4 internationale verdragen. Een aantal taken van het Rode Kruis op het terrein van het humanitair oorlogsrecht (voorlichting en advies) en opsporing en ondersteuning is ook internationaal vastgelegd. Hulpverlening in het Koninkrijk der Nederlanden Het Nederlandse Rode Kruis is actief op het gebied van: Noodhulpverlening: bij rampen en crises. De noodhulpvrijwilligers hebben verschillende specialismen: - Geneeskundige hulpverlening: beter bekend als Snel Inzetbare Groepen ter Medische Assistentie (SIGMA-teams) ter ondersteuning van reguliere hulpverleners; - Verwanteninformatie bij calamiteiten: mensen helpen hun dierbaren te traceren; - Opvang en Verzorging: het inrichten van opvangcentra en het verzorgen van iedereen die daarin verblijft; Evenementenhulpverlening: ondersteuning door EHBO ers bij grote evenementen; Eerste Hulp(onderwijs): verzorgen van EHBOen AED-cursussen; Sociale Hulp: het actief betrekken bij de samenleving van geïsoleerde groepen; Voorlichting en bewustwording. Voor het verlenen van sociale hulp beschikt het Rode Kruis over enkele vakantiefaciliteiten voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Dat zijn het vakantieschip de J. Henry Dunant en drie hotels (hotel IJsselvliedt in Wezep en de hotels De Valkenberg en De Paardestal in Rheden). Onder de naam Mappa Mondo runt het Rode Kruis in Wezep, Waalre en Rijswijk drie gezinsvervangende huizen voor ernstig zieke kinderen. Het Nederlandse Rode Kruis beheert verder een archief met persoonlijke gegevens van meer dan anderhalf miljoen slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog. Internationale hulpverlening Het Nederlandse Rode Kruis levert een actieve bijdrage aan de internationale noodhulpverlening na rampen en conflicten. Die hulp kan bestaan uit het beschikbaar stellen van geld, goederen of mensen aan de Rode Kruis- of Rode Halve Maanvereniging in het getroffen land of aan de internationale onderdelen van de Rode Kruis Beweging. Het Nederlandse Rode Kruis heeft een speciaal Stille Rampenfonds voor noodsituaties die weinig publieke aandacht krijgen. Vaak zijn dat sluimerende rampen en structurele probleemsituaties waaraan de media, anders dan bij acute calamiteiten, minder aandacht besteden. Steeds meer richt het Nederlandse Rode Kruis zich op het voorkomen van rampen of het beperken van de gevolgen ervan. Dit doet de organisatie door gemeenschappen te helpen zich beter op rampen voor te bereiden en hun zelfredzaamheid te vergroten. Om projecten op dit gebied te steunen, is in 2011 het Rode Kruis Prinses Margriet Fonds opgericht. Internationaal is het Nederlandse Rode Kruis niet alleen actief in noodhulp, maar ook in het versterken van de kwaliteit en slagkracht van zusterverenigingen in andere landen. Speciale expertise heeft het Nederlandse Rode Kruis op het gebied van tracing: het weer in contact brengen van verwanten met hun dierbaren na een ramp of conflict. Financiën en samenwerking De jaarbegroting van het Nederlandse Rode Kruis lag de afgelopen jaren gemiddeld tussen de 70 en 80 miljoen euro. Afwijkingen worden vooral veroorzaakt door de opbrengsten van noodhulpacties. Om alle activiteiten financieel mogelijk te maken kan het Nederlandse Rode Kruis rekenen op de steun van ruim 585.000 leden en donateurs. Daarnaast zijn jaarlijks circa 25.000 collectanten actief tijdens de landelijke collecte. Andere belangrijke inkomstenbronnen van het Rode Kruis zijn nalatenschappen, giften van vermogende particulieren en fondsen (zoals de Nationale Postcodeloterij). Elk jaar vinden tal van acties voor het Rode Kruis plaats. Het bekendste voorbeeld is de actie 3FM Serious Request, die jaarlijks in de week voor Kerst plaatsvindt. Tot slot werkt het Rode Kruis ook veel samen met het bedrijfsleven, zowel voor financiële ondersteuning als in het kader van de hulpverlening zelf. Ambassadeurs van het Nederlandse Rode Kruis zijn Irene Moors, Eric Corton, Floortje Dessing, Yfke Sturm en Humberto Tan. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
Voorwoord Een jubileum is voor het Rode Kruis altijd een mijlpaal die gemengde gevoelens oproept. Een jubileum betekent voor onze hulporganisatie immers het terugblikken op situaties van groot menselijk leed, tijden van verdriet en pijn. Tegelijkertijd is het een moment waarop we trots mogen zijn wanneer wij als Rode Kruis iets hebben kunnen betekenen voor onze medemens. Met grote acties en kleine gebaren. Vaak zijn het juist die kleine gebaren, van onze vrijwilligers voor anderen, waar we trots op mogen zijn. Kleine gebaren die mensen hoop bieden, die pijn verzachten en die hen helpen de draad van hun leven weer op te pakken. Op 19 juli 1867 tekent Koning Willem III op Paleis Het Loo het Koninklijk Besluit dat de oprichting van het Nederlandse Rode Kruis mogelijk maakt. Dit boekje beschrijft 145 momenten in onze geschiedenis. Het kan niet anders zijn dan een kleine en willekeurige greep uit het rijke verleden van onze vereniging. Een interessante schets van de buitengewoon veelzijdige rol die het Rode Kruis in onze samenleving heeft gespeeld en speelt. Onze doelstelling is al die 145 jaar onverminderd relevant gebleven. Het leed verzachten van diegenen die onze hulp het meest nodig hebben, ongeacht hun achtergrond, waar ook ter wereld. Onafhankelijk, onpartijdig en neutraal. Mensen steunen die in een kwetsbare positie terecht zijn gekomen en met hulp van anderen de kracht weten te hervinden om zelfstandig verder te gaan. Daar zetten wij ons als Rode Kruis voor in, daarin vinden onze vrijwilligers hun voldoening. H.K.H. Prinses Margriet der Nederlanden Erevoorzitter van het Nederlandse Rode Kruis 5 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
6 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
1 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
