het Nederlandse Rode Kruis

Transcriptie

1 nieuwe vrijwilligers Introductieboekje voor van het Nederlandse Rode Kruis

2 Colofon Het Nederlandse Rode Kruis Postbus KC Den Haag Telefoon Oplage: 5000 stuks Copyright januari 2013, het Nederlandse Rode Kruis, Den Haag Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en / of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Nederlandse Rode Kruis. 2

3 Wat vindt u in dit boekje? Welkom Het begon met Henry Dunant Ons embleem: het symbool van bescherming én herkenning Waar staat het Rode Kruis voor? Onze strategie 2020: In tijden van nood staat niemand alleen Wij handelen volgens onze grondbeginselen Hoe werken we internationaal samen? Onze internationale hulpverlening Hoe werken we samen in Nederland? Wat bieden wij onze vrijwilligers? Wat verwachten wij van onze vrijwilligers? Welke activiteiten biedt het Nederlandse Rode Kruis? Hoe doen we dit? Wat doen we nog meer? Heeft u nog vragen?

4 Welkom Welkom bij het Nederlandse Rode Kruis! U hebt ervoor gekozen om u aan te sluiten bij de grootste humanitaire organisatie ter wereld; u maakt nu deel uit van een wereldwijd netwerk van miljoenen vrijwilligers die anderen in nood willen helpen. Zonder te letten op nationaliteit, ras, geloof, afkomst of politieke mening. De waarde van vrijwilligers voor het Rode Kruis is groot, zeer groot. Onze activiteiten zijn niet mogelijk zonder onze vrijwilligers. Om een verschil te maken in andermans leven bent u bereid om uw kostbare tijd in te zetten. Net als u ben ik ook vrijwilliger van het Nederlandse Rode Kruis. Dit doen we niet alleen: samen met meer dan vrijwilligers en ondersteuning van de beroepsorganisatie helpen wij elk jaar de meest kwetsbaren in Nederland. En meer dan leden en donateurs in Nederland helpen mee. Onze werkwijze? We kijken voortdurend waar onze hulp het hardst nodig is, overleggen met hulpvragers en bieden concrete oplossingen aan. Waar het kan, helpen we direct; soms verwijzen we naar een andere hulporganisatie. Dit alles doen we op basis van onze grondbeginselen. In dit introductieboekje vindt u informatie over de geschiedenis van het Rode Kruis, onze grondbeginselen, de hulpactiviteiten en wat u kunt verwachten als vrijwilliger. Ook helpt het u te begrijpen hoe het Rode Kruis werkt op zowel lokaal als internationaal niveau. Dank u voor uw vrijwillige inzet voor het Rode Kruis. Ik heet u van harte welkom en hoop u een keer te ontmoeten! Inge Brakman Voorzitter Verenigingsbestuur 4 Welkom

5 Het begon met Henry Dunant Jean Henry Dunant, zakenman en schrijver, werd geboren op 8 mei 1828 in Genève. Als 31-jarige was hij in Italië toevallig getuige van de Slag bij Solférino tussen Oostenrijkers en Fransen. Hij was diep geschokt toen hij zag hoe duizenden gewonde soldaten achtergelaten werden zonder medische verzorging. Hij besloot direct: hier is hulp nodig. Resoluut zette hij een noodhospitaal op in de dorpskerk, waar stervenden en gewonden in alle rust konden worden verzorgd. Vrouwen en ouderen uit het dorp hielpen hem zo goed mogelijk met de zorg. Ze behandelden Oostenrijkers en Fransen gelijkwaardig. Oorspronkelijk ontstaan om hulp te verlenen aan oorlogsslachtoffers, ontstond na de Eerste Wereldoorlog het idee om het Rode Kruiswerk ook in vredestijd voort te zetten. Vandaag de dag heeft het Rode Kruis meer dan 100 miljoen Rode Kruisvrijwilligers. In 187 landen is er een nationale Rode Kruis- of Rode Halve Maanvereniging. Het Rode Kruis is daarmee de grootste hulpverlenende organisatie ter wereld. Terug in Zwitserland schreef hij, diep onder de indruk van de ellende die hij had gezien, een boek: Un Souvenir de Solférino. Hierin pleitte hij voor neutrale en onpartijdige hulpverlening aan zieke en gewonde soldaten en de vorming van een vrijwilligersorganisatie in ieder land. Zijn ideeën werden enthousiast ontvangen en leidden in 1863 tot de oprichting van het Internationale Rode Kruis en in 1864 tot het eerste verdrag van Genève, de basis van het Humanitair Oorlogsrecht. In 1901 ontving Jean Henry Dunant voor zijn werk de Nobelprijs voor de Vrede. In de daarop volgende jaren werden er in veel landen nationale Rode Kruisverenigingen opgericht. Zo werd het Nederlandse Rode Kruis in 1867 opgericht. In 1910 was er in meer dan veertig landen al een Rode Kruisvereniging. Meer weten? Bekijk het filmpje over Henry Dunant op ons YouTube kanaal. 5

6 Ons embleem: het symbool van bescherming én herkenning Ziet u een rood kruis in een wit vlak? Dan herkent u dat direct als het embleem van het Rode Kruis. Maar wist u ook dat dit embleem al sinds 1864 hét internationale symbool voor de bescherming van hulpbehoevenden en hulpverleners is? Al vrij snel na 1864 werd ook de rode halve maan een erkend en gelijkwaardig symbool. Eind 2005 werd er een extra embleem aan toegevoegd: het rode kristal, een rode ruit op een wit vlak. De drie emblemen hebben dezelfde neutrale status en dezelfde betekenis, namelijk niet aanvallen. De beschermende betekenis is vastgelegd in de Verdragen van Genève, Aanvullende Protocollen en in de nationale wetgeving. Nationale Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen mogen het embleem ook gebruiken ter herkenning van hun activiteiten. In Nederland mogen alleen de krijgsmacht en het Nederlandse Rode Kruis gebruik maken van dit teken om onze activiteiten aan te duiden. 6

7 Waar staat het Rode Kruis voor? Elke organisatie werkt vanuit een missie (waarom doen we wat we doen?) en volgens een bepaalde visie (hoe willen we dat doen). Dus ook het Nederlandse Rode Kruis: Waarom doen we wat we doen: onze missie Het Rode Kruis wil waar dan ook menselijk lijden voorkomen en verzachten, levens en gezondheid beschermen en het respect voor de mens waarborgen. Onze bijzondere aandacht gaat daarbij uit naar hen die het meest kwetsbaar zijn: mensen die zonder onze hulp niet of slecht zouden overleven, of van wie de gezondheid zonder hulpverlening in gevaar zou komen. Hoe willen we dat doen: onze visie Met onze vrijwilligers en via onze lokale aanwezigheid leveren we een actieve bijdrage aan het versterken van gemeenschappen, zodat in tijden van de grootste nood niemand alleen staat. Via onze hulpverlening willen we de zelfredzaamheid van gemeenschappen dusdanig versterken, dat mensen zichzelf én anderen kunnen helpen. Op basis van respect en medemenselijkheid. Zelfredzame, weerbare mensen maken ook de samenleving als geheel sterker. Mede daarom heeft onze hulpverlening een tijdelijk karakter: We helpen mensen bij het anticiperen en reageren op noodsituaties en helpen hen vervolgens op weg om als zelfredzame en weerbare mensen het leven weer op te pakken. Centraal hierbij staat ook het versterken van de onderlinge hulpbereidheid. De wisselwerking tussen wederzijds respect en hulpbereidheid is immers cruciaal voor een medemenselijke samenleving. 7

8 Onze strategie 2020: In tijden van nood staat niemand alleen Het Nederlandse Rode Kruis helpt mensen in nood, wereldwijd en om de hoek. In december 2010 hebben we in lijn met onze visie de strategie voor de komende 10 jaar bepaald. Er zijn drie strategische doelen voor onze hulpverlening: Strategisch doel 1: Beperken van de gevolgen van noodsituaties Bij een crisis of ramp ondersteunen we mensen in nood in hun eerste levensbehoeften: onderkomen, water, voedsel, toegang tot medische voorzieningen, veiligheid en het herstellen van contact met familie. In Nederland werken we daarvoor samen met de professionele hulpdiensten van de overheid; internationaal met onze zusterverenigingen, de Federatie en het ICRC (zie pagina XX voor uitleg over de internationale samenwerking). We geven voorlichting over risico s, zodat de gevolgen van noodsituaties beperkt blijven, en besteden veel aandacht aan het opleiden van onze vrijwilligers. Strategisch doel 2: Versterken van zelfredzaamheid Individuen en gemeenschappen kunnen zelf actief bijdragen aan het verbeteren van hun situatie. We helpen mensen met het opbouwen van netwerken die essentieel zijn voor goede hulpverlening. Zodra de hulpverlening goed functioneert en er andere partijen zijn die het kunnen voortzetten, dragen we over en trekken ons terug. We betrekken hulpvragers bij het ontwikkelen van onze hulpverlening. We verwijzen naar andere organisaties die de nodige hulp al bieden. We signaleren en faciliteren. Strategisch doel 3: Vergroten van respect en hulpbereidheid Het Rode Kruis streeft naar een samenleving waarin mensen elkaar willen en kunnen helpen. Daarom bieden we niet alleen hulp maar brengen mensen ook met elkaar in contact, bouwen bruggen en bevorderen respect. We delen om diezelfde reden onze kennis van het humanitair oorlogsrecht en humanitaire waarden zowel met het brede publiek als met professionals. 8

9 Wij handelen volgens onze grondbeginselen Het Rode Kruis is ontstaan uit het verlangen hulp te bieden, zonder onderscheid. Daarom handelen wij overal ter wereld volgens dezelfde zeven grondbeginselen: Menslievendheid Onpartijdigheid Neutraliteit Onafhankelijkheid Vrijwilligheid Eenheid Algemeenheid Wij willen lijden van mensen voorkomen en verzachten, vanuit respect voor ieder mens. Wij streven naar tolerantie, vriendschap en samenwerking, en naar blijvende vrede tussen mensen. partijdigheid Mensen in de grootste nood worden door ons het eerst geholpen. Nationaliteit, ras, geloof, afkomst of politieke mening spelen hierbij geen rol. Neutraliteit Wij kiezen bij conflicten geen partij. Wij kiezen namelijk altijd voor de slachtoffers, bij welke partij zij ook horen. Onafhankelijkheid Wij beslissen onafhankelijk van de overheid zodat we volgens onze Rode Kruis-grondbeginselen kunnen werken. Vrijwilligheid Wij werken met mensen die zich vrijwillig inzetten, en die niet uit zijn op persoonlijk gewin. Eenheid In ieder land is er maar één Rode Kruis- of Rode Halve Maan-vereniging. Deze staat open voor iedereen en is werkzaam in het hele land. Algemeenheid Wij zijn een wereldwijde organisatie. Alle nationale verenigingen zijn gelijkwaardig en helpen elkaar. 9

10 Samengevat betekent dit voor ons, dat ieder mens recht heeft op hulp, respect en waardigheid in een levensbedreigende situatie. Mensen in de grootste nood worden als eerste geholpen. Daarbij kiest het Rode Kruis geen partij in conflicten en komt altijd op voor de belangen van de slachtoffers. Waar mogelijk en wenselijk werken we samen met andere partijen, maar alleen als hun aard en werkwijze bij ons aansluit. Wilt u weten hoe de grondbeginselen in het dagelijks werk naar voren komen? In dit boekje vindt u meer uitspraken van Rode Kruisvrijwilligers, -bestuurders en -medewerkers. Ad Röling, bestuursvoorzitter van het district Stichts Weidegebied over Het grondbeginsel Eenheid Eén van de sterkste kanten van het Rode Kruis is dat er in ieder land maar één Rode Kruis of Rode Halve Maan organisatie is die zich inzet voor iedereen die hulp kan gebruiken op weg naar een zinvol en een zo zelfstandig mogelijk bestaan. In ons district streven we er naar een afspiegeling te zijn van de maatschappij. Dat doen we o.a. door al onze activiteiten nadrukkelijk open te stellen voor alle lagen van de samenleving. We proberen iedereen te bereiken door bijvoorbeeld een Rode Kruis krantje huis-aan-huis te verspreiden en op markten te staan. Want iedereen is welkom bij het Rode Kruis.

