www.zge.nl Afdeling De Oleander dementie en complex gedrag
Dementie De ziekte dementie is een ingrijpend en verdrietig proces. Voor de betrokkene zelf en voor directe naasten. Door verlies van het geheugen raken mensen met dementie de grip op het leven kwijt en wordt het moeilijk woorden te geven aan gevoelens. Steeds vaker zien we dat dementie samengaat met complex gedrag. Dat kan zijn ontremd roepgedrag of claimgedrag, agitatie of onrust, veelal gevoed door prikkels uit de omgeving of een gevoel van onbehagen. Complex gedrag laat zich moeilijk stabiliseren en kan voor betrokkene en zijn omgeving voor lastige situaties zorgen. Belangrijk is het om stemmingswisseling vroegtijdig te herkennen en hier adequaat op in te spelen. Dat kan met bijvoorbeeld bewegen of muziek. In deze folder leest u daar meer over.
Dimentie-methodiek Binnen de verpleeghuiszorg komt dementie en complex gedrag steeds vaker voor. De praktijk leert dat binnen een reguliere psychogeriatrische woonomgeving niet altijd resultaat kan worden geboekt in de behandeling of dat de intensiteit van de behandeling ontoereikend is. Verblijf op deze afdelingen is meer gericht op het bieden van een fijne woonomgeving en niet direct op behandeling. Om bij dergelijke intensieve zorgvragen wél de juiste behandeling te bieden heeft Zorggroep Elde de Dimentie-methodiek ontwikkeld. Deze methodiek geeft handvatten om beter te kunnen omgaan met dementie en complex gedrag zonder direct naar medicatie te grijpen of de vrijheid van de cliënt te beperken. Dimentie is afgeleid van dimensie en dementie en betekent dat we vanuit verschillende dimensies kijken we naar wat de mens met dementie nodig heeft. Het Dimentie-model biedt een handreiking voor het signaleren, herkennen en goed kunnen omgaan met complex gedrag bij dementie
Afdeling De Oleander Mensen met dementie en complex gedrag wonen bij Zorggroep Elde op afdeling De Oleander. De Oleander biedt plaats aan 10 cliënten. Op deze afdeling verblijven cliënten tijdelijk en worden ze vaak succesvol doorgeplaatst naar reguliere afdelingen. Niet altijd is doorplaatsing mogelijk. In de nabije toekomst komt er daarom binnen Zorgexpertisehuis Liduina ook een zogenaamde longstay-afdeling, een afdeling voor langdurig verblijf. De behandeling op De Oleander is gericht op gedragsverandering of verandering van de omgeving als blijkt dat omgevingsfactoren ten grondslag liggen aan het complexe gedrag. Vaak wordt een combinatie van interventies ingezet. Dat varieert van psychosociaal ingrijpen tot het aanbieden van een actief activiteiten- of bewegingsaanbod of inzet van specifieke methodieken die zijn gericht op contact maken en prikkelverwerking. Belangrijk uitgangspunt is altijd dat een cliënt mag zijn wie hij/zij is, inclusief het complexe gedrag. Observatie De Dimentie-methodiek wordt binnen De Oleander toegepast met goed resultaat. Medewerkers nemen de tijd voor een zorgvuldige observatie en onderzoeken waar het complexe gedrag vandaan kan komen: vanuit de mens zelf en/of veroorzaakt door de omgeving waarin deze verkeert. Vervolgens zoeken zij manieren waarop zij het beste contact kunnen maken met de cliënt. Door verschillende methodieken in te zetten proberen zij het complexe gedrag te laten afnemen en ervoor te zorgen dat cliënten zich prettiger voelen. Bij elke cliënt wordt gewerkt met een zogenaamd benaderings- en signaleringsplan. Bij de totstandkoming van dat plan zijn verschillende disciplines betrokken zoals specialist ouderengeneeskunde en psycholoog en vanzelfsprekend directe naasten. In het benaderings- en signaleringsplan staat via een zogenaamde stoplichtmethode beschreven hoe de cliënt het beste benaderd kan worden bij bepaald gedrag en in bepaalde situaties. Het geeft alle betrokkenen een handvat om in verschillende situaties juist te handelen. Een cliënt roept voortdurend. Op een reguliere zorgafdeling wordt een cliënt vaak naar de eigen kamer gebracht om tot rust te komen en de overige cliënten te ontlasten. Er wordt niet gekeken naar de oorzaak van het roepgedrag. Misschien is de cliënt overprikkeld. Of misschien is er juist sprake van te weinig prikkels of voelt de cliënt als het ware niet meer dat hij bestaat. Door het roepen komt er resonantie in de borstkas, krijgt hij gevoel in het lichaam en daarmee het gevoel dat hij bestaat. Bij De Oleander brengt de medewerker de cliënt niet naar zijn kamer, maar gaat mee roepen. Door mee te roepen ontstaat contact, de cliënt wordt erkend in het gedrag dat hij vertoont. Door dat contact kan de medewerker het gedrag langzaam ombuigen in minder roepen. De cliënt zal meer rust ervaren.
