KRW visstandonderzoek in dertig waterlichamen in het beheergebied van Waterschap Rivierenland in 2018

Transcriptie

1 KRW visstandonderzoek in dertig waterlichamen in het beheergebied van Waterschap Rivierenland in 2018 Rapport 2: Toetsing en beoordeling van de visstand voor de KRW In opdracht van: Waterschap Rivierenland

2 Visstandonderzoek waterlichamen Waterschap Rivierenland 2018: EKR-scores Rapportnummer: /rap02 Status rapport: Definitief Datum rapport: Auteurs: Projectleider: Kwaliteitscontroles: Ing. M. Koole & Ir. R. Kleppe Ing. M. Koole Ing. B. Niemeijer & Ing. M. Koole Opdrachtgever: Waterschap Rivierenland De Blombogerd BX Tiel Dit rapport is digitaal gegenereerd en derhalve niet voorzien van een handtekening. De inhoud van de rapportage is aantoonbaar gecontroleerd en vrijgegeven.

3 SAMENVATTING Aanleiding Voor de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) is in 2018 in alle 30 waterlichamen in het beheergebied van Waterschap Rivierenland visstandonderzoek uitgevoerd. Waterschap Rivierenland heeft ATKB opdracht gegeven om het visstandonderzoek uit te voeren en de resultaten uit te werken in voorliggend rapport. Methode Het visstandonderzoek heeft plaatsgevonden in de volgende wateren: Alblas, Alm, Beken Groesbeek, Beneden-Linge, Beekrestanten Bloemers, Beekrestanten Citters, Giessen, Hoge Boezem, Het Meertje, Kreekrestanten Alm en Biesbosch, Kanalen Bloemers, Kanalen Bommelerwaard Oost, Kanalen Bommelerwaard West, Kanalen Land van Heusden en Altena, Kanalen Lek & Linge, Kanalen Quarles van Ufford, Kanalen Tielerwaarden, Kanalen Vijfheerenlanden, Linge en Kanalen Nederbetuwe, Linge en Kanalen Overbetuwe, Merwedekanaal/Stenenhoek, Oude Rijn, Sloten Bommelerwaard West, Sloten Lek & Linge, Sloten Nederbetuwe, Sloten Overbetuwe, Sloten Tielerwaarden, Veenvaarten Nederwaard, Veenvaarten Overwaard en Zouweboezem. De bemonstering van de visstand is uitgevoerd volgens de Bevist Oppervlak Methode (BOM), zoals beschreven in het Handboek Hydrobiologie (Bijkerk, 2014). De bemonsteringen van de verschillende waterlichamen zijn uitgevoerd in de periode van 16 juli tot en met 19 oktober Dit is conform de periode in het Handboek Hydrobiologie (juli-oktober 2018). Resultaten De onderzochte waterlichamen zijn onderverdeeld in R-typen en M-typen. In tabel A is een overzicht gegeven van de behaalde EKR scores en beoordelingen van de visstand per waterlichaam. De visstand voldoet in 14 van de 30 onderzochte wateren aan het GEP (toetsing volgens maatlatten 2012). Daarnaast is de visstand in zes wateren als matig beoordeeld. In vier van deze wateren is de EKR minder dan 0,10 verwijderd van het GEP. Tien waterlichamen zijn beoordeeld als slecht of ontoereikend, waaronder bijna alle waterlichamen die als beek of kleine rivier getypeerd zijn. Ten opzichte van voorgaande onderzoeken (2012/2014) is de beoordeling van de visstand op twee wateren verbeterd van slecht naar ontoereikend, namelijk Beekrestanten Citters en de Alm. De beoordeling op vijf wateren is ten opzichte van voorgaande onderzoeken verslechterd van GEP naar matig, namelijk Sloten Nederbetuwe, Sloten Tielerwaarden, Kanalen Bloemers, Linge en Kanalen Nederbetuwe en Linge en Kanalen Overbetuwe. De beoordeling van het Meertje en het Merwedekanaal/Stenenhoek is in 2018 vergeleken met voorgaand onderzoek verslechterd van GEP naar ontoereikend. Op de overige 21 onderzochte wateren is de beoordeling van de visstand gelijk gebleven.

4 Tabel A. Overzicht EKR-scores en beoordelingen van de visstand in Waterlichaam KRW-type EKR Beoordeling GEP Beken Groesbeek R4 0,21 Ontoereikend 0,45 Beekrestanten Bloemers R4 0,19 Ontoereikend 0,33 Beekrestanten Citters R4 0,21 Ontoereikend 0,33 Alm R5 0,13 Ontoereikend 0,33 Alblas R6 0,04 Slecht 0,33 Giessen R6 0,10 Slecht 0,33 Beneden-Linge R6 0,11 Slecht 0,45 Kreekrestanten Alm en Biesbosch R8 0,33 GEP 0,30 Sloten Bommelerwaard West M1a 0,79 GEP 0,60 Sloten Lek & Linge M1a 0,66 GEP 0,60 Sloten Nederbetuwe M1a 0,53 Matig 0,60 Sloten Overbetuwe M1a 0,94 GEP 0,60 Sloten Tielerwaarden M1a 0,53 Matig 0,60 Kanalen Bloemers M3 0,53 Matig 0,60 Kanalen Bommelerwaard Oost M3 0,77 GEP 0,60 Kanalen Bommelerwaard West M3 0,81 GEP 0,60 Kanalen Land van Heusden en Altena M3 0,66 GEP 0,60 Kanalen Lek & Linge M3 0,64 GEP 0,60 Kanalen Quarles van Ufford M3 0,74 GEP 0,60 Kanalen Tielerwaarden M3 0,83 GEP 0,60 Kanalen Vijfheerenlanden M3 0,82 GEP 0,60 Oude Rijn M3 0,65 GEP 0,60 Het Meertje M6a 0,34 Ontoereikend 0,60 Linge en Kanalen Nederbetuwe M6a 0,42 Matig 0,60 Linge en Kanalen Overbetuwe M6a 0,54 Matig 0,60 Merwerdekanaal/Stenenhoek M7b 0,34 Ontoereikend 0,60 Veenvaarten Nederwaard M10 0,62 GEP 0,60 Veenvaarten Overwaard M10 0,48 Matig 0,60 Zouweboezem M10 0,65 GEP 0,60 Hoge Boezem M27 0,15 Ontoereikend 0,40

5 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING Aanleiding Doel Leeswijzer MATERIAAL EN METHODE Onderzoeksgebied Toetsing en beoordeling van de visstand RESULTATEN Alblas Alm Beekrestanten Bloemers Beekrestanten Citters Beken Groesbeek Beneden-Linge Giessen Het Meertje Hoge Boezem Kanalen Bloemers Kanalen Bommelerwaard Oost Kanalen Bommelerwaard West Kanalen Land van Heusden en Altena Kanalen Lek & Linge Kanalen Quarles van Ufford Kanalen Tielerwaarden Kanalen Vijfheerenlanden Kreekrestanten Alm en Biesbosch Linge en Kanalen Nederbetuwe Linge en Kanalen Overbetuwe Merwedekanaal/Stenenhoek Oude Rijn Sloten Bommelerwaard West Sloten Lek & Linge Sloten Nederbetuwe Sloten Overbetuwe Sloten Tielerwaarden Veenvaarten Nederwaard Veenvaarten Overwaard Zouweboezem DISCUSSIE Beschouwing resultaten beoordeling visstand Vergelijking EKR s en beoordeling visstand met resultaten van voorgaande visstandonderzoeken Knelpunten in de visstand en aanbevelingen ter verbetering Beschrijving kansrijkheid van het behalen van de KRW-doelen CONCLUSIES Conclusies LITERATUUR... 53