1863 Nederlandse Hulp bij oprichting Internationale Rode Kruis 1946 Lectuurdienst 1909 Prins Hendrik Voorzitter 1914 De Eerste Wereldoorlog 1929 Hulp langs de wegen 1997 Mappa Mondo 1940 Bezetting 2004 Serious Request 1966 Prinses Margriet en het Rode Kruis 1953 Watersnoodramp 1984 Burgeroorlog Sudan 1994 Rwanda 1970 Verbindingsdienst 2010 Haïti 2 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
Het Nederlandse Rode Kruis Het Nederlandse Rode Kruis maakt als noodhulporganisatie sinds 1867 deel uit van de Internationale Rode Kruis Beweging. Anno 2012 bestaat deze beweging uit een drietal onderdelen: Het Internationaal Comité van het Rode Kruis (ICRC), dat zich primair richt op het hoeden van het humanitair oorlogsrecht en de hulpverlening in conflictgebieden; De Internationale Federatie van Rode Kruis en Rode Halve Maanverenigingen (IFRC), de vereniging van alle Rode Kruisverenigingen in de wereld, die zich primair richt op de coördinatie van de hulpverlening na grootschalige natuurrampen; De nationale Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen. Momenteel is er in 188 landen een nationale vereniging opgericht. Overal ter wereld werkt het Rode Kruis vanuit dezelfde zeven grondbeginselen: menslievendheid onpartijdigheid neutraliteit onafhankelijkheid vrijwilligheid eenheid algemeenheid Het Rode Kruis is strikt neutraal. De missie van het Nederlandse Rode Kruis is: het voorkomen en verzachten van menselijk lijden waar dan ook, het beschermen van levens en gezondheid en het waarborgen van respect voor de mens. Bijzondere aandacht gaat daarbij uit naar hen die het meest kwetsbaar zijn: mensen die zonder onze hulp niet of slecht zouden overleven of van wie de gezondheid zonder hulpverlening in gevaar zou komen. Het Rode Kruis hanteert drie officiële emblemen: het Rode Kruis, de Rode Halve Maan en het Rode Kristal. Organisatie Het Nederlandse Rode Kruis is een vereniging die tegenwoordig bestaat uit 585.358 leden en donateurs en 35.294 vrijwilligers. Het hoogste orgaan is de Ledenraad. De vrijwilligers worden in hun activiteiten ondersteund door ongeveer vijfhonderd beroepskrachten. In totaal telt het Nederlandse Rode Kruis 262 afdelingen (waaronder zes Caribische afdelingen) en 56 districten. In noodsituaties kunnen in korte tijd duizenden goed getrainde vrijwilligers in actie komen en hulp bieden. Sociale hulpvrijwilligers verstrekken daarbij kennis over de buurt of wijk waar zij zich bevinden. Het Rode Kruis betrekt deze lokale buurtnetwerken tijdens noodsituaties bij de hulpverlening. Auxiliaire rol Het verlenen van noodhulp tijdens crisissituaties is een taak die voortvloeit uit de auxiliaire rol van het Rode Kruis. Die auxiliaire rol houdt in dat het Rode Kruis de overheid ondersteunt, aanvult en zonodig vervangt in de rampenhulpverlening. Deze bijzondere opdracht is vastgelegd bij Koninklijk Besluit en in 3 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
4 internationale verdragen. Een aantal taken van het Rode Kruis op het terrein van het humanitair oorlogsrecht (voorlichting en advies) en opsporing en ondersteuning is ook internationaal vastgelegd. Hulpverlening in het Koninkrijk der Nederlanden Het Nederlandse Rode Kruis is actief op het gebied van: Noodhulpverlening: bij rampen en crises. De noodhulpvrijwilligers hebben verschillende specialismen: - Geneeskundige hulpverlening: beter bekend als Snel Inzetbare Groepen ter Medische Assistentie (SIGMA-teams) ter ondersteuning van reguliere hulpverleners; - Verwanteninformatie bij calamiteiten: mensen helpen hun dierbaren te traceren; - Opvang en Verzorging: het inrichten van opvangcentra en het verzorgen van iedereen die daarin verblijft; Evenementenhulpverlening: ondersteuning door EHBO ers bij grote evenementen; Eerste Hulp(onderwijs): verzorgen van EHBOen AED-cursussen; Sociale Hulp: het actief betrekken bij de samenleving van geïsoleerde groepen; Voorlichting en bewustwording. Voor het verlenen van sociale hulp beschikt het Rode Kruis over enkele vakantiefaciliteiten voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Dat zijn het vakantieschip de J. Henry Dunant en drie hotels (hotel IJsselvliedt in Wezep en de hotels De Valkenberg en De Paardestal in Rheden). Onder de naam Mappa Mondo runt het Rode Kruis in Wezep, Waalre en Rijswijk drie gezinsvervangende huizen voor ernstig zieke kinderen. Het Nederlandse Rode Kruis beheert verder een archief met persoonlijke gegevens van meer dan anderhalf miljoen slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog. Internationale hulpverlening Het Nederlandse Rode Kruis levert een actieve bijdrage aan de internationale noodhulpverlening na rampen en conflicten. Die hulp kan bestaan uit het beschikbaar stellen van geld, goederen of mensen aan de Rode Kruis- of Rode Halve Maanvereniging in het getroffen land of aan de internationale onderdelen van de Rode Kruis Beweging. Het Nederlandse Rode Kruis heeft een speciaal Stille Rampenfonds voor noodsituaties die weinig publieke aandacht krijgen. Vaak zijn dat sluimerende rampen en structurele probleemsituaties waaraan de media, anders dan bij acute calamiteiten, minder aandacht besteden. Steeds meer richt het Nederlandse Rode Kruis zich op het voorkomen van rampen of het beperken van de gevolgen ervan. Dit doet de organisatie door gemeenschappen te helpen zich beter op rampen voor te bereiden en hun zelfredzaamheid te vergroten. Om projecten op dit gebied te steunen, is in 2011 het Rode Kruis Prinses Margriet Fonds opgericht. Internationaal is het Nederlandse Rode Kruis niet alleen actief in noodhulp, maar ook in het versterken van de kwaliteit en slagkracht van zusterverenigingen in andere landen. Speciale expertise heeft het Nederlandse Rode Kruis op het gebied van tracing: het weer in contact brengen van verwanten met hun dierbaren na een ramp of conflict. Financiën en samenwerking De jaarbegroting van het Nederlandse Rode Kruis lag de afgelopen jaren gemiddeld