling als bladafval e.d. zoveel mogelijk worden tegen gegaan. Regelmatig schoonmaken van de kunstgrasvelden is van groot belang. Om vervuiling door het schoeisel van de gebruikers tegen te gaan, is het van groot belang dat er schoonloopmatten/roosters bij de ingangen van het veld aanwezig zijn of borstels, zodat schoenen schoongemaakt kunnen worden. Een schone omgeving en verharde paden naar de velden kunnen er al voor zorgen dat het schoeisel schoon is en vervuiling wordt tegengegaan. Als gevolg van vocht en/of schaduwwerking kan er algengroei in de kunstgrasmat optreden. Ook onkruidgroei in de randen van een kunstgrasveld is mogelijk. Ook deze vervuiling zal moeten worden tegengegaan, zo nodig door bestrijding met voor dit doel geschikte middelen. Om de invulling (zand en/of rubber) zoveel mogelijk verdeeld over het veld aanwezig te laten zijn, is regelmatig onderhoud door slepen noodzakelijk. Om de kunstgrasmat de sporttechnische kwaliteiten te laten behouden, is regelmatig decompacteren van de invulling (rubber) noodzakelijk. Indien noodzakelijk, zal er moeten worden bijgevuld met zand en/of rubber. 5.2.5 Halfverhardingen Met name op de honk- en softbalvelden in de komen halfverhardingen met een BaroTop toplaag voor. Ook de kogelstootbak op het atletiekveld zijn van dezelfde opbouw. Het onderhoud van de jeu-de-boulesbanen is vergelijkbaar met het onderhoud van de halfverhardingen op de honk- en softbalvelden. Onderhoud van BaroTop is wat intensiever dan bij de jeu-de-boulesbanen. Hierbij dient regelmatig gesproeid te worden voor de stabiliteit. Halfverhardingen bestaan veelal uit een toplaag van BaroTop (dikte 5 cm, op de honken 0 cm) op een sporttechnische laag lava (0-6). Dit geheel is aangelegd op een gedraineerde zandonderbouw. Het onderhoud is te verdelen in dagelijks onderhoud, periodiek onderhoud en jaarlijks grootonderhoud. Het dagelijks onderhoud is erop gericht de toplaag schoon, stabiel en egaal te houden. Schoonhouden kan met een bladhark of bladblazer. Egaal en stabiel houden door regelmatig slepen of bezemen (handmatig) in combinatie met nat houden door beregenen. Als het materiaal droog is, wordt het instabiel en ontstaan er door betreding mak- blz. 2

Beheerplan sportparken 207-2024 kelijk gaten die moeilijk te herstellen zijn. Ook zal het toplaagmateriaal hierdoor ontmengen, waardoor het niet meer stabiel te krijgen is. Rond de thuisplaat, de werpplaat en de honken is er speciale aandacht nodig om de vlakteligging te handhaven. Breng het weggespeelde materiaal terug in de ontstane gaten en vul deze eventueel aan met nieuw materiaal. Vastdrukken door handmatig stampen. Ook periodiek onderhoud is erop gericht de toplaag in de juiste conditie te houden. De toplaag plaatselijk eventueel losmaken en vlak slepen, aanvullen en walsen. Periodiek moet er ook aandacht zijn voor algen-, mos- en onkruidbestrijding. Dit kan zowel handmatig als door gebruik van specialistische middelen. Zo nodig graskanten recht afsteken, snijden of knippen. Het jaarlijks grootonderhoud wordt vaak in het voorjaar uitgevoerd, voordat er weer gespeeld gaat worden op de velden. Dan wordt de slijtlaag (bovenste 2 mm) van de toplaag verwijderd en afgevoerd, de totale toplaag schoongemaakt, losgemaakt, doorgemengd, geëgaliseerd en afgestrooid met nieuw materiaal (BaroTop). Het aandrukken en egaliseren is een combinatie van walsen en slepen totdat de toplaag voldoende vlak en stabiel is. Ook dient er jaarlijks aandacht te zijn voor de grasranden om drempelvorming tegen te gaan. Door bespeling en weersinvloeden is het mogelijk dat toplaagmateriaal naar de grasmatomgeving is verdwenen, waardoor de grasmat duidelijk hoger ligt dan de halfverharding. Verwijderen kan eventueel met behulp van de fieldtopmaker, waarna de grasmat weer wordt doorgezaaid. 5.2.6 Verharde velden Op het sportpark Het Hoge Land in Berkel en Rodenrijs is een asfalt handbalveld aanwezig. Ook dit veld heeft onderhoud nodig. Het onderhoud bestaat voornamelijk uit het schoonhouden van het speeloppervlak. Los materiaal kan worden verwijderd met een bezem of bladblazer. Vastgekoekt materiaal als bijvoorbeeld kauwgom zoveel mogelijk handmatig verwijderen met een spatel. Periodiek de overgangen naar de elementenverharding schoonhouden van onkruiden door handmatig verwijderen of eventueel bestrijden met bestrijdingsmiddel. Ook algen en mossen moeten bestreden worden. Eenmaal per jaar schoonmaken van het oppervlak met een hogedrukspuit. De belijning moet meestal eens per vijf jaar opnieuw worden aangebracht. 