Nieuwsflits voor de eerste lijn Inhoudsopgave Pagina 1: Inleiding Vervoersdienst op 5 mei Etiketten op potjes Pagina 2: Postbezorging feestdagen voorjaar 2014 Blauwe enveloppen PostNL Pagina 3: Klinische gegevens vermelden Nieuwe auto's Pagina 4: Nieuwe overzicht afnamesets Verandering feces diagnostiek Pagina 5: Dientamoeba fragilis E-SWAB Regular deel I Pagina 6: E-SWAB Regular deel II E-SWAB XS E-SWAB Virus Verwijdering conservans uit urinepotjes Contactgegevens Laboratorium Microbiologie Twente Achterhoek Boerhaavelaan 59 7555 BB Hengelo T: 088-5374200 www.labmicta.nl In deze uitgave van de nieuwsflits Beste lezer/lezeres, Het zijn drukke maanden op het laboratorium. Er is hard gewerkt aan de aanpassing van feces diagnostiek én de aanpassing van de daarbij te gebruiken afname sets. In deze nieuwsflits geven we u een samenvatting van de veranderingen en een nieuw overzicht van de nu beschikbare afname sets voor de eerste lijn. Daarnaast kunt u in een artikel de klinische relevantie in de huis- april 2014 artsenpraktijk van Dientamoeba fragilis lezen en geven we zoals gebruikelijk ook nog een paar praktische tips. Ik wens u veel leesplezier. Met groet, vriendelijke Margriet Kielman, accountmanager voor de eerste lijn. Geen huisartsenbezoek door de vervoersdienst op 5 mei a.s. Op bevrijdingsdag 5 mei werkt LabMicTA met een beperkte bezetting en rijdt onze vervoersdienst niet op de huisartsen routes. We vragen u daarom alle blauwe enveloppen gekoeld te bewaren tot dinsdag 6 mei; dan komen de auto s weer bij de praktijken langs. Wij willen graag dat u op de etiketten van onze afnamesets ook de patiëntgegevens zet. Hierdoor zijn wij er zeker van dat het materiaal én aanvraagformulier bij elkaar horen en dus van dezelfde patiënt zijn. Vindt u het moeilijk op de potjes te schrijven? U kunt ook uw eigen patiëntsticker over de etiketten van de potjes heen plakken. Ongeveer 20% van onze inzenders doet dat al. Wanneer dat niet kan, dan kunt u het beste dun schrijvende, permanente markers gebruiken. Zij vlekken niet en zorgen voor een goed leesbare, permanente tekst op het etiket. Etiketten op potjes 1
Postbezorging PostNL op feestdagen in mei en juni In mei en juni zijn er verschillende feestdagen die invloed hebben op de normale routine van het legen van postbussen en bezorgen van poststukken door PostNL. Dit komt dus bovenop het feit dat normaal in het weekend alleen bepaalde geselecteerde postbussen worden geleegd door PostNL. Op Hemelvaartsdag (donderdag 29 mei) worden geen postbussen geleegd; dat gebeurt pas op de vrijdag erna dus poststukken worden bezorgd op zaterdag 31 mei. Poststukken die op eerste en tweede Pinksterdag (zondag 8 en maandag 9 juni) worden aangeboden, worden op de tweede Pinksterdag gesorteerd en bezorgd op dinsdag 10 juni. Aanleveren blauwe enveloppen afname sets via PostNL Uit informatie van PostNL zelf en de frequentie van de postbezorging in het algemeen begrijpt u dat het gebruik van de oranje of rode brievenbussen in de straat voor het versturen van de blauwe enveloppen met afname sets zo langzamerhand een probleem is. De stukken worden zeker na het weekend met vertraging bezorgd bij LabMicTA en dat zorgt voor verminderde kwaliteit van de patiëntmaterialen. Wij willen u dan ook vragen uw patiënt dringend te adviseren om de enveloppen ná afname van de materialen altijd terug te brengen naar de praktijk wanneer u gebruik maakt van onze vervoersdienst. Mocht u helaas nog geen gebruik kunnen maken van onze vervoersdienst dan kunt u de patiënt(e) vragen de blauwe enveloppen tijdens werktijden af te leveren op ons lab (Boerhaavelaan 59, Hengelo) of ná werktijden in de speciale brievenbus in de gevel naast onze hoofdingang te deponeren. kan de patiënt(e) bij de receptie (laten) vragen naar het klinisch chemisch laboratorium van Medlon in het ziekenhuis (dat is niet de prikpost maar het lab zelf), waar ze de blauwe enveloppen in ontvangst nemen.wij halen de materialen daar op, ook in het weekend. Voor alle ziekenhuizen met onze lichtingstijden De enveloppen kunnen ook altijd in de extra kunt u onze website bezoeken op www.labmicta.nl brievenbus in de gevel van de Beltstraat 96 in en kijken onder informatie aanvragers\afhaalcentra Enschede worden gedeponeerd óf worden en lichtingstijden. afgeleverd in de ziekenhuizen. In dat laatste geval 2