tussen de 70 en 80 miljoen euro. Afwijkingen worden vooral veroorzaakt door de opbrengsten van noodhulpacties. Om alle activiteiten financieel mogelijk te maken kan het Nederlandse Rode Kruis rekenen op de steun van ruim 585.000 leden en donateurs. Daarnaast zijn jaarlijks circa 25.000 collectanten actief tijdens de landelijke collecte. Andere belangrijke inkomstenbronnen van het Rode Kruis zijn nalatenschappen, giften van vermogende particulieren en fondsen (zoals de Nationale Postcodeloterij). Elk jaar vinden tal van acties voor het Rode Kruis plaats. Het bekendste voorbeeld is de actie 3FM Serious Request, die jaarlijks in de week voor Kerst plaatsvindt. Tot slot werkt het Rode Kruis ook veel samen met het bedrijfsleven, zowel voor financiële ondersteuning als in het kader van de hulpverlening zelf. Ambassadeurs van het Nederlandse Rode Kruis zijn Irene Moors, Eric Corton, Floortje Dessing, Yfke Sturm en Humberto Tan. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
Voorwoord Een jubileum is voor het Rode Kruis altijd een mijlpaal die gemengde gevoelens oproept. Een jubileum betekent voor onze hulporganisatie immers het terugblikken op situaties van groot menselijk leed, tijden van verdriet en pijn. Tegelijkertijd is het een moment waarop we trots mogen zijn wanneer wij als Rode Kruis iets hebben kunnen betekenen voor onze medemens. Met grote acties en kleine gebaren. Vaak zijn het juist die kleine gebaren, van onze vrijwilligers voor anderen, waar we trots op mogen zijn. Kleine gebaren die mensen hoop bieden, die pijn verzachten en die hen helpen de draad van hun leven weer op te pakken. Op 19 juli 1867 tekent Koning Willem III op Paleis Het Loo het Koninklijk Besluit dat de oprichting van het Nederlandse Rode Kruis mogelijk maakt. Dit boekje beschrijft 145 momenten in onze geschiedenis. Het kan niet anders zijn dan een kleine en willekeurige greep uit het rijke verleden van onze vereniging. Een interessante schets van de buitengewoon veelzijdige rol die het Rode Kruis in onze samenleving heeft gespeeld en speelt. Onze doelstelling is al die 145 jaar onverminderd relevant gebleven. Het leed verzachten van diegenen die onze hulp het meest nodig hebben, ongeacht hun achtergrond, waar ook ter wereld. Onafhankelijk, onpartijdig en neutraal. Mensen steunen die in een kwetsbare positie terecht zijn gekomen en met hulp van anderen de kracht weten te hervinden om zelfstandig verder te gaan. Daar zetten wij ons als Rode Kruis voor in, daarin vinden onze vrijwilligers hun voldoening. H.K.H. Prinses Margriet der Nederlanden Erevoorzitter van het Nederlandse Rode Kruis 5 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
6 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
1. Inleiding Op de avond van 24 juni 1859 arriveert een Zwitserse bankier op zakenreis in het Italiaanse plaatsje Solferino. Eerder die dag vond bij het plaatsje een veldslag plaats tussen Oostenrijkse en Franse troepen. Duizenden doden en gewonden zijn achtergebleven op het slagveld, de medische voorzieningen zijn beperkt. De 31-jarige Jean Henry Dunant is zeer aangedaan door het vele leed dat hij op het slagveld ziet en besluit er iets aan te doen. Hij begint de hulpverlening aan de gewonden te coördineren en mobiliseert de lokale bevolking om mee te helpen, zo goed en zo kwaad als dat gaat. Het is in deze ellende dat een plan begint te groeien: zou het een idee zijn om internationaal een permanente hulporganisatie van vrijwilligers op te richten, die zich in vredestijd goed voorbereidt op hulpverlening in tijden van oorlog? Vijf jaar later, op 22 augustus 1864 tekenen vertegenwoordigers van zestien staten de Conventie van Genève. Daarmee wordt feitelijk de basis gelegd voor de oprichting van het Internationale Rode Kruis en voor de oprichting van Rode Kruisverenigingen in verschillende landen, waaronder Nederland. 1. 1863 NederlANdse hulp bij OPRIchting InteRNAtionale Rode Kruis De Nederlandse militaire arts dr. J.H.C. Basting, is één van de eersten die zeer enthousiast is over de plannen van Henry Dunant. Het is Basting, die op een internationaal congres in september 1863 in Berlijn de ideeën van Dunant onder de aandacht van de aanwezigen brengt. Onder hen bevinden zich hoogwaardigheidsbekleders uit een groot aantal landen. Zij stemmen unaniem in met Dunants plannen en beloven aan de uitvoering hiervan in hun land medewerking te verlenen. Op de internationale conferentie op 26 oktober 1863 in Genève wordt een aantal belangrijke besluiten genomen met betrekking tot de organisatie van de vrijwillige hulpverlening. Daarnaast wordt, mede dankzij Basting, overeenstemming bereikt over drie wensen betreffende de onschendbaarheid van hospitalen, ambulances, verplegend personeel en dergelijke. Het zijn deze wensen, die de kern vormen van het Verdrag van Genève, dat op 22 augustus 1864 tot stand komt tijdens een internationale diplomatieke conferentie die door de Zwitserse regering bijeen is geroepen. 7 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
