euzedossier ouderparticipatie LOB bovenbouw VMBO Op elf bladzijden in het werkboek wordt de medewerking van de ouders of verzorgers van de leerlingen gevraagd. Wanneer de werkboeken op school blijven, heeft de leerling de betreffende bladzijde niet bij de hand. U kunt hierna de betreffende bladzijde opzoeken, printen en aan de leerlingen meegeven. printen: l Klik op Bestand en daarna op Print. of l Toets tegelijk <Ctrl> en <P>. l Kies in het menu dat daarna verschijnt: l een printer. l Geef aan welke bladzijde u wilt printen. l Geef het aantal exemplaren aan dat u wilt printen l Klik op OK.
keuzedossier LOB in de bovenbouwe van het VMBO 11 IN GESPREK MET KEUZEDOSSIER helpt je bij het kiezen van een vervolgopleiding, maar de definitieve keuze moet je zelf maken. Een keuze voor een vervolgopleiding en een beroep is eigenlijk een combinatie van kleinere keuzes: l welke (keuze)vakken moet en wil ik gaan kiezen; l welk mbo-domein past bij mijn belangstelling; l welke mogelijkheden zijn er binnen een mbo-domein; l welke mbo-opleidingen zijn voor mij mogelijk? Bij 1 heb je iets verteld over je keuzes in de onderbouw. Maar weten je ouders of verzorgers ook hoe ver jij bent met kiezen? De volgende maak je daarom samen met je ouders of verzorgers. A Vul het schema hieronder in. Praat je wel eens met je ouders of verzorgers over jouw keuze voor een vervolgopleiding? o NEE o JA Hebben zij een mening of die vervolgopleiding goed bij jou zou passen? o NEE Ga dan met je ouders of verzorgers over je keuze voor een vervolgopleiding praten en ga door naar vraag B. o JA Zij denken aan techniekopleidingen Zij denken aan zorg en welzijnopleidingen Zij denken aan economieopleidingen Zij denken aan groen opleidingen o JA o JA o JA o JA Sla vraag B over en ga door met vraag C. B Welke vervolgopleiding past volgens je ouders of verzorgers het best bij jou? Mijn ouders of verzorgers denken dat de volgende vervolgopleiding wel bij me past. Ik ben het daar WEL / NIET mee eens, omdat C Maak digitaal 'blz. 11 2'.
12 keuzedossier LOB in de bovenbouwe van het VMBO WELK TYPE BEN IK? Een beroep dat goed bij je past, zul je ook graag uitoefenen. Maar wat past goed bij jou? Om deze vraag te beantwoorden maak je het Persoonlijkheids Zelf Onderzoek (PZO). Het PZO bestaat uit vijf onderzoekjes die verdeeld zijn over dit boek. Met het PZO leer je jezelf beter kennen. Het zal je helpen bij het kiezen van je vakkenpakket en een opleiding. Er zijn vier persoonstypen. Bij elke persoon is één van de vier persoonstypen het meest van toepassing. Maar bij elke persoon is ook iets van de eigenschappen van de andere typen te herkennen. Je bent dus altijd een combinatie van verschillende persoonstypen. Het PZO laat dat zien met een persoonscode. Steeds als je een onderdeel van het PZO hebt gemaakt krijg je een persoonscode. bedenker Mensen met veel fantasie en ideeën. doener Mensen die handig en technisch zijn. onderzoeker Mensen die graag iets onderzoeken. helper Mensen die anderen graag willen helpen. A Maak digitaal PZO-1. Volg de aanwijzingen op de computer. datum: B Noteer de datum en de uitslag van PZO-1. Mijn persoonscode van PZO-1 valt in het gebied tussen: de en de C Herkennen jij en je ouders jou in deze uitslag? JA / NEE, want
