Workshop KRW Maatlatten IHW netwerkdag 2018 Frank van Herpen (Royal HaskoningDHV) Marcel Tonkes (provincie Overijssel) 7 November 2018
Programma Opwarmen 15 min Technische toelichting 30 min Aan de slag 30 min 2
3
Wanneer is de KRW van kracht geworden? Petje op: Petje af: 4
Welk doorstroommoeras ligt in Nederland? Petje op: Petje af: 5
Voor welke soortgroep is geen KRW-maatlat? Petje op: Petje af: Vissen Zoogdieren 6
Wat wordt gebruikt voor bemonstering van macrofauna op zee? Petje op: Petje af: Hengel Steekbuis 7
Wat is Phaeocystis? Petje op: Petje af: Schuimalg (zee) Blauwalg (meren) 8
Welke soort plant voor een hoge EKR in een sloot? Petje op: Petje af: Kranswier (Chara) Veenwortel (Persicaria amphibia) 9
Waarvoor staat de factor EPT? Petje op: Petje af: Eendagsvliegen, steenvliegen en kokerjuffers (maar dan in het Latijn: Ephemeroptra, Plecoptra, Trichoptra) Emelten, Platwormen, Tubifex 10
De macrofaunal EKR in zwak brakke wateren M30 hangt af van: Petje op: Petje af: Mosselen Zoutgehalte 11
Wat is het verschil tussen watertype R4a en R4b? Petje op: Petje af: Verhang en stroomsnelheid Geografische ligging en bodemsoort 12
Wat zijn reofiele vissoorten? Petje op: Petje af: Vissen die houden van stilstaand water Vissen die houden van stroming 13
Welke platvis komt er in zoet water voor? Petje op: Petje af: Bot Tong 14
Welke vis wordt er groter? Petje op: Petje af: Karper Brasem 15
Waarmee wordt bemonsterd in het Noordzeekanaal?? Petje op: Petje af: Boomkor Ankerkuil 16
17
Proces 2015 Enquête RAM over maatlatten etc 2016 uitkomsten enquête 110+ voorstellen tot aanpassingen, errata, verduidelijkingen 2017 Werkgroep Doelstellingen ( = waterbeheerders) Handreiking KRW-doelen Aanpassingen maatlatten (kleinschalig + intercalibratie) 2018 grotere aanpassingen maatlatten Budget en inzet door regionale waterbeheerders 18
Proces 2018 tijdelijk toetsinstrument QBWat (t.b.v. KRW doelen) 2018 Doelafleiding 2019 Aquo-kit 2019 Gebiedsprocessen 2020 Plannen in de inspraak 2021 SGBP 3 van kracht Buiten scope: maatlatten overige watertypen 19
Rollen Werkgroep Doelstellingen Opdrachtgever kleine aanpassingen maatlatten; Penvoerder in landelijk traject (RAM, cmre); RAM Aandragen gewenste verbeteringen; Afstemming met Protocol monitoring en toestandsbeoordeling oppervlaktewaterlichamen KRW; Rijk Aanpassingen t.b.v. typen RWS; Collegiale toetsing; Intercalibratie; 20
Rollen Regionale Waterbeheerders Budget voor grote aanpassingen (waterplanten, vissen in beken, moerasbeek, macrofauna R4); Technische inbreng grote maatlatverbeteringen; STOWA Budget voor WG Doelstellingen; Lay-out maatlat documenten; Ontsluiting documenten; 21
Wat vind je hiervan? 22
Waarom zijn er maatlatten? Wat is de toestand? Foto: Waternet / Amstel Gooi en Vecht 23
Maatlatten en EKR Ecologische kwaliteitsratio 0-1 4 soortgroepen Beoordeling geen diagnose 24
Waarom zijn er maatlatten? Caumerbeek Vis EKR 0.01 Foto: Waterschap Limburg 25
Waarom zijn er maatlatten? Geul Vis EKR 0.82 Foto: Waterschap Limburg 26
Waarom zijn er maatlatten? Welke beek ziet er ecologisch beter uit? Reusel 4 km uit elkaar Zelfde waterkwaliteit Foto: Waterschap De Dommel 27
Waarom zijn er maatlatten? Welke toestand heeft deze beek? De Dommel Natuurlijke inrichting en beheer Bovenstrooms RWZI Foto: Waterschap De Dommel 28
Maatlat aanpassing Met onderbouwing! 29
Belangrijkste aanpassingen - algemeen Soortenlijsten bijgewerkt TWN Twee nieuwe typen! doorstroommoeras moerasbeek Tekstuele verduidelijkingen Verduidelijking monitoring Protocol monitoring en toestandsbeoordeling oppervlaktewaterlichamen KRW 30
Belangrijkste aanpassingen - fytoplankton Phaeocystis bloei deelmaatlat vervallen voor K+O intercalibratie Chlorofyl-a grenswaarden aangepast voor K+O intercalibratie 31
Belangrijkste aanpassingen overige waterflora Hele nieuwe maatlat voor sloten en kanalen Soortensamenstelling oever en water apart Groeivormen aangepast Herzien van indicatorwaarden soorten Aangepaste formule R en M-typen Verduidelijking van begroeibaar areaal Correctie indicatorwaarden enkele soorten 32
Belangrijkste aanpassingen macrofauna R4 opgesplitst in R4a en R4b Soortenlijst KMmax waarden aangepast Aangepaste KMmax voor snelstromende beken Voor grote rivieren (R7, R16) Aangepaste formule Aanpassing waarde EPT factor 33
Belangrijkste aanpassingen macrofauna Hele nieuwe maatlat voor M30 (zwak brakke wateren) Formule Soortenlijsten Aangepaste referentie-waarden voor K+O Steekbuis en boxcore mogelijk Species2Genus conversie Formules aangepast 34
Belangrijkste aanpassingen - vissen Maatlatten vissen in beken Compleet herzien (rheofiel, migrerend, plantminnend) Geen exoten Advies: 30 exemplaren Maatlatten vissen in meren Karper en brasem samen, Indicatorwaarden anders Maatlat vis in IJsselmeer Diadrome soorten, bot toegevoegd 35
Belangrijkste aanpassingen vissen in beken Diadrome soorten, bot toegevoegd 36
Belangrijkste aanpassingen - vissen Leeftijdsopbouw snoekbaars Vervallen voor alle meren en kanalen m.u.v. M21 Aangepast voor O2 Boomkor en ankerkuil Grote rivieren edna, verwacht 2019 37
Belangrijkste aanpassingen fysisch-chemisch Alles in lijn gebracht met Protocol monitoring en toestandsbeoordeling oppervlaktewaterlichamen KRW ph als zomergemiddelde Doorzicht: bodemzicht of zomergemiddelde Temperatuur: P98 van jaarwaarden 38
Vragen? 39
40
Aan de slag Samenwerken in groepen Twee onderwerpen Twee vragen elk 20 min discussie over vragen Plenair 10 min top tips 41
Schuivende EKR s Hoe ga je als waterbeheerder om met de maatlataanpassingen en steeds schuivende EKR s? Wat zijn drie tips om het uit te leggen aan je bestuurder? 42
Werkprocessen Hoe verloopt in jouw organisatie het werkproces rondom maatlataanpassingen? Wat zijn drie tips voor de landelijke werkgroep doelstellingen om maatlataanpassingen voor de volgende planperiode in te steken? 43
Top Tips 44
Top Tips 45