1867 tot 3. 8 2. 1867 OPRIchtINg bij KONINKlijk Besluit Begin 1863 stuurt een zekere mevrouw P. Micheli vanuit Genève een exemplaar van Un Souvenir de Solferino, het boek dat Henry Dunant schreef naar aanleiding van zijn ervaringen op het slagveld van Solferino, aan dr. Basting. Basting vertaalt het boekje naar het Nederlands en stuurt het naar een aantal Nederlandse prominenten en de media. Deze zijn enthousiast en laten weten het met de inhoud eens te zijn. De kranten leggen vooral de nadruk op de conclusies. Het duurt echter nog even voordat de eerste officiële stap wordt gezet tot oprichting van een Nederlandse hulporganisatie in de geest van Dunant. In juni 1867 stuurt het Internationaal Comité te Genève aan de 20 inmiddels opgerichte nationale verenigingen een uitnodiging voor de internationale conferentie, die in juli 1867 zal worden gehouden in Parijs. Koning Willem III maakt mogelijk dat Nederland deel kan nemen aan deze conferentie. Op 19 juli 1867, slechts enkele dagen voor het begin van de bijeenkomst, tekent hij Koninklijk Besluit no. 60, waarvan het eerste artikel luidt: Er zal zijn eene Nederlandsche vereeniging tot het verleenen van hulp aan zieke en gewonde krijgslieden in tijd van oorlog, hetzij Nederland er al dan niet in betrokken is. 3. 1867 Henry Dunant erelid Nog geen twee weken na de oprichting van het Rode Kruis vindt een bijzondere benoeming plaats: Koning Willem III tekent op 31 juli het Koninklijk Besluit waarmee Dunant erelid wordt. Behalve Dunant wordt ook dr. Basting tot erelid benoemd. 4. 1868 OPRIchtINg van de eerste lokale afdelingen VAN het Rode Kruis Kort na de tekening van het Koninklijk Besluit, worden de eerste Nederlandse afdelingen van de vereniging opgericht: Den Haag het vrouwencomité op 22 februari en het mannencomité op 29 februari 1868 Utrecht 12 maart 1868 Nijmegen 18 april 1868 Bergen op Zoom 7 mei 1868 Schiedam 23 mei 1868 Amsterdam 13 juni 1868 Haarlem 11 juli 1868 Voorburg 11 juli 1868 Sittard 7 november 1868 IJsselmonde 26 november 1868 5. 1868 Rode Kruis ziekenhuis IN Den HAAg Niet lang na de oprichting van de Haagse afdeling van het Rode Kruis neemt het Haagsche Vrouwencomité het initiatief voor een verpleegstersopleiding. In 1889 betrekt de opleiding een eigen polikliniekruimte en in de jaren daarop ontstaan binnen het Rode Kruis plannen voor een chirurgische kliniek. Koningin-moeder Emma opent deze in 1901. De organisatie groeit, krijgt de beschikking over eigen ambulances en betrekt in 1925 een nieuw gebouw aan de Sportlaan. Daarmee groeit de capaciteit van 40 naar 147 bedden. Ook na de oorlog breidt het ziekenhuis verder uit, totdat het in 2004 opgaat in het Haga Ziekenhuis. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
6. 6. 1870 Eerste inzet bij FRANs-Duitse Oorlog Na oplopende politieke spanningen tussen beide landen, verklaart Frankrijk op 19 juli 1870 de oorlog aan Pruisen. De Nederlandse regering is bang dat er veel gewonden opgevangen zullen moeten worden in Nederland en neemt contact op met het Rode Kruis. Tien dagen na de slag bij Weissenburg (2 augustus) stuurt het Nederlandse Rode Kruis een ambulance naar Luxemburg. Deze start na twee dagen haar werk in Saarbrücken. Al snel volgt een tweede ambulance naar Luxemburg en Trier en een derde ambulance naar Düsseldorf en Elberfeld. Ook gaan er zeven ambulances richting Frankrijk. De tien ambulances blijven actief tot na de slagen van Sedan en Metz en de uiteindelijke wapenstilstand op 28 januari 1871. Zij verzorgen honderden gewonden en hun vrijwilligers worden beloond door zowel de Pruisische als de Franse regering. Van Nederlandse zijde ontvangen zij de Herinneringsmedaille 1870: de eerste Nederlandse Rode Kruis onderscheiding is daarmee een feit. 7. 1870 OprichtINg ROOde Kruis BatAVIA Het telegram dat op 2 augustus 1870 in Batavia wordt ontvangen en het nieuws brengt dat Frankrijk de oorlog aan Pruisen heeft verklaard, maakt in het toenmalige Nederlands-Indië diepe indruk. Het brengt gouverneur-generaal mr. P. Mijer ertoe ook in Batavia een afdeling te stichten van het Rode Kruis. Twee maanden later, op 8 oktober 1870, wordt in de hoofdstad een eerste algemene vergadering gehouden. Na de soevereiniteitsoverdracht op 27 december 1949 beëindigt de afdeling Indië van het Nederlandse Rode Kruis haar werk en wordt de Palang Merah Indonesia door de Internationale Federatie van het Rode Kruis in Genève erkend als de nationale Rode Kruisvereniging van Indonesië. 9 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
10 tot 1900 8. 1893 INVOer draagbaar de MOOy Eind negentiende eeuw worden patiënten op allerlei manieren naar het ziekenhuis gebracht: kruiwagens, stoelen, karren en draagbaren worden gebruikt. Dit verandert als arts en uitvinder Cornelis de Mooy de radarbrancard ontwerpt. De radarbrancard is een draagbaar tussen twee grote wielen die voorzien is van een zeil om de patiënt te beschermen en in 1893 wordt ingevoerd bij het Rode Kruis. De draagbaar de Mooy kan gezien worden als voorloper van de hedendaagse ambulance. 9. 1895 BeNAMINg Het NederlANdsche ROOde Kruis In 1895 krijgt de Nederlandsche Vereeniging tot het verleenen van hulp aan zieke en gewonde krijgslieden in tijd van oorlog officieel de naam Het Nederlandsche Roode Kruis. 10. 1899 De BoereNOORlog De Boerenoorlog is een oorlog tussen de republieken Oranje Vrijstaat en Transvaal (beide later Zuid-Afrika) enerzijds, en Groot-Brittannië anderzijds. Op 28 oktober 1899 vertrekt de eerste Nederlandse ambulance, onder leiding van dr. G.W.S. Lingbeek en onder de vlag van het Nederlandse Rode Kruis, naar Lourenço-Marques om vandaaruit door te gaan naar Pretoria. Het personeel in deze ambulance verpleegt zowel gewonden aan de kant van de Boeren als aan de kant van de Britten. De ambulances keren in 1900 terug naar Nederland. Een tweede ambulance is minder gelukkig. Deze valt bij de val van de stad Ladysmith in handen van de Britten en de inzittenden worden, geheel tegen de regels van de Conventie van Genève in, drie weken lang gevangen gehouden. Bij hun vrijlating nemen sommigen van hen brieven van gevangen genomen boeren mee om bij hun familieleden af te leveren. De Britten vinden dat aanleiding om de mannelijke leden opnieuw gevangen te zetten en op 8 juli 1900 naar Ceylon (het huidige Sri Lanka) te brengen. Pas bij het tekenen van de vrede op 31 mei 1902 worden zij weer vrijgelaten. 11. 