E-health in de huisartsenzorg
Met e-(mental-)health in de huisartsenpraktijk kunnen patiënten met psychische klachten, vaak in combinatie met face-to-face gesprekken, ook zelf online aan de slag om de klachten te verminderen. Doordat in e-healthmodules de omschrijving van de klacht en persoonlijke knelpunten vaak beter zichtbaar worden, kan een POH-GGZ of een huisarts de patiënt nog effectiever begeleiden en behandelen. Praktijksteun ziet e-health als een waardevol middel om de zorg beter, dichterbij, klantvriendelijker en goedkoper te organiseren. In deze whitepaper leest u onder andere meer over de ontwikkeling van e-health, plus- en minpunten en de financiering rondom e-health. 2
Ontwikkeling van e-health Tot 2010 waren er slechts enkele huisartsen bekend met e-health. Vanaf 2010 werd e-health steeds bekender binnen de huisartsenzorg. Vanuit Praktijksteun hebben we vanaf dat moment middels trainingen en intervisies (vooral de POH-GGZ) goede handvaten gegeven voor het inzetten van e-health. We stonden, en staan nog steeds, voor de uitdaging e-health daadwerkelijk vanzelfsprekend te maken en te integreren in zowel de huisartsenzorg als in de gehele samenleving. De ontwikkeling van e-health in de huisartsenpraktijken kan als volgt worden afgebeeld*: Tabel gebaseerd op Gartner s Hype Cycle Bron: Masterclass E-mental health in de eerste lijn (2016), Jorne Grolleman 3
E-health inzetten als POH-GGZ of huisarts Heeft jouw patiënt last van stress of een negatief zelfbeeld? Slaapt hij of zij slecht? In dit soort gevallen kun je als huisarts of POH-GGZ een passende e-healthmodule aanbieden. Deze e-healthmodule activeert de patiënt en biedt hem of haar psycho-educatie en oefeningen met als doel de psychische klachten te verminderen. Als huisarts of POH-GGZ kun je met jouw patiënt meekijken en indien nodig feedback geven. Voor patiënten is het een voordeel dat zij in een eigen tempo en een zelfgekozen tijdstip de module kunnen volgen. Zelfmanagement wordt hiermee gestimuleerd. Door e-health in te zetten kan de rol van de hulpverlener versterkt worden. De POH-GGZ of huisarts kan de tussentijdse gesprekken door e-health gerichter inzetten. 4
Plus- en minpunten van e-health + - + + + + + E-health biedt extra informatie, oefeningen en vooral heldere psycho-educatie voor de patiënt. E-health biedt een goede invulling voor zelfmanagement in een eigen tempo en op een zelfgekozen tijdstip. E-health is ondersteunend aan gesprekken; de informatie vanuit zowel de gesprekken als de oefeningen blijft op deze manier beter hangen. E-health geeft een patiënt ondersteuning voor duurzame zelfredzaamheid. Het gebruik van e-health kan screening en diagnostiek verbeteren doordat de patiënt hierdoor over meer zelfinzicht beschikt. - - - - - Er zijn patiënten die een voorkeur hebben voor enkel face-to-face contact. Patiënten hebben geen toegang tot e-health zonder internet. Doordat patiënten via e-health zelf kiezen wat zij lezen en bekijken, is het mogelijk dat belangrijke informatie wordt overgeslagen. Er zijn privacy-risico s zodra er niet voldoende beveiliging wordt toegepast. Patiënten moeten nog gewend raken aan zelfmanagement. 5
Overzicht e-healthmodules Er zijn diverse e-healthaanbieders op de markt en daarmee dus ook een zeer divers aanbod aan modules. De meest gebruikte modules binnen de huisartsenzorg hebben we onderstaand onder elkaar gezet. Je probleem in kaart Sociale angst Mindfulness Middelenproblematiek Burn-out Alcohol ADHD (zowel voor jongeren als volwassenen) Antidepressiva Beter slapen Onbegrepen lichamelijke klachten Minder piekeren Activeren 6
Financiering Vanuit de module POH-GGZ kan de huisartsenzorg e-health inkopen. Per normpraktijk (2.350 patiënten) is de maximale ureninzet voor POH-GGZ negen uur. Hier bovenop komen drie extra uren die kunnen worden ingezet voor onder andere de inkoop van e-healthmodules of consultatie. Per zorgverzekeraar kan de indeling van deze drie uren echter verschillen. Het is verstandig om dit bij de betreffende zorgverzekeraar na te kijken. Bekijk meer uitleg over de financiering in onze video. Via Praktijksteun is het mogelijk om samen met de gehele keten voor één e-healthplatform te kiezen, geheel in de kleur en smaak van de eigen regio en/of zorggroep. Slimmer inkopen zorgt voor financieel voordeel. Hiernaast zorgt het vooral voor een platform waarbij een patiënt bij een doorverwijzing niet opnieuw moet beginnen met een module en gegevens onthouden worden. Een patiënt blijft op deze manier toegang houden tot zijn of haar eigen werk, modules, dagboeken en psycho-educatie. > Lees meer informatie hierover 7
Cijfers 92% van de praktijkondersteuners GGZ werkt met e-mental-health. Vaak bij een klein deel van de cliënten.* In 2016 heeft Praktijksteun 3.900 cliënten de kans geboden om met e-health aan de slag te gaan. In 2015 waren dat slechts 1.900 cliënten. In 2017 spreken we halverwege het jaar al over ongeveer 3.000 cliënten. Minddistrict was in 2016 (en is nog steeds) met 62% de meest gekozen e-healthaanbieder, gevolgd door Therapieland (16%), ZorgIQ (10%) en Mentalshare Direct (7%).** Feiten De belangrijkste redenen om voor een e-healthaanbieder te kiezen zijn (1) het ruime aanbod aan programma s en (2) de gebruiksvriendelijkheid ervan.* De redenen die het meest door patiënten genoemd worden om niet met e-health aan de slag te gaan, zijn: (1) Ik heb geen tijd me te verdiepen in hoe het werkt, (2) Ik voel me onvoldoende vaardig en (3) Ik twijfel aan de toegevoegde waarde van e-health.** De redenen vanuit de POH-GGZ om geen e-health bij patiënten in te zetten, zijn: (1) omdat de cliënt aangeeft dit niet te willen en (2) omdat de patiënt onvoldoende vaardig is.* In de praktijk blijkt echter vaak dat de vaardigheden op dit gebied onderschat worden, zowel door de patiënt zelf als door de POH-GGZ. * Bron: Nationale e-healthmonitor NