gemeente Hardinxveld-Giessendam BELEIDSREGELS PARACOMMERCIELE RECHTSPERSONEN EX ARTIKEL 4 VAN DE DRANK- EN HORECAWET HG 14332 GemHG/INT/14388 Onderwerp: Beleidsregels paracommerciële rechtspersonen ex artikel 4 van de Drank- en Horecawet jis. artikel 4 en 5 van de Drank- en Horecaverordening gelezen in samenhang met artikel 4:81 van de Algemene wet bestuursrecht. 1) Algemeen In artikel 4, eerste lid, van de Drank- en Horecawet is bepaald dat bij gemeentelijke verordening, ter voorkoming van oneerlijke mededinging regels gesteld worden waaraan paracommerciële rechtspersonen zich te houden hebben bij de verstrekking van alcoholhoudende drank. De gemeenteraad heeft bij het opstellen van een zodanige verordening de mogelijkheid om rekening te houden met de aard van de commerciële rechtspersoon (artikel 4, tweede lid, van de Drank- en Horecawet). In deze verordening moet de gemeenteraad, gelet op artikel 4, derde lid, van de Dranken Horecawet, in ieder geval de volgende onderwerpen regelen: a) de tijden gedurende welke in de betrokken inrichting alcoholhoudende drank mag worden verstrekt; b) in de inrichting te houden bijeenkomsten van persoonlijke aard, zoals bruiloften en partijen; c) in de inrichting te houden bijeenkomsten die gericht zijn op personen die niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de desbetreffende rechtspersoon betrokken zijn. Op 31 oktober 2013 heeft de gemeenteraad in zijn vergadering de Drank- en Horecaverordening van de gemeente Hardinxveld-Giessendam (hierna de Drank- en Horecaverordening) vastgesteld. In deze verordening heeft de raad de verplichte onderdelen als bedoeld in artikel 4, derde lid, van de Dranken Horecawet opgenomen. Deze verplichte onderdelen zullen in het vervolg van deze beleidsregels nader uiteen worden gezet. Hieronder worden de definities, omschrijvingen en de analoge toepassing van jurisprudentie beschreven. Deze kaders sluiten aan op de beleidsuitgangspunten paracommercialisme die in bijlage 4 van het door de gemeenteraad vastgestelde Horecabeleid 2012-2016 1 zijn geformuleerd. 2) Definities, omschrijvingen en analoge toepassing jurisprudentie In het kader van een duidelijke beeldvorming is van het belang dat de burgemeester de volgende kernbegrippen definieert: 1) paracommerciële rechtspersoon; 2) paracommercialisme / oneerlijke Bij de definiëring van deze kernbegrippen is aansluiting gezocht bij de definities bij of krachtens de Drank- en Horecawet. Indien geen omschrijving te vinden is bij of krachtens de Drank- en Horecawet, is aansluiting gezocht bij jurisprudentie en vakliteratuur. 2.1 Paracommerciële rechtspersoon In artikel 1, eerste lid, dertiende gedachtestreepje, van de Drank- en Horecawet is een paracommerciële rechtspersoon als volgt gedefinieerd: een rechtspersoon niet zijnde een naamloze vennootschap of besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, die zich naast activiteiten van recreatieve, sportieve, sociaal-culturele, educatieve, levensbeschouwelijke of godsdienstige aard richt op de exploitatie in eigen beheer van een horecabedrijf. Uit deze definitie kunnen de volgende elementen worden afgeleid: 1) het gaat om een rechtspersoon, zoals een stichting, kerk(genootschap) of een vereniging; 2) de exploitatie (in eigen beheer) van een horecabedrijf is een nevenactiviteit; 1 Horecabeleid 2012-2016, bijlage 4, p. 65 en 66.