1899 HumanitAIR OORlogsrecht In 1899 en 1907 worden in Den Haag twee belangrijke internationale vredesconferenties gehouden. Beide 10. conferenties worden, na de Conventie van Genève van 1864, gezien als de eerste grote stappen voor het humanitair oorlogsrecht. Het oorlogsrecht is het geheel van regels dat de humanitaire gevolgen van gewapende conflicten probeert te beperken. Het beschermt iedereen die niet (langer) deelneemt aan de strijd, zoals burgers, krijgsgevangenen, gewonde of zieke soldaten en medisch personeel. Ook verbiedt het het gebruik van wapens die geen onderscheid kunnen maken tussen burgers en strijders en wapens die onnodig leed veroorzaken. Verder beperkt het oorlogsrecht de methoden van oorlogsvoering; zo mogen bijvoorbeeld alleen militaire doelen worden aangevallen. Het humanitair oorlogsrecht en het Rode Kruis zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het Rode Kruis speelt een grote rol in de ontwikkeling van het hedendaagse oorlogsrecht. Veel taken van het Rode Kruis zijn opgenomen in de Verdragen van Genève en de Aanvullende Protocollen. Ook nu nog speelt het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) een belangrijke rol in conflictgebieden. In Nederland geeft het Nederlandse Rode Kruis voorlichting en advies over het oorlogsrecht. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
1900 1910 tot 13. 12. 1906 ZiekentRANsPORtcolONNes Op 4 augustus 1906 stuurt het bestuur van het Rode Kruis een nieuwsbrief rond, waarin het idee van ziekentransportcolonnes wordt geopperd. In dit initiële plan is ruimte voor vijf colonnes met elk 100 man personeel. Het doel van de colonne is het opzetten en in gebruik nemen van een evacuatiehospitaal en daarnaast het transporteren van gewonden en zieken naar dat hospitaal. In 1908 beginnen de eerste 14 personen met een oefencursus, waarbij de Haagse colonne wordt opgericht. Niet veel later worden ook colonnes in Rotterdam en Utrecht opgestart. 13. 1909 PRINs HendRIK voorzitter Op 21 februari 1907 vergaat de veerboot S.S. Berlin, nadat het schip bij Hoek van Holland tijdens een storm de pier ramt en in tweeën breekt. 128 van de 144 passagiers komen hierbij om het leven. Er gaat veel lof uit naar Prins Hendrik, echtgenoot van Koningin Wilhelmina, voor zijn inzet tijdens en na de ramp. Mede naar aanleiding hiervan, wordt hij op 7 januari 1909 benoemd tot voorzitter van het Nederlandse Rode Kruis, een functie die hij met grote toewijding vervult. Ook is de ramp aanleiding tot het oprichten van de Koninklijke Bond voor Reddingwezen en Eerste Hulp bij Ongelukken, het Oranje Kruis. Tijdens het voorzitterschap van Prins Hendrik wordt onder andere maatschappelijke hulp toegevoegd aan het takenpakket. Op 3 juli 1934 overlijdt de prins, enkele dagen nadat hij een hartaanval heeft gekregen op zijn kantoor bij het Rode Kruis aan de Prinsessegracht in Den Haag. 14. 1909 Rode Kruis HONden Op 28 januari 1909 wordt de Nederlandse Vereeniging voor Roode Kruis-honden opgericht. Het doel van deze vereniging is het africhten van honden voor het opsporen van gewonden op het slagveld en voor de dienst van het Rode Kruis in het algemeen. Hoewel deze vereniging belangrijk werk verricht en de elkaar opvolgende koninklijke voorzitters van het Rode Kruis, Prins Hendrik en Prinses Juliana, als beschermheer en -vrouwe optreden, blijkt na de Tweede KONINgIN WilhelMINA schrijft het volgende over de rol van PRINs HendRIK tijdens de ramp: In 1907 gebeurde er iets, wat mijn man in een geheel andere verhouding bracht tot ons volk. Het was de stranding en het in tweeën breken bij zwaar stormweer van de lijnboot op Harwich, de Berlin, op de pier bij Hoek van Holland. Hendrik begaf zich er onmiddellijk heen om te zien of hij helpen kon en vond daar een eigen taak. Aan het technische reddingswerk nam hij niet deel, maar hij was een morele kracht en steun voor de anderen. Tot toen was zijn ware aard en inborst nog weinig bekend, hij was zo bescheiden en drong zich nooit op de voorgrond. Maar toen wist het volk ineens welk karakter hij had en bij zijn terugkeer van de redding viel hem een geestdriftige ontvangst ten deel. Hij werd een warme vriend van de redders en het reddingwezen in het algemeen en is dit tot zijn dood gebleven. (Bron: Eenzaam maar niet alleen (1959)) 11 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
16. 16. Wereldoorlog dat haar doelstelling niet meer past in de moderne maatschappij. De vereniging wordt op 27 januari 1967 officieel ontbonden. 15. 1909 MAAtscHAPPelijk werk In het nieuwe Koninklijk Besluit voor het Rode Kruis van 2 april 1909 wordt de doelstelling van het Rode Kruis uitgebreid. De organisatie mag zich gaan wijden aan maatschappelijk werk, met het argument dat ook in vredestijd de belangstelling voor de oorspronkelijke doelstelling levend gehouden moet worden. Het zal echter nog tot na de Tweede Wereldoorlog duren voordat het maatschappelijke werk tot ontplooiing komt. 16. 1909 Informatiebureau Als gevolg van de Internationale Vredesconferenties van 1899 en 1907 in Den Haag, krijgt het Nederlandse Rode Kruis in 1909 bij Koninklijk Besluit de opdracht een Informatiebureau in het leven te roepen, dat in actie komt in tijden van oorlog. De taak van het bureau is informatieverstrekking over Nederlandse militairen en krijgsgevangenen, en over in Nederland verblijvende buitenlandse militairen en krijgsgevangenen. Na de Duitse inval, in mei 1940, heeft het bureau onder meer tot taak informatie te voorzien over militairen, krijgsgevangenen en ook burgers. Familieleden van de gesneuvelden en gewonden van de meidagen van 1940 worden door het Informatiebureau geïnformeerd. Na de bevrijding in 1945 gaat het bureau ook onderzoek doen naar het lot van honderdduizenden vermisten en vragen beantwoorden van hun verwanten. Van 1945 tot 1953 klaart het Informatiebureau een enorme administratieve en humanitaire klus: de honderden medewerkers verwerken 733.069 inkomende en 880.532 uitgaande poststukken en verstrekken 162.597 keer mondelinge inlichtingen. In totaal worden 561.000 aanvragen naar het lot van personen behandeld. In de jaren negentig van de vorige eeuw wordt het Informatiebureau opgeheven en worden de taken verdeeld over drie afdelingen van het Nederlandse Rode Kruis: Tracing (het huidige Opsporing en Ondersteuning), Verwanteninformatie en Oorlogsnazorg. Door de werkzaamheden van het Informatiebureau is een belangrijk archief over de Tweede Wereldoorlog ontstaan, dat de medewerkers van Oorlogsnazorg nog dagelijks gebruiken voor het verstrekken van informatie over de lotgevallen van getroffenen aan de overlevenden zelf, aan familieleden, en aan belanghebbenden in bredere zin. 12 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