keuzedossier LOB in de bovenbouwe van het VMBO 13 STERKE EN ZWAKKE EIGENSCHAPPEN Ieder mens heeft sterke en zwakke eigenschappen. Jij dus ook! Maar het is niet altijd eenvoudig om dat van jezelf te zeggen. Eigenschappen kun je niet leren, ze horen bij iemand, bijvoorbeeld verlegen of spontaan. Maar je kunt wel rekening houden met je eigenschappen. Daarom maak je de volgende eerst samen met een klasgenoot waarvan jij denkt dat die jou goed kent. Daarna maak je dezelfde ook met je ouders of verzorgers. Om een geschikt vakkenpakket voor het vierde jaar te kunnen kiezen, is het goed om je sterke en zwakke punten te weten. Maak deze samen met een klasgenoot. Ik ben MIJN MENING na overleg met een klasgenoot ja beetje nee ja MENING van ouders of verzorgers beetje nee A Overleg met elkaar en kruis dan pas aan wat volgens jou het best bij je past. B Vraag je ouders of verzorgers hetzelfde te doen. C Maak digitaal 'blz. 13 4'. netjes koppig slordig creatief verlegen vriendelijk ongeduldig behulpzaam optimistisch vaak onzeker ondernemend gauw afgeleid een doorzetter een vlotte prater
14 keuzedossier LOB in de bovenbouwe van het VMBO KEUZESTIJLEN Een keuzestijl is een manier van kiezen. Ieder persoonstype heeft de voorkeur voor een bepaalde keuzestijl. Het is goed om te weten welke keuzestijlen jij vaak gebruikt. Zeker wanneer je vrije vakken en een vervolgopleiding gaat kiezen. Met PZO-2 wordt duidelijk welke keuzestijlen het beste bij jou passen. bedenkers kiezen toekomstgericht. Deze mensen willen ervoor zorgen dat ze in de toekomst veel mogelijkheden hebben. Ze staan open voor nieuwe ideeën. Hun mening is veranderlijk onderzoekers kiezen bedachtzaam. Deze mensen doen wat zij het meest verstandig vinden. Ze denken goed na over alle voordelen en alle nadelen van een keuze. doeners kiezen resultaatgericht. Deze mensen willen meteen weten waar ze aan toe zijn. Ze zijn niet op de eerste plaats bezig met andere mogelijkheden. helpers kiezen gevoelsmatig. Deze mensen kiezen vooral op hun gevoel. De juiste keuze is de keuze waar ze tevreden over zijn en waar ze zich goed bij voelen. A Maak digitaal PZO-2. Volg de aanwijzingen op de computer. datum B Noteer de datum en de uitslag van PZO-2. Mijn persoonscode van PZO-2 valt in het gebied tussen de en de C Kruis de twee keuzestijlen aan die bij deze uitslag horen. Bij deze uitslag horen de keuzestijlen toekomstgericht voor bedenkers resultaatgericht voor doeners bedachtzaam voor onderzoekers gevoelsmatig voor helpers D Herken je jezelf in deze uitslag? JA / NEE, want E Herkennen je ouders jou in deze uitslag? JA / NEE, want
18 keuzedossier LOB in de bovenbouwe van het VMBO KEUZEVAKKEN Je bent inmiddels gestart met een profiel. Behalve in de vakken uit het gemeenschappelijk deel heb je nu les in de profielvakken en misschien ook al in een beroepsgericht profielvak. Straks ga je examen doen in een aantal examenvakken. Behalve Nederlands en Engels zijn dat de verplichte (beroepsgerichte) profielvakken. Naast deze vakken ga je ook examen doen in een paar keuzevakken uit het zogenoemde vrije deel. l In de beroepsgerichte leerweg kies je vier beroepsgerichte keuzevakken. l In de gemengde leerweg kies je twee beroepsgerichte keuzevakken en een algemeen vak. l In de theoretische leerweg kies je twee of drie algemene vakken. Welke vakken je precies kunt kiezen verschilt per school. Op www.keuzedossier.nl kun je zien welke mogelijkheden er voor jou zijn op jouw school. Je mentor of decaan zal je uitleggen hoe je jouw profiel kunt verdiepen of verbreden. In 9 ga je je oriënteren op deze keuzevakken. A Ga naar keuzedossier.nl en klik op 'examenvakken'. Ik volg de theoretische leerweg. gemengde leerweg. beroepsgerichte leerweg. B Kruis de leerweg aan die je nu volgt. C Overleg met je ouders of verzorgers en noteer hiernaast uit welke keuzevakken jij zou willen kiezen en vertel waarom. Ik zou willen kiezen uit de volgende vakken: 1 2 3 4 5 6 omdat D Met wie overleg je om je definitieve keuzes te maken? Om mijn definitieve keuzes te maken overleg ik met
22 keuzedossier LOB in de bovenbouwe van het VMBO DEFINITIEF VAKKENPAKKET Nu ga je alle informatie die je tot nu verzameld hebt op een rij zetten. Op die manier stel je op een verstandige manier het vakkenpakket voor je eindexamen vast. Natuurlijk doe je dat in overleg met je decaan of mentor en je ouders of verzorgers. A Vul de antwoorden hieronder en je definitieve vakkenpakket samen met je ouders of verzorgers in. zie overzicht PZO Mijn persoonstype valt in het gebied tussen de en de zie bladzijde 10 zie bladzijde 13 Ik sta nog steeds achter mijn keuze voor het profiel ja nee twijfel Twee eigenschappen van mij die ik later in mijn werk wil gebruiken zijn: 1e 2e zie bladzijde 14 Mijn keuzestijl is en zie bladzijde 15 De twee mbo-richtingen met de hoogste score zijn: 1e 2e zie bladzijde 17 Twee mbo-domeinen die ik interessant vind, zijn: 1e 2e zie bladzijde 20 Twee vakken waar ik goed in ben zijn: 1e 2e De volgende vakken kunnen een belemmering zijn: 1e 2e B Vul samen met je ouders/verzorgers je vakkenpakket in. Mijn ouders/verzorgers zijn het met mijn vakkenpakket eens. ja nee twijfel Ik ga nog advies vragen aan
keuzedossier LOB in de bovenbouwe van het VMBO 23 MIJN LOOPBAAN STUUR IK ZELF! Tot slot van deel 1 kijk je terug op wat je over jezelf te weten bent gekomen. Maar je kijkt vooral verder! Je geeft aan wat je nog te weten wilt komen en welke actie je daarvoor wilt ondernemen. Je loopbaan stuur je zelf! terugkijken Vertel je ouders/verzorgers wat je tot nu toe te weten bent gekomen over jezelf. Kruis aan hoe dit voor je is. Ik weet dit al over mezelf. Ik ben er door verrast. Ik ben er door teleurgesteld. nu Kruis aan wat dit zegt over je vaardigheid om keuzes in je loopbaan te maken. ja een beetje nog niet Ik weet waar ik goed en minder goed in ben. Ik weet wat ik leuk en interessant vindt. Ik weet welke beroepscompetenties nodig zijn. Ik weet steeds beter wat ik wil en kan bereiken. Ik weet wie mij kan helpen om mijn doel te bereiken. verder kijken Noteer wat je nog verder wilt ontdekken over jezelf. actie Ik wil dit ontdekken door: ervaring op te doen met een loopbaangesprek met (anders) Ik wil daarbij hulp vragen aan Ga naar keuzedossier.nl en klik op de knop LOB-competent' om je score tot nu te zien.
28 keuzedossier vmbo loopbaanoriëntatie STAGE- EN SNUFFELSTAGE Stage doen is spannend! Het wordt een tijd met allerlei nieuwe ervaringen. In je digitaal portfolio vind je onder de tabbladen OP ONTDEKKING twee soorten formulieren met tips om je verslag te doen. Je kunt gebruik maken van snuffelstage of oriëntatiedag en van stageverslag. Bepaal in overleg met je begeleider welk formulier het meest geschikt is. Twee personen zijn belangrijk bij je stage. Bij hen kun je terecht met vragen. Dat zijn: l de stagebegeleider, de persoon in het bedrijf of de instelling waar je stage loopt. Met deze persoon maak je afspraken op je stageplek; l de schoolbegeleider, de persoon bij jou op school die het contact verzorgt tussen de school en het bedrijf of de instelling. Samen met je stagebegeleider en je schoolbegeleider wordt een stageovereenkomst gesloten. Daarin staan belangrijke afspraken over je stage. Je gaat je stageverslag vastleggen in je digitaal portfolio. Het bestaat uit de volgende onderdelen: l verslag kennismakingsgesprek l dagverslagen l beroepsoriënterende l beoordeling door de stagebegeleider l eindpresentatie Met je schoolbegeleider maak je afspraken wanneer je stageverslag klaar moet zijn. Verzamel tijdens je stage allerlei materiaal dat je kunt gebruiken bij je eindpresentatie. Denk aan folders, foto's, een zelf gemaakt filmpje, plattegronden, bonnen en promotiematerialen van het bedrijf of de instelling. A Vul de gegevens hiernaast samen met je ouders of verzorgers in. Ik ga stage doen bij Dit is een bedrijf waar instelling waar B Maak digitaal je verslag(en) via een van de tabbladen onder op ontdekking. Mijn stage duurt van Mijn stagebegeleider is de heer mevrouw tot Mijn schoolbegeleider is de heer mevrouw Mijn stageverslag moet klaar zijn op De eindpresentatie van mijn stage is op