5.2.7 Tennisbanen In Lansingerland komen per tennisvereniging andere toplagen voor met ieder zijn eigen wijze van onderhoud. De tennisverenigingen onderhouden de banen veelal zelf. Onderstaand een korte omschrijving van ieder type tennisbaan. Sportpark Het Hoge Land, ATV Berkenrode De toplaag van deze banen bestaat uit het zgn. Canada Tenn. Dit materiaal is een slijtvast natuurgesteente afkomstig uit Canada of uit Europese steengroeven. Het korrelige materiaal van verschillende gradaties wordt met een bindmiddel (kalk) in een dunne toplaag op een drainerende sporttechnische laag (lava) onder tonrondte aangebracht. Op de gebonden laag komt een dunne laag (afstrooilaag) van het ongebonden materiaal. De afwatering gebeurt middels goten aan de zijkanten. Het onderhoud laat zich goed vergelijken met het onderhoud van halfverhardingen en onderscheidt zich in dagelijks onderhoud, periodiek (wekelijks) onderhoud en jaarlijks onderhoud. blz. 22

Beheerplan sportparken 207-2024 Het dagelijks onderhoud van Canada Tenn banen bestaat uit het slepen van de banen met sleepborstel en het terugbrengen en verdelen van de afstrooilaag. Dit slepen gebeurt veelal door de spelers. Daarnaast moet het materiaal vochtig gehouden worden, zo nodig door regelmatig sproeien. Bij het periodiek onderhoud hoort het schoonhouden van het oppervlak. Hierbij dient de aanwezigheid van bladafval, algengroei en mosvorming te worden voorkomen. Bij oneffenheden en kuilen in de banen dienen deze uitgevlakt, aangevuld en gewalst te worden. Zo nodig moet er ongebonden materiaal gestrooid worden en dienen de goten schoongemaakt te worden. Het jaarlijks onderhoud bestaat uit het verwijderen van een dunnen slijtlaag, schoonmaken, controleren en repareren van oneffenheden en belijning. Sportpark De Sporthoek, L.T.C. Triomf De toplaag van de banen van LTC Triomf op sportpark De Sporthoek is het zgn. tennisrood met merknaam TennisPro Vision. De materialen zijn vergelijkbaar en is een roodbruine (gravelkleurige) stabilisatie-, kunstgrasmat van ca. 2 mm hoog die wordt ingevuld met fijn, rood keramisch (onder hoge temperatuur ingebrand) ééntoppig zand met een gradatie van 0,3-0,8 mm. Deze toplaag ligt op een onderbouw van een gedraineerd zandpakket en een sporttechnische lavalaag. De witte belijning is aangebracht in de stabilisatiemat. Het onderhoud is te vergelijken met een zandingestrooide kunstgrasmat. Het dagelijks onderhoud is erop gericht dat de toplaag schoon en egaal blijft. Dus verwijderen van vuil eventueel met een bladblazer, borstelen van de toplaag met handborstel, schoonhouden van de lijnen (zichtbaar maken) en waar nodig plaatselijk aanvullen met het infillmateriaal. Periodiek onderhoud bestaat voornamelijk uit algen-, mos- en onkruidbestrijding. Eventueel kunnen de banen wekelijks intensief geborsteld worden met een borstelunit. Ook dienen de naden van de stabilisatiemat regelmatig gecontroleerd en eventueel gerepareerd te worden. Bij ernstige vervuiling kan specialistisch onderhoud noodzakelijk zijn. Dat is er meer op gericht om de vervuiling uit de stabilisatiemat te verwijderen en het infillmateriaal te decompacteren en eventueel gesleten zand (stof) uit de stabilisatiemat te verwijderen. Uitvoering afhankelijk van de mate van vervuiling en slijtage één keer per jaar. 5.3 Meerjaren InvesteringsPlan (MIP) Een Meerjaren InvesteringsPlan moet inzicht geven in de benodigde kosten voor het renoveren of vervangen van de sportvelden en alle omliggende inrichtingselementen. Aan de hand van de vastgestelde kwaliteit tijdens de inventarisatie/nulmeting is per element een vervangings- of renovatiemoment vastgesteld. Aan alle elementen zijn renovatie- of vervangingsbedragen gekoppeld. Deze zijn verwerkt in een schematisch overzicht per sportpark. Daarnaast is er een totaaloverzicht gemaakt. Ook een InvesteringsPlan dient jaarlijks aangepast te worden. Wijzigingen in beleid, gebruik en mogelijk beschikbare budgetten kunnen van invloed zijn op de ingeschatte renovatie- of vervangingsjaren. De frequentie van gebruik van de sportvelden is hierbij een belangrijke factor. Frequenter gebruik (door bijvoorbeeld groei van een vereniging) van een sportveld kan leiden tot vervroegde renovatie of vervanging van het veld of tot vervanging/renovatie blz. 23

Beheerplan sportparken 207-2024 van de inrichtingselementen. Ook beheer en onderhoud van de sportvelden is van invloed op de houdbaarheid. Matig tot slecht beheer leidt tot vervroegde afschrijving. Het InvesteringsPlan dient als leidraad gebruikt te worden en gaat uit van het uitvoeren van beheer volgens beheerkwaliteit B, zoals in hoofdstuk 4 is omschreven en een normaal gebruik van de sportaccommodaties. Vervanging en renovatie moeten een functioneel nut dienen en niet worden toegepast, omdat het geld er nu eenmaal voor beschikbaar is. Middels jaarlijks monitoren van de kwaliteit en updaten van het Meerjaren InvesteringsPlan (MIP) zullen er altijd actuele gegevens beschikbaar zijn. 5.3. Algemeen In paragraaf 5.3.2 gaan we in op de renovatie van zowel gras- als kunstgrassportvelden en hetgeen daarbij komt kijken. In paragraaf 5.3.3 wordt met name ingegaan op de vervanging van overige inrichting op de sportparken. 5.3.2 Renovatie van sportvelden Wanneer de toplaag aan het einde van de levensduur komt en door het uitvoeren van dagelijks beheer de kwaliteit van de sportvelden niet kan worden gehandhaafd moet het veld worden gerenoveerd. Het doel van een renovatie is het veld weer op een dusdanig niveau brengen dat met normaal onderhoud de sporttechnische eigenschappen, het behalen van het aantal speeluren en de veiligheid gegarandeerd kunnen worden. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een toplaagrenovatie en een totale renovatie. Bij een toplaagrenovatie wordt alleen de toplaag vervangen. Bij een totale renovatie wordt de totale constructie van het veld, indien nodig tot en met de drainage, vervangen c.q. opnieuw opgebouwd. Dit geldt zowel voor natuurgrasvelden, WeTravelden, halfverhardingen (bijv. honk- en softbal), verhardingen (bijv. handbalveld) als kunstgrasvelden voor elke type sport. Hieronder worden per veldtype en per type renovatie de details behandeld. Een renovatie is het geijkte moment om ook de kwaliteit van de veldinrichting als hekwerken, verhardingen, doelen, verlichting e.d. te verbeteren. Daarom zijn in dit beheerplan de financiële afschrijving van velden en de inrichting op elkaar afgestemd, zoals verderop in dit hoofdstuk is omschreven. Renovatie van een natuurgrasveld Om tot een geslaagde renovatie te komen, is het van belang om aan de hand van een veldinventarisatie en een bodemonderzoek (inclusief laboratoriumonderzoek naar de granulair en chemische samenstelling van de grond) een goede inschatting te maken van de uit te voeren werkzaamheden. Zoals hieronder is aangegeven, is er onderscheid tussen een totale renovatie en een toplaagrenovatie. Totale renovatie dit type renovatie betreft het verbeteren van het totale profiel van het grassportveld tot en met de grondwaterspiegel (eventuele drainage). Gelet op de aanwezige ervaring met natuurgras sportveldrenovaties moeten de volgende activiteiten minimaal plaatsvinden blz. 24

Beheerplan sportparken 207-2024. Draineren naar behoefte. 2. Frezen van de oude grasmat. 3. Breken van storende lagen in het profiel door verschraling en/of diverse grondbewerkingen. 4. Het verbeteren van de toplaag door verschraling en bemesting incl. de nodige grondbewerkingen. 5. Egaliseren van de toplaag, zo nodig ook de onderlagen. 6. Inzaaien en het bemesten van de grasmat. 7. Nazorg en uitzetten van het speelveld e.d. 8. Vervangen van de inrichtingsmaterialen. 9. Verbeteren of vervangen van elementen als beplanting, verhardingen, hekwerken en inrichting in de directe omgeving van het veld. Toplaagrenovatie dit type renovatie spitst zich toe op alleen het verbeteren van de toplaag. De toplaag, ook wel de leeflaag genoemd, is de laag waar de grasplant zich in wortelt, voeding, vocht en zuurstof moet vinden om zolang mogelijk in stand te kunnen blijven. Deze laag dient voldoende afwaterend te zijn om ervoor te zorgen dat de grasvelden snel opdrogen en bespeelbaar zijn na intensieve neerslag. Daarnaast dient de toplaag voldoende stabiel te zijn, waardoor het speeloppervlak egaal blijft. Gelet op de aanwezige ervaring met natuurgras sportveldrenovaties moeten de volgende activiteiten minimaal plaatsvinden. Frezen van de oude grasmat. 2. Verbeteren van de toplaag door verschraling en bemesting, incl. de nodige grondbewerkingen. 3. Egaliseren van de toplaag. 4. Inzaaien en het bemesten van de grasmat. 5. Nazorg en uitzetten van het speelveld e.d. 6. Verbeteren of vervangen van de inrichtingsmaterialen. 7. Eventueel snoeien van de beplanting rond het veld. Om tot een goede ontwikkeling van de grasmat te komen, dient bij een sportveldrenovatie rekening te worden gehouden met een rustperiode van minimaal 6 tot 8 weken. Deze periode bestaat uit 2 weken uitvoeringsperiode (mits werkbare weer- en terreinomstandigheden) en 4 tot 6 weken herstelperiode. Het allerbeste is het om het veld een jaar over te laten liggen zonder bespeling, maar dat is in de huidige tijd, planningstechnisch bijna niet meer haalbaar. Daarna is het aan te bevelen tot en met de winterstop het veld alleen te bespelen met jeugdteams. Vervolgens kan men vanaf maart starten met senioren. Dit is puur bedoeld om een stevige graszode te laten ontwikkelen. Renovatie van een WeTraveld Het renoveren van een WeTraveld gebeurt doorgaans door middel van het herstellen van de vlakheid van de constructie. Daarbij wordt de constructie niet of nauwelijks aangetast. Maar bij de velden met toevoegingen van vreemde componenten zoals bijvoorbeeld lavakorrels of kunstgrasvezels, ligt het meestal wat moeilijker. Hier zal de toevoeging in de toplaag moeten worden aangevuld. Voor sommige constructies kan het nodig zijn dat de toplaag verwijderd wordt om opnieuw gemengd te worden met de toevoeging of de toevoegingen opnieuw worden aangebracht. Daarna wordt het mengsel van toplaag en toevoeging teruggebracht op het veld. Vervolgens wordt het veld opnieuw ingezaaid. Bij een dergelijke, grotere ingreep is het noodzakelijk dat de ontwatering goed gecontroleerd wordt. blz. 25

Beheerplan sportparken 207-2024 Renovatie van een kunstgrasveld Ook een kunstgrasveld is op een gegeven moment versleten en moet worden vervangen. Uit de praktijk blijkt dat een kunstgras voetbalmat vervangen moet worden na ca. 2.000 tot 5.000 speeluren. Bij hockey- en korfbalvelden moet worden overgegaan tot renovatie als de kunstgrasvezels zijn gesleten tot 5 à 7 mm lengte. Bij deze vezellengtes is gebleken dat het infillmateriaal niet meer in de mat wordt vastgehouden. Ook zal op een dergelijk moment het veld te hard worden voor normale bespeling. Ook de mate van vervuiling speelt vaak een belangrijke rol voor de afweging van vervangen van de kunstgrasmat. Een kunstgrasmat verliest door de vervuiling de sporttechnische waarden, wordt hard, glad en laat slecht water door. Hierdoor blijkt dat goed dagelijks onderhoud een verlenging van de leeftijd van het sportveld tot gevolg heeft. Een toplaagrenovatie bestaat uit het vervangen van de kunstgrasmat met het infill (instrooimateriaal zoals zand en rubber) en het drukverdelend doek direct onder de grasmat. Bij toepassing van een zgn. shockpad kan deze vaak wel worden hergebruikt. Daarnaast zal de sporttechnische laag op de sporttechnische eisen en vlakheid moeten worden gecontroleerd. Na gedegen onderzoek zal blijken of kan worden volstaan met het losmaken en profileren van de sporttechnische laag (eventueel na toevoeging van nieuw materiaal) of dat de sporttechnische laag moet worden vervangen of aangepast. Bij de toplaagrenovatie dient rekening te worden gehouden met het stellen van de opsluiting rond het veld en het herbestraten van de verharding. Ook zullen de hekwerken moeten worden opgeknapt of vervangen. Spelmaterialen als doelen en hoekvlaggen dienen eveneens te worden vervangen. Bij een totale renovatie van kunstgrasvelden worden naast de kunstgrasmat ook het drainagesysteem en de sporttechnische laag vernieuwd. Ook hekwerken en verhardingen worden bij totale renovatie meestal vervangen. Bij renovatie/vervanging van kunstgrasvelden dient rekening te worden gehouden met afvoerkosten van de te vervangen materialen waardoor de kosten behoorlijk kunnen oplopen. In verband met mogelijk uitlooggevaar van bijvoorbeeld rubberinfill dient bij iedere renovatie de milieutechnische kwaliteit van het drainagezand en de ondergrond te worden getoetst op mogelijke toename van vervuilende componenten. Renovatie van halfverhardingen Halfverhardingen worden gerenoveerd als de toplaag is versleten of om een andere reden niet meer aan de sporttechnische eigenschapen wordt voldaan. Door bespeling en invloeden van buitenaf slijt een toplaag als BaroTop. Door de slijtage is het materiaal zo fijn geworden dat het glad wordt en nauwelijks water doorlaat. Dat is het moment dat de toplaag moet worden vervangen. Het materiaal wordt afgeschraapt, afgevoerd, de onderlagen worden geëgaliseerd, eventueel aangevuld en de nieuwe toplaag kan worden aangebracht. Renovatie van verhardingen Een handbalveld zoals aanwezig op sportpark Het Hoge Land, is gemaakt van een asfalt toplaag. Asfalt is een zand-grint mengsel met een bindmiddel, de zgn. bitumen. Door intensief gebruik en door vervluchtigen van het bindmiddel wordt de toplaag op den duur schraal. Steentjes uit het asfalt komen dan los en kunnen gevaarlijk worden voor de sporters. Op dat moment is de asfaltlaag aan vervanging toe. blz. 26