Klinische gegevens invullen Tijdens onze rondleidingen vertellen we de deelnemers dat relevante klinische gegevens op het aanvraagformulier belangrijk zijn voor ons. Die informatie kan nl. van invloed zijn op de manier waarop wij het patiëntmateriaal onderzoeken. Het gaat dan niet alleen om termen zoals langdurig koorts of aanhoudende diarree na antibiotica gebruik, maar ook bv. om een klinisch gegeven zoals diabetes mellitus, immuun gecompromitteerd, prostatitis en cystic fibrose. Ook de wetenschap dat de patiënte zwanger is, is van invloed op de onderzochte bacteriën bij bijvoorbeeld urineweginfecties.als een zwangere moeder drager is van een groep B Streptokok (GBS) dan kán het ongeboren kind hierdoor worden besmet waardoor het ernstig ziek kan worden. Dergelijke klinische gegevens zorgen ervoor dat wij extra onderzoek uitvoeren op bepaalde niet gangbare ziekteverwekkers, die niet met onze standaard diagnostiek worden opgespoord. Nieuwe logo s op de auto s vervoersdienst De vervoersdienst van LabMicTA en LabPON heeft sinds januari nieuwe auto s. Alle auto s zijn voorzien van een nieuwe bestickering, aangepast aan onze nieuwe logo s en huisstijl-kleuren. Een mooi detail is dat de auto's zijn uitgerust met een nieuwe eco-technologie die de motor automatisch uitzet als de auto een bepaalde tijd stil staat. Zo dragen wij dus ook ons steentje bij aan een milieubewuste toekomst. 3
Nieuw overzicht beschikbare afname sets eerste lijn Zoals u misschien gemerkt heeft, zijn er nieuwe ontwikkelingen in onze laboratorium diagnostiek en in onze afname sets. Omdat wij uit uw reactie begrijpen dat het lastig is in één keer het gebruik van de nieuwe afname sets te weten, hebben we een nieuw overzicht gemaakt waarin alle nu beschikbare afname sets voor de eerste lijn én hun gebruik worden vermeld. Dit overzicht is als A4bijlage toegevoegd aan de nieuwsbrief. Ook staat het op onze website www.labmicta.nl onder het kopje "informatie aanvragers" en dan "overzicht beschikbare afname sets eerste lijn. Verandering fecesdiagnostiek De TFT (triple feces test) afname set is vervangen door de DFT (dual feces test) afname set. Deze aanpassing in de fecesdiagnostiek van Lab- 3. Binnen deze moleculaire panels worden minder MicTA heeft de volgende voordelen voor u: pathogenen tegelijk bepaald; uitvoering van dit onderzoek is dus vaak goedkoper geworden. 1. Geen 3 dagen feces verzamelen maar beide 4. Diagnostiek van Dientamoeba fragilis wordt potjes vanuit 1 fecesmonster vullen voor de voortaan alleen als aparte aanvraag behandeld DFT dus snellere diagnostiek. en niet meer in het parasitologisch feces panel 2. Invoering van gescheiden moleculaire panels (zie onder). U gebruikt hiervoor de DFT. voor bacteriologisch en parasitologisch onderzoek geven de mogelijkheid tot gerichter Het bacteriologisch feces panel is vooral van toeaanvragen. passing bij patiënten met acute gastro-enteritis met 4
een diarreeduur van minder dan 10 dagen. Het parasitologisch onderzoek is vooral geïndiceerd bij patiënten met langer bestaande diarree of diarree na verblijf in de tropen. Het blijft mogelijk om op een enkelvoudig fecesmonster of op een DFT gecombineerd onderzoek aan te vragen voor zowel bacteriologische als parasitologische diagnostiek. Aanvullend microscopisch onderzoek bij een aanvraag voor parasitologische diagnostiek vindt uitsluitend nog plaats bij vermelding van relevante klinische gegevens: verblijf in de tropen, adoptiescreening, asielzoeker, eosinofilie, jeuk, urticaria, immuunstoornissen, worm bij ontlasting