AVS Centrum Educatief Leiderschap Goed onderwijs door visionair leiderschap Boeiend onderwijs in lerende scholen Hoogstaand onderwijs, daar heeft ieder ind recht op. Het bereien van goede resultaten met inderen doet ertoe. Hoe maen we van onze school een meer opbrengstgerichte school? Hoe zorgen we voor lerende organisaties waarin voortdurend gewert wordt aan het ontwielen van professioneel apitaal? Hoe bereiden we inderen voor op het deelnemen aan een complexe samenleving? In deze flyer vindt u meer informatie over het aanbod van Natuurlij Leren dat gecertificeerd is door het Schoolleidersregister PO en dat via het open aanbod van het AVS Centrum Educatief Leiderschap wordt verzorgd. Dit aanbod unt u oo in company laten uitvoeren via Natuurlij Leren. DE TRAINER JAN JUTTEN Jan Jutten is sinds 2004 werzaam als zelfstandig onderwijsadviseur. Sinds de schoolleidersopleiding bij Magistrum in 1995 heeft hij een grote belangstelling voor de school als lerende organisatie. De afgelopen jaren heeft hij zich op dit terrein verder gespecialiseerd. Jutten studeerde onderwijsunde en volgde trainingen bij onder andere Peter Senge, Michael Fullan, Otto Scharmer, Andy Hargreaves en Margaret Wheatley. Zijn werzaamheden bestaan vooral uit het ondersteunen van scholen, besturen en samenweringsverbanden op weg naar een lerende organisatie. Zijn focus hierbij ligt op de ontwieling van leiderschap. DOELGROEP Leidinggevenden/schoolleiders en middenader. DE LEERGANGEN Leergang Begrijpen voor ingrijpen: systeemdenen in een lerende school Leergang Bouwen aan een lerende school Weren met de vijf disciplines in de dagelijse pratij Leergang Opbrengstgericht leiderschap in een lerende school: van moetisme naar moreel besef Leergang Theorie U Leergang Verbindend leiderschap Leergang Professioneel Kapitaal en Uplifting Leadership: opwaartse racht in de school CEL-201810161403
4 EENDAAGSEN BEGRIJPEN VOOR INGRIJPEN: SYSTEEMDENKEN IN EEN LERENDE SCHOOL Deze vier dagen over systeemdenen zijn met name bedoeld voor leiders en intern begeleiders die zich willen verdiepen in rije mogelijheden van de vijfde discipline van de lerende school. Systeemdenen is het vermogen om relaties te zien en daardoor de werelijheid beter te begrijpen. Hoe beter we begrijpen, hoe effectiever we unnen ingrijpen. Door systeemdenen zien we het totaalbeeld, niet slechts de details. Oo hebben we oog voor de wijze waarop onderdelen in een school elaar beïnvloeden en op elaar reageren en zijn we beter in staat om het systeem in positieve zin te veranderen. Systeemdenen is één van de erncompetenties van leiders in onze tijd. PROGRAMMA Dag 1: Inleiding in systeemdenen. De taal en de hulpmiddelen voor de school en voor de las. Wat is systeemdenen? Wat is een systeem? Waarom systeemdenen? Wele wervormen worden er bij systeemdenen toegepast? Weren met vormgevers en gedragspatroongrafieen: theorie en pratij. Toepassingsmogelijheden in het team in de las. Dag 2: De systeemtaal: cyclisch denen en weren met causale lussen De taal van het systeemdenen: leren weren met samenhangen, relatiecirels en vooral met causale lussen. Casussen uit de pratij leren omzetten in systeemtaal om ze beter te begrijpen. Dag 3: Klassiee systeemverhalen en causale lussen: archetypen Speciale causale lussen: archetypen. Wat zijn archetypen? Wat un je ermee in de school? Leren weren met archetypen aan de hand van casussen uit de school. Deze dag gaan we tevens pratisch aan de slag om de taal goed te leren. Dag 4: Symptomen of problemen? Weren met de ijsberg Vervolg van het weren met archetypen. Symptomen of problemen? De racht van de ijsberg: in zes lagen complexiteit leren begrijpen. Toepassingsmogelijheden van dit pratische hulpmiddel. Weren met de ijsberg aan de hand van casussen uit de school. HERREGISTRATIE DOOR HET SCHOOLLEIDERSREGISTER PO Begrijpen voor ingrijpen: systeemdenen in een lerende school van Natuurlij Leren is gecertificeerd door het Schoolleidersregister PO en is opgenomen in het register in het ader van de herregistratie. Dit is deend bevonden voor het professionaliseringsthema Toeomstgericht onderwijs en an onderdeel uitmaen van uw ontwieling op het thema via formeel leren. DATA EN INSCHRIJVEN Ga naar www.avs.nl/cel/begrijpenvooringrijpen Investering: Leden: 1445,- / Niet-leden: 1645,- Studiebelasting: 640 uur waarvan 32 contacturen en 32 voorbereidingsuren. CEL-201810161403