Beheerplan sportparken 207-2024 Afhankelijk van de vlakteligging kan de toplaag worden verwijderd d.m.v. uitbreken of asfalt frezen en kan een nieuwe toplaag worden aangebracht. Als het veld niet meer onder het juiste profiel ligt, zal het nodig zijn de onderbouwconstructie opnieuw te profileren en de opsluiting of lijngoten opnieuw te stellen. Daarna kunnen er nieuwe asfaltlagen worden aangebracht. Renovatie van een tennisbaan Over het algemeen is renovatie van tennisbanen noodzakelijk als de toplaag versleten is, waardoor deze te dun, te glad en/of onvoldoende waterdoorlatend is. Ook als de vlakteligging niet meer aan de eisen voldoet, is renovatie gewenst. De toplaag van een tennisbaan bestaat uit gravel, een ander product als halfverharding (bijvoorbeeld Canada Tenn) of een stabilisatiemat (kunstgras) met invulling van kwartszand en/of gravel. Renovatie is vergelijkbaar met zandkunstgrasvelden en halfverhardingen zoals hiervoor omschreven. De meeste constructies worden gebouwd op een gedraineerde zandonderbouw met een lava (0-6) sporttechnische laag. 5.3.3 Vervanging van inrichtingelementen Beregening Op de huidige sportparken zijn automatische beregeningsinstallaties aanwezig. Voor beregening zijn veel soorten sproeiers en leidingen verkrijgbaar. Het is, i.v.m. de levensduur en het minder storingsgevoelig zijn, aan te bevelen beregeningsproeiers van hoge kwaliteit (RVS-behuizing) te nemen en de leidingen in PE uit te voeren. De aanwezige beregening op de natuurgrasvelden is op afstand regelbaar (via internet op smartphone, tablet of een pc). Controle van het systeem in het veld blijft daarbij onontbeerlijk. Bij het aanbesteden van de aanleg of renovatie van beregeningsinstallaties wordt aanbevolen met gerenommeerde bedrijven op het gebied van aanleg en onderhoud van beregeningsinstallaties op sportvelden zaken te doen. Anders is het voor de zgn. watervelden en semi-watervelden zoals deze worden aangelegd t.b.v. hockey. Het hockeyspel wordt door het vooraf nat maken van de kunstgrasmat technisch sneller en beter. Een beregeningsinstallatie voor deze velden is noodzakelijk. Het beregeningswater voor deze velden dient schoon te zijn om vervuiling en algenvorming op het veld tegen te gaan. Vaak wordt met leidingwater beregend. Dat wordt tegenwoordig minder maatschappelijk verantwoord geacht. Daardoor worden tegenwoordig vaak speciale filterinstallaties aangebracht om slootwater te zuiveren voor beregening van kunstgrasvelden. Ook het opvangen en in een voorraadkelder bewaren van beregeningswater is één van de opties. Verhardingen Verhardingen zijn te onderscheiden in publieksverharding en verhardingen ten behoeve van onderhoud en/of bevoorrading van het sportpark. Naar en rond m.n. hoofdvelden en langs en bij trainingsvelden is het gewenst verharding te hebben ten behoeve van toeschouwers en de bereikbaarheid van de velden voor de spelers. Bij met name kunstgrasvelden wordt het in verband met handhaving van de kwaliteit van de velden zelfs aanbevolen verharding en hekwerken rondom aan te brengen. blz. 27

Beheerplan sportparken 207-2024 Ook ten behoeve van onderhoud en bereikbaarheid van club- en kleedgebouwen en voor bevoorrading van de sportparken dient er verharding aanwezig te zijn. Deze verharding zal vaak een zwaardere constructiefundering moeten hebben om de vlakheid voldoende te kunnen garanderen. Hekwerken Hekwerken zijn te onderscheiden in terreinafrastering en veldafrastering. De naamaanduiding geeft duidelijk het doel van het hekwerk weer. Terreinafrastering zijn hekwerken die het sportpark afsluiten van de openbare ruimte. Veldafrastering heeft meer een doel ten behoeve van de sport. Ballenvangers moeten (hoge) ballen tegenhouden. Speelveldafrastering heeft ditzelfde doel, maar dient ook om publiek te scheiden van het sportveld. Oud, versleten hekwerk op de sportvelden zal, indien noodzakelijk, totaal worden vervangen. Bij een kwalitatief nog her te gebruiken hekwerk worden dan alleen de nodige onderdelen vervangen zoals netten in ballenvangers, gaas of verbindingsmaterialen (renovatie). Ook kan het noodzakelijk zijn een onderdeel (bijv. een poortje) van een hekwerk bij veldrenovatie te vervangen. Om een goede afweging te maken, is een goede kwaliteitsafweging bij de voorbereiding van de renovatie noodzakelijk. Veldverlichting Voor lichtmasten kan een afschrijvingstermijn worden gehanteerd van minimaal 30 jaar. Door de ontwikkeling van energiezuinige verlichting (LED-verlichting voor op sportvelden is momenteel in een ontwikkelingsfase) is een langere afschrijvingstermijn niet gewenst. De masten kunnen mogelijk langer mee. Door een geijkte doormeting is het testen van lichtmasten op sterkte mogelijk. Wil men van een bestaande installatie de lichtopbrengst verhogen (bijvoorbeeld van klasse III verhogen naar klasse II), betekent dat in de praktijk vaak dat de totale installatie moet worden vervangen. Masten zijn vaak niet sterk genoeg voor meerdere armaturen en kabels zijn niet geschikt voor het aansluiten van nieuwe of meerdere armaturen. Daarnaast hebben nieuwere armaturen een betere lichtopbrengst. Beplanting De kwaliteit van de beplanting op de sportparken is voldoende tot goed. Het is aan te bevelen in de komende jaren een aantal beplantingsvakken en hagen te corrigeren om goed beheer van de beplanting te kunnen uitvoeren. Bij nieuwe aanplant rond sportvelden dient rekening gehouden te worden met het type veldconstructie. Als voorbeeld rond kunstgrasvelden is het niet wenselijk hoge bomen voor de wind te hebben staan, want door het bladafval en dode takken kunnen de velden sterk vervuilen. Bij goed onderhoud van de beplanting zal er van vervanging (afhankelijk van de soort) niet snel sprake zijn. Het verdient echter aanbeveling toch rekening te houden met tijdige verjonging van beplanting. De beplanting op de sportparken binnen de terreinafrastering is opgenomen in dit beheerplan. blz. 28

Beheerplan sportparken 207-2024 Watergangen De watergangen dienen goed schoon te worden gehouden om de doorstroming van water te kunnen garanderen. De watergangen worden uitgemaaid. De watergangen moeten ook op diepte worden gehouden en dienen eens in de 5 tot 8 jaar uitgebaggerd te worden. De meeste watergangen rondom de sportparken zijn in het beheer van een andere afdeling van de of van het Hoogheemraadschap. Alleen op sportpark Het Hoge Land zijn een aantal watergangen binnen het sportpark aanwezig. Deze watergangen zijn wel opgenomen in het beheerplan. M.b.t. het onderhoud van de watergangen rondom de sportparken dient er structureel overleg te zijn over het beheer van de watergangen tussen de beheerder van de sportparken en de beheerder van de watergangen. blz. 29

Beheerplan sportparken 207-2024 6 Financieel 6. Kosten beheer Om te kunnen bepalen wat het beheer en onderhoud van de sportparken gaat kosten, is op basis van de hiervoor beschreven verdeling van het onderhoud per sportpark een onderhoudsraming per jaar opgesteld. Het totaal van de ramingen voor het onderhoud van de sportparken is hieronder weergegeven. In deze raming is rekening gehouden met toezicht en begeleiding. De genoemde bedragen zijn de bedragen voor het onderhoud van de sportparken per jaar. Sportpark Ramingen onderhoud per jaar Sportpark Het Hoge Land 79.500 Sportpark De Sporthoek 20.500 Sportpark Merenveld 02.905 Totaal onderhoud 402.405 Voor de interne begeleiding en aansturing van de werkzaamheden is 76.600,- noodzakelijk. 6.2 Kosten MeerjarenInvesteringsPlan (MIP) Hieronder staat een overzicht van de kosten uit het MIP totaal per jaar en per sportpark. Het prijspeil van de genoemde bedragen is januari 206. MIP Totaal per jaar Sportpark Het Hoge Land Sportpark De Sporthoek Sportpark Merenveld Totaal 207 53.000,- 269.000,- 422.000,- 208 497.500,- 623.000,- 73.000,-.293.500,- 209 84.500,- 33.500,- 34.500,-.442.500,- 2020 342.500,- 44.500,- 487.000,- 202 489.000,- 340.500,- 40.000,-.230.500,- 2022 276.000,- 43.500,- 34.000,- 733.500,- 2023 80.000,- 80.000,- 2024 25.000,- 25.000,- De kosten voor de interne begeleiding van de werkzaamheden zijn opgenomen in de begroting. ------ blz. 30

