De E in STEM: van raadsel tot sleutel

Vergelijkbare documenten
Curriculum-integratie

Wiskunde en de kennisbasis Natuurwetenschappen onderbouw

CONCEPTVISIE OP HET LEERGEBIED MENS & NATUUR. Relevantie van het leergebied

Enhancing Responsible Research and Innovation through Curricula in Higher Education

Interdisciplinair bètaonderwijs Didactische strategieën en implicaties

Keuze vakken P&T Living

Talenten Ontwikkelen!

Leren en Evalueren in de Ark of Inquiry

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO

STEM STEM. Wat? Waarom? Hoe? STEM kader. Science Technology Engineering Mathematics. Wetenschap Techniek Ontwikkeling Wiskunde

Stichting Groningen Programmeert

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o.

Advanced Instrumentation: boordevol kansen. Big Science Industriedag 7 oktober 2015 Hans Priem

Probleemoplossen, ook in het speciaal basisonderwijs

Lectoraat Kennistransfer in Technisch Design alias Productontwerpen en Productinnovatie

Een project met de steun van het Departement Onderwijs

TALENTEN VOEDEN Een geïntegreerd model

RESOURCEFUL AGEING. Vindingrijkheid als handreiking om te begrijpen wat oudere clienten kunnen en willen met technologie

Lieke van der Scheer, Department of Philosophy Lieke van der Scheer ISOQOL

Creatief onderzoekend leren

Nieuwe media. Ander onderwijs?

Vlaams Lerend Netwerk STEM SO. Voorstel Model voor het STEMonderwijs

Teaching, Learning & Technology

Twents Meesterschap. Tom Coenen Aafke Elschot Judith Timmer. Twents Meesterschap

Optimaliseren van Impact door Alfa- en Gammawetenschappen Aantonen en stimuleren van Societal Impact in synergie met andere wetenschappen

Instituut voor Communicatie, Media & IT. Game Design & Development

Examenprogramma natuur, leven en technologie vwo

21 e -eeuwse vaardigheden

Aanbieden van aantrekkelijk STEM-onderwijs

Vlaams Lerend Netwerk STEM SO. Voorstel STEM model

Proefschrift Talitha Visser Professional Development as a Strategy for Curriculum Implementation in Multidisciplinary Science Education

Feedback conceptvisie DIGITALE GELETTERDHEID

Cognitieve interdisciplinaire vaardigheden in hoger onderwijs voor DO

Een exploratieve studie naar de relatie tussen geïntegreerd STEM-onderwijs en STEM-vaardigheden op secundair niveau

Ontwerpend leren. de ruimte in. Drs. ing. H. (Henk) Averesch

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o.

Bijlagen van het onderwijs- en Examenreglement van de bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde

Science Education and Communication (SEC) Welkom!! Fer Coenders Anne Dijkstra

Research Data Management, LCRDM & Concept-notitie RDM in het SEP. LOKO-overleg, Academiegebouw Utrecht, 13 november 2017

ICT in Digi-Taal Presentatie titel

De VO - vakvernieuwing komt eraan

Kritisch denken over complexe politieke problemen. Margarita Jeliazkova Instituut ELAN, Universiteit Twente, Enschede

Denkgereedschap 2.0 EEN P R A K T I S C H E M A N I E R VA N K R I T I S C H D E N K E N A L C E D O C O E N E N, S O LV E N TA

Inkoop en de link naar de value chain

Verbi ndi ng tussen O&O en nlt

Teacher Design Teams: een nieuwe kijk op het professionaliseren van lerarenopleiders

Inleiding Onderzoek, een lessen-cyclus voor MT/AD 3.

Preventie door de eerstelijn van langdurige afwezigheid op het werk

Loopbaancompetenties, determinanten en effecten:

Architectuur in de digitale wereld. David N. Jansen

BEGRIP ALS MIDDEL EN DOEL VAN WETENSCHAP

BIJGESTELDE VISIE REKENEN & WISKUNDE

Lesson Study: Effectief en bruikbaar in het Nederlandse onderwijs?