11 Hoe werken we internationaal samen? Wereldwijd vormen alle Rode Kruis- en Rode Halve Maan-verenigingen één beweging van hulpverlenende organisaties die elkaar helpen en bijstaan op basis van gelijkwaardigheid. Om de activiteiten van de 187 nationale verenigingen op elkaar af te stemmen hebben we twee internationale organisaties. Internationale Federatie van Rode Kruis- en Rode Halve Maan-verenigingen De Internationale Federatie van Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen, afgekort tot IFRC, is het overkoepelende orgaan, waar alle Rode Kruis-verenigingen onder vallen. Het hoofdkantoor is gevestigd in Genève. De IFRC houdt zich vooral bezig met internationale hulpverlening bij grote natuurrampen. Het Internationale Comité van het Rode Kruis Het Internationale Comité van het Rode Kruis, vaak afgekort tot ICRC, treedt op bij gewapende conflicten. Het richt zich op de hulpverlening aan slachtoffers van oorlogen en conflicten. Het hoofdkantoor van de ICRC is ook gevestigd in Genève. Paul Rosenmöller, Vicevoorzitter Verenigingsbestuur over Het grondbeginsel Neutraliteit Onlangs waren we met een kleine delegatie van het Nederlandse Rode Kruis in Damascus in Syrië, bij onze collega s van de Syrische Rode Halve Maan. Ik heb daar geleerd wat onder heftige omstandigheden de betekenis is van ons grondbeginsel Neutraliteit. Je maakt er geen vrienden mee. Zowel de oppositie als het regime zien je als vijand omdat je niet voor hen kiest. En ook de hulpverleners zelf hebben een opvatting over het conflict, maar het grondbeginsel van de neutraliteit betekent in de praktijk dat ze met hun beste vrienden, waar ze dag en nacht mee werken, niet inhoudelijk praten over dat conflict. Die mening houden ze voor zichzelf. Alles is gericht op de hulp aan de gewonden. Ik heb daar gezien dat het essentieel is om dat grondbeginsel Neutraliteit te bewaken, want het is de enige manier om toegang te krijgen tot de meest kwetsbaren; de gewonden

12 Onze internationale hulpverlening Naast alle hulpverlening in Nederland biedt het Nederlandse Rode Kruis samen met haar zusterverenigingen ook direct hulp bij een internationale ramp of gewapend conflict. Met meer dan 100 miljoen vrijwilligers wereldwijd zijn we altijd overal ter plaatse. We starten met levensreddende activiteiten en zorgen voor drinkwater, voedsel, medische hulp en onderdak. Ook herstellen we het contact tussen familieleden die elkaar in de chaos zijn kwijtgeraakt. Onze hulp komt ook bij slachtoffers van rampen die de krantenkoppen niet halen. Zoals een jarenlang slepend conflict, een mazelenepidemie of een lokale overstroming. We noemen dit stille rampen, omdat veel van het menselijk lijden in stilte gebeurt. Verborgen voor het oog van de wereld. Actief voordat een ramp plaatsvindt Een ramp is niet altijd te voorkomen, maar de gevolgen van een ramp zijn wel te beperken. Daarom is het Rode Kruis al actief vóórdat een ramp plaatsvindt. Met goede rampenvoorbereiding redden we levens. En kunnen mensen ná een ramp weer snel hun dagelijkse leven oppakken. Het liefst zo veel mogelijk op eigen kracht. 12

13 Hoe werken we samen in Nederland? De organisatie van het Nederlandse Rode Kruis is niet in één zin uit te leggen. Wat in ieder geval belangrijk is om te weten is dat het Nederlandse Rode Kruis een noodhulporganisatie is die met vrijwilligers werkt en in organisatievorm een vereniging met leden is. Hoe maakt u deel uit van het grootste humanitaire netwerk ter wereld? U bent één van de ruim vrijwilligers in Nederland die zich vol enthousiasme inzet voor hulp aan de meest kwetsbaren in de samenleving. Samen met andere vrijwilligers maakt u deel uit van een Rode Kruis-afdeling bij u in de buurt. Een aantal afdelingen vormt samen een district en alle districten bij elkaar vormen samen de Nederlandse Rode Kruis-vereniging, inclusief de Caribische afdelingen die ook bij onze vereniging horen. En zo maken we deel uit van de wereldwijde Rode Kruis- en Rode Halve Maan-beweging. Hoe ziet de verenigingsstructuur eruit? Het Nederlandse Rode Kruis is een vereniging met leden. Het hoogste orgaan is de ledenraad. Het verenigingsbestuur legt verantwoording af aan de ledenraad en legt stukken voor ter informatie of besluitvorming. Het bestuur geeft de directeur het mandaat om bepaalde besluiten uit te voeren samen met de beroepsorganisatie. De beroepskrachten werken vanuit het verenigingskantoor in Den Haag en verspreid over het land - ondersteunend aan de vereniging. Indra Anthony-Pereira, Head of Operations & Marketing Red Cross Aruba over Het grondbeginsel Onpartijdigheid Misschien wist je het niet, maar het Nederlandse Rode Kruis heeft zes afdelingen in het Caribisch gebied. En natuurlijk werken ook onze afdelingen volgens de grondbeginselen. Voor ons betekenen ze dat ieder mens recht heeft op respect en waardigheid. Zo helpen we mensen in de grootste nood als eerste. En hun geloof, nationaliteit, ras, afkomst of politieke mening doet hierbij niet ter zake. Het Rode Kruis helpt iedereen. Dat is de betekenis van onpartijdigheid. Als vrijwilliger kunt u gratis lid worden. Kijk op voor meer informatie.