BOUWEN AAN EEN LERENDE SCHOOL WERKEN MET DE VIJF DISCIPLINES IN DE DAGELIJKSE PRAKTIJK We leren veel van elaar en doen concrete ideeën op voor wervormen in de eigen pratij De programmaonderdelen van deze training zijn nauw verbonden met de vijf disciplines van de lerende school. Ele discipline wordt concreet vertaald naar wervormen, interventies, acties die leiders ondernemen om van hun school of stichting een lerende organisatie te maen. Daarbij leggen we nadruelij een relatie met recente inzichten over leiderschap, zoals die van Andy Hargreaves, Otto Scharmer en Michael Fullan. We maen gebrui van een grote variëteit aan wervormen. Deelnemers rijgen achtergrondinformatie, worden uitgenodigd om tussen de bijeenomsten in dingen uit te proberen en te reflecteren op hun eigen gedrag. We leren veel van elaar en doen concrete ideeën op voor wervormen in de eigen pratij. PROGRAMMA Dag 1: Waarom doen we dit? Een gezamenlije missie, waarden en visie ontwielen. Van moetisme naar moreel besef Hoe ontwiel je samen met je team een gezamenlije aspiratie? Wele mogelijheden zijn er om persoonlije visies van mensen te verbinden met de collectieve ambitie van de school? Waarom is het zo belangrij? Dag 2: Praten over elaar of met elaar? Ontwielen van goede communicatie en samenwering Wat is goede communicatie? Hoe un je als leider invloed uitoefenen op de manier waarop mensen met elaar praten en samenweren? Maen we de omslag van discussie naar dialoog? Dag 3: Onze waarheden! Omgaan met mentale modellen: van zo is het naar zo zie i het De manier waarop mensen omgaan met mentale modellen vormt een van de belemmeringen bij de ontwieling van de school. Wele rol spelen mentale modellen, hoe maa i ze zichtbaar en hoe leren we er beter mee om te gaan? Dag 4: Horizontaal leren. Wervormen voor teamleren: ontwielen van sociaal apitaal Mensen leren meer van elaar dan van allerlei cursussen. Wele mogelijheden zijn er zoal? Hoe schep i als leider de condities waaronder mensen zowel binnen als buiten de school unnen leren van en met elaar? Dag 5: Systeemdenen deel 1. Eerst begrijpen, dan pas ingrijpen! Verennen van de grote mogelijheden die systeemdenen biedt voor het onderwijs. Wat is systeemdenen eigenlij? De nadelige gevolgen van fragmentering. Hoe begeleid i als leider een traject waarin systeemdenen wordt gerealiseerd? Dag 6: Systeemdenen deel 2. Van een lineaire naar een cyclische taal Een nieuwe taal leren. Hoe an i de vele hulpmiddelen van systeemdenen toepassen in mijn school? We weren met casussen om zo concreet mogelij te illustreren wat je met de wervormen (zoals de ijsberg ) unt doen in je school. HERREGISTRATIE DOOR HET SCHOOLLEIDERSREGISTER PO Bouwen aan een lerende school van Natuurlij Leren is gecertificeerd door het Schoolleidersregister PO en is opgenomen in het register in het ader van de herregistratie. Dit is deend bevonden voor het deelthema Professionele Leergemeenschap (behorende bij het professionaliseringsthema Kennis- en Kwaliteitsontwieling ) en an onder deel uitmaen van uw ontwieling op het thema via formeel leren. DATA EN INSCHRIJVEN Ga naar www.avs.nl/cel/bouwenaaneenlerendeschool Investering: Leden: 2.149,- / Niet-leden: 2.449,- Studiebelasting: 96 uur waarvan 48 contacturen en 48 voorbereidingsuren. CEL-201810161403