1910 tot 1920 17. 1910 eerste Rode Kruis MedAIlle Vanaf 1910 worden medewerkers en vrijwilligers voor het eerst structureel onderscheiden voor hun werk bij het Rode Kruis. Per Koninklijk Besluit wordt in 1910 de Medaille van het Rode Kruis (ook wel Regeringsmedaille) ingesteld. Deze medaille wordt door de regering verleend en is daarmee niet puur een Rode Kruismedaille. Het Rode Kruis komt zelf vier jaar later met een eigen Kruis of Medaille van Verdienste. 18. 1912 BalKANOORlogen De Balkanoorlogen zijn twee op elkaar volgende militaire conflicten tussen Servië, Montenegro, Griekenland, Bulgarije en het Ottomaanse Rijk. Als in 1912 de oorlog op de Balkan uitbreekt, wil het Nederlandse Rode Kruis in eerste instantie geen ambulances leveren, maar na een anonieme gift van 40.000 gulden wordt besloten toch hulp te bieden. 19. 1913 HulPVerlening InteRNAtIONAAl In 1913 worden bij het herzien van de statuten de taken van het Rode Kruis verder uitgebreid. De organisatie mag zich ook gaan wijden aan het verlenen van hulp bij rampen in zowel binnen- als buitenland; een taak die het Rode Kruis nog altijd met veel inzet vervult. Hierbij staan het redden van levens en het beperken van de humanitaire gevolgen van een ramp centraal. Daarnaast biedt het Rode Kruis ook hulp op de lange termijn door middel van goede basisgezondheid, schoon drinkwater en kennis over hygiëne. PersOONlijk verhaal Veel ontwikkelingslanden zijn gevoelig voor natuurfenomenen zoals extreem weer of aardbevingen. Vaak komt zo n ramp regelmatig voor: denk bijvoorbeeld aan overstromingen die jaarlijks terugkeren. Daar kun je je op voorbereiden, zoals ze doen in Vietnam. Daar worden huizen gebouwd die beter bestand zijn tegen orkanen. Ook schaft men rubberen reddingsboten aan. In enkele kustgebieden wordt mangrovebos langs de kust aangeplant. Dat bos breekt de kracht van het water. Vrijwilligers van het Vietnamese Rode Kruis krijgen training in Eerste Hulp. Er komen evacuatie- en noodplannen om ten uitvoer te brengen tijdens een mogelijke ramp. Je geeft de inwoners zo middelen in handen om de ramp aan te kunnen. Hun capaciteiten zijn cruciaal in de hele keten van hulpverlening. Want uiteindelijk zijn het de inwoners van de gebieden zélf, die de meeste levens redden. Raimond Duijsens, beleidsmedewerker Internationale Hulpverlening 20. 13 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
21. 22. 20. 1913 Samenwerking Ridderlijke Orden Een Koninklijk Besluit van 19 maart 1913 is het officiële begin van de samenwerking van het Nederlandse Rode Kruis met de rooms-katholieke Maltezer Orde en de protestantse Johanniter Orde. Beide organisaties zijn actief op het gebied van ziekenverzorging en hulpverlening en werken nauw samen met het Rode Kruis. Een hoogtepunt in de samenwerking is er op 30 november 1965, wanneer Prins Bernard als Commandeur van de Johanniter Orde een speciaal gebouwde bus aan het Nederlandse Rode Kruis schenkt. Deze bus biedt plaats aan 46 mensen en kan in tijden van nood gebruikt worden voor ziekenvervoer. 21. 1914 PestAMbulANce Java In 1914 wordt Java geteisterd door een uitbraak van de pest. Door financiële bijdragen kan het Nederlandse Rode Kruis vier zogeheten pestambulances naar Java sturen. Elke ambulance is uitgerust met een mobiele ontsmettingsoven en wordt bemand door drie verpleegsters. Gezien het grote risico worden er dit keer vacatures voor betaalde krachten opengezet. Niet minder dan 76 verpleegsters solliciteren op de twaalf functies. De hoofdverpleegsters krijgen 300 gulden per maand, de verpleegsters 250. Dat dit werk niet zonder gevaar is, blijkt uit het feit dat zuster H. Karssen op 7 juli 1915 plotseling aan de ziekte overlijdt. 22. 1914 De Eerste WereldOORlog De Eerste Wereldoorlog start op 28 juli 1914 als de Duitse troepen bij Visé over de Belgische grens trekken. De Nederlandse regering vindt het niet goed dat het Nederlandse Rode Kruis ambulances naar het buitenland stuurt; daarbovenop verbiedt de regering de export van genees- en verbandmiddelen. Er is namelijk een grote kans dat het geweld overslaat naar ons land en daarom moet worden voorkomen dat onze eigen voorraden niet toereikend zijn. Samen met onder andere de Johanniter Orde, de Maltezer Orde, het Oranje Kruis en het Groene Kruis begint het Nederlandse Rode Kruis met het inrichten van noodziekenhuizen. Hoewel het in Nederland nooit tot oorlog komt, ziet het zuiden wel de directe gevolgen van de oorlog. In Zuid-Limburg worden verschillende gewonden en zieken opgevangen. In totaal worden 180 patiënten verpleegd. Daarnaast worden rond 250.000 vluchtelingen uit België en Frankrijk opgevangen in Zuid-Nederland. 23. 1918 Spaanse griepepidemie Tussen 1918 en 1920 wordt de wereld getroffen door een epidemie die naar schatting tussen de 50 en 130 miljoen levens eist. Nederland kent twee griepgolven: een eerste milde in de zomer van 1918, gevolgd door een zware in de herfst. Eén op de 250 Nederlanders sterft aan de epidemie. Vooral in de provincies Groningen, Drenthe en Overijssel overlijden veel mensen. Het Rode Kruis is goed voorbereid en kan gelukkig voldoen aan veel aanvragen om hulp, zowel op lokaal als op landelijk niveau. 14 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