BE-HBR-20-4.59 20-4.6 S -4.59 44-4.59 64 BE-HBR-5 BE-HBR-6 5 5 w.i.u. TECHN RUIMTE TECHN RUIMTE 23 TENNIS fietsen w.i.u. w.i.u. TECHN INST fietsen fietsen OPSLAG COMBI MEUBEL ZANDBAK KLIMREK VEER VEER 9 fietsen fietsen fietsen ENTREE VEER WIP TENNIS SPELEN picknick SPEELTOESTEL SPEELTOESTEL 7 Oostmeerpad BIJVELD 2 TOGB 6x 5x 6x 5x 2 9 0 KRAAN TENNIS KRAAN BE-TOGB-24 BE-TOGB-25 TENNIS VOETBAL TOGB TENNIS TENNIS KRAAN KRAAN fietsen fietsen fietsen Sporthal BORD VELDNAMEN AFVAL BE-TOGB-27 BE-TOGB-26 BE-HBR-9 BE-HBR-8 BE-HBR-7 Sportpark "HET HOGE LAND" BE-TOGB-5 ZIE BLAD 003 BE-TOGB-9 HOCKEYVELD 3 HBR ROOSTER BE-HBR-3 BE-HBR-2 BE-HBR- M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M SCOREBORD BE-HBR-8 COMBI MEUBEL STELCON POMP 4 BE-HBR-6 BE-HBR-7 BE-HBR-25 5 3 BE-HBR-26 BE-HBR-27 2 BE-HBR-4 BE-HBR-5 Oudelandselaan BE-HBR-4 BE-HBR-3 HOCKEYVELD HBR W\PROJECTEN\205-060 BAS- ONDERHOUDSBESTEK LANSINGERLAND 206-209\6-TEKENINGEN\2-DEFINITIEF ONTWERP\205-060-D BERKEL EN RODENRIJS.DWG 274 BE-HBR-2 BE-HBR-0 BE-HBR- HOCKEYVELD 2 HBR 29 BE-HBR-9 M M M M M M M M M M M M M HOCKEYVELD 4 HBR 6 SCOREBORD 7 SCOREBORD sierbeplanting haag (.00m hoog) haag (2.00m hoog) kunstgras sportgras gazon ruwgras taludgras gesloten bosbeplanting VERKLARING bebouwing tegels grijs asfalt stelconplaten water taludgras watergang VERKLARING struiken waterkant afvalbak sproeier / paal vlaggenmast straatkolk / trottoirkolk dugout boom informatiebord zitbank met leuning lichtmast veld, enkele, dubbele hek - overig hek - leunhek (veld) bebouwing heg / haag 9 5x drainage met drainput kant verharding talud slootkant lichtmast algemeen sluispoort toegangspoort onderhoudspoort Versie Datum Getekend Omschrijving 2 0 0-09-205 J. Meijerink Concept Opdrachtgever Project Onderwerp Gemeente Lansingerland Onderhoud Sportparken Lansingerland Sportpark Het Hoge Land [Berkel en Rodenrijs] Onderdeel Behoort bij Bestek 206-04 Schaal 500 Formaat 84x89 beregening [indicatief van schetsen] hek - ballenvanger BE-HBR-28 BE-HBR-2 BE-HBR-22 BE-HBR-23 BE-HBR-24 8 Postbus 2650 AA Berkel en Rodenrijs tel. (00) 8004000 Delftsestraatweg 5 2645 CA Delfgauw tel. (05) 28522 info@bas-sport.nl www.bas-sport.nl Goedgekeurd Projectleider Formaat Schaal M. Graafland Status A0 500 DEFINITIEF Tekeningnummer Versie 205-060-D004 0

Gotzenhainsingel TRAININGSVELD SVSB REGELAAR 472-4.83 REGELAAR 473-4.79 REGELAAR REGELAAR 375-2.5 HEKHOOG VOETBALVELD 5 SVSB VOETBALVELD 6 HOCKEYVELD 2 HVB RUBBER TEGELS RUBBER TEGELS 7 9 5 7 23 25 3 33 Kastanjelaan 45 47 6 63 7b Beukenlaan 9 23 25 27 Beukenlaan 35 35a 35b BW-SB-9 BW-SB-0 3 3 4 4 9 9 9 0 0 0 TENNIS TENNIS TENNIS VOETBALVELD 4 SVSB 2 2 2 BW-SB-8 BW-SB- TENNIS TENNIS 8 8 7 7 A B 2 3 3 3 4 4 4 SCOREBORD VOETBALVELD 3 SVSB BW-SB-7 BW-SB-2 6 3 4 5 4 LUIDSPREKER 2 2 2 BW-SB-4 SVSB BW-SB-3 2 2 2 2 2 0 REGELAAR HOOFDVELD SVSB 5 5 6 6 A B 9 BW-SB- BW-SB-2 BW-SB-3 BW-SB-nr 5 8 7 6 3 VOETBALVELD 2 SVSB BW-KV- ATLETIEK DE KIEVIETEN BW-KV-2 VERKLARING hek - ballenvanger hek - overig hek - leunhek (veld) bebouwing heg / haag struiken A B BW-HVB-4 2 A B BW-HVB-5 4 9 drainage met drainput [putten ingemeten] beregening [indicatief van schetsen] kant verharding talud slootkant waterkant lichtmast algemeen lichtmast veld, enkele, dubbele zitbank met leuning afvalbak A B BW-SB-6 BW-SB-5 BW-SB-4 sproeier / paal informatiebord vlaggenmast A B BW-WV- A BW-WV-2 B A B A B A B A B BW-HVB-9 BW-HVB-0 BW-HVB- BW-HVB-2 A B BW-HVB-3 A B BW-HVB-6 straatkolk / trottoirkolk sluispoort toegangspoort onderhoudspoort dugout boom KORFBALVELD WEIDEVOGELS 4 3 VERKLARING bebouwing Gotzenhainsingel tegels grijs HOCKEYVELD HVB A B BW-HVB-2 A B BW-HVB-7 halfverharding asfalt grastegels sierbeplanting 20 KORFBALVELD 2 WEIDEVOGELS EIGENDOM CLUB gesloten bosbeplanting haag (.00m hoog) kunstgras sportgras gazon gazon in talud A B BW-WV-4 A BW-WV-3 B A B A B A B A B BW-HVB-6 BW-HVB-5 BW-HVB-4 BW-HVB-3 A B 6 BW-HVB- 5 A B BW-HVB-8 ruwgras taludgras watergang bodembedekkers zand Postbus 2650 AA Berkel en Rodenrijs tel. (00) 8004000 Delftsestraatweg 5 2645 CA Delfgauw tel. (05) 28522 info@bas-sport.nl www.bas-sport.nl Merenweg Versie Datum Getekend Omschrijving 2 0 0-09-205 J. Meijerink Concept Goedgekeurd W\PROJECTEN\205-060 BAS- ONDERHOUDSBESTEK LANSINGERLAND 206-209\6-TEKENINGEN\2-DEFINITIEF ONTWERP\205-060-D BLEISWIJK.DWG Opdrachtgever Project Onderwerp Onderdeel Behoort bij Schaal 500 Formaat 84x89 Gemeente Lansingerland Onderhoud Sportparken Lansingerland Sportpark Merenveld [Bleiswijk] Bestek 206-04 Projectleider Formaat Schaal M. Graafland Status Tekeningnummer A0 500 DEFINITIEF 205-060-D005 Versie 0