3) de hoofdactiviteit is gericht op activiteiten van recreatieve, sportieve, sociaal-culturele, educatieve, levensbeschouwelijke of godsdienstige aard. Paracommerciële rechtspersonen zijn, zoals hier boven is aangegeven, onder te verdelen in vijf categorieën: 1) rechtspersonen van recreatieve aard, zoals een stichting die een speeltuin exploiteert of de scouting; 2) rechtspersonen van sportieve aard, zoals een tennisvereniging, een voetbalvereniging of een korfbalvereniging; 3) rechtspersonen van sociaal-culturele aard, zoals een stichting die zich richt op sociaalcultureelwerk, in de vorm van bijvoorbeeld jeugd- en / of jongerenwerkers; 4) rechtspersonen van educatieve aard, zoals een stichting die een school exploiteert; 5) rechtspersonen van levensbeschouwelijke of godsdienstige aard, zoals een kerk(genootschap) of een humanistische vereniging. Bij de beoordeling of sprake is van een paracommerciële rechtspersoon die onder de reikwijdte van artikel 4 en in het bijzonder het derde lid, van de Drank- en Horecawet valt, zijn de statutaire doelstellingen van de paracommerciële rechtspersonen in beginsel leidend. Bij een aanvraag om een drank- en horecavergunning van een paracommerciële rechtspersoon wordt, gelet op de Beleidsregels indieningsvereisten, eisen en procedure voor een aanvraag om een vergunning ex artikel 3 Drank- en Horecawet standaard, een kopie van de van de statuten van de paracommerciële rechtspersoon en een recente uitdraai van de Kamer van Koophandel (niet ouder dan drie maanden) gevraagd t.b.v. de beoordeling van deze aanvraag. 2.2 Paracommercialisme / oneerlijke mededinging In de wet is geen definitie te vinden van de term paracommercialisme. Het bedrijfschap Horeca en Catering hanteert de volgende definitie voor paracommercialisme: een vorm van (oneerlijke) concurrentie door al dan niet op enigerlei wijze direct dan wel indirect, gesubsidieerde instellingen die buiten hun hoofddoelstelling om, horecadiensten aanbieden aan het publiek. Onder horecadiensten wordt verstaan het bedrijfsmatig of anders dan om niet verstrekken van alcoholhoudende drank voor gebruik ter plaatse. Voornoemde definitie wijst er op dat in de meeste gevallen sprake is van een instelling (paracommerciële rechtspersoon) die subsidie ontvangt. Er zijn echter meerdere elementen die de prijsstelling van de aangeboden horecadiensten door paracommerciële rechtspersonen kunnen beïnvloeden, waardoor oneerlijke concurrentie kan ontstaan, te weten: - Een directe- dan wel indirecte subsidieverstrekking. - Er moeten tenminste 2 leidinggevenden in het aanhangsel behorende bij de drank- en horecavergunning worden opgenomen. Deze leidinggevenden hoeven tijdens de momenten dat daadwerkelijk alcohol in de inrichting wordt verstrekt niet lijfelijk aanwezig te zijn (mits een gecertificeerde barvrijwilliger aanwezig is). - Er wordt gebruik gemaakt van (bar)vrijwilligers, deze behoeven niet in het bezit te zijn van een Verklaring Sociale hygiëne maar kunnen volstaan met een instructie barvrijwilliger (Instructie Verantwoord Alcoholschenken, ook wel IVA). - Een paracommerciële rechtspersoon behoeft zich in beginsel niet in te schrijven bij het Bedrijfschap Horeca en Catering. Dit heeft tot gevolg dat de paracommerciële rechtspersoon zich niet hoeft te houden aan de horeca-cao; - Paracommerciële rechtspersonen hebben veelal gunstigere fiscale voorwaarden. - Paracommerciële rechtspersonen kunnen in veel gevallen een accommodatie huren of verkrijgen beneden de marktprijs. Uitzonderingen (op grond van jurisprudentie) Voor 31 december 2012 werden aan de horecavergunning van een paracommerciële rechtspersoon, zoals een stichting of een vereniging, in ieder geval niet de volgende voorschriften/beperkingen verbonden: - de vergunning geldt niet voor het houden van bijeenkomsten van persoonlijke aard zoals bruiloften en partijen; - het is de vergunninghouder verboden de mogelijkheid van het houden van bijeenkomsten van persoonlijke aard openlijk aan te prijzen; - deze vergunning geldt uitsluitend voor het bedrijfsmatig of anders dan om niet verstrekken van - 2 -