OPBRENGSTGERICHT LEIDERSCHAP IN EEN LERENDE SCHOOL: VAN MOETISME NAAR MOREEL BESEF Opbrengstgericht Leiderschap is één van de speerpunten van deze tijd. In deze training gaan we in op de vraag hoe we de opbrengsten van het onderwijs duurzaam unnen verhogen en wat dit beteent voor leiders. Besturen en schoolleiders hebben grote invloed op de waliteit en de resultaten van het onderwijs op hun school. Er zijn diverse elementen van leiderschap te benoemen die een positief effect hebben op het verbeteren van de waliteit van het onderwijs en het verhogen van leeropbrengsten. Onder leiderschap verstaan we niet alleen de schoolleider, maar oo de bovenschoolse leider, de interne begeleider en de bouwleiders. Ze worden dan oo van harte uitgenodigd om deel te nemen aan deze training. Opbrengstgerichte Leiders creëren als systeemdeners in actie een context waarin leerrachten zich voortdurend ontwielen om hun onderwijs zodanig te verbeteren dat het leidt tot hogere opbrengsten voor de inderen. De training gaat over de vraag: wat doen deze leiders? PROGRAMMA Dag 1: Hoge opbrengsten: moetisme of moreel besef? Achtergronden en doelen van deze training. Nader verennen van belangrije begrippen. Historisch overzicht van Andy Hargreaves (The Fourth Way). Verennen van variabelen die een rol spelen bij hoge opbrengsten. Het grote belang van de levende missie van de school. Hoe ontwiel je zo n missie? Het basisschema van Robert Marzano. Dag 2: Hoge opbrengsten door hoogstaand onderwijs Het ader van David Hopins Ele school een TOP-school. Persoonlij leren en boeiend onderwijs: wat wert in de las van Marzano. De invloed van leerrachten en van leiders. De rol van de leider bij het vorm geven van walitatief hoogstaand onderwijs. De essenties van goed onderwijs bij Michael Fullan. Dag 3: Gebruimaen van data: ontwielen van meetgestuurd onderwijs Gebruimaen van toetsresultaten als basis voor goed onderwijs: van assessment of learning naar assessment for learning. Diagnosticerend onderwijzen. Het grote belang van begrijpend lezen en schrijven van testen: mogelijheden om dit te verbeteren. De rol van de leider bij meetgestuurd onderwijs. Dag 4: Van onderwijsundig leiderschap naar systeemleiderschap Het grote belang van de context en de nadelige gevolgen van fragmentering. De systeembenadering van David Hopins en Michael Fullan. Van individuele benadering naar systeembenadering. Ontwielen van professioneel apitaal. Teamleren gericht op hoge opbrengsten. Dag 5: Bovenschools weren aan het verbeteren van opbrengsten All systems go... Bovenschoolse activiteiten met invloed op hoge opbrengsten. Scholen en schoolleiders die van elaar leren en elaar helpen. Bovenschoolse netweren van leerrachten, gericht op het verbeteren van opbrengsten. De rol van de leiders op alle niveaus in de organisatie. Dag 6: Mensen duurzaam verbinden met hun Wer Kenmeren van duurzaam leiderschap (Andy Hargreaves). Mensen en scholen verbinden met hun ziel en met de omgeving, leren van de toeomst. Essenties van Theorie U van Otto Scharmer. De samenhang tussen Theorie U en het realiseren van hogere opbrengsten: van moetisme naar moreel besef. HERREGISTRATIE DOOR HET SCHOOLLEIDERSREGISTER PO Opbrengstgericht leiderschap van Natuurlij Leren is gecertificeerd door het Schoolleidersregister PO en is opgenomen in het register in het ader van de herregistratie. Dit is deend bevonden voor het professionaliseringsthema Omgaan met verschillen en an onderdeel uitmaen van uw ontwieling op het thema via formeel leren. DATA EN INSCHRIJVEN Ga naar www.avs.nl/cel/opbrengstgerichtleiderschap Investering: Leden: 2.149,- / Niet-leden: 2.449,- Studiebelasting: 96 uur waarvan 48 contacturen en 48 voorbereidingsuren. Waardevolle pratijvoorbeelden, theoretische ondersteuning, tips en pratische zaen om nog meer opbrengstgericht aan de slag te gaan. Verdieping in de diverse onderwijsundige theorieën ervaar i als een verrijing. Wij zijn op school bezig met een verandering van onderwijsconcept. De inhoud van het programma sluit goed aan op waar we mee bezig zijn. Het is een bevestiging dat we op de goede weg zijn.