14 Wat bieden wij onze vrijwilligers? Uitdagend en afwisselend werk Het Rode Kruis biedt een leuke, inspirerende omgeving waarin u werkzaamheden kunt verrichten die bij u passen. U kunt verschillende activiteiten uitvoeren of functies bekleden. Van bestuursfuncties tot uitvoerende en coördinerende functies, van collecte- of fondsen-wervende activiteiten, tot noodhulp en sociale activiteiten. En of u nu in een bepaalde periode of wekelijks, veel of weinig tijd heeft, u bent van harte welkom. Een intakegesprek Tijdens het intakegesprek worden de wederzijdse verwachtingen besproken over de functie en de taken, de begeleiding en opleidingen. Er worden concrete afspraken gemaakt over de invulling van de werkzaamheden. Zo kunt u bewust kiezen voor het type vrijwilligerswerk dat u wilt doen bij het Rode Kruis. Vraag gerust een intake-gesprek aan als u dat nog niet hebt gehad. Opleiding, training en begeleiding Wij zorgen ervoor dat u de nodige kennis en vaardigheden bezit om het werk goed te kunnen doen. Daarbij zijn opleidingen, begeleiding of speciale voorzieningen, zoals werkkleding, wellicht nodig. Voor sommige functies - zoals bij voorbeeld die van vrijwilliger Evenementenhulp - is het volgen van een cursus verplicht. Ook het begeleiden van vrijwilligers vinden we belangrijk. Zo is het mogelijk om met een ervaren vrijwilliger mee te lopen om ervaring op te doen. Bij aanvang van uw vrijwilligerswerk is het verplicht een introductie-bijeenkomst te volgen. Dat geeft u alvast een goed beeld van het Nederlandse Rode Kruis. Goed verzekerd tijdens het werk Als u in de vrijwilligersadministratie geregistreerd staat en op verzoek van Het Nederlandse Rode Kruis activiteiten verricht, bent u tijdens het werk verzekerd door middel van een: Ongevallenverzekering Aansprakelijkheidsverzekering Aanvullende motorrijtuigenverzekering Ongevallen inzittendenverzekering Ook vrijwilligers die eenmalig of één maal per jaar een activiteit voor het Rode Kruis verrichten vallen onder de verzekering. De inzet moet dan wel bekend zijn bij de afdeling. Dit standaard verzekeringspakket kan afhankelijk van uw functie - worden uitgebreid met bij voorbeeld een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering. Onkostenvergoeding Reis- en onkosten worden meestal vergoed. De onkostenvergoeding is per afdeling geregeld. Bent u hier nog niet over geïnformeerd? Vraag uw contactpersoon bij de afdeling ernaar voordat u kosten maakt. 14

15 Hulp bij ongewenst gedrag Ongewenst gedrag kan altijd voorkomen. U kunt dan denken aan discriminatie, agressie, pesten of (seksuele) intimidatie. We nemen klachten serieus en we behandelen die met de grootst mogelijke zorg. Hoe we dat doen is vastgelegd in het Geschillen-, Beroeps-, en Klachtenreglement. Deze hebben we vertaald naar een praktische folder, die gratis te verkrijgen is bij het contactcenter (contactcenter@redcross.nl). Hulp bij interne conflicten Uitgangspunt is dat conflicten en geschillen in goed onderling overleg opgelost worden. Pas wanneer overleg niet mogelijk is of geen bevredigend resultaat oplevert, treedt de procedure in werking voor het oplossen van conflicten en geschillen. Ook hiervoor is een folder beschikbaar bij het contactcenter (contactcenter@redcross.nl). Netwerk Psychosociale Zorg Als vrijwilliger kunt u te maken krijgen met een schokkende gebeurtenis. Dit kan allerlei gevoelens oproepen, van angst, verdriet en onzekerheid. Mogelijk kan dit tot lichamelijke of emotionele reacties leiden. Weet dan dat u kunt terugvallen op een vrijwilliger uit het Netwerk Psychosociale Zorg die u hulp biedt bij het verwerken van deze schokkende gebeurtenis. Altijd op de hoogte Via verschillende kanalen houden we u op de hoogte van de ontwikkelingen binnen het Nederlandse Rode Kruis. Een centraal platform waar alle actuele informatie te vinden is, is het intranet: Eens in de zes weken sturen we een interne digitale nieuwsbrief naar alle beroepskrachten en vrijwilligers, van wie we een adres hebben in onze vrijwilligersadministratie. In deze nieuwsbrief geven we een kort overzicht van berichten, die ook op intranet te vinden zijn. Dit kan zowel lokaal, landelijk als internationaal nieuws zijn. Zo houden we iedereen die betrokken is bij de vereniging tegelijkertijd op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en nieuwtjes. Daarnaast ontvangt u af en toe ook specifieke informatie, bijvoorbeeld werkinstructies, via de afdeling, een coördinator of een beroepskracht. Sommige afdelingen en districten hebben ook een eigen blad om de vrijwilligers - en soms ook hulpvragers en relaties - te informeren over de lokale activiteiten. Nog meer Rode Kruis? Volg het Nederlandse Rode Kruis op Facebook, Twitter of word lid van de LinkedIn groep van het Nederlandse Rode Kruis. 15

16 Wat verwachten wij van onze vrijwilligers? Als vrijwilliger van het Nederlandse Rode Kruis heeft u rechten en plichten. Deze zijn vastgelegd in het vrijwilligersreglement. Het Rode Kruis verwacht onder meer van haar vrijwilligers dat zij in hun vrijwilligerswerk handelen en denken volgens de grondbeginselen. Het vrijwilligersreglement is te vinden op intranet. Dit reglement is vertaald naar een vrijwilligersovereenkomst. Door de overeenkomst te ondertekenen conformeren het Rode Kruis en u, als vrijwilliger, zich aan de bepalingen van het reglement. De samenwerking is hiermee officieel van kracht. Pim Palthe, vrijwilliger Hoofd Opvang & Verzorging Verwanteninformatie Tilburg over Het grondbeginsel Menslievendheid Menslievendheid wordt omschreven als: Lijden voorkomen en verzachten vanuit het respect voor ieder mens. Een voorbeeld uit de praktijk leert dat menslievendheid niet vanzelfsprekend is. In het verleden hadden eens tweehonderd Turken hun toevlucht gezocht tot de Sint Janskerk in Den Bosch om uitzetting te voorkomen. Onder hen waren ook kinderen. Het Rode Kruis heeft toen brancards, dekens en dergelijke verstrekt. Met name voor de kinderen waren de omstandigheden na enkele dagen erbarmelijk. Wij hebben toen geregeld dat de kinderen even naar buiten mochten voor wat frisse lucht zonder dat zij zouden worden aangehouden door de politie. Toen wij met de kinderen naar buiten kwamen vlogen de bakstenen onze kant op want sommige bewoners waren het niet eens met deze bezetting. Toen de Sint Jan later ruimer werd afgezet konden de kinderen alsnog een paar keer per dag naar buiten zonder gevaar te lopen. Als je dit incident ervaren hebt weet je hoe belangrijk het is dat het Rode Kruis achter het begrip Menslievendheid staat uit respect voor ieder mens.

17 Welke activiteiten biedt het Nederlandse Rode Kruis? Om onze strategische doelen te bereiken, bieden we de volgende activiteiten: Noodhulp Strategisch doel 1: Beperken van de gevolgen van noodsituaties Gelukkig zijn er in Nederland niet al te vaak grote rampen. Toch moeten de Rode Kruis vrijwilligers vaak genoeg uitrukken om te helpen bij een noodsituatie. Het kan dan bij voorbeeld gaan om een treinbotsing, een vliegtuigongeluk of instortingsgevaar van een gebouw. Met de overheid hebben wij afspraken gemaakt over de taak die het Rode Kruis uitvoert in aanvulling op de hulpverlening door de overheid. Wat kunt u doen? Het Rode Kruis werkt samen met de overheid bij de hulpverlening aan getroffenen in en om een rampgebied. De vrijwilligers Noodhulp bieden ondersteuning en hulp op de volgende gebieden: Medische assistentie Ook in Nederland zijn er noodsituaties denkbaar waarbij de medische hulpverlening ontoereikend is. Het Rode Kruis biedt aanvullende capaciteit in de vorm van speciaal opgeleide vrijwilligers. In teams van acht vrijwilligers (de zogenaamde SIGMA-teams = Snel Inzetbare Groep ter Medische Assistentie) ondersteunen zij het ambulancepersoneel. Zij assisteren bij de behandeling, helpen met het transport van gewonden en blijven bij een patiënt die even op vervoer moet wachten. Bevolkingszorg Bij rampen en calamiteiten kunnen veiligheidsregio s en gemeenten een beroep doen op het Rode Kruis voor de eerste opvang en registratie van getroffenen en het herstellen van contact met hun verwanten. Daarnaast kan het Rode Kruis helpen bij evacuaties, de distributie van primaire levensbehoeften en beantwoordt zij specifieke hulpvragen van getroffenen. Dit betekent dat in het geval van ontruiming, het Rode Kruis getroffenen tijdelijk opvangt in aangewezen opvanglocaties, hen voorziet van informatie en zorgt dat getroffenen zo snel als mogelijk op eigen kracht weer verder kunnen door hun zelfredzaamheid te bevorderen. Vrijwilligers zijn actief in een opvangcentrum, een callcenter of een gemeentehuis. Dankzij een landelijk dekkend netwerk van getrainde vrijwilligers zijn wij altijd en overal snel ter plaatse. 17

18 18 Chantal Neuschwanger-van de Kemp, vrijwilliger SIGMA over Het grondbeginsel Vrijwilligheid Het Rode Kruis werkt met mensen die zich vrijwillig inzetten. Met mensen die er niet op uit zijn zich financieel of maatschappelijk te verbeteren. Maar wat wij als vrijwilliger terugkrijgen is vaak zo veel meer, een oprechte glimlach of dank je wel. Dit heb ik ervaren toen ik dertien jaar geleden begon bij het Jeugd Rode Kruis en ook nu ik - alweer zo n acht jaar - bij het SIGMA werk. Het Sigma-team is onderdeel van de geneeskundige combinatie en wordt ingezet bij grote calamiteiten en rampen. Gelukkig ben ik zelf nog nooit echt ingezet. Maar we oefenen wel elke maand. Daarnaast doen we mee aan demonstraties en grote oefeningen. Omdat iedereen vrijwilliger kan zijn, is de diversiteit binnen de groep groot. Zelf kom ik uit de zorg, maar er zijn ook ICT-ers, chauffeurs, en nog veel meer. Dit zorgt ervoor dat we elkaar goed aanvullen en veel van elkaar kunnen leren. Er is dan ook veel onderling respect. Wanneer we voor een echte inzet komen te staan zijn we er, alleen maar zeker ook met zijn allen. Want zo zijn vrijwilligers.

19 Tracing: opsporing en contactherstel Tijdens een (natuur) ramp of (gewapend) conflict verliezen mensen elkaar gauw uit het oog. In binnen- en buitenland probeert het Rode Kruis vermisten terug te vinden door nauwe samenwerking met het Internationale Comité Rode Kruis (ICRC) en andere nationale Rode Kruis en Rode Halve Maan verenigingen. In Nederland zijn zo n 150 tracingvrijwilligers actief. Verspreid over het hele land, helpen zij hulpvragers met het indienen van opsporingsverzoeken en het schrijven van Rode Kruis berichten aan familieleden en dierbaren. Naast verzoeken om opsporing en contactherstel van asielzoekers en vluchtelingen, gaat het ook om Nederlanders die elkaar bijvoorbeeld door emigratie uit het oog zijn verloren. Wat kunt u doen? Voor meer informatie kunt u contact opnemen met een tracingteam in uw regio of met afdeling Opsporing en Ondersteuning op het Verenigingskantoor in Den Haag: tracing@redcross.nl Ella Swanborn-van Hagen, Vrijwilliger Tracing Arnhem over Het grondbeginsel Onafhankelijkheid Voor mijn werk als vrijwilliger Tracing is de onafhankelijkheid van het Rode Kruis essentieel. Bij Tracing helpen wij mensen bij het opsporen van familieleden in binnen- en buitenland. Hiervoor hebben we veel privégegevens nodig en een heel persoonlijk verhaal over hoe het contact verloren is gegaan. Bij Nederlanders kan dat bijvoorbeeld emigratie zijn. Bij asielzoekers en vluchtelingen spelen conflictsituaties meestal een rol. Voor de mensen die bij ons komen is het belangrijk er op te kunnen vertrouwen dat gegevens niet aan derden worden doorgegeven. Dankzij het feit dat het Rode Kruis onafhankelijk is van overheden, kunnen wij via het internationale netwerk helpen om wereldwijd contact te herstellen tussen familieleden.