6 BIJLAGEN BIJLAGE 1 Overzicht onderscheiden meetpunten/deelgebieden BIJLAGE 2 Opbouw maatlatten voor beken en kleine rivieren (R4, R5 en R6) BIJLAGE 3 Opbouw maatlatten voor grote rivieren (R8) BIJLAGE 4 Opbouw maatlatten voor sloten en kanalen (M1a, M3, M6a, M7b en M10) BIJLAGE 5 Opbouw maatlatten voor zoete meren en plassen (M27)

7 1 INLEIDING 1.1 Aanleiding Ten behoeve van de verplichtingen voor de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) is in 2018 in alle dertig waterlichamen in het beheergebied van waterschap Rivierenland visstandonderzoek uitgevoerd. Waterschap Rivierenland heeft ATKB de opdracht gegeven om het visstandonderzoek uit te voeren en de resultaten uit te werken in twee rapportages. De beschrijving van de bemonsteringen (materiaal en methoden) en beschrijving van de resultaten (visstand) zijn in een aparte rapportage opgenomen ( /rap01). Dit rapport geeft de resultaten weer van de KRW-toetsing en beoordeling. 1.2 Doel Doel van het visstandonderzoek is het verkrijgen van een representatief beeld van de visstand in de onderzochte waterlichamen. Met de gegevens van de huidige visstand is het vervolgens mogelijk om de visstand te toetsen aan de KRW-maatlatten voor vis en te beoordelen met de (afgeleide) KRWdoelen. Door het visstandonderzoek wordt ook inzicht verkregen in de ontwikkeling in de vispopulaties in de tijd. Om te komen tot een representatief beeld van de visstand en te voldoen aan de eisen van de KRW dient het visstandonderzoek antwoord te geven op de volgende vragen: 1 Hoe ziet de soortensamenstelling van de visstand er uit? 2 Wat is de omvang (abundantie) van de visstand, zowel in aantallen als in biomassa? 3 Hoe ziet de lengtesamenstelling (leeftijdsopbouw) van de visstand er uit? 4 Hoe verhoudt de visstand zich ten opzichte van resultaten van voorgaande bemonsteringen? 5 Wat is de score van de visstand op de KRW-maatlatten en hoe wordt de visstand beoordeeld met de (afgeleide) KRW-doelen? 6 Hoe verhouden de EKR s en beoordelingen zich ten opzichte van resultaten van voorgaande bemonsteringen. In deze rapportage worden vraag 5 en 6 beantwoord. De beantwoording van de eerste vier vragen is opgenomen in rapport /rap Leeswijzer Dit rapport beschrijft de resultaten van de toetsing en beoordeling van de visstand in alle dertig waterlichamen in het beheergebied van waterschap Rivierenland in Na deze inleiding wordt in hoofdstuk 2 de toegepaste methodiek van de KRW-toetsing en -beoordeling beschreven. Vervolgens worden in hoofdstuk 3 de resultaten per waterlichaam gepresenteerd. In hoofdstuk 4 volgt daarna de discussie waarin de meest opmerkelijke resultaten worden besproken en een vergelijking wordt gemaakt met de resultaten van voorgaande bemonsteringen. Aansluitend worden in hoofdstuk 5 conclusies en aanbevelingen gegeven. De belangrijkste figuren en tabellen zijn in de hoofdtekst van het rapport opgenomen. Ondersteunende informatie, figuren, kaarten en tabellen zijn in de bijlagen gepresenteerd. Blz. 1 van 53

8 2 MATERIAAL EN METHODE Dit hoofdstuk geeft een beschrijving van het onderzoeksgebied ( 2.1) en de wijze waarop de visgegevens zijn getoetst aan de KRW-maatlatten en beoordeeld met de (afgeleide) KRW-doelen ( 2.2). 2.1 Onderzoeksgebied Het onderzoeksgebied bestaat uit dertig waterlichamen in het beheergebied van Waterschap Rivierenland. In tabel 2.1 zijn de verschillende waterlichamen weergegeven met bijbehorende status en KRW-type. Tabel 2.1. Karakteristieken van de onderzochte waterlichamen. Waterlichaam Afkorting KRW-type Status Alblas ABS R6 Sterk veranderd Alm ALM R5 Sterk veranderd Beekrestanten Bloemers BRB R4 Sterk veranderd Beekrestanten Citters BRC R4 Sterk veranderd Beken Groesbeek BGB R4 Sterk veranderd Beneden-Linge BNL R6 Sterk veranderd Giessen GSS R6 Sterk veranderd Het Meertje HME M6a Kunstmatig Hoge Boezem HBO M27 Kunstmatig Kanalen Bloemers KBL M3 Sterk veranderd Kanalen Bommelerwaard Oost KBO M3 Kunstmatig Kanalen Bommelerwaard West KBW M3 Kunstmatig Kanalen Land van Heusden en Altena KHA M3 Kunstmatig Kanalen Lek & Linge KLL M3 Kunstmatig Kanalen Quarles van Ufford KQU M3 Kunstmatig Kanalen Tielerwaarden KTW M3 Kunstmatig Kanalen Vijfheerenlanden KVH M3 Kunstmatig Kreekrestanten Alm en Biesbosch KAB R8 Sterk veranderd Linge en Kanalen Nederbetuwe LKN M6a Kunstmatig Linge en Kanalen Overbetuwe LKO M6a Kunstmatig Merwedekanaal/ Stenenhoek MKS M7b Kunstmatig Oude Rijn ORN M3 Sterk veranderd Sloten Bommelerwaard West SBW M1a Kunstmatig Sloten Lek & Linge SLL M1a Kunstmatig Sloten Nederbetuwe SNB M1a Kunstmatig Sloten Overbetuwe SOB M1a Kunstmatig Sloten Tielerwaarden STW M1a Kunstmatig Veenvaarten Nederwaard VVN M10 Kunstmatig Veenvaarten Overwaard VVO M10 Kunstmatig Zouweboezem ZBM M10 Kunstmatig Blz. 2 van 53

9 2.2 Toetsing en beoordeling van de visstand Methode Aan de oppervlaktewateren is een KRW-watertype gekoppeld (zie tabel 2.1). Voor natuurlijke wateren zijn deze typen beschreven in Van der Molen et al., Hierin worden ook referentiewaarden gegeven voor een goed functionerende, natuurlijke vorm van ieder watertype. De watertypen verschillen in hun ecologisch functioneren en soms worden subtypen onderscheiden. Vrijwel alle Nederlandse wateren worden sterk beïnvloed door menselijke activiteiten, zoals bijvoorbeeld peilbeheer, oeverbeschoeiing, baggerwerkzaamheden en beroeps- en recreatievaart. Daarom zijn deze wateren niet meer als natuurlijk te beschouwen en is de natuurlijke referentiesituatie en de GET geen haalbaar doel. Veel wateren hebben wel een natuurlijke oorsprong en hebben daarom in de KRW-systematiek de status sterk veranderd gekregen. De aanwezige sloten en kanalen zijn door de mens gegraven waterlopen die in de KRW-systematiek de status kunstmatig hebben gekregen. Voor deze kunstmatige wateren zijn de referentiewaarden (MEP/GEP s) beschreven in Evers, De kwaliteit van een waterlichaam wordt afgelezen aan de hand van verschillende kwaliteitselementen, in dit geval de visstand. Voor ieder kwaliteitselement wordt het kwaliteitsoordeel gevat in een maatlat bestaande uit vier of vijf kwaliteitsklassen met een vaste kleurcode. De kwaliteit wordt uitgedrukt in een Ecologische KwaliteitsRatio (EKR). Deze loopt van 0 tot 1 en wordt berekend aan de hand van aanwezigheid en abundantie van soorten en/of soortgroepen. De referentiekwaliteit voor natuurlijke watertypen is beschreven in Van der Molen et al en voor kunstmatige wateren in Evers De referentiekwaliteit levert een EKR van 1,0 op. De maatlatten zijn opgebouwd uit verschillende deelmaatlatten (indicatoren) voor verschillende (groepen van) soorten. De EKR wordt bepaald aan de hand van de scores van de verschillende indicatoren. De indicatoren die getoetst worden verschillen voor de diverse watertypen (meren en plassen, sloten en kanalen en grote en kleine rivieren/beken). Zie hiervoor ook bijlage 2 tot en met 5. De waterlichamen waar onderhavig onderzoek betrekking op heeft zijn geen natuurlijke waterlichamen maar sterk veranderde en kunstmatige waterlichamen. Voor sterk veranderde en kunstmatige wateren wordt een Maximaal Ecologisch Potentieel (MEP) onderscheiden in plaats van een Zeer Goede Ecologische Toestand (ZGET), en een Goed Ecologisch Potentieel (GEP) in plaats van een Goede Ecologische Toestand (GET). Het kwaliteitsdoel voor kunstmatige en sterk veranderde wateren is het GEP. Waterschap Rivierenland heeft voor alle waterlichamen doelen vastgesteld. Voor kunstmatige wateren (sloten en kanalen) is het GEP voor vis gelijk aan de landelijke default MEP/GEP (GEP= 0,60 EKR). Sterk veranderde wateren zijn met name de R-typen. Voor deze wateren heeft het waterschap de doelen aangepast. De KRW-doelen (GEP s) voor alle waterlichamen in het beheergebied voor de huidige planperiode ( ) zijn beschreven in Evers Blz. 3 van 53