Behandeling en begeleiding Kenmerkend voor de aanpak op De Oleander zijn de volgende methoden: l afstemmen in contact op basis van de mimakkus-methode l sensorische informatieverwerking (SI) l passiviteiten van het dagelijks leven (PDL) Afstemmen in contact op basis van de mimakkus-methode De mimakkus-methode is een speciale benaderingswijze die wordt ingezet om contact te krijgen met de cliënt. Medewerkers zoeken naar aangrijpingspunten in het gedrag en de omgeving die het afweer- of roepgedrag van de cliënt kunnen verklaren of waardoor contact moeizaam tot stand komt. Daarop sluiten zij aan. Essentie van deze methode is dat het gevoel of de emotie van de cliënt wordt erkend. Binnen De Oleander en ook op andere afdelingen van Zorggroep Elde laten mimakkers (contactclowns) regelmatig hun gezicht zien. mimakkers zijn specialisten in de mimakkus-methode. Een mimakker komt niet voor de lach, maar voor contact en stemt het gedrag volledig af op de (be)leefwereld van de cliënt. Belangrijk in het contact is dat er geen verwachtingen zijn: er moet helemaal niets. Het gedrag mag er zijn. De bewoner heeft de regie. De mimakker neemt de tijd om het contact te laten ontstaan. Zo krijgt de bewoner de mogelijkheid om eens rustig te kijken wie er binnenkomt. De mimakker voelt aan welke stemming er heerst bij de bewoner of in de bewonersgroep en sluit aan bij de emoties van bewoner(s). Naast de mimakkers zijn alle medewerkers opgeleid in de mimakkusmethode. Zij bieden contact dat is afgestemd op de cliënt.
Sensorische informatieverwerking (SI) Voor mensen met dementie is het vaak moeilijk om alle prikkels die zij via de zintuigen binnenkrijgen te filteren. Dat kan hen onrustig of angstig maken. Een cliënt die roept, kan roepen omdat hij te veel of te weinig prikkels binnenkrijgt of zichzelf niet meer ervaart. Medewerkers op De Oleander kijken goed hoe de prikkelverwerking plaatsvindt en welke prikkels het bepaalde gedrag op dat moment kan verklaren. Waarom heeft de cliënt beweegdrang? Waarom roept de cliënt? Wat zegt de non-verbale houding van de cliënt? Door goede observatie proberen medewerkers erachter te komen voor welke prikkels een cliënt gevoelig is. Die observatie geeft handvatten en middelen om de mate van alertheid van een cliënt op de juiste manier beïnvloeden. Soms kan dat door het aanbieden van bepaalde prikkels, soms moeten prikkels worden weggenomen. De aanpak is afhankelijk van wat de cliënt op dat moment nodig heeft. Iemand die het eigen lijf niet meer ervaart kan bijvoorbeeld worden omhuld met een deken. Voor een cliënt die gevoelig is voor licht wordt het licht gedimd. Passiviteiten van het dagelijks leven (PDL) Passiviteiten van het Dagelijks Leven, de zogenaamde PDL, richt zich op cliënten die op alle gebieden van het leven in grote mate of volledig van anderen afhankelijk zijn. Alles wat de cliënt eens zelfstandig kon - wassen, aankleden, eten, lopen - moet hij nu passief ondergaan. PDL is een vorm van belevingsgerichte zorg die uitgaat van de wensen en beleving van de cliënt. Aanraking (haptonomie) speelt hierbij een belangrijke rol. Het contact is erop gericht onrust, pijn en angstgevoelens tijdens de verzorging van de cliënt te verminderen. Het gebruik van speciale hulpmiddelen en gemakkelijk zittende kleding en het verplaatsen op een zo prettig mogelijke manier kan hierbij helpen. Het accepteren van passiviteit en de grote mate van afhankelijkheid kan voor zowel de cliënten als voor hun naasten moeilijk zijn. PDL is daarom ook gericht op juist die acceptatie en het bieden van comfort. Het team Bij De Oleander is een multidisciplinair team betrokken, bestaande uit een psycholoog, specialist ouderengeneeskunde, verzorgenden IG, (psychiatrisch) verpleegkundigen, cliënt - begeleiders, activiteitenbegeleiders en paramedici als fysiotherapeut, ergotherapeut, logopedist, diëtist. De Oleander werkt nauw samen met GGZ-instelling Reinier van Arkel. Overige disciplines zoals een ouderenpsychiater, worden op consult basis ingeroepen
Plaatsing op De Oleander Via uw behandelend arts kunt u in contact komen met De Oleander. In eerste instantie verloopt het contact via de casemanager. Zij is uw eerste aanspreekpunt tot plaatsing bij De Oleander mogelijk is. Zij werkt o.a. nauw samen met verpleegkundigen, de specialist ouderengeneeskunde en psycholoog. Soms kan tijdelijk geen nieuwe opname plaatsvinden of kan iemand met bepaald gedrag niet worden opgenomen vanwege de groepssamenstelling. Naasten/mantelzorgers kunnen altijd contact op nemen als zij met vragen zitten of een rondleiding willen op De Oleander. Expertisecentrum complex gedrag bij dementie Advies & Verpleeghuiszorg (De Oleander) Heeft u vragen over De Oleander of wilt u advies? Onze medewerkers van cliëntenservice helpen u graag verder: Telefoon 0411-63 41 71 E-mail clientenservice@zge.nl www.zge.nl