gezien etc. Dientamoeba fragilis in de huisartsenpraktijk Een landelijk case-control onderzoek, waar huisartsen uit onze regio in 2012 en 2013 aan mee hebben gedaan, heeft o.a. uitgewezen dat bij nietzieke mensen met een normale stoelgang significant meer Dientamoeba fragilis in hun feces voorkomt dan bij patiënten met diarree. Het advies luidt: wees terughoudend met het aanwijzen van Dientamoeba fragilis als verwekker van diarree. In de bijlage is een Hierdoor is het klinisch belang van het aantonen artikel opgenomen van arts microbioloog Bert van Dientamoeba in de feces van een patiënt met Mulder, waarin de resultaten van dit onderzoek acute gastro-enteritis twijfelachtig geworden en m.b.t. Dientamoeba fragilis nader wordt toegelicht. heeft ons laboratorium besloten Dientamoeba fragilis niet meer routinematig te bepalen bij deze patiënten. Uitstrijken met de E-swab Regular t.b.v. SOA diagnostiek bij vrouwen meer gewenst was. Bij mannen blijft de afname van urine nog wel de standaard procedure (eerste straals urine). De reden voor die materiaalscheiding bij vrouwen en mannen is dat de wetenschappelijke analyse, die de NHG gebruikt als basis voor de Sinds eind december/begin januari is de E-swab veranderde richtlijn, aantoont dat urinemateriaal Regular afname set in gebruik voor het maken van van vrouwen minder betrouwbare resultaten een (zelf) uitstrijk van vaginaal materiaal bij oplevert dan vaginaal materiaal. vrouwen t.b.v SOA diagnostiek. Op basis van de eind 2013 veranderde NHG SOA richtlijn is urine afname bij vrouwen t.b.v. SOA diagnostiek nl. niet 5
Invoeren van E-Swab Regular als vervanging van de culturette en culturette MRSA afname sets Naast het verzamelen van patiëntmateriaal t.b.v. de SOA diagnostiek bij vrouwen wordt vanaf medio april de E-swab Regular afname set ook ingezet voor het vergaren van materiaal uit kleine wonden, neus, keel, ogen en cervix. Het uitgestreken materiaal kan worden onderzocht op aanwezigheid van bacteriën, gisten en schimmels. Voor de detectie van MRSA heeft u 3 E-swab Regular (roze dop) nodig in plaats van de enkelvoudige E-swab Regular. Neus, keel en perineum moeten immers gelijktijdig worden uitgestreken. Hiervoor is een afname set voorhanden met 3 wattenstokken, de E-swab MRSA afname set. Invoering van de E-swab XS (oranje dop) als vervanging van de flexibele droge wat Uitstrijken van nasopharynx, conjunctiva en urethra bij mannen kunt u sinds medio april uitvoeren met de E-swab XS (oranje dop) die een extra dunne wattenstok heeft. Dit is de vervanging voor de kinkhoest onderzoek flexibele droge wat afname set. Ook materiaal voor afgenomen. kan hiermee worden Invoering van de E-swab UTM afname set voor de viruskweek In overleg met de arts-microbioloog kunt u een Eswab VIRUS afname set voor het uitvoeren van virusdiagnostiek bestellen. Dit is een extra dunne wattenstok in combinatie met een buisje met een medium. Dit buisje heeft een rode dop. Deze set speciaal kweekmedium voor virussen, het UTM kan in de koelkast worden bewaard. Verwijdering van de conservans uit de urine potjes Het conservans, dat LabMicTA voorheen in de potjes van de urine afname set deed om overgroei tijdens transport te voorkomen, is verwijderd uit de afname sets. Analyse van de beschikbare gegevens op het lab gaven namelijk aan dat het conservans prima zijn werk deed bij lange transporttijden, maar tegelijkertijd geen optimaal transportmedium was voor sommige bacteriën die we wél wilden aantonen. Daarnaast komt onze vervoersdienst de laatste tijd op steeds meer huisartsenpraktijken vanwege onze centrale ligging, 6 waardoor er steeds minder urine materiaal binnenkomt per post. Dus, als u nu een urinepotje met conservans opstuurt, zullen wij u een urinepotje zonder conservans terugsturen.we raden u aan eerst de laatste urinepotjes met conservans, die u nog op de praktijk heeft, op te maken. Daarná kunt u de nieuwe urinepotjes zonder conservans gebruiken.