10 slecht ontoereikend matig GEP 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 R4 R4 R4 R5 R6 R6 R6 R8 M1a M3 M6a M7b M10 M27 BGB BRB BRC ALM ABS GSS BNL KAB MKS HBO Figuur 2.1. Klassenindeling van de door Waterschap Rivierenland afgeleide doelen met bijbehorende kleurcodering (het MEP is gelijk aan de bovengrens van het GEP). Het KRW-doel is gesteld op ten minste een EKR in het groene vlak (GEP). BGB = Beken Groesbeek; BRB = Beekrestanten Bloemers; BRC = Beekrestanten Citters; ALM = Alm; ABS = Alblas; GSS = Giessen; BNL = Beneden-Linge; KAB = Kreekrestanten Alm en Biesbosch; MKS = Merwedekanaal/Stenenhoek; HBO = Hoge Boezem. Tabel 2.2. GEP, klassenindeling en -grenzen per water(type). Waterlichaam KRW-type slecht ontoereikend matig GEP BGB R4 0-0,15 0,15-0,30 0,30-0,45 0,45 BRB R4 0-0,11 0,11-0,22 0,22-0,33 0,33 BRC R4 0-0,11 0,11-0,22 0,22-0,33 0,33 ALM R5 0-0,11 0,11-0,22 0,22-0,33 0,33 ABS R6 0-0,11 0,11-0,22 0,22-0,33 0,33 GSS R6 0-0,11 0,11-0,22 0,22-0,33 0,33 BNL R6 0-0,15 0,15-0,30 0,30-0,45 0,45 KAB R8 0-0,10 0,10-0,20 0,20-0,30 0,30 SBW, SLL, SNB, SOB, STW M1a 0-0,20 0,20-0,40 0,40-0,60 0,60 KBL, KBO, KBW, KHA, KLL, KQU, KTW, KVH, ORN M3 0-0,20 0,20-0,40 0,40-0,60 0,60 HME, LKN, LKO M6a 0-0,20 0,20-0,40 0,40-0,60 0,60 MKS M7b 0-0,20 0,20-0,40 0,40-0,60 0,60 VVN, VVO, ZBM M10 0-0,20 0,20-0,40 0,40-0,60 0,60 HBO M27 0-0,13 0,13-0,27 0,27-0,40 0,40 Toetsen en beoordelen De visstand is getoetst aan de maatlatten (versie 2012) voor vis (Van der Molen et al en Evers 2012). Voor meren (in dit geval enkel de Hoge Boezem), zoet getijdenwater (in dit geval enkel Kreekrestanten Alm en Biesbosch) en beken/kleine rivieren zijn de EKR s berekend volgens de maatlatten voor natuurlijke wateren (Van der Molen et al. 2012). De beoordeling van de visstand in deze wateren is gebaseerd op deze EKR. De beoordeling heeft plaatsgevonden volgens de afgeleide doelen (GEP s) die door Waterschap Rivierenland zijn opgesteld (figuur 2.1 en tabel 2.2). Bij kunstmatige wateren (van KRW-type M1a, M3, M6a, M7b en M10) is de EKR berekend volgens de maatlatten voor sloten en kanalen (Evers, 2012). De beoordeling van de visstand is vervolgens gebaseerd op deze EKR. Voor de doelen van deze wateren is aangesloten bij het landelijke GEP van 0,60. Blz. 4 van 53

11 In 2018 zijn de maatlatten (versie 2012) geëvalueerd en waar nodig herzien. Voor vis heeft dit voor sommige watertypen geresulteerd in aanzienlijke wijzigingen. Zo zijn de indicatoren voor beken en kleine rivieren veranderd, is de referentietoestand voor indicatoren aangepast (meren en plassen) of zijn bepaalde indicatoren komen te vervallen (leeftijdsopbouw snoekbaars voor meren en plassen (uitgezonderd IJsselmeer) en grote kanalen). In de discussie (hoofdstuk 33) wordt kort ingegaan op de gevolgen van de wijzigingen in de maatlatten. Voor meren (Hoge Boezem) geldt dat de gemiddelde visstand (in kg/ha) in het waterlichaam is gebruikt voor de toetsing. Voor zoet getijdenwater (Kreekrestanten Alm en Biesbosch) is de gemiddelde visstand in het waterlichaam in aantal per hectare gebruikt voor de toetsing. Voor sloten en kanalen (watertypen M1a, M3, M6a, M7b en M10) vindt de toetsing plaats op basis van de visgegevens per meetpunt (eveneens in kg/ha). Een meetpunt kan uit één of meer beviste trajecten/trekken (monsters) bestaan. Toetsing en beoordeling van het gehele waterlichaam vindt plaats door gewogen middeling van de scores per meetpunt. De weging per meetpunt is hierbij gebaseerd op de oppervlakte van het waterlichaam waarvoor het meetpunt representatief geacht wordt. Toetsing bij beken en kleine rivieren vindt plaats met de ruwe vangstgegevens (aantallen) van elektrovisserij per meetpunt. Vangsten die met andere vangtuigen dan elektrovisserij zijn gerealiseerd worden voor de toetsing buiten beschouwing gelaten. Toetsing en beoordeling van het hele waterlichaam vindt evenals bij sloten en kanalen plaats door gewogen middeling van de scores per meetpunt. De weging per meetpunt is hierbij gebaseerd op de totale oeverlengte binnen het meetpunt. In bijlage 1 is de indeling van de waterlichamen in meetpunten weergegeven inclusief de oppervlaktes of (oever)lengtes van deze gebieden. Voor de toetsing aan de maatlatten is in eerste instantie gebruik gemaakt van Aquo-kit (versie 3.4). Om de uitkomsten van de toetsingen te checken zijn de gegevens eveneens getoetst met het programma QBWat (versie 6.02; Pot, 2019). De verschillen in de berekende EKR s zijn voor de meeste wateren minimaal. Enkel bij de Beneden-Linge, Giessen en Beekrestanten Bloemers was het verschil iets groter. Voor deze wateren zijn verschillen te verklaren doordat Aquo-kit marmergrondel ten onrechte beschouwd als niet habitatgevoelige soort. Voor de drie voorgenoemde wateren is de EKR aangehouden die met QBWat is berekend. Voor alle overige wateren zijn de uitkomsten van Aquo-kit gebruikt. Zowel Aquo-kit als QBWat berekenen uit de ingevoerde gegevens de toetswaarden die nodig zijn om de deelmaatlatscores te bepalen. Dit gebeurt volgens de beschrijving in het protocol toetsen en beoordelen (Pot, 2014). De resultaten van de toetsingen zijn gepresenteerd in grafieken waarin ter vergelijk ook het MEP/GEP is opgenomen. Blz. 5 van 53