ROOSTER ROOSTER ROOSTER pomp picknick ROOSTER BE-CVV-3 BE-CVV-4 BE-CVV-9 BE-CVV-0 w.i.u. BE-TOGB-5 BE-TOGB-0 BE-TOGB-6 BE-TOGB-4 BE-TOGB-7 6x 4 VOETBALVELD 4 CVV BERKEL 3 5x VELD 3 TOGB WETRAVELD 6x VOETBALVELD 4 TOGB BE-TOGB- 5x BIJVELD 2 CVV BERKEL 6x 5x 6x BE-CVV-2 VOETBALVELD 3 CVV BERKEL BE-CVV-5 5x WETRAVELD 6x 5x 6x BE-CVV-8 VOETBALVELD 5 CVV BERKEL BE-CVV- 2 BE-TOGB-8 6 5 4 3 5x BE-TOGB-2 BE-TOGB-20 BE-TOGB-3 BE-TOGB-2 TECHN RUIMTE BE-TOGB- 5 SCOREBORD 6 7 8 HANDBAL TOGB VERKLARING hek - ballenvanger hek - overig hek - leunhek (veld) BE-TOGB-2 2 0 9 BE-CVV- BE-CVV-6 8 7 6 5 BE-CVV-7 BE-CVV-2 VOETBALVELD 6 CVV BERKEL 9 5x bebouwing heg / haag struiken drainage met drainput beregening [indicatief van schetsen] kant verharding talud slootkant waterkant lichtmast algemeen BE-TOGB-9 fietsen lichtmast veld, enkele, dubbele w.i.u. BE-TOGB-22 BE-TOGB-3 BE-TOGB-7 fietsen fietsen 6x 5x 6x 5x zitbank met leuning afvalbak sproeier / paal informatiebord vlaggenmast straatkolk / trottoirkolk sluispoort 5x 6x 5x 6x 4 3 2 TAFELTENNIS HAPPYLANDING VEER SCHOMMEL VEER toegangspoort onderhoudspoort dugout boom HOOFDVELD TOGB VERKLARING VEER bebouwing BE-TOGB-23 BE-TOGB-28 VOETBALVELD 5 TOGB BE-TOGB-8 HOOFDVELD CVV BERKEL tegels grijs asfalt stelconplaten gesloten bosbeplanting sierbeplanting BE-TOGB-4 haag (.00m hoog) haag (2.00m hoog) kunstgras 6x 5x 6x 5x sportgras gazon ruwgras taludgras VEER WIP TENNIS VOETBAL TOGB BE-TOGB-27 taludgras watergang water 0 9 2 KLIMREK ZANDBAK COMBI MEUBEL BE-TOGB-24 Postbus 2650 AA Berkel en Rodenrijs tel. (00) 8004000 BE-TOGB-5 BE-TOGB-9 Delftsestraatweg 5 2645 CA Delfgauw tel. (05) 28522 info@bas-sport.nl www.bas-sport.nl ENTREE Versie Datum Getekend Omschrijving Goedgekeurd BE-TOGB-26 2 0 0-09-205 J. Meijerink Concept 6x 5x fietsen fietsen BE-TOGB-25 ZIE BLAD 004 BE-HBR-4 BE-HBR-5 5 SCOREBORD 6 SCOREBORD BE-HBR-2 BE-HBR-22 BE-HBR-23 BE-HBR-24 7 8 W\PROJECTEN\205-060 BAS- ONDERHOUDSBESTEK LANSINGERLAND 206-209\6-TEKENINGEN\2-DEFINITIEF ONTWERP\205-060-D BERKEL EN RODENRIJS.DWG Opdrachtgever Project Onderwerp Onderdeel Behoort bij Schaal 500 Formaat 594x470 Gemeente Lansingerland Onderhoud Sportparken Lansingerland Sportpark Het Hoge Land [Berkel en Rodenrijs] Bestek 206-04 Projectleider Formaat Schaal M. Graafland Status Tekeningnummer A0 500 DEFINITIEF 205-060-D003 Versie 0

BH-BVCB-6 BH-BVCB-5 BH-BVCB-4 A B BH-BVCB-0 A B BH-BVCB-9 A B BH-BVCB- BH-BVCB-2 BH-BVCB-3 34 VOETBALVELD 3 BVCB A B BH-BVCB- VOETBAL / TENNIS A B BH-BVCB-8 VOETBALVELD 2BVCB 38 BVCB A B BH-BVCB-26 BH-BVCB-27 VOETBALVELD 5 GRAS BVCB BH-BVCB-25 24 A B 2 2 3 Randweg - Oost A A A BH-BVCB-9 BH-BVCB-8 BH-BVCB-7 B B B VOETBALVELD 4 BVCB BH-BVCB-2 A B BH-BVCB-3 A B A B BH-BVCB-7 A B BH-BVCB-6 RUBBEREN TEGELS BH-BVCB-6 BH-BVCB-5 BH-BVCB-4 A B 4 RUBBEREN TEGELS RUBBEREN TEGELS WIPKIP RUBBEREN TEGELS RUBBEREN TEGELS WIPKIP 3 3 BH-BVCB-22 BH-BVCB-2 BH-BVCB-20 VOETBALVELD BVCB BH-BVCB-28 BH-BVCB-23 2 4 5 ETBALVELD 6 GRAS BVCB ZIE BLAD 002 ZIE BLAD 002 Postbus 2650 AA Berkel en Rodenrijs tel. (00) 8004000 VERKLARING 4 hek - ballenvanger hek - overig hek - leunhek (veld) bebouwing heg / haag struiken drainage met drainput [putten ingemeten] beregening [indicatief van schetsen] kant verharding talud slootkant waterkant lichtmast algemeen lichtmast veld, enkele, dubbele zitbank met leuning afvalbak sproeier / paal informatiebord vlaggenmast straatkolk / trottoirkolk sluispoort toegangspoort onderhoudspoort dugout boom VERKLARING bebouwing tegels grijs halfverharding straatklinkers gesloten bosbeplanting sierbeplanting haag (.00m hoog) kunstgras tennis kunstgras sportgras gazon gazon in talud ruwgras taludgras watergang Versie Datum Getekend Omschrijving 2 0 0-09-205 J. Meijerink Concept Opdrachtgever Project Onderwerp Onderdeel Behoort bij Gemeente Lansingerland Onderhoud Sportparken Lansingerland Sportpark De Sporthoek [Bergschenhoek] Bestek 206-04 Projectleider Formaat Schaal Delftsestraatweg 5 2645 CA Delfgauw tel. (05) 28522 info@bas-sport.nl www.bas-sport.nl M. Graafland Status Tekeningnummer 205-060-D00 Goedgekeurd A0 500 DEFINITIEF Versie 0 W\PROJECTEN\205-060 BAS- ONDERHOUDSBESTEK LANSINGERLAND 206-209\6-TEKENINGEN\2-DEFINITIEF ONTWERP\205-060-D BERGSCHENHOEK.DWG Schaal 500 Formaat 594x050