20 Strategisch doel 2: Versterken van zelfredzaamheid EHBO voor iedereen, door iedereen Het Nederlandse Rode Kruis heeft als ambitie om de EHBO kennis en vaardigheden in Nederland te vergroten. Slechts 3,2% van de Nederlanders heeft een EHBO diploma. Een schrikbarend laag aantal. Er zijn teveel Nederlanders die niet weten wat ze moeten doen bij een hartstilstand of een ernstige bloeding. En daardoor zichzelf of een ander niet goed kunnen helpen. Dit kan en moet beter! Voor evenementenhulpverlening zijn we ook altijd op zoek naar vrijwilligers. Want bij popconcerten, sportwedstrijden of de Nijmeegse Vierdaagse zijn altijd veel mensen op de been, waar het Rode Kruis eerste hulp biedt bij groot of klein leed. U dient dan wel in het bezit te zijn van een geldig EHBO diploma. Hebt u nog niet alle kwalificaties, maar wilt u zich hier verder in ontwikkelen? Dat is ook prima; de afdeling zorgt voor de juiste opleiding! Meer mensen met EHBO kennis en een EHBO diploma! EHBO kennis willen wij breed en laagdrempelig verspreiden. Onze EHBO app draagt bij aan deze doelstelling. Daarnaast maken wij ons hard voor het opleiden van meer Nederlanders. Dit doen wij op een kwalitatief hoog niveau. Al onze cursussen voldoen aan internationale richtlijnen volgens het European First Aid Manual. Daarnaast wordt een groot deel van onze EHBO certificaten Europees erkend. Wat kunt u doen? Wilt u bijdragen aan meer mensen met een EHBO diploma in Nederland? Dat kan! We hebben mensen nodig die EHBO cursussen organiseren en/of EHBO cursussen kunnen geven aan publiek, vrijwilligers en op scholen. Scholieren krijgen les in reanimatie. 20

21 Zelfredzamer door sociale hulpactiviteiten Nieuw binnen onze strategie op weg naar 2020 is om onze sociale hulpactiviteiten meer te richten op het zelfredzamer maken van mensen en hen voor te bereiden op noodsituaties. De komende periode wordt onderzocht welke activiteiten we hiervoor het beste kunnen aanbieden. Daarnaast onderzoeken we samen met de lokale afdelingen en districten d.m.v. de workshop Activiteitenscreener hoe we onze bestaande activiteiten kunnen aanpassen zodat ze meer op zelfredzaamheid van onze hulpvragers gericht zijn. Zo kunnen de afdelingen en districten zelf handen en voeten geven aan het versterken van de zelfredzaamheid in hun omgeving. Wat kunt u doen? Het Rode Kruis is erg geholpen met vrijwilligers die sociale hulpactiviteiten willen uitvoeren of ontwikkelen die passen binnen deze nieuwe strategie. We hebben hiernaast al een paar voorbeelden van activiteiten, die mogelijk bij uw afdeling ook aangeboden worden: Huisbezoek Door achter de voordeur te komen van kwetsbare mensen kunnen we o.a. veiligheidsrisico s inventariseren, in kaart brengen waar behoefte aan is en kunnen we mensen in contact brengen met andere mensen en organisaties. Cursus netwerken Juist in tijden van nood kan een sterk netwerk van belang zijn. Sommige mensen hebben niemand om op terug te vallen in nood of vinden het moeilijk om contact te leggen met andere mensen. De cursus geeft mensen inzicht in hun eigen netwerk, het belang daarvan en biedt handvatten om het netwerk te versterken. De telefooncirkel De telefooncirkel is een duidelijke vorm van een netwerk dat elkaar in de gaten houdt. Door elkaar regelmatig even te bellen, checken we of het goed met iedereen gaat. En neemt iemand de telefoon niet op, kunnen we meteen in actie komen. Een veilig gevoel. 21

22 Bijzondere vakanties Het Nederlandse Rode Kruis organiseert al ruim zestig jaar vakanties voor mensen die om medische of sociale redenen niet zelfstandig op pad kunnen. Mensen die afhankelijk zijn van hulp van derden en/of in een sociaal isolement verkeren. Wij bieden deze mensen en hun partner, vriend, vriendin of de directe mantelzorger vakanties aan met een hoogwaardige zorg. De vakanties worden het gehele jaar door georganiseerd en variëren van een week in één van de vakantiehotels de Valkenberg, de Paardestal of Hotel IJsselvliedt tot een week varen met het eigen schip de J. Henry Dunant. Elk jaar gaan duizenden mensen met het Rode Kruis op vakantie. Wij organiseren ook vakanties voor specifieke doelgroepen; jonge gehandicapten, gehandicapte of zieke mensen met diverse culturele achtergronden en mensen met een psychogeriatrische aandoening. Binnen al deze doelgroepen speelt het lotgenotengevoel een belangrijke rol. Wat kunt u doen? Vaak zijn de vakantiegangers er na lange tijd eindelijk eens tussenuit, om lekker onbezorgd te genieten en van elkaar te leren. En dat kan dankzij de hulp en onmisbare medewerking van onze vrijwilligers. Er zijn verschillende vrijwilligersfuncties, zoals bijvoorbeeld zorgvrijwilliger, arts, ziekenverzorgende, verpleegkundige, kok, barmedewerker, assistent gastvrouw, chauffeur en vrijwilliger recreatieve activiteiten. Met name zorgvrijwilligers, ziekenverzorgenden en verpleegkundigen hebben we het gehele jaar hard nodig.

23 Strategisch doel 3: Vergroten van respect en hulpbereidheid Voorlichting geven over het humanitair oorlogsrecht De oorsprong van de Rode Kruis-beweging ligt in het humanitair oorlogsrecht. Dit geeft regels die gelden in gewapende conflicten over de hele wereld. Het doel van die regels is het beschermen van mensen door het beperken van de schadelijke gevolgen van gewapende conflicten. De kern: mensen die niet deelnemen aan de strijd moeten worden beschermd en bepaalde wapens en methoden van oorlogvoering zijn verboden. Het Rode Kruis speelt een unieke en belangrijke rol in de bewaking, ontwikkeling en verspreiding van het humanitair oorlogsrecht. Die rol is vastgelegd in de Verdragen van Genève. Tijdens gewapende conflicten ziet het Rode Kruis toe op de naleving van het humanitair oorlogsrecht door alle strijdende partijen. Het Internationale Rode Kruis Comité (ICRC) bezoekt gevangenen en spreekt verantwoordelijken aan op schendingen van humanitair oorlogsrecht. Daarnaast probeert het Rode Kruis wereldwijd slachtoffers te beschermen. Wat kunt u doen? Vrijwilligers van het Nederlandse Rode Kruis geven voorlichting over humanitair oorlogsrecht. Bijvoorbeeld aan scholieren en studenten. Want hoe meer mensen op de wereld de regels van het humanitair oorlogsrecht kennen, hoe groter de kans dat mensen in gewapende conflicten menswaardig worden behandeld. Meer informatie? Ga naar Eric Locht, voorlichter humanitair oorlogsrecht in Zwolle over Het grondbeginsel Neutraliteit Met een groep als de Taliban praat het Rode Kruis toch niet?! Deze vraag wordt me vaak gesteld als ik op scholen les geef over humanitair oorlogsrecht en het Rode Kruis. Ik leg dan uit dat voor het Rode Kruis één ding niet onderhandelbaar is: haar neutraliteit. Het Rode Kruis praat met alle strijdende partijen over bescherming van burgers en naleving van de regels van het oorlogsrecht. Wij kiezen slechts partij voor één groep: de slachtoffers. 23