12 Onderstaand tekstkader behandelt de opbouw van de maatlatten voor de onderzochte watertypen. Opbouw maatlatten voor beken en kleine rivieren (R4, R5 en R6) Voor een uitgebreide beschrijving van de maatlatten wordt verwezen naar van der Molen et al en voor de indeling in gilden naar Noble & Cowx 2002 en bijlage 2. De maatlat voor beken en kleine rivieren bestaat uit de volgende deelmaatlatten (indicatoren): - Kenmerkende rheofiele soorten; aandeel (%) aanwezige rheofiele soorten t.o.v. het totaal aantal waargenomen soorten. - Migrerende vis; abundantie (aantallen) migrerende vis (migratie regionaal/zee). - Habitatgevoelige vis; abundantie (aantallen) van vis die gevoelig is voor habitatverstoring. Opbouw maatlatten zoet getijdenwater (R8) Voor een uitgebreide beschrijving van de maatlatten wordt verwezen naar van der Molen et al en voor de indeling in gilden naar Noble & Cowx 2002 en bijlage 3. De maatlat voor zoet getijdenwater bestaat uit de volgende deelmaatlatten (indicatoren): - Aantal kenmerkende rheofiele soorten. - Aantal kenmerkende diadrome soorten. - Aantal kenmerkende limnofiele soorten. - Abundantie (aantallen) rheofiele vis. - Abundantie (aantallen) limnofiele vis. Opbouw maatlatten voor sloten en kanalen (M1a, M3, M6a, M7b en M10) Voor een uitgebreide beschrijving van de maatlatten en een indeling van gilden voor de vissoorten wordt verwezen naar Evers 2012 en bijlage 4. De maatlat voor sloten en kanalen bestaat uit de volgende deelmaatlatten: - Brasem en karper; gezamenlijk biomassa-aandeel (%). - Plantminnende vis; biomassa-aandeel (%) van plantminnende soorten. - Plantminnende en migrerende vissen; aantal plantminnende en migrerende soorten. De totaalscore wordt voor de watertypen M6 en M7 nog gecorrigeerd voor de leeftijdsopbouw van snoekbaars. Afhankelijk van het biomassa-aandeel maatse (>40cm) snoekbaars bedraagt de maximale aftrek 0,2. Voor toepassing van deze deelmaatlat dienen in het gehele waterlichaam minimaal 50 snoekbaarzen te zijn aangetroffen tijdens de bemonstering. Opbouw maatlatten voor zoete meren en plassen (M27) Voor een uitgebreide beschrijving van de maatlatten wordt verwezen naar van der Molen et al en voor de indeling in gilden naar Noble & Cowx 2002 en bijlage 5. De maatlat voor meren en plassen bestaat uit de volgende deelmaatlatten (indicatoren): - Brasem; biomassa-aandeel (%) brasem. - Baars + Blankvoorn; biomassa-aandeel (%) van baars en blankvoorn ten opzichte van alle eurytopen. - Plantminnende vis; biomassa-aandeel (%) van plantminnende soorten. - Zuurstoftolerante vis (vissen die bestand zijn tegen sterke schommelingen in het zuurstofgehalte); biomassaaandeel (%) van zuurstoftolerante soorten. De totaalscore wordt voor bij de watertype M27 nog gecorrigeerd voor de leeftijdsopbouw van snoekbaars. Afhankelijk van het biomassa-aandeel maatse (>40cm) snoekbaars bedraagt de maximale aftrek 0,2. Voor toepassing van deze deelmaatlat dienen in het gehele waterlichaam minimaal 50 snoekbaarzen te zijn aangetroffen tijdens de bemonstering. Blz. 6 van 53

13 EKR score 3 RESULTATEN 3.1 Alblas In figuur 3.1 is het resultaat van de toetsing van de visstand in de Alblas weergegeven. De visstand in de Alblas behaalt op de maatlat voor het watertype R6 een EKR van 0,04. Het GEP voor de Alblas is vastgesteld op 0,33 EKR. Met de score van 0,04 voldoet de visstand in de Alblas niet aan de doelstelling en wordt beoordeeld als slecht. De scores per meetpunt lopen uiteen van 0,03 tot 0,05. Op de deelmaatlatten soortsamenstelling rheofiel en abundantie migratie is geen score behaald. Dit is te verklaren door het ontbreken van rheofiele soorten en de zeer lage abundantie van migrerende vis. Brasem is de enige migrerende soort die is aangetroffen. Bij de toetsing van de visstand moet bedacht worden dat enkel de vangstgegevens van de elektrovisserij in de oeverzone zijn gebruikt. Baars is abundant aanwezig in de oeverzone met een aandeel van ongeveer 78%. Ondanks de aanwezigheid van zeven habitatgevoelige soorten is de score op de deelmaatlat voor abundantie habitatgevoelige vis laag. 1 0,8 SS rheofiel AB migratie AB habitat GEP (0,33) 0,6 0,4 0,2 0 Referentie R6 Alblas Figuur 3.1. Toetsing van de visstand in de Alblas aan de maatlat voor R6. Blz. 7 van 53

14 EKR score 3.2 Alm In figuur 3.2 is het resultaat van de toetsing van de visstand in de Alm weergegeven. De visstand in de Alm behaalt op de maatlat voor het watertype R5 een EKR van 0,13. Het GEP voor Alm is vastgesteld op 0,33 EKR. Met de score van 0,13 voldoet de visstand in de Alm niet aan de doelstelling en wordt beoordeeld als ontoereikend. De scores per meetpunt lopen uiteen van 0,08 tot 0,21. Op de deelmaatlat abundantie migrerende vis is geen score behaald en op de deelmaatlat soortsamenstelling rheofiel is een lage score behaald. De score voor abundantie van habitatgevoelige vis is redelijk. Als migrerende soorten zijn paling, brasem en winde in lage abundantie aangetroffen. De abundantie is te laag om een score te behalen. Riviergrondel en winde zijn de enige rheofiele soorten die zijn waargenomen. Beide zijn in lage dichtheid op slechts een van de vier meetpunten aangetroffen. Bij de toetsing van de visstand moet bedacht worden dat enkel de vangstgegevens van de elektrovisserij in de oeverzone zijn gebruikt. Ondanks de aanwezigheid van elf habitatgevoelige soorten is de score op de deelmaatlat voor abundantie habitatgevoelige vis vrij laag. De totale relatieve abundantie is te laag voor een goede score. Dit is deels te verklaren door de relatief hoge abundantie van de eurytope soorten baars, blankvoorn en kolblei. 1 0,8 SS rheofiel AB migratie AB habitat GEP (0,33) 0,6 0,4 0,2 0 Referentie R5 Alm Figuur 3.2. Toetsing van de visstand in de Alm aan de maatlat voor R5. Blz. 8 van 53