1920 tot 1930 24. 1922 Eerste jaarlijkse collecte In 1922 voert het Rode Kruis zijn eerste jaarlijkse collecte uit, zonder groot succes. Ook de tweede en derde collecte mislukken. Pas in 1925 begint de collecte een succes te worden en wordt er een bedrag van 34.000 gulden opgehaald. Tegenwoordig gaan er tijdens de Nationale Collecteweek van het Rode Kruis maar liefst 25.000 collectanten de straat op. In 2012 was dat goed voor ruim 1.867.000,-. 24. 25. 1923 Het Jeugd Rode Kruis In 1923 besluit de vereniging het Jeugd Rode Kruis in Nederland op te richten; dat gaat in het verzuilde Nederland van die tijd echter niet vanzelf. De verschillende vormen van opvoeding en godsdienstige levensbeschouwing roepen spanningen op die de ontwikkeling van het Jeugd Rode Kruis in de weg staan. Het duurt dan ook tot 1946 voor er opnieuw een poging wordt gedaan om de jeugd met een eigen organisatie bij het Rode Kruiswerk te betrekken. 25. De doelstelling van het Jeugd Rode Kruis is om te helpen bij onder meer de hulpverlening aan zieken en gehandicapten, contacten uit te wisselen met Jeugd Rode Kruisverenigingen in het buitenland en jongeren kennis te laten maken met eenvoudige EHBO, ziekenverzorging en hygiëne. Vanaf 1993 wordt het jeugden jongerenwerk op integrale wijze ondergebracht in de activiteiten van het Nederlandse Rode Kruis. 25. 26. 1925 CyclOON Borculo Op 10 augustus 1925 wordt het oosten van Nederland getroffen door een cycloon. Er vallen vier doden en 80 gewonden. De cycloon, die in Borculo zijn hoogtepunt bereikt, veroorzaakt enorme schade waarbij verschillende gebouwen zelfs compleet instorten. Met grote energie wordt door de transportcolonnes gewerkt, vele afdelingen organiseren eigen collectes en vanuit het magazijn van zowel het verenigingsbestuur als van afdelingen wordt materiaal verstrekt aan dakloze gezinnen. De ramp wordt uiteindelijk aanleiding om het Nationaal Rampenfonds op te richten. 27. 1925 OprichtINg VereNIgINg zonnestraal In 1925 wordt de Nederlandse vereniging tot het oprichten van arbeidskolonies voor tuberculoselijders in Nederland opgericht en deze krijgt in 1926 het protectoraat van het Nederlandse Rode Kruis. Deze vereniging, beter bekend als Vereniging Zonnestraal, laat dichtbij Hilversum een sanatorium bouwen voor 100 mensen. In die tijd zijn rust, schone lucht en goede voeding de belangrijkste geneesmiddelen tegen tuberculose. 15 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
28. 28. 30. 16 28. 1927 UitgAVe eerste Rode Kruis postzegels De PTT (nu PostNL) brengt al sinds 1927 speciale Rode Kruispostzegels uit. De koper van deze postzegels steunt het Rode Kruis met een klein bedrag per zegel. Met postzegels wordt een jubileum herdacht of aandacht geschonken aan bepaalde activiteiten van het Rode Kruis. In januari 2012 geeft PostNL de inmiddels 14e serie uit, ditmaal ter gelegenheid van het 145-jarige bestaan van het Nederlandse Rode Kruis. 29. 1927 Rode Kruis ziekenhuis Beverwijk In 1920 krijgt de vrouw van de Beverwijkse aannemer Stoutenbeek ernstige complicaties bij haar zwangerschap. Zij moet s nachts naar het ziekenhuis in Haarlem vervoerd worden. Stoutenbeek belooft dat hij, als vrouw en kind gezond thuiskomen, een ziekenhuis zal bouwen. Twee jaar later ziet de Vereeniging Ziekenhuis voor Beverwijk en Omstreken het licht. De fondsen voor de bouw en eerste exploitatie van het ziekenhuis worden geworven onder de inwoners van Beverwijk, Wijk aan Zee en Velsen-Noord. Omdat het nieuwe ziekenhuis patiënten van alle gezindten wil behandelen, wordt in 1924 contact gezocht met het Nederlandse Rode Kruis. De gesprekken met het Rode Kruis verlopen zeer positief en de Vereeniging wordt omgezet in een afdeling van het Rode Kruis. In september 1927 opent Prins Hendrik het ziekenhuis, met 27 bedden. In 1965 wordt het ziekenhuis formeel losgemaakt van het Nederlandse Rode Kruis. Het blijft echter wel de naam Rode Kruis Ziekenhuis dragen. 30. 1929 Hulp langs de wegen Doordat het steeds drukker wordt op de wegen en er daardoor ook steeds meer ongelukken gebeuren, besluit het Rode Kruis om speciale Rode Kruishulpposten in te richten langs de belangrijkste wegen. De eerste Eerste Hulppost wordt ingericht in 1929. Sindsdien zijn in totaal een kleine 900 hulpposten langs de wegen gevestigd. Rond 200 motorvoertuigen van de ANWB Wegenwacht doen bovendien dienst als mobiele Rode Kruishulpposten. Per jaar wordt bij zo n 5000 ongevallen gratis hulp verleend. De behoefte aan deze vorm van hulpverlening wordt echter in de loop van de jaren minder, waardoor geleidelijk aan de hulpposten uit ons straatbeeld verdwijnen. 30. PersOONlijk verhaal In mijn vele herinneringen aan 25 jaar Rode Kruiscolonne Rhenen komt spontaan naar boven: Wij, de colonne Rhenen, werkten ook mee aan het Rode Kruissnelwegproject met standplaats Driebergen bij de politiepost Alex (post 5120). Bij mooi weer hadden we een rustplaats, A12 zuidzijde, waar een parkeerplaats was die onzichtbaar was voor het voorbijrijdende verkeer. Een bakje in de zon, de luidspreker van de (oproep)radio aan het portierraam en. wachten op zaken die naar we hoopten niet zouden gebeuren, namelijk ongevallen op het traject van de snelweg waarvoor wij verantwoordelijk waren. Op een dag komt een goed geklede heer naar onze ambulance lopen en hij begroet ons met de woorden: Zo, ik kom eens kijken waar mijn bijdrage aan het Rode Kruis aan besteed wordt. Ik sta op en open het rechterportier. Klap de bijrijderstoel naar voren, waarachter het reservewiel ligt. Met de woorden: Onzichtbaar maar onmisbaar. Piet Onink, oud-colonnelid Rhenen. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