30 keuzedossier vmbo loopbaanoriëntatie PROEFSTUDEREN Met proefstuderen maak je een gewone lesdag van een opleiding mee. Je ervaart in de praktijk hoe het is om mbo-student te zijn. Je zit bij mbo-studenten in de klas en krijgt les van mbo-docenten. Je komt van alles te weten over de opleiding die je aanspreekt en waarover je nog net wat meer zou willen weten. Bijvoorbeeld omdat je twijfelt of het voor jou wel de meest passende studiekeuze is. Klopt jouw beeld van de opleiding met de werkelijkheid? Voordat je een definitieve studiekeuze maakt, kun je dat met proefstuderen goed onderzoeken. Onder de knop OPLEIDINGEN kun je alle websites van alle opleidingen opzoeken. Verdiep jezelf via internet in de opleiding die je voorkeur heeft en zoek uit of er mogelijkheden zijn om te kunnen proefstuderen. bereid je voor! Waarom wil je gaan proefstuderen? Welke vakken krijg je tijdens de opleiding? Welke beroepen zijn mogelijk met de opleiding? Hoe is de verdeling tussen praktijk en theorie? Hoe zijn de stages geregeld? Hoe groot is de kans op werk? Wat zijn de toelatingseisen? jouw ervaring na afloop Klopt de werkelijkheid met je verwachtingen? Bespreek dit met je ouders of verzorgers. opleiding leuke lesactiviteiten saaie lesactiviteiten Wat is nieuw voor je? Voldeed de opleiding aan je verwachting en beroepsbeeld? JA NEE Is jouw mening over de opleiding veranderd? JA NEE De opleiding past WEL / NIET bij me, omdat Wat ben je te weten gekomen over jezelf in relatie tot de opleiding?
keuzedossier vmbo loopbaanoriëntatie 43 SAMEN TERUGKIJKEN Je bent inmiddels veel over jezelf te weten gekomen. Nu ga je samen met je ouders of verzorgers of iemand anders terugkijken. Het is jouw loopbaan en jij weet het best wie je kan helpen. Zoek een geschikt moment om samen de punten hieronder te bespreken en neem de tijd voor dit gesprek. Bespreek met elkaar elke LOB-competentie. Noteer bondig wat je over jezelf te weten bent gekomen. Doe dat aan de hand van pluspunten en ontwikkelpunten. pluspunten ontwikkelpunten GEFELICITEERD! Je hebt hard gewerkt en je bent weer een stuk LOB-competenter geworden. Je bent zo goed als klaar om een vervolgopleiding te kiezen. Let daarbij wel op! Een opleiding is vooral een manier om uit te komen bij het soort werk dat je later wilt gaan doen. Vraag je steeds af of de opleiding aansluit bij het soort werk dat je wilt gaan doen.
keuzedossier vmbo loopbaanoriëntatie 47 MIJN LOB-COMPETENTIE Tot slot van deel 2 kijk je terug op wat je over jezelf te weten bent gekomen. Maar je kijkt ook verder! Je geeft aan wat je nog te weten wilt komen en welke actie je daarvoor wilt ondernemen. Je loopbaan stuur je zelf! terugkijken Vertel je ouders/verzorgers wat je over jezelf tot nu toe te weten bent gekomen. Kruis aan hoe dit voor je is. Ik weet dit al over mezelf. Ik ben er door verrast. ik ben er door teleurgesteld nu Waar ben je nu het meest trots op? Noem je pluspunten! verder kijken Wat wil je nog onderzoeken voordat je met je nieuwe opleiding begint? actie Ik ga dit doen door Ik wil daarbij hulp vragen aan Ga naar keuzedossier.nl en klik op de knop LOB-competent' om je score tot nu te zien.