15 EKR score 3.3 Beekrestanten Bloemers In figuur 3.3 is het resultaat van de toetsing van de visstand in Beekrestanten Bloemers weergegeven. De visstand in Beekrestanten Bloemers behaalt op de maatlat voor het watertype R4 een EKR van 0,19. Het GEP voor Beekrestanten Bloemers is vastgesteld op 0,33 EKR. Met de score van 0,19 voldoet de visstand in Beekrestanten Bloemers niet aan de doelstelling en wordt beoordeeld als ontoereikend. De scores per meetpunt lopen uiteen van 0,12 tot 0,21. Op de deelmaatlatten soortsamenstelling rheofiel en abundantie migrerende vis is een heel lage score behaald. De score voor abundantie van habitatgevoelige vis is redelijk goed. Brasem, roofblei en winde zijn de migrerende soorten die zijn waargenomen. De gemiddelde abundantie is te laag voor een goede score. Enkel op meetpunt BRB05 is de abundantie van migrerende vis dermate hoog dat dit resulteert is een redelijke score (0,46). Aangetroffen rheofiele soorten zijn bermpje, riviergrondel en winde. De score voor het relatieve aantal rheofiele soorten is vrijwel nul. Door de relatief hoge diversiteit is het aandeel rheofielen laag. Het totale aantal aangetroffen habitatgevoelige soorten bedraagt tien. Vetje heeft lokaal een hoge abundantie wat resulteert in een vrij goede score op de deelmaatlat abundantie habitatgevoelige vis. 1 0,8 SS rheofiel AB migratie AB habitat GEP (0,33) 0,6 0,4 0,2 0 Referentie R4 Beekrestanten Bloemers Figuur 3.3. Toetsing van de visstand in Beekrestanten Bloemers aan de maatlat voor R4. Blz. 9 van 53

16 EKR score 3.4 Beekrestanten Citters In figuur 3.4 is het resultaat van de toetsing van de visstand in Beekrestanten Citters weergegeven. De visstand in Beekrestanten Citters behaalt op de maatlat voor het watertype R4 een EKR van 0,21. Het GEP voor Beekrestanten Citters is vastgesteld op 0,33 EKR. Met de score van 0,21 voldoet de visstand in Beekrestanten Citters niet aan de doelstelling en wordt beoordeeld als ontoereikend. De scores per meetpunt lopen uiteen van 0,06 tot 0,38. Er is een meetpunt waar de visstand aan het GEP voldoet (BRC08). De visstand in het Wijchense Meer (BRC04-05) wordt het slechtst beoordeeld (0,06). De behaalde scores op de deelmaatlatten soortsamenstelling rheofiel en abundantie migrerende vis zijn heel laag. De score voor abundantie van habitatgevoelige vis is redelijk goed. Bermpje en winde zijn de enige aangetroffen rheofiele soorten. Bermpje is slechts op een meetpunt aangetroffen en winde op twee meetpunten. Dit resulteert in een lage score. Er zijn in totaal vier migrerende soorten aangetroffen: baars, paling, roofblei en winde. Op zes meetpunten zijn geen migrerende soorten aangetroffen. Op meetpunt BRC01 en BRC06 is de abundantie van migrerende vis ruim voldoende voor een goede score. Het totale aantal aangetroffen habitatgevoelige soorten bedraagt maar liefst achttien. In de gemiddelde abundantie van habitatgevoelige vis wegen vooral de aandelen van tiendoornige stekelbaars en karper zwaar mee. 1 SS rheofiel AB migratie 0,8 AB habitat GEP (0,33) 0,6 0,4 0,2 0 Referentie R4 Beekrestanten Citters Figuur 3.4. Toetsing van de visstand in Beekrestanten Citters aan de maatlat voor R4. Blz. 10 van 53

17 EKR score 3.5 Beken Groesbeek In figuur 3.5 is het resultaat van de toetsing van de visstand in Beken Groesbeek weergegeven. De visstand in Beken Groesbeek behaalt op de maatlat voor het watertype R4 een EKR van 0,21. Het GEP voor Beken Groesbeek is vastgesteld op 0,45 EKR. Met de score van 0,21 voldoet de visstand in Beken Groesbeek niet aan de doelstelling en wordt beoordeeld als ontoereikend. Op meetpunt BGB06 is geen score behaald. Dit is te verklaren door de hoge abundantie van driedoornige stekelbaars. De visstand op de meetpunten BGB04 en BGB05 behaalt de beste score (beide 0,30). De score op meetpunt BGB03 is weinig betrouwbaar door de geringe vangst (drie exemplaren). Op de deelmaatlat abundantie migrerende vis is een zeer lage score behaald en de score op de deelmaatlat soortsamenstelling rheofiel is laag. Op de deelmaatlat voor abundantie habitatgevoelige vis wordt redelijk gescoord. Bermpje, riviergrondel en winde zijn de aangetroffen rheofiele soorten. Winde is op een meetpunt waargenomen. De aanwezigheid van bermpje en riviergrondel is op twee punten vastgesteld. De aanwezigheid van bermpje en riviergrondel resulteert op de meetpunten BGB04 en BGB05 in een redelijke score voor de indicator relatief aantal rheofiele soorten. Brasem, paling en winde zijn de migrerende soorten die zijn aangetroffen. Elke soort is op slechts een van de zes meetpunten in lage abundantie aangetroffen. De abundantie is dermate laag dat dit resulteert in een verwaarloosbare score voor migrerende soorten. Het totale aantal aangetroffen habitatgevoelige soorten bedraagt elf. Vetje en bittervoorn hebben lokaal een hoge abundantie wat resulteert in een vrij goede score op de deelmaatlat abundantie habitatgevoelige vis. 1 0,8 SS rheofiel AB migratie AB habitat GEP (0,45) 0,6 0,4 0,2 0 Referentie R4 Beken Groesbeek Figuur 3.5. Toetsing van de visstand in Beken Groesbeek aan de maatlat voor R4. Blz. 11 van 53

18 EKR score 3.6 Beneden-Linge In figuur 3.6 is het resultaat van de toetsing van de visstand in de Beneden-Linge weergegeven. De visstand in de Beneden-Linge behaalt op de maatlat voor het watertype R6 een EKR van 0,11. Het GEP voor Beneden-Linge is vastgesteld op 0,45 EKR. Met de score van 0,11 voldoet de visstand in de Beneden-Linge niet aan de doelstelling en wordt beoordeeld als slecht. De scores per meetpunt lopen uiteen van 0,08 tot 0,20. Op alle deelmaatlatten, maar met name op soortsamenstelling rheofiel en abundantie migrerende vis is de score te laag voor een voldoende beoordeling. Winde en Kesslers grondel zijn de enige waargenomen rheofiele soorten. Winde is op elk meetpunt aangetroffen. Kesslers grondel is op twee van de negen meetpunten waargenomen. Het lage relatieve aantal rheofielen resulteert in een heel lage score. Brasem, paling, roofblei en winde zijn de migrerende soorten die zijn waargenomen. De gemiddelde abundantie van de migrerende vis bedraagt circa 13%. Het percentage per meetpunt loopt uiteen van 2 tot 18%. Het totale aantal aangetroffen habitatgevoelige soorten bedraagt tien. Vetje en winde dragen het meest bij aan de abundantie van de habitatgevoelige vis. Bij de toetsing van de visstand moet bedacht worden dat enkel de vangstgegevens van de elektrovisserij in de oeverzone zijn gebruikt. De eurytope soorten baars en blankvoorn hebben in de oeverzone gemiddeld een hoog aandeel (gezamenlijk 58%). Dit heeft effect op de abundantie van de indicatoren migrerende vis en habitatgevoelige vis. 1 0,8 SS rheofiel AB migratie AB habitat GEP (0,45) 0,6 0,4 0,2 0 Referentie R6 Beneden Linge Figuur 3.6. Toetsing van de visstand in de Beneden-Linge aan de maatlat voor R6. Blz. 12 van 53