(zwak-)alcoholhoudende drank voor gebruik ter plaatse, één uur voor, tijdens en één uur na de activiteiten die binnen de doelstelling van de vereniging vallen (c.q. met een sportief karakter), in verenigingsverband georganiseerd of in het kader van activiteiten van de vereniging zelf; indien: A. de stichting of vereniging op gelijke wijze en onder gelijke voorwaarden als een regulier horecabedrijf op de markt opereert. Hiervan is sprake indien: 1) de stichting of vereniging kan aantonen de laatste 10 jaar voor de vergunningsaanvraag geen directe dan wel indirecte subsidie te hebben ontvangen; 2) de stichting of vereniging is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken en in die zin heffingen afdraagt aan de Kamer van Koophandel en Fabrieken; 3) de stichting of vereniging staat ingeschreven bij het Bedrijfschap Horeca en Catering in verband met de gebondenheid aan o.a. de horeca-cao; 4) Aangetoond kan worden (bijvoorbeeld middels een accountantsverklaring) dat alle leidinggevenden en werknemers in loondienst zijn en er derhalve de gebruikelijke inhoudingen plaatsvinden; 5) De stichting te goeder trouw kan verklaren dat op geen enkele wijze gebruik gemaakt zal worden van vrijwilligers, ook niet op incidentele basis; 6) Alle bestuursleden van de stichting voldoen aan de eisen gesteld in artikel 8 van de Drank- en Horecawet (bezit diploma Sociale Hygiëne, geen slecht levensgedrag etc.); 7) De instelling belastingplichtig is en geen fiscale vrijstellingen geniet (zoals BTW, maar ook, voor zover van toepassing, vennootschapsbelasting); 8) De onderneming wordt gedreven voor rekening en risico van de ondernemer (dus geen enkele NV of BV onder de stichting of vereniging; die worden als schijnconstructies beschouwd); 9) De onderneming past binnen het ter plaatse vigerende bestemmingsplan; 10) Er een reële huur- of pachtprijs c.q. koopprijs is overeengekomen conform de marktwaarde, of er sprake is van een aangepaste prijs in relatie tot het primaire doel van de exploitatie. B. De stichting of vereniging zich niet richt op de in artikel 4, eerste lid van de Drank- en Horecawet, gestelde activiteiten van recreatieve, sportieve, sociaal-culturele, educatieve, levensbeschouwelijke of godsdienstige aard. De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State 2 heeft geoordeeld dat de opgesomde activiteiten als limitatief moeten worden aangemerkt. 2.3 Analoge toepassing jurisprudentie Met de inwerkingtreding van de Drank- en Horecawet per 1 januari 2013 is geregeld dat de gemeenteraad in een verordening in ieder geval regels stelt aangaande de volgende onderwerpen: a) de tijden gedurende welke in de betrokken inrichting alcoholhoudende drank mag worden verstrekt; b) in de inrichting te houden bijeenkomsten van persoonlijke aard, zoals bruiloften en partijen; c) in de inrichting te houden bijeenkomsten die gericht zijn op personen die niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de desbetreffende rechtspersoon betrokken zijn. Nu de gemeenteraad op grond van artikel 4, eerste lid, van de Drank- en Horecawet regels heeft gesteld ter voorkoming van oneerlijke mededinging is het mijn inziens redelijk om aan te nemen dat de uitzonderingen op grond van jurisprudentie, zoals hierboven uiteen is gezet, nog steeds relevant zijn bij de beoordeling of sprake is van oneerlijke Deze uitzonderingen zijn mijn inziens ook relevant voor en van toepassing op kerkgenootschappen, indien deze kerkgenootschappen zich in materieel opzicht 3. niet of weinig onderscheiden van een vereniging. In artikel 4 en 5 van de Drank- en Horecaverordening is om deze reden de zinsnede opgenomen, waarin wordt aangeven dat een activiteit niet is toegestaan, indien dit leidt tot oneerlijke In paragraaf 3 van deze beleidsregels zijn de mededingingsbepalingen ex artikel 4, derde lid, van de Drank- en Horecawet nader uitgewerkt. 2 AbRS, 6-9-1999, no.ho1.98.1692. 3 Raad van State, AB 1986, 457, VzARRvs, 15 april 1986-3 -