4 EENDAAGSEN LEERGANG THEORIE U Waarom gaan er zoveel zaen fout in organisaties ondans alle inzet en goede wil? Theorie U laat zien dat de oorzaa vaa ligt in het feit dat we wel weten hoe een proces verloopt (of zou moeten verlopen), maar ons vaa niet bewust zijn van de diepere bron van waaruit het proces is ontstaan. Wie u bent en wat u drijft bepaalt voor een groot deel het succes van uw acties! In de meeste scholen leren mensen van het verleden. Om de omslag te maen van het verleden naar leren van de toeomst doorlopen we de vijf bewegingen van de U. In deze leergang omen ze uitgebreid aan bod met een pratische vertaalslag naar uw school. PROGRAMMA: Dag 1: Introductie van het U-proces Achtergronden en uitgangspunten van Theorie U. Samen verennen van de essenties en de mogelijheden die de U biedt bij het leren van de toeomst. De vijf fasen in het proces en hun beteenis voor de school. Wervormen bij ele fase. Dag 2: Co-initiating en co-sensing. Omgaan met de stem van het oordeel en de stem van het cynisme Naar buiten ijen. In deze fase van het U-proces maen we verbindingen met anderen die van belang zijn om innovaties tot een succes te maen: wat gebeurt er buiten en wat is ons gemeenschappelij belang? Wat willen we samen creëren dat we alleen niet (goed) unnen? Basis voor een goede start. Terug naar de ern. I heb belangrije inzichten opgedaan: - Het belang van innerlije drijfveren als hefboom voor succesvolle ontwieling; - De racht van benaderen vanuit eco in plaats van ego; - Het achterlaten van het verleden om te omen tot verandering. Dag 3: Presencing en omgaan met de stem van de angst In de bodem van de U omen we bij een drempel waar we alles achterlaten dat niet essentieel is. Doordat we dingen die niet essentieel zijn, achterlaten, unnen we nieuwe dingen die nodig zijn, toelaten. We stellen onszelf open voor de best mogelije toeomst. Angst en onzeerheid steen de op op. Dag 4: Co-creating en co-evolving: intenties omzetten naar acties In de eerste fase van de opwaartse beweging aan de rechterant onderzoeen we de toeomst niet door middel van denen en reflecteren, maar vooral oo door te doen. Beginnen met veranderingen in leine groepen, experimenteren. Wanneer we een aantal dingen hebben uitgeprobeerd, unnen we ons de vraag stellen: Wat hebben we hiervan geleerd? Door middel van netweren en relaties worden de innovaties steeds verder verspreid. HERREGISTRATIE DOOR HET SCHOOLLEIDERSREGISTER De leergang Theorie U in de school van Natuurlij Leren is gecertificeerd door het Schoolleidersregister PO en is opgenomen in het register in het ader van de herregistratie. Dit houdt in dat deze leergang deend is bevonden voor het professionaliseringsthema Persoonlij Leiderschap en onderdeel an uitmaen van uw ontwieling op het thema via formeel leren. Data: ij op www.avs.nl/cel/theorieu Investering: leden: 1.445,-/niet-leden: 1.645,- Studiebelasting: 64 uur waarvan 32 contacturen, 32 voorbereidingsuren.