19 EKR score 3.7 Giessen In figuur 3.7 is het resultaat van de toetsing van de visstand in de Giessen weergegeven. De visstand in de Giessen behaalt op de maatlat voor het watertype R6 een EKR van 0,10. Het GEP voor Giessen is vastgesteld op 0,33 EKR. Met de score van 0,10 voldoet de visstand in de Giessen niet aan de doelstelling en wordt beoordeeld als slecht. De scores per meetpunt lopen uiteen van 0,04 tot 0,18. Op alle deelmaatlatten, maar met name degene voor soortsamenstelling rheofiel en abundantie migrerende vis is de score te laag voor een voldoende beoordeling. Winde is de enige rheofiele soort die is aangetroffen. De score voor de indicator soortsamenstelling rheofiele soorten is hierdoor zeer laag (0,03). Brasem, roofblei en winde zijn de waargenomen migrerende soorten. De gemiddelde abundantie van migrerende vis is dermate laag dat dit resulteert in een heel lage score (0,06). Het totale aantal aangetroffen habitatgevoelige soorten bedraagt tien. Bittervoorn en vetje dragen het meest bij aan de abundantie van habitatgevoelige vis. Bij de toetsing van de visstand moet bedacht worden dat enkel de vangstgegevens van de elektrovisserij in de oeverzone zijn gebruikt. De eurytope soorten baars en blankvoorn hebben in de oeverzone gemiddeld een hoog aandeel (gezamenlijk 40%). Dit heeft effect op de abundantie van de indicatoren migrerende vis en habitatgevoelige vis. 1 0,8 SS rheofiel AB migratie AB habitat GEP (0,33) 0,6 0,4 0,2 0 Referentie R6 Giessen Figuur 3.7. Toetsing van de visstand in de Giessen aan de maatlat voor R6. Blz. 13 van 53

20 EKR score 3.8 Het Meertje In figuur 3.8 is het resultaat van de toetsing van de visstand in Het Meertje weergegeven. De visstand in Het Meertje behaalt op de maatlat voor het watertype M6a een EKR van 0,34. De score van 0,34 EKR is inclusief de aftrek van 0,20 EKR doordat alle aangetroffen snoekbaars ondermaats is (<40cm). Zonder deze aftrek komt de score uit op 0,54. Het GEP voor Het Meertje is vastgesteld op 0,60 EKR. Met de score van 0,34 voldoet de visstand in Het Meertje niet aan de doelstelling en wordt beoordeeld als ontoereikend. De score op meetpunt HME01 bedraagt 0,56 en op meetpunt HME02 is dat 0,42. Vooral op de deelmaatlatten voor het aantal plantminnende en migrerende soorten en abundantie van plantminnende vis zijn de scores matig. De indicator abundantie brasem+karper is wel goed beoordeeld. Aangetroffen plantminnende soorten zijn snoek, bittervoorn en zeelt. Van de migrerende soorten is paling op beide meetpunten waargenomen. Het aantal plantminnende en migrerende soorten resulteert is een EKR van 0,40. De gezamenlijke abundantie van plantminnende vis te laag voor een goede score. De gezamenlijke abundantie bedraagt circa 11%. De absolute biomassa is niet eens heel laag (23 kg/ha). Echter, door de relatief hoge biomassa van de eurytope soorten brasem, karper, blankvoorn en baars is de relatieve abundantie van de plantminnende vis te gering. 1,00 SS plantminnend en migrerend AB brasem+karper AB plantminnend GEP (0,60) 0,80 0,60 0,40 0,20 0,00 MEP/GEP M6a Het Meertje Figuur 3.8. Toetsing van de visstand in Het Meertje aan de maatlat voor M6a (NB. Op de deelmaatlat voor de leeftijdsopbouw van snoekbaars is score van -0,20 gerealiseerd, deze is niet in de grafiek weergegeven). Blz. 14 van 53

21 EKR score 3.9 Hoge Boezem In figuur 3.9 is het resultaat van de toetsing van de visstand in de Hoge Boezem weergegeven. De visstand in de Hoge Boezem behaalt op de maatlat voor het watertype M27 een EKR van 0,15. Het GEP voor de Hoge Boezem is vastgesteld op 0,40 EKR. Met de score van 0,15 voldoet de visstand in de Hoge Boezem niet aan de doelstelling en wordt beoordeeld als ontoereikend. Met name op de deelmaatlatten abundantie baars+blankvoorn en zuurstoftolerante vis is een zeer lage score behaald. Op de deelmaatlatten voor abundantie brasem en plantminnende vis zijn de scores iets hoger maar alsnog te laag voor een voldoende beoordeling. De relatief hoge abundantie van brasem (46%) resulteert is een score van 0,23. De lage relatieve abundantie van baars+blankvoorn resulteert is een score van 0,06. De absolute abundantie van beide soorten is eveneens laag (respectievelijk 2,8 en 3,6 kg/ha). Ruisvoorn, snoek en zeelt zijn de enige waargenomen plantminnende soorten. Enkel snoek heeft in biomassa een behoorlijk aandeel. Mede door de hoge abundantie van brasem, snoekbaars en paling is de abundantie van plantminnende vis te laag voor een goede score. Zeelt is de enige zuurstoftolerante soort die is aangetroffen. Het aandeel van deze soort bedraagt minder dan 1% wat resulteert is een score van 0, ,8 Brasem Baars+blankvoorn Plantminnende vis Zuurstoftolerante vis GEP (0,40) 0,6 0,4 0,2 0 Referentie M27 Hoge Boezem Figuur 3.9. Toetsing van de visstand in de Hoge Boezem aan de maatlat voor M27. Blz. 15 van 53

22 EKR score 3.10 Kanalen Bloemers In figuur 3.10 is het resultaat van de toetsing van de visstand in Kanalen Bloemers weergegeven. De visstand in Kanalen Bloemers behaalt op de maatlat voor het watertype M3 een EKR van 0,53. Het GEP voor Kanalen Bloemers is vastgesteld op 0,60 EKR. Met de score van 0,53 voldoet de visstand in Kanalen Bloemers niet aan de doelstelling en wordt beoordeeld als matig. Wel komt de score in de buurt van het GEP. De scores per meetpunt lopen uiteen van 0,28 tot 0,73. Op de helft van de meetpunten voldoet de visstand aan het GEP, een meetpunt wordt beoordeeld als matig en vier locaties scoren ontoereikend. Vooral op de deelmaatlat soortsamenstelling plantminnend en migrerende vis is de score te laag voor een voldoende beoordeling. De scores voor de overige indicatoren zijn redelijk goed als gevolg van een lage abundantie brasem+karper en een redelijk hoge abundantie plantminnende vis. Vooral snoek draagt in belangrijke mate bij aan de totale abundantie van de plantminnende vis. Andere plantminnende soorten die zijn waargenomen zijn bittervoorn, ruisvoorn, vetje en zeelt. Migrerende soorten zijn niet waargenomen. Het aantal aangetroffen plantminnende+migrerende soorten per meetpunt bedraagt een tot maximaal vier. Dit is te weinig voor het behalen van een goede score. 1,00 0,80 SS plantminnend en migrerend AB brasem+karper AB plantminnend GEP (0,60) 0,60 0,40 0,20 0,00 MEP/GEP M3 Kanalen Bloemers Figuur Toetsing van de visstand in Kanalen Bloemers aan de maatlat voor M3. Blz. 16 van 53

