Brugge Ter Potterie GEBRUIKERSCOMMISSIE 10 NOVEMBER 2015

Brugge Ter Potterie GEBRUIKERSCOMMISSIE 10 NOVEMBER 2015

Agenda 13:00 Stand van zaken project, presentatie screeningstool boorveld (L. François, WTCB) 13:30 Voorstel aanpak van kostengebaseerde optimalisatie van HVACsystemen (D. Picard, KUL) 14:00 Overzicht van in situ metingen (G. Van Lysebetten, WTCB) 14:30 Voorstelling resultaten van GéoTherWal project: «Optimisation des sondes géothermiques en système fermé» (B. François, ULB) 15:00 Koffiepauze 15:15 Rust en verzorgingstehuis Ter Potterie : projectvoorstelling en geleid bezoek (H.Ledure, studiebureau boydens ) 16:30 Netwerking en drankje 17:30 Einde

Stand van zaken project, KPI s, gebruikers enquête, presentatie dimensionering boorveld Luc François (WTCB)

Planning

1 biennale 2 biennale 3 biennale Werkpakket 1: vraagbepaling Werkpakket 2: aanbodbepaling Werkpakket 4: matching vraagaanbod-buffering Werkpakket 3: energie-opslag of buffering Werkpakket 5: evaluatie en conclusies Werkpakket 6: kennistransfer en implementatie Werkpakket 7: projectmanagement

1 biennale 2 biennale 3 biennale Werkpakket 1: vraagbepaling 1.1 plan van eisen thermisch comfort 1.2 selectie van gebouwtypes en pilootprojecten 1.3 karakterisatie afgiftesystemen 1.4 modelleren behoefteprofiel modelleren typegebouwen vraagpatronen validatie

1 biennale 2 biennale 3 biennale 2.1 opmaak geschikheidskaarten (2016) Werkpakket 2: aanbodbepaling Screeningstool BEO Screeningstool KWO 2.2 activering ondergrondse constructies (2015) State-of-the art Proefveld Oostende Proefveld Oud-Heverlee Toepassingen andere structuren 2.3 barrières KWO, BEO

1 biennale 2 biennale 3 biennale 3.1 structurele opslag 3.2 niet-structurele opslag Werkpakket 3: energie-opslag of buffering 3.3 modelleren buffer betonkernactivering watervat PCM KWO

1 biennale 2 biennale 3 biennale Werkpakket 1: vraagbepaling Werkpakket 2: aanbodbepaling Werkpakket 4: matching vraagaanbod-buffering Werkpakket 3: energie-opslag of buffering 4.1 definiëren systeemconfiguraties 4.2 integratie vraag, aanbod, buffering 4.3 ontwikkelen regelalgoritme 4.4 verficatie dmv case

kantoor: Wat zijn de prestaties van een Model Predicted Control in vergelijking met Rule Based Control RVT: Kan het thermisch comfort gegarandeerd worden zonder actieve koeling? School: Heeft geothermie zin in een schoolgebouw? Residentieel: Heeft geothermie + BKA zin in een residentiële omgeving??

1 biennale 2 biennale 3 biennale Werkpakket 1: vraagbepaling Werkpakket 2: aanbodbepaling Werkpakket 4: matching vraagaanbod-buffering Werkpakket 3: energie-opslag of buffering Werkpakket 5: evaluatie en conclusies 5.1 energetische conclusies 5.2 economische conclusies 5.3 globale conclusies 5.4 praktisch dimensioneringsmethodiek

Deliverables 6,2 (WTCB) demoprojecten 2,1 (WTCB) Geschikheidskaarten en mapping geothermische info Screeningstool bodem Screeningstool boorveld Wegwijzer 2,2 (WTCB) Economische Overzicht van de installatie van analyse warmtewisselaars in ondergrondse Ecologische funderingstechnieken en analyse concepten in Vlaanderen 6,5 toepassen op kleinere gebouwen en renovatie webapplicatie (WTCB) 6,4 dimensioneringstool > verspreiden en opleiden Code van goede praktijk (WTCB) 5,4 (WTCB) uitwerken praktische dimensioneringsmethodiek/ tool, vereenvoudigde modellen 4,3 ontwikkelen intelligent regelalgoritme (KUL) uitwerken simulatiemodel (gereduceerde regelmodellen, MPC als optimaal, afleiden van eenvoudigere regelalgoritme)

1 biennale 2 biennale 3 biennale Werkpakket 1: vraagbepaling Werkpakket 2: aanbodbepaling Werkpakket 4: matching vraagaanbod-buffering Werkpakket 3: energie-opslag of buffering Werkpakket 5: evaluatie en conclusies Werkpakket 6: kennistransfer en implementatie Werkpakket 7: projectmanagement

Collectieve acties

publicatie

KPI Innovativiteit actueel Bij afloop project Code van goede praktijk voor 1 1 verticale wisselaars Code van goede praktijk voor 1 energieopslagsystemen Gemeentelijke geothermische 1 1 geschikheidskaarten Aantal demoprojecten in opvolging 7 6 Aantal realisaties (pilootprojecten) met geïntegreerde SmartGeotherm concepten en/of producten 2

Aantal bedrijven nieuw in bodemgekoppelde warmtepompen KP Bedrijfsbereik Na 4 jaar Bij afloop project Herzien > 300 105 400 Putboorders: + 6 Funderingsbedrijven in geothermie +2 Prefabindustrie (BKA) +1 Leveranciers warmtewisselaars, warmtepomp: 41? Installateurs HVAC 33 % 41% = 296 Studiebureaus 10/80? Architecten (72/7200) 1% 38%?