LEERGANG VERBINDEND LEIDERSCHAP Hoe unnen leiders de omslag maen van fragmentering en overbelasting naar samenhang en focus? Veel schoolleiders en leerrachten ampen met een hoge werdru. Diverse onderzoeen laten zien dat deze werdru niet zozeer veroorzaat wordt door het aantal innovaties, maar door het gebre aan samenhang tussen de innovaties. Fragmentering is bij besturen en in scholen vaa een nelpunt. Het is voor veel leiders en voor leerrachten lastig om door de bomen het bos te zien. In de literatuur wordt ten aanzien van succesvolle schoolontwieling en duurzame veranderingsprocessen een onderscheid gemaat tussen de zogenaamde right and wrong drivers for change. Wrong drivers zijn onder meer: te grote gerichtheid van leiders op het individu en de gefragmenteerde aanpa. Komt dit er nu oo nog bij? is dan een veelgestelde vraag van leerrachten. In deze leergang leren de deelnemers zich vooral te richten op de right drivers: verbinden van leerrachten om van elaar te leren en het realiseren van samenhang bij schoolontwieling. De leergang is onder andere gebaseerd op het boe Coherence: the right drivers in action. Dit boe is oo in een Nederlandse versie beschibaar onder de titel De verbindende schoolleider. PROGRAMMA: Dag 1 Naar een raamwer voor Verbindend Leiderschap Hoe gaan we om met het probleem van fragmentering? Er wordt onderscheid gemaat tussen systemness (het systeem als geheel aanpaen, relaties zichtbaar maen) en understanding systems (het begrijpen van een situatie voor het ingrijpen). Centraal staat het raamwer voor Coherence ontwield door Quinn en Fullan. Het schema vormt de basis voor deze leergang. Dag 2 Focus op richting Zonder een heldere missie en visie is geen samenhang mogelij. Betroenheid bij de (morele) doelen van de school vormt het fundament voor succesvolle verandering en ontwieling. Hoe zorg je er als leider voor dat de missie en de visie leidraad zijn voor het dagelijs handelen en voor de euzes die gemaat worden? Dag 3 Cultiveren van de samenwering Leiders zijn teveel gericht op het individu, op de ontwieling van menselij apitaal. Dit is een zogenaamde wrong driver for change. De hefboom ligt bij het sociaal apitaal, de samenwering tussen de leerrachten om met en vooral van elaar te leren. Dit vraagt om systeemleiderschap en niet slechts onderwijsundig leiderschap. Dag 4 Verdiepend leren De focus dient te liggen op een verdiepend begrip van het leerproces en hoe we dit unnen beïnvloeden. We verennen dit aan de hand van het model deep learning met de zes C s. Dag 5 Slim verantwoorden Een van de omslagen die nodig zijn is die van externe naar interne verantwoording. Goede systeemleiders zorgen ervoor dat mensen in de school met elaar verbonden worden: intern en horizontaal verantwoording afleggen om zo van elaar te leren. Dag 6 Systeemdenen en uplifting leadership De vijfde discipline is de hefboom voor de lerende school en is gericht op samenhang en op het begrijpen voordat we ingrijpen. Hoe unnen we dit pratisch toepassen in de school om verbindende schoolleiders te worden? Ten slotte verennen we de uitgangspunten van Uplifting Leadership. Dit concept an leiders helpen met hun school een duurzame ontwieling door te maen. HERREGISTRATIE DOOR HET SCHOOLLEIDERSREGISTER De leergang Verbindend Leiderschap van Natuurlij Leren is gecertificeerd door het Schoolleidersregister PO en is opgenomen in het register in het ader van de herregistratie. Dit is deend bevonden voor het professionaliseringsthema Leidinggeven aan verandering en an onderdeel uitmaen van uw ontwieling op het thema via formeel leren. Data: ij op www.avs.nl/cel/vl Investering: leden: 2.149,- / niet-leden: 2.449,- Studiebelasting: 96 uur waarvan 48 contacturen, 48 voorbereidingsuren.