23 EKR score 3.11 Kanalen Bommelerwaard Oost In figuur 3.11 is het resultaat van de toetsing van de visstand in Kanalen Bommelerwaard Oost weergegeven. De visstand in Kanalen Bommelerwaard Oost behaalt op de maatlat voor het watertype M3 een EKR van 0,77. Het GEP voor Kanalen Bommelerwaard Oost is vastgesteld op 0,60 EKR. Met de score van 0,77 voldoet de visstand in Kanalen Bommelerwaard Oost aan de doelstelling. De scores per meetpunt lopen uiteen van 0,33 tot 1,0. De visstand voldoet op acht van de negen meetpunten aan het GEP. Enkel op het meetpunt KBO04 is de visstand beoordeeld als ontoereikend. Op de deelmaatlatten abundantie brasem+karper en plantminnende vis zijn goede scores behaald (respectievelijk 0,92 en 0,79). De score voor de indicator soortsamenstelling plantminnend en migrerend blijft iets achter (0,61) maar voldoet wel. Het totale aantal plantminnende+migrerende soorten bedraagt acht. Op een meetpunt ontbreken deze soorten. Op de overige meetpunten varieert het aantal plantminnende+migrerende soorten van drie tot acht. 1,00 SS plantminnend en migrerend AB brasem+karper 0,80 AB plantminnend GEP (0,60) 0,60 0,40 0,20 0,00 MEP/GEP M3 Kanalen Bommelerwaard Oost Figuur Toetsing van de visstand in Kanalen Bommelerwaard Oost aan de maatlat voor M3. Blz. 17 van 53

24 EKR score 3.12 Kanalen Bommelerwaard West In figuur 3.12 is het resultaat van de toetsing van de visstand in Kanalen Bommelerwaard West weergegeven. De visstand in Kanalen Bommelerwaard West behaalt op de maatlat voor het watertype M3 een EKR van 0,81. Het GEP voor Kanalen Bommelerwaard West is vastgesteld op 0,60 EKR. Met de score van 0,81 voldoet de visstand in Kanalen Bommelerwaard West aan de doelstelling. De scores per meetpunt lopen sterk uiteen. De hoogste score bedraagt 1,0 en de laagste 0,03. Op vijf van de zes meetpunten voldoet de visstand ruim aan het GEP. Enkel op meetpunt KBW06 is dit niet het geval. Dit komt door de hoge relatieve abundantie van brasem (94%) en het lage aantal aangetroffen soorten. De scores op alle deelmaatlatten zijn ruim voldoende voor het behalen van het GEP. Op de deelmaatlat soortsamenstelling plantminnend en migrerend is een score van 0,75 behaald. Het totale aantal waargenomen plantminnende+migrerende soorten bedraagt zeven. Per meetpunt loopt dit aantal uiteen van twee tot zeven. De indicator abundantie brasem+karper behaalt een score van 0,87. Karper is niet aangetroffen. De gemiddelde abundantie van brasem is beperkt wat resulteert is een zeer goede score. Ook de gemiddelde abundantie van plantminnende vis scoort zeer goed (0,80). Vooral zeelt, en in mindere mate snoek, dragen bij aan de totale biomassa van plantminnende vis. 1,00 0,80 SS plantminnend en migrerend AB brasem+karper AB plantminnend GEP (0,60) 0,60 0,40 0,20 0,00 MEP/GEP M3 Kanalen Bommelerwaard West Figuur Toetsing van de visstand in Kanalen Bommelerwaard West aan de maatlat voor M3. Blz. 18 van 53

25 EKR score 3.13 Kanalen Land van Heusden en Altena In figuur 3.13 is het resultaat van de toetsing van de visstand in Kanalen Land van Heusden en Altena weergegeven. De visstand in Kanalen Land van Heusden en Altena behaalt op de maatlat voor het watertype M3 een EKR van 0,66. Het GEP voor Kanalen Land van Heusden en Altena is vastgesteld op 0,60 EKR. Met de score van 0,66 voldoet de visstand in Kanalen Land van Heusden en Altena aan de doelstelling. De scores per meetpunt variëren van 0,33 tot 1,0. Op 19 van de 25 meetpunten voldoet de visstand aan het GEP. Vijf meetpunten behalen de beoordeling matig en een meetpunt scoort ontoereikend. De scores op de drie deelmaatlatten zijn ongeveer even hoog. Ondanks het behalen van het GEP is er enige ruimte voor verbetering van de visstand. Op de indicator voor soortsamenstelling plantminnend en migrerend is een score van 0,70 behaalt. Het totale aantal plantminnende+migrerende soorten bedraagt tien. Per meetpunt loopt dit aantal uiteen van twee tot acht. Op de deelmaatlat voor plantminnende vis is een score van 0,65 behaald. Vooral snoek en zeelt zijn bepalend voor de omvang van de abundantie van plantminnende vis. Op de indicator voor brasem+karper is een score van 0,62 behaald. De abundantie van beide soorten is relatief hoog. 1,00 0,80 SS plantminnend en migrerend AB brasem+karper AB plantminnend GEP (0,60) 0,60 0,40 0,20 0,00 MEP/GEP M3 Kanalen Land van Heusden en Altena Figuur Toetsing van de visstand in Kanalen Land van Heusden en Altena aan de maatlat voor M3. Blz. 19 van 53

26 EKR score 3.14 Kanalen Lek & Linge In figuur 3.14 is het resultaat van de toetsing van de visstand in Kanalen Lek & Linge weergegeven. De visstand in Kanalen Lek & Linge behaalt op de maatlat voor het watertype M3 een EKR van 0,64. Het GEP voor Kanalen Lek & Linge is vastgesteld op 0,60 EKR. Met de score van 0,64 voldoet de visstand in Kanalen Lek & Linge aan de doelstelling. De scores per meetpunt lopen uiteen van 0,46 tot 0,89. Op zeven van de elk meetpunten voldoet de visstand aan het GEP. De overige vier meetpunten behalen de beoordeling matig. Op de deelmaatlat voor abundantie van brasem+karper wordt de hoogste score behaald (0,74). De abundantie van beide soorten is laag genoeg voor een goede score. De scores op de andere deelmaatlatten blijven iets achter. Op de deelmaatlat voor soortsamenstelling plantminnend en migrerend is een score van 0,65 gehaald en op de indicator abundantie plantminnende vis is de score 0,52. Zowel het aantal plantminnende soorten als de omvang van de gezamenlijke abundantie van deze groep kan beter. Het totale aantal plantminnende+migrerende soorten bedraagt acht. Per meetpunt loopt dit aantal uiteen van vier tot zeven. De migrerende soorten paling en driedoornige stekelbaars zijn slechts plaatselijk aangetroffen. 1,00 0,80 SS plantminnend en migrerend AB brasem+karper AB plantminnend GEP (0,60) 0,60 0,40 0,20 0,00 MEP/GEP M3 Kanalen Lek & Linge Figuur Toetsing van de visstand in Kanalen Lek & Linge aan de maatlat voor M3. Blz. 20 van 53

27 EKR score 3.15 Kanalen Quarles van Ufford In figuur 3.15 is het resultaat van de toetsing van de visstand in Kanalen Quarles van Ufford weergegeven. De visstand in Kanalen Quarles van Ufford behaalt op de maatlat voor het watertype M3 een EKR van 0,74. Het GEP voor Kanalen Quarles van Ufford is vastgesteld op 0,60 EKR. Met de score van 0,74 voldoet de visstand in Kanalen Quarles van Ufford aan de doelstelling. De scores per meetpunt variëren van 0,59 tot 0,90. Op twaalf van de dertien meetpunten voldoet de visstand aan het GEP. Op een meetpunt is dit net niet het geval en is de beoordeling matig. Op de deelmaatlat voor abundantie van brasem+karper wordt een zeer goede score behaald (0,93). De scores op de andere deelmaatlatten blijft iets achter. Karper is niet aangetroffen en de abundantie van brasem is laag genoeg voor een zeer goede score. Het totaal aantal waargenomen plantminnende soorten bedraagt zeven. Qua abundantie zijn snoek en zeelt het meest bepalend voor de abundantie van deze groep. Het aantal waargenomen plantminnende+migrerende soorten loopt uiteen van twee tot acht. 1,00 0,80 SS plantminnend en migrerend AB brasem+karper AB plantminnend GEP (0,60) 0,60 0,40 0,20 0,00 MEP/GEP M3 Kanalen Quarles van Ufford Figuur Toetsing van de visstand in Kanalen Quarles van Ufford aan de maatlat voor M3. Blz. 21 van 53