24 Voorlichting geven over klimaatverandering De wereldwijde verandering van klimaten heeft op veel plaatsen rampzalige gevolgen voor mensen, zoals extreme droogte, overstromingen en meer orkanen. Het Rode Kruis helpt slachtoffers van deze rampen, maar bereidt mensen ook erop voor. U kunt vrijwilliger worden van het Voorlichtersnetwerk Klimaatadaptatie, dat presentaties geeft bij Nederlandse afdelingen, districten en het publiek over de humanitaire gevolgen van klimaatverandering wereldwijd en wat het Rode Kruis eraan doet. Alle voorlichters krijgen van het Rode Kruis ondersteuning door middel van themadagen, digitale nieuwsbrieven, individueel advies en trainingen. Fondsenwerving voor noodhulp, projecten of stille rampen Afdelingen kunnen geld inzamelen voor specifieke internationale projecten of voor noodhulp in het buitenland of voor de financiering van stille rampen. Vrijwilligers van zo n afdeling organiseren dan een fondsenwervende actie of begeleiden andere organisaties of verenigingen bij een fondsenwervende actie, denk hierbij bijvoorbeeld aan de actie 3FM Serious Request. 24 Internationale activiteiten ondersteunen De desk Internationale Activiteiten op het verenigingskantoor in Den Haag en vrijwilligers in het land willen afdelingen en districten van het Nederlandse Rode Kruis graag bewust(er) maken van en betrekken bij internationale projecten van het Rode Kruis. Wat kunt u doen? Projectparticipatie Een afdeling kan enkele jaren een bepaald project van een zustervereniging binnen het Internationale Rode Kruis steunen door kennisdeling en financiële middelen. De vrijwilligers van de afdeling geven dan voorlichting over hun project, zorgen voor draagvlak, publiciteit en fondsenwerving. Een select groepje vrijwilligers neemt eventueel deel aan wederzijdse uitwisselingsbezoeken. Hakima Mouaddab - vrijwilliger Internationale activiteiten in Rijswijk over Het grondbeginsel Algemeenheid Alle Rode Kruis verenigingen zijn gelijkwaardig aan elkaar en helpen elkaar waar nodig. Helpen kan door een gelddonatie, maar ook door bekendheid te geven aan het werk van een zustervereniging in een ander land. Vanuit het grondbeginsel Algemeenheid ondersteunen wij lokale afdelingen en districten die internationaal betrokken willen zijn.

25 Studentendesks De Studentendesks vormen de link tussen het Rode Kruis en studerend Nederland. In veel universiteitssteden hebben we inmiddels actieve Rode Kruis Studentendesks. Deze desks bedenken en voeren activiteiten uit voor het Nederlandse Rode Kruis waarin zij medestudenten betrekken. Dit kunnen lokaal georganiseerde activiteiten zijn, maar ook evenementen die aanhaken op landelijke initiatieven zoals 3FM Serious Request. Wat kun je doen? Als vrijwilliger van een Studentendesk zorg je ervoor dat studenten zich op een eigentijdse en aansprekende manier kunnen inzetten voor het Rode Kruis. Binnen de desks zijn niet alleen bestuurlijke talenten nodig, maar ook studenten die het leuk vinden om een project te coördineren of uit te voeren. DeRally in september 2012: een auto-puzzeltocht in Jaguars, Porsches en Aston Martins met tussendoor een EHBO-oefening. De opbrengst komt ten goede aan de Studentendesks van het Rode Kruis.

26 Maatschappelijke stage Helaas wil de nieuwe regering stoppen met het verplicht stellen van de maatschappelijke stage. Als Nederlandse Rode Kruis proberen we ons hard te maken voor het behoud van de maatschappelijke stage of wat voor vorm dan ook van praktische leerervaring voor scholieren. Een maatschappelijke stage bij het Nederlandse Rode Kruis is namelijk dé kans om ervaringen op te doen voor het leven. Sinds 2005 bieden wij maatschappelijke stages voor leerlingen van het voortgezet onderwijs. Een maatschappelijke stage bij het Rode Kruis is vooral een leerzame ervaring. Om deze ervaring zo goed mogelijk te laten verlopen, biedt het Rode Kruis allerlei leuke lesmaterialen aan. Het lesmateriaal is aangepast aan de leerlingen, maar ook aan de docenten. Zo kunnen docenten optimaal de lessen voorbereiden en kunnen leerlingen snel aan de slag. Inmiddels is het Rode Kruis uitgegroeid tot een van de grootste aanbieders van maatschappelijke stages, met uiteenlopende activiteiten op het gebied van respect, eerste hulp, klimaat of fondsenwerving. Wat kunt u doen? Veel afdelingen van het Rode Kruis hebben een samenwerkingsverband met een school en begeleiden scholieren bij hun maatschappelijke stage. Vindt u het leuk om samen met scholieren een activiteit uit te voeren? Bespreekt u dan met uw afdeling wat de mogelijkheden zijn. 26