LEERGANG PROFESSIONEEL KAPITAAL EN UPLIFTING LEADERSHIP: OPWAARTSE KRACHT IN DE SCHOOL Het realiseren van walitatief hoogstaand onderwijs met hoge opbrengsten an alleen als we bereid zijn te investeren in de mensen die het wer doen. Het thema van de eerste twee dagen is het ontwielen van professioneel apitaal. Daarbij dient het accent te verschuiven van het menselije naar het sociale apitaal, van de focus op het individu naar focus op het team als geheel. Voor de schoolleider beteent dit: van de dansvloer naar het balon. Andy Hargreaves heeft uitgebreid onderzoe gedaan naar leiderschap in excellente organisaties. Wel leiderschap maat in zeer goed functionerende organisaties het verschil? Hij omt tot vijftien variabelen die in het Engels allemaal beginnen met een F. Deze vijftien FF-en omen in het boe Uplifting Leadership in hun onderlinge samenhang aan bod en ze worden verbonden met belangrije thema s van deze tijd, zoals het ontwielen van professioneel apitaal en recente inzichten in veranderingsprocessen. PROGRAMMA: Dag 1 Professioneel Kapitaal 1 Uitgangspunten voor het ontwielen van professioneel apitaal aan de hand van het gelijnamige boe van Hargreaves en Fullan. Wele rol spelen leiders bij het ontwielen van professioneel apitaal? Hoe ziet dat er in de pratij uit? Dag 5 Stratosphere en veranderingsprocessen 1 Succesvolle en minder succesvolle veranderingsprocessen. Veranderingen in lerende scholen. De verbinding maen tussen technologie, nieuwe didactie en veranderingen in het systeem. Dag 6 Stratosphere en veranderingsprocessen 2 Centraal staan twee recente boeen van Fullan: Change Leader en Stratosphere. Belangrijste uitgangspunten. Zeven inzichten van Michael Fullan en de gevolgen daarvan voor leiderschap. HERREGISTRATIE DOOR HET SCHOOLLEIDERSREGISTER Professioneel apitaal en Uplifting Leadership van Natuurlij Leren is gecertificeerd door het Schoolleidersregister PO en is opgenomen in het register in het ader van de herregistratie. Dit houdt in dat deze leergang deend is bevonden voor het professionaliseringsthema Kennis- en Kwaliteitsontwieling en onderdeel an uitmaen van uw ontwieling op het thema via formeel leren. Data: ij op www.avs.nl/cel/ professioneelapitaal Investering: leden: 2.149,- / niet-leden: 2.449,- Studiebelasting: 96 uur waarvan 48 contacturen, 48 voorbereidingsuren. Dag 2 Professioneel Kapitaal 2 Nadere uitwering van de drie soorten apitaal: menselij apitaal, sociaal apitaal en besluitvormingsapitaal. De rol van de leider en de samenhang tussen deze drie vormen. Professionele samenwering of samen weren aan professionaliteit? Dag 3 Uplifting Leadership 1 Achtergronden van het onderzoe naar zeer goed functionerende organisaties. Overzicht van de 15 FF-en. Nadere verenning en uitwering van Uplifting Leadership. De beteenis voor het wer van schoolleiders. Dag 4 Uplifting Leadership 2 Verennen en uitweren van deel 2 van Uplifting Leadership. Reflectie op het eigen leiderschap en het opstellen van enele leerdoelen voor de omende periode. Leidraad voor dag 3 en 4 is het boe Uplifting leadership van Andy Hargreaves. MEER INFORMATIE EN INSCHRIJVEN Het heeft meerwaarde wanneer u met twee mensen van een school samen een van deze leergangen volgt. De prijzen van deze leergangen zijn inclusief de verplichte literatuur. Wilt u meer informatie, neem dan contact op met het AVS Centrum Educatief Leiderschap, programmamanager Vera Ruitenberg, via cel@avs.nl of bel 030-2361010. Of ij op www.avs.nl/professionalisering postadres Postbus 1003 3500 BA Utrecht telefoon 030 2361010 e-mail cel@avs.nl @schoolleider avs www.avs.nl