Wordt Lesson Study lessenstudie? Onderzoek naar de effectiviteit en bruikbaarheid van Lesson Study in de Nederlandse context

Onderwijs- en examenregeling van de masteropleiding

Drempelloze doorstroommogelijkheden in 3TU-verband in 2010

Where innovation starts Vakken eerste jaar major Sustainable Innovation*

Concept Cartoons. Ed van den Berg, Kenniscentrum Hogeschool van Amsterdam en VU EWT Noord-Holland en Flevoland

TPACK-NL vragenlijst een toelichting

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie:

1ste bach TEW. Informatiesystemen. samenvatting + minicases. uickprinter Koningstraat Antwerpen 3.

Enquête noden van de scholen. Eerste verwerking

VELOV-leergemeenschap Digitaal Leren

SMART SCHOOLS PROJECTOPROEP 2018

STEM didactiek - een overzicht Vernieuwde didactiek voor wiskunde, wetenschappen en techniek in het Vlaamse secundair onderwijs

Examenprogramma natuur, leven en technologie havo

Dienstverlening volgend jaar AHS

Turn Knowledge into Workplace Performance

kiezen na TTO4/VWO4/HAVO5.. IB Diploma Programma - een internationaal VWO Diploma

Masterclass nieuwe technologie in het onderwijs: Verslag

Programma Onderzoek Vernieuwing Bètavakken

Overgangsregeling

EINDTERMEN EN VAKKENPAKKETTEN VOOR DE SPECIALISATIES VAN DE MASTER ELECTRICAL ENGINEERING MAARTEN KORSTEN

Open Science binnen het informatievaardighedenonderwijs. Nicole Potters, Education Suppport, TU Delft Library 25-apr-16

Kennisbasis science VO onderbouw

PLM & CAD Consultancy

Het belang van leren programmeren

Mobile development met studenten

ICT & Beginnende geletterdheid: Richtlijnen voor het pabo-curriculum

Nota. Leerresultaten van FIIW. Master in de industriële wetenschappen: chemie (OLR) Kennis en inzicht (MK)

Wat te kiezen na TTO4? VWO of IBDP? Jasper Ruifrok, docent MYP Science en DP Biology Joke Jansma, Deputy Head IBDP

CONCEPT Innovatieproject STEAM Studio s

De W van VWO: vaardigheden, houdingen, motivaties en zelfbeeld

Innovatie instrument en financierings mogelijkheden

Verbeteren van gezondheidsvaardigheden van ouderen in Europa EU-FP7-IROHLA. NCVGZ April 2013 Andrea de Winter. Jaap Koot & Menno Reijneveld

Plattegrond van de school Groep 5 rekenen 1

Professionalisering in vraaggestuurd samen opleiden VELON CONGRES 2017

Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag

Feedback conceptvisie REKENEN & WISKUNDE

Kennismaking met Lesson Study

Doelen & Rubrics. Waarom, wat en hoe?

Feedback middels formatief toetsen

STEM. Visietekst van het GO! onderwijs van de. 28 november Vlaamse Gemeenschap

Dr.ir. Suzanne Hiemstra-van Mastrigt, TU Delft, faculteit Industrieel Ontwerpen

Op naar een landelijke set leeruitkomsten Communiceren. Sandra Jorna-Lakke, Wim van Lankveld, Janke Oosterhaven, Evelien Kinds

Examenprogramma natuur, leven en technologie vwo vanaf schooljaar

Toekomst ICT. de oude toekomst. Ruud Smeulders, BrilliantBrains Renée Prins & Jan Dirk Schagen, HBO-i. 4 april 2013

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o.

Krijg je maar geen genoeg van talen? Ga dan in het tweede jaar voor de optie Latijn aangevuld met Grieks. Een wijze keuze!

UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION

Transcriptie:

De E in STEM: van raadsel tot sleutel Marc J. de Vries 1

STEM in Nederland (WINT/TWIN?) Nieuwe examenprogramma's SLO Kennisbasis Natuurwetenschappen en Technologie voor de onderbouw NLT O&O 2

STEM: de beloften Integratie van S, T, E and M past bij de werkelijkheid van natuurwetenschappen en technologie STEM maakt S en M aantrekkelijker STEM lost het imagoprobleem van T op en brengt de E als een nieuw relevant element in 3

STEM: de hindernissen S en M niet populair bij leerlingen T worstelt met identiteit Van handvaardigheden naar technologische geletterdheid E nog volslagen onbekend in voortgezet onderwijs Niet alle S is er omwille van T en E Niet alle M is er omwille van S, T en E De meeste T docenten hebben weinig affiniteit met S, E en M De meeste S en M docenten hebben weinig afiniteit met T en E Het is nog niet zo eenvoudig om STEM activititeiten te ontwikkelen waarin S, T, E en M allemaal nodig zijn Of T en E zijn slechts context voor S en M Of S en M zijn niet noodzakelijk voor T en E 4

Naar een raamwerk voor T en E in STEM Delphi studie met 34 internationale experts in philosophy of technology, technology education and engineering education Concepten en contexten gevraagd Concept-context approach 5

Delphi by Osborne et al. for science: resulting themes Science and certainty Analysis and interpretation of data Scientific method and critical testing Hypothesis and prediction Creativity Science and questioning Cooperation and collaboration in the development of scientific knowledge Historical development of scientific knowledge Diversity of scientific thinking Science and technology (almost consensus in Delphi study) 6

Resulting Concepts T and E 7

Resulting Contexts T and E 8

Verschillen tussen E en T onderwijs Engineering (education) Alleen ontwikkeling Quantitatief Gebruik van S en M Modelleren Beroepsperspectief Technology (education) Ontwikkeling en gebruik Qualitatief Gebruik van handvaardigheden Knutselen Technologische geletterdheid 9

Verschillen tussen S en E Natuurwetenschappen Context-onafhankelijk Maximale generalisatie Waarheid als criterium Experimenten als basis Propositioneel Geen normativiteit in inhoud van kennis Technische wetenschapen Context-afhankelijk Beperkte generalisatie Bruikbaarheid als criterium (Collectieve) beslissingen als basis Ook niet-propositioneel Wel normativiteit in inhoud van kennis Functies, standaarden, vuistregels, etc 10

STEM: een mogelijk paradigma R&D verbindt S, T, E and M Ontwerpprocessen gebruiken S en M kennis als een input Ingenieurswetenschappen genereren S kennis door systematische reflectie op T en E ervaringen Eerst context-specifieke kennis, maar gaandeweg meer generiek Modelleren bouwt bruggen tussen M en S/T/E 11

Illustratie: Philips Research 1914-1994 1914-1947: Gilles Holst period Seamless web : STEM integrated 1947-1972: Hendrik Casimir period Ivory tower : S and M push T and E 1972-1994: Eduard Pannenborg a.o. period Multidisciplinary supplier: T and E invite S and M Light bulb production -> knowledge about glass and vacuum -> X-ray and amplification tube development -> knowledge about circuitry -> radio set production -> knowledge about acoustics -> concert hall design -> 12

Simpel praktijkvoorbeeld Papieren vliegtuigjes: wie komt het verst Beginnen met trial-and-error (vouw een vliegtuigje) Varieer systematisch en bekijk invloed op vlieggedrag Leren over relatie structuur-functie -> beter ontwerp Leren over natuurlijke verschijnselen -> aanzet tot S 13

STEM: opbrengsten S, T, E and M begrippen geleerd Analogiën: systemen, modelleren, materialen/energie/informatie Verschillen: functie (eigenlijk/oneigenlijk), energie (kan wel/niet verloren gaan) Vaardigheden in R en D Inzicht in S/M <-> T/E Het spannende van S,T,E and M ervaren 14

Dat was het zo n beetje. Ik hoop dat het duidelijk was 15

16