28 EKR score 3.16 Kanalen Tielerwaarden In figuur 3.16 is het resultaat van de toetsing van de visstand in Kanalen Tielerwaarden weergegeven. De visstand in Kanalen Tielerwaarden behaalt op de maatlat voor het watertype M3 een EKR van 0,83. Het GEP voor Kanalen Tielerwaarden is vastgesteld op 0,60 EKR. Met de score van 0,83 voldoet de visstand in Kanalen Tielerwaarden aan de doelstelling. De scores per meetpunt lopen uiteen van 0,67 tot 1,0. Op alle meetpunten voldoet de visstand aan het GEP. Alle indicatoren scoren goed. In totaal zijn er zes plantminnende soorten aangetroffen en een migrerende soort (driedoornige stekelbaars). Het aantal plantminnende+migrerende soorten per meetpunt bedraagt vijf tot zeven. Snoek, en in mindere mate vetje, bepalen het grootste deel van de abundantie van plantminnende vis. 1,00 SS plantminnend en migrerend AB brasem+karper AB plantminnend GEP (0,60) 0,80 0,60 0,40 0,20 0,00 MEP/GEP M3 Kanalen Tielerwaarden Figuur Toetsing van de visstand in Kanalen Tielerwaarden aan de maatlat voor M3. Blz. 22 van 53

29 EKR score 3.17 Kanalen Vijfheerenlanden In figuur 3.17 is het resultaat van de toetsing van de visstand in Kanalen Vijfheerenlanden weergegeven. De visstand in Kanalen Vijfheerenlanden behaalt op de maatlat voor het watertype M3 een EKR van 0,82. Het GEP voor Kanalen Vijfheerenlanden is vastgesteld op 0,60 EKR. Met de score van 0,82 voldoet de visstand in Kanalen Vijfheerenlanden aan de doelstelling. De scores per meetpunt lopen uiteen van 0,58 tot 1,0. Op drie meetpunten voldoet de visstand aan het GEP. Op de overige twee meetpunten is dit net niet het geval. De scores op alle deelmaatlatten zijn ruim voldoende. De abundantie van brasem+karper is voldoende laag voor een zeer goede score (0,88). Het totale aantal plantminnende soorten bedraagt zes. Ook is met driedoornige stekelbaars een migrerende soort aanwezig. Het aantal aangetroffen plantminnende+migrerende soorten per meetpunt loopt uiteen van vier tot zeven. 1,00 0,80 SS plantminnend en migrerend AB brasem+karper AB plantminnend GEP (0,60) 0,60 0,40 0,20 0,00 MEP/GEP M3 Kanalen Vijfheerenlanden Figuur Toetsing van de visstand in Kanalen Vijfheerenlanden aan de maatlat voor M3. Blz. 23 van 53

30 EKR score 3.18 Kreekrestanten Alm en Biesbosch In figuur 3.18 is het resultaat van de toetsing van de visstand in Kreekrestanten Alm en Biesbosch weergegeven. De visstand in Kreekrestanten Alm en Biesbosch behaalt op de maatlat voor het watertype R8 een EKR van 0,33. Het GEP voor Kreekrestanten Alm en Biesbosch is vastgesteld op 0,30 EKR. Met de score van 0,33 voldoet de visstand in Kreekrestanten Alm en Biesbosch net aan de doelstelling. Het grootste deel van de score komt tot stand op de deelmaatlat voor de abundantie van limnofiele vis. De scores op de overige deelmaatlatten zijn laag tot zeer laag. Als limnofiele soorten zijn bittervoorn, ruisvoorn en zeelt aangetroffen. De gezamenlijke relatieve abundantie van deze soorten (17%) resulteert in een score van 0,80. Met drie limnofiele soorten is op de deelmaatlat voor het aantal limnofiele soorten een score van 0,50 behaald. De aangetroffen rheofiele soorten bestaan uit alver, kleine modderkruiper, riviergrondel en winde. De gezamenlijk abundantie van de rheofielen bedraagt ruim 1%. Dit resulteert in een score van 0,05. Met de aanwezigheid van vier rheofiele soorten is op de deelmaatlat voor het aantal rheofielen een score van 0,1 gerealiseerd. Paling en driedoornige stekelbaars zijn de enige waargenomen diadrome soorten. Met de aanwezigheid van twee diadrome soorten is de score op de deelmaatlat voor het aantal diadrome soorten 0,1. 1,0 0,8 SS rheofiel SS diadroom SS limnofiel AB rheofiel AB limnofiel GEP (0,30) 0,6 0,4 0,2 0,0 Referentie R8 Kreekrestanten Alm en Biesbosch Figuur Toetsing van de visstand in Kreekrestanten Alm en Biesbosch aan de maatlat voor R8. Blz. 24 van 53

31 EKR score 3.19 Linge en Kanalen Nederbetuwe In figuur 3.19 is het resultaat van de toetsing van de visstand in Linge en Kanalen Nederbetuwe weergegeven. De visstand in Linge en Kanalen Nederbetuwe behaalt op de maatlat voor het watertype M6a een EKR van 0,42. Van de aangetroffen snoekbaars is meer dan 50% ondermaats, waardoor 0,20 EKR van het totaal is afgetrokken. Zonder deze aftrek is bedraagt de score dus 0,62. Het GEP voor Linge en Kanalen Nederbetuwe is vastgesteld op 0,60 EKR. Met de score van 0,42 voldoet de visstand in Linge en Kanalen Nederbetuwe niet aan de doelstelling en wordt beoordeeld als matig. De scores per meetpunt lopen uiteen van 0,29 tot 1,0. Op drie meetpunten voldoet de visstand aan het GEP. Vier meetpunten worden beoordeeld als matig en een meetpunt als ontoereikend. Naast de aftrek van 0,20 EKR voor de leeftijdsopbouw van snoekbaars zijn het ook de scores op de deelmaatlatten voor abundantie die het behalen van het GEP beletten. De relatieve abundantie van brasem+karper is aan de hoge kant en de relatieve abundantie van plantminnende vis is juist te laag voor een voldoende beoordeling. Het totaal aantal aangetroffen plantminnende soorten bedraagt zeven. Ook zijn beide migrerende soorten, paling en driedoornige stekelbaars, waargenomen. Het aantal aangetroffen plantminnende+migrerende soorten per meetpunt loopt uiteen van vier tot zeven. Hierdoor wordt op deze deelmaatlat een goede score behaald (0,80). De abundantie van plantminnende vis is niet hoog genoeg voor een goede score. Dit hangt vooral samen met de hoge abundantie van brasem. 1,00 0,80 SS plantminnend en migrerend AB brasem+karper AB plantminnend GEP (0,60) 0,60 0,40 0,20 0,00 MEP/GEP M6a Linge en Kanalen Nederbetuwe Figuur Toetsing van de visstand in Linge en Kanalen Nederbetuwe aan de maatlat voor M6a (NB. Op de deelmaatlat voor de leeftijdsopbouw van snoekbaars is score van -0,20 gerealiseerd, deze is niet in de grafiek weergegeven). Blz. 25 van 53