3) Drank- en Horecaverordening gemeente Hardinxveld-Giessendam In de Drank- en Horecaverordening zijn de volgende artikelen ter voorkoming van oneerlijke mededinging opgenomen: Schenktijden paracommerciële rechtspersonen Paracommerciële rechtspersonen verstrekken uitsluitend alcoholhoudende drank gedurende de periode beginnende met één uur voor aanvang en eindigende met één uur na beëindiging van activiteiten die passen binnen de statutaire doelomschrijving van de desbetreffende paracommerciële rechtspersoon. Deze verstrekkingsbeperking is uitsluitend van toepassing indien dit leidt tot oneerlijke Privé-bijeenkomsten en bijeenkomsten derden 1. Het is verboden voor paracommerciële rechtspersonen om alcoholhoudende drank tijdens bijeenkomsten van persoonlijke aard te verstrekken, indien dit leidt tot oneerlijke 2. Het is verboden voor paracommerciële rechtspersonen om alcoholhoudende drank tijdens bijeenkomsten die gericht zijn op personen die niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de desbetreffende rechtspersoon betrokken zijn te verstrekken, indien dit leidt tot oneerlijke 3. Het is verboden om de mogelijkheid tot het houden (waaronder inbegrepen de verhuur van het pand en inventaris) van bijeenkomsten van persoonlijke aard en bijeenkomsten die gericht zijn op personen die niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de desbetreffende rechtspersoon betrokken zijn, als bedoeld in het eerste lid en tweede lid van dit artikel, openlijk aan te prijzen of onder de aandacht te brengen met bijvoorbeeld posters, brochures, publicaties in kranten of tijdschriften, internet of via social media kenbaar te maken. 4) Toegestane activiteiten paracommerciële rechtspersonen In paragraaf drie van deze beleidsregels is een uiteenzetting gegeven van de activiteiten die op grond van de Drank- en Horecaverordening niet toegestaan zijn voor paracommerciële rechtspersonen, indien deze activiteiten tot oneerlijke mededinging leiden. Voorbeelden van activiteiten (niet limitatief) die door een paracommerciële rechtspersonen georganiseerd mogen worden, waarbij tevens alcoholhoudende dranken verstrekt mogen worden en geen sprake is van oneerlijke mededinging, zijn: Rechtspersonen van recreatieve aard / sportieve aard: - Jubileumfeest van het bestuur. - Kampioenschap. - Afscheidsfeest van het bestuur / een bestuurslid. - Feestavond voor vrijwilligers (max. 1 à 2 keer per jaar). - Jaarfeest of afsluiting seizoen (max. 1 keer per jaar). - Toernooi. - Overige strikt clubgerelateerde feesten voor leden. Rechtspersonen van sociaal-culturele aard: - Bijeenkomsten/vergaderingen/feesten van en voor verenigingen en stichtingen die gebruik maken van het pand (dus alleen toegankelijk voor de leden). - Sociaal-culturele evenementen (ook voor publiek toegankelijk). - Jaarvergaderingen. - Kerstviering. Rechtspersonen van educatieve aard: - Lessen/cursussen. - Afstudeerbijeenkomst/ diploma-uitreiking. - Schoolfeesten voor leerlingen. - Ouderavond. - Laatste schooldag. - Sportdag voor leerlingen en leraren. - 4 -
Rechtspersonen van levensbeschouwelijke of godsdienstige aard: - Alle activiteiten die te maken hebben met levensbeschouwelijke of godsdienstige zaken, zoals bijeenkomsten, cursussen, kerstviering etc. 5) Aanvullende bepaling De burgemeester beslist in gevallen, waarin deze beleidsregels niet voorzien, binnen de doelstelling van deze beleidsregels. 6) Aanhaling en bekendmaking 1) Deze beleidsregels kunnen worden aangehaald als: de Beleidsregels paracommerciële rechtspersonen ex artikel 4 van de Drank- en Horecawet. 2) Deze beleidsregels treden in werking op de dag na bekendmaking. 7) Besluit De Beleidsregels paracommerciële rechtspersonen ex artikel 4 van de Drank- en Horecawet d.d. 1 januari 2014 vast te stellen. Aldus vastgesteld door de burgemeester van de gemeente Hardinxveld-Giessendam op 1 januari 2014. De burgemeester van Hardinxveld-Giessendam, A.B. Blase. - 5 -