KP Implementatie 4 de jaar Streefcijfer Herzien Innovatie adviezen gegeven 76 200 120 door KUL, VITO of WTCB Adviezen geïmplementeerd 41 150 75 zonder innovatietraject Aantal innovatietrajecten 25 35

KP Implementatie Aantal geïnstalleerde bodemgekoppelde warmtepompen in België Aantal niet woningbouw geothermieprojecten in Vlaanderen Pakket aan suggesties voor aanpassingen Vlarem Pakket aan suggesties voor aanpassingen EPB 4 de jaar Streefcijfer Herzien 2011 2014 4998 Lijst: 197 10 à 20 % 500 à 1000 Vlaremtrein2013 3750 6000 600 900 1 1

gebruikerspoll Is het project nog relevant voor je onderneming? Hoe scoort het projectverloop en de resultaten? Tevreden over overleg en sturing? Tevreden met de behandelende punten op de meeting? Korte termijntoepassing van de resultaten

screeningstool boorveld

Geothermische Screeningstool Dieptecriterium Geologie Geleidbaarheid vertaling Thermische behoefte: koude/warmte screeningstool boorveld Geothermische oplossing?

Eenvoudige methode (<30kW) EN 15450 Specifiek onttrekkingsver mogen Grondsoort vollasturen Dieptecriterium Geologie Geleidbaarheid vermogen Thermische behoefte: koude/warmte Lopende meters Geothermische oplossing

Uitgebreide methode EED Jaarlijks min-max mediumtemperatuur [ C] 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Piek min Piek max Basis min Basis max 0-1 -2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Jaar 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Methode op basis van correctiefactoren ISSO 73: ontwerp en uitvoering van verticale bodemwarmtewisselaars SN 546 384/6: Sondes géothermiques ( VDI 4640)

ISSO 73 100kW Jaarlijkse behoefte verwarming & koeling Vermogen Verwarming & koeling Warmtepomp COP & vermogen Vollasturen regeneratie Warmte/koelvraag Aan bodem Specifiek piekvermogen Totale lengte

Thermische geleidbaarheid bodem Type bodemwisselaar Totale lengte/boordiepte = aantal boringen Thermische geleidbaarheid grout Opstellingsvorm Laagst toelaatbare mediumtemperatuur Onderlinge afstand Gecorrigeerde lengte /boordiepte = aantal boringen

Deliverables 6,2 (WTCB) demoprojecten 2,1 (WTCB) Geschikheidskaarten en mapping geothermische info Screeningstool bodem Screeningstool boorveld Wegwijzer 2,2 (WTCB) Economische Overzicht van de installatie van analyse warmtewisselaars in ondergrondse funderingstechnieken en Ecologische concepten in Vlaanderen analyse 6,5 toepassen op kleinere gebouwen en renovatie webapplicatie (WTCB) 6,4 dimensioneringstool > verspreiden en opleiden Code van goede praktijk (WTCB) 5,4 (WTCB) uitwerken praktische dimensioneringsmethodiek/ tool, vereenvoudigde modellen 4,3 ontwikkelen intelligent regelalgoritme (KUL) uitwerken simulatiemodel (gereduceerde regelmodellen, MPC als optimaal, afleiden van eenvoudigere regelalgoritme)

Economische en ecologische evaluatie Gekozen oplossing Investering Boorveld Warmtepomp < 1 gasketel Kosten Elektriciteit Gas Onderhoud Totale energiekost 20/25j CO2 uitstoot Primair energieverbruik Klassieke installatie Investering Gasketel Koelinstallatie Kosten Elektriciteit Gas Onderhoud Totale energiekost 20/25j CO2 uitstoot Primair energieverbruik

Doel Inventarisatie warmteverliezen Onderbouwing diverse onderzoeksvragen: Snelle berekening voor eerste screening Inzicht in mogelijke overdimensionering door de norm NBN EN 12831 + ANB LDC (Load Duration Curves) voor gedetailleerde energetische/economische/epb evaluaties

Screening berekening Basis = norm, mits: Gegevens uit EPB Geen opwarmvermogen Betreft symbool waarde eenheid oorsprong gegevens Gebouwvolume V 560 (m³) uit EPB file: Warmteverliesoppervlak At 400 (m²) uit EPB file: Binnentemperatuur 20 ( C) standaard 20 C Buitentemperatuur -8 ( C) standaard -8 C Gemiddelde U-waarde of K-peil U of K 30.0 (K-peil) uit EPB file: Luchtdichtheid n50 1.0 uit EPB file: Ventilatiesysteem A uit EPB file: Ontwerp toevoerdebiet 200 (m³/h) uit EPB file: Ontwerp afvoerdebiet 250 (m³/h) uit EPB file: Warmterecuperatie η 75 (%) standaard 75 % Basis = 5 gegevens Warmteverlies transmissie 4032 (W) Warmteverlies infiltratie en ventilatie 3105 (W) Vermogen voor opwarmen (RH) 0 (W) Warmteverlies gebouw zonder RH 7137 (W)

Oproep projecten Beschikbaarheid volgende gegevens (geheel/deel) Gebouwkarakterisatie: functie, schil, technieken, regeling, EPB dossier?, Berekend piekverwarmingsvermogen (gebouwniveau) EN 12831 NBN EN 12831 + ANB, met en zonder opwarmvermogen Met : 2 C, 2 h? Screening LDC (en dus ook: piekvermogen) Op basis van metingen (Op basis van simulaties) Assistentie project

BEDANKT VOOR JE AANDACHT!