1930 tot 1940 31. 1930 BloedtRANsfusiedienst Dr. H.C.M.J. van Dijk, internist in het St. Franciscus Gasthuis te Rotterdam, vat omstreeks 1925 het plan op om een lokale bloedtransfusiedienst op te richten. Hij stelt aan het bestuur van het Rode Kruis voor om de centrale organisatie van bloedtransfusiediensten als een vredestaak op zich te nemen. Het bestuur stemt hiermee in. De officiële opening van de nieuwe dienst van de afdeling Rotterdam vindt plaats op 24 april 1930. Op 30 april wordt de eerste bloedtransfusie verricht. In 1998 fuseert de bloedtransfusiedienst met de Nederlandse bloedbanken tot de stichting Sanquin. 31. 31. 32. 1931 Rode Kruis StRANdPOst Op 20 juni 1931 opent op het Wassenaarse strand de Rode Kruis Strandpost. Deze is voorzien van verschillende hulpmiddelen, waaronder vijf brancards en een zuurstofkamer. Het Rode Kruis bemant de post elk 34. jaar in de zomermaanden voor de droge hulp op het strand. Denk hierbij aan kwallenbeten, snijwonden, schaafwonden, bloedneuzen, botbreuken en verdwaalde kinderen. In 1982 draagt het Nederlandse Rode Kruis de post over aan de reddingsbrigade. 33. 1931 AfdelINg CuRAçAO Het Curaçaose Rode Kruis wordt in 1931 opgericht. Tot 1940 houdt deze organisatie zich op Curaçao hoofdzakelijk bezig met de zorg voor consultatiebureaus, de tuberculosebestrijding en de bloedtransfusiedienst. Als in 1939 het gevaar voor het uitbreken van een oorlog in Europa ernstige vormen aanneemt, richt het Centrale Comité van het Rode Kruis op Curaçao een transportcolonne op die naar Nieuw Guinea gaat. Een deel vliegt vervolgens door naar de Molukken om vandaaruit deel te nemen aan landingen in de door Japanners bezette gebieden in Nederlands-Indië. Daarnaast spelen zij een belangrijke rol in de wederopbouw van de medische dienst van Nederlands-Indië direct na de Japanse capitulatie. Het Curaçaose Rode Kruis is de eerste afdeling in het Caribisch gebied, later volgen ook andere eilanden. 17 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
35. 36. 38. 18 34. 1931 De Radio Medische Dienst Op 10 augustus 1931 wordt de Radio Medische Dienst in het leven geroepen ten behoeve van de hulpverlening aan zieken en gewonden die zich op schepen bevinden waar geen dokter aan boord is. Via Radio Scheveningen kunnen de schepen zich in verbinding stellen met de wachtdokter in het Rode Kruis Ziekenhuis in Den Haag, die gratis medisch advies geeft. Jaarlijks worden op deze wijze enkele honderden radiografische of telefonische adviezen verstrekt. In 1999 neemt de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) deze taak over. 35. 1934 PRINses JulIANA voorzitter Na het overlijden van haar vader Prins Hendrik, neemt Prinses Juliana het voorzitterschap over tot haar inhuldiging in 1948. Ook zij voelt zich zeer betrokken bij het Rode Kruis en vervult haar taak met veel enthousiasme en inzet. Na 1948 wordt Juliana beschermvrouwe van de organisatie, een functie die zij tot haar overlijden in 2004 uitvoert. 36. 1934 Blindengeleidehonden Op 19 maart 1934 richt het Rode Kruis samen met Het Nederlandse Blindenwezen het Nederlandsche Geleidehonden Fonds op. Oud-politieman Van der Most wordt gevraagd om de eerste geleidehonden te trainen. Van der Most twijfelt of een blinde zich, ook in het drukke verkeer van de grote stad, compleet zal overgeven aan een hond. Ondanks zijn twijfels leidt hij een hond op en noemt die hond Sunny. Na drie maanden heeft Sunny het onder de knie en mag zich de eerste Nederlandse geleidehond noemen. Op 30 september 1935 opent Prinses Juliana officieel de geleidehondenschool in Amsterdam. Een goed gekozen locatie, want het ligt midden in de stad en in de buurt van het asiel, de grootste leverancier van aspirant-geleidehonden in die tijd. 37. 1935 AlIKe WesteRHOF Alike Westerhof, Rode Kruisverpleegster, krijgt op 20 juni 1935 uit handen van Prinses Juliana als eerste Nederlandse Rode Kruismedewerker de Florence Nightingale medaille uitgereikt, wegens opofferingsgezindheid en moed. Westerhof is ambulanceverpleegkundige tijdens de Balkanoorlog en de Eerste Wereldoorlog. Ook is zij docent bij het Rode Kruis in Amsterdam en hoofdverpleegster bij de Vrijwillige Burgerwacht. In de Balkanoorlog raakt Westerhof zwaar gewond, maar desondanks blijft zij na haar herstel soldaten en andere slachtoffers verzorgen. Het Internationale Rode Kruis stelt in 1912 de Florence Nightingale medaille in. De eremedaille wordt om de twee jaar uitgereikt aan verpleegkundigen, helpers en actieve Rode Kruisvrijwilligers die zich in tijden van oorlog en bij rampen door dapper gedrag onderscheiden. Sinds 1935 hebben 14 Nederlandse verpleegkundigen en helpsters de medaille gekregen wegens getoonde moed. Marianne Tenthof van Noorden ontvangt in 1991 de medaille voor haar werk voor HIV/Aids patiënten. In 2009 reikt Prinses Margriet de medaille uit aan vrijwilliger Marieta Wanapa-Luydens op Aruba, vanwege haar jarenlange, bijzondere en volhardende inzet voor het Rode Kruis op het eiland. In Leens, in de provincie Groningen, is een straat naar haar vernoemd. 38. 1935 OORlog Italië AbessINIë Als in oktober 1935 de vijandelijkheden tussen Italië en Abessinië (het huidige Ethiopië) beginnen, zendt het Nederlandse Rode Kruis een ambulance uit naar het gebied. Dat die uitzending niet zonder gevaar is, blijkt als een ambulancearts levensgevaarlijk gewond raakt door twee kogels in de borst. 39. 1938 OPVANg vluchtelingen Eind 1938 probeert een stroom vluchtelingen de westelijke grens van het Duitse rijk over te steken. Het Rode Kruis stelt hulpmiddelen ter beschikking voor de geneeskundige verzorging van diegenen die in Nederland asiel krijgen. Onder andere in Den Haag, Deventer en Leeuwarden worden maatregelen getroffen om de opvang van vluchtelingen mogelijk te maken. 40. 1939 FINs-Russische OORlog Op 30 november 1939 valt de Sovjet-Unie Finland binnen; een hevige strijd met veel slachtoffers barst los. Het Nederlandse Rode Kruis start een hulpactie en stuurt in maart een ambulance naar Finland. In de zomer van 1940 wil de ambulance terugkeren naar Nederland, maar door de Duitse bezetting duurt het tot september voordat de ambulancemedewerkers terug kunnen keren. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939