27 Hoe doen we dit? Fondsenwerving en Communicatie Om al deze activiteiten te kunnen uitvoeren is natuurlijk veel geld nodig. Communicatie speelt hierbij een grote rol. Daarnaast is communicatie ook belangrijk om het Nederlandse publiek te laten zien wat we doen, en nieuwe vrijwilligers en potentiele hulpvragers te bereiken. Een sterke positionering van het Nederlandse Rode Kruis, met een fris eigentijds imago, helpt hierbij. Het is belangrijk om één herkenbaar beeld naar buiten te brengen. Landelijke campagnes, een duidelijke huisstijl, folders en posters, fondsenwervende acties zoals de jaarlijkse nationale collecte, de website en alle afdelingssites die hier inmiddels al aan toegevoegd zijn, en verhalen in de pers, dragen hieraan bij. Het Rode Kruis werft fondsen via grootschalige acties, via direct mailings (post), internet, en SMS-donaties. Daarnaast proberen we zo veel mogelijk donateurs te werven via telefonische werving en werving op straat. Daarnaast komt geld binnen via het bedrijfsleven, nalatenschappen en de Nationale Postcode Loterij. Wat kunt u doen? Als bestuurder of vrijwilliger Fondsenwerving en communicatie bij een afdeling of district kunt u op verschillende manieren bijdragen, door een fondsenwervende actie te organiseren u in te zetten voor de plaatsing van de kledinginzamelingscontainers van KICI als collectecoördinator of collectant aan de slag te gaan als webredacteur de website van de afdeling bij te houden, of als communicatie-vrijwilliger mooie verhalen van de vereniging naar buiten te brengen en regelmatig persberichten over de activiteiten van de afdeling, het jubileum of een persoonlijk verhaal van een vrijwilliger te verspreiden. Jongeren zijn creatief in het binnenhalen van geld voor onze hulpverlening

28 Persvoorlichting De Rode Kruis-afdelingen zorgen in principe zelf voor de contacten met de lokale en regionale media over hun eigen activiteiten. Daarbij kunnen ze uiteraard altijd om ondersteuning vragen bij de persvoorlichters op het verenigingskantoor. De persvoorlichters zorgen vooral bij (internationale) calamiteiten en grote noodhulpinzet voor de informatie richting de landelijke pers. Ook benaderen ze actief de landelijke media om aandacht te vragen voor noodsituaties. Vrijwilligersmanagement en opleidingen Hoe zorgen we voor voldoende goede en enthousiaste vrijwilligers? Hoe houden we ze betrokken bij het Nederlandse Rode Kruis? Hoe zorgen we dat ze kwalitatief hoogstaande hulpverlening bieden? Dat is het terrein van vrijwilligersmanagement en opleidingen. Wat kunt u doen? Als bestuurder of coördinator vrijwilligersmanagement binnen uw district of afdeling houdt u zich bezig met het werven, binden en enthousiasmeren van de vrijwilligers binnen uw gebied. U ziet erop toe dat iedere vrijwilliger op de juiste plek zit en de nodige ondersteuning krijgt bij het uitvoeren van zijn of haar functie. Wij ondersteunen u daar natuurlijk bij met diverse handboeken, toolkits en kant-en-klare opleidingen. 28 Merlijn Stoffels, persvoorlichter over Het grondbeginsel Neutraliteit De neutraliteit van het Rode Kruis staat centraal in ons werk. Steeds weer wegen we op een goudschaaltje af wat we wél en niet mogen zeggen in de media. Door neutraal te blijven mag het Rode Kruis regelmatig als enige hulporganisatie werken in conflictgebieden, zoals Somalië. Dat maakt het Rode Kruis interessant voor de media. Soms staat de neutraliteit ons in de weg als we misstanden in oorlogsgebieden willen aankaarten. Daar staat tegenover dat journalisten het Rode Kruis, juist door onze onafhankelijkheid, als betrouwbare en nuttige informatiebron zien.

29 Wat doen we nog meer? Naast de activiteiten die aangeboden worden door de afdelingen, bieden we nog een aantal bijzondere activiteiten. Mappa Mondo Wat veel mensen niet weten, is dat het Nederlandse Rode Kruis drie bijzondere huizen bezit; de drie Mappa Mondo huizen in Wezep, Waalre en Rijswijk. Dit zijn gespecialiseerde huizen, waar kinderen van 0 tot 18 jaar met een chronische en/of levensbedreigende ziekte wonen of logeren. Voor de kinderen is een ziekenhuisopname niet (meer) nodig, maar intensieve verpleegkundige zorg wel. En ouders zijn niet altijd in staat om die te bieden. Omdat ze de faciliteiten niet hebben, ze de zorg nog niet onder de knie hebben, of omdat ze even een broodnodige adempauze willen. In het huis worden in een gezellige, huiselijke sfeer de kinderen dag en nacht omringd met de grootst mogelijke zorg. Er is een team van gespecialiseerde verpleegkundigen en pedagogisch medewerkers die 24 uur per dag, zeven dagen per week, aanwezig is. Wat kunt u doen? Het gespecialiseerde team wordt ondersteund door vrijwilligers. Gemiddeld zijn er vier zorgvrijwilligers in een huis aanwezig om de vaste medewerkers te helpen met hun zorgtaken. Zorgvrijwilligers verblijven een week intern in het Mappa Mondo huis. Een ziek kind heeft naast medische verzorging, behoefte aan warmte, tijd en aandacht. En daar zorgen we samen met onze vrijwilligers voor. Daarnaast maakt Mappa Mondo ook dankbaar gebruik van taakvrijwilligers. Een taakvrijwilliger is iemand die zich wil inzetten voor bepaalde taken in en om het huis. Denk hierbij aan tuinvrijwilligers, klusvrijwilligers, chauffeurvrijwilligers, kookvrijwilligers, PR vrijwilligers, ambassadeurs etc. Taakvrijwilligers zijn niet direct betrokken bij de zorg voor de kinderen. 29

30 Oorlogsnazorg Het Nederlandse Rode Kruis beheert een oorlogsarchief. In het oorlogsarchief worden persoonsgegevens van meer dan anderhalf miljoen mensen bewaard van de Tweede Wereldoorlog in Europa en voormalig Nederlands-Indië. Net na de oorlog is besloten de bewaarde informatie onder te brengen bij het Rode Kruis, vanwege onze onafhankelijkheid en neutraliteit. Er zijn nog altijd mensen die op zoek zijn naar informatie over de Tweede Wereldoorlog. Soms gaat het om gegevens over en voor de oorlogsgetroffene zelf, soms om informatie die door (klein)kinderen wordt opgevraagd. Vragen lopen uiteen van Hoe heet het schip waarmee ik van Indië naar Nederland ben vervoerd? tot Waaraan is mijn vader gestorven?. Oorlogsnazorg werkt daartoe samen met archieven als het NIOD, het Nationaal archief en met diverse herinneringscentra. 30

31 Heeft u nog vragen? Uw contactpersoon van de lokale afdeling of het district kan u mogelijk verder helpen. In andere gevallen kunt u zich tot het Contactcenter richten via contactcenter@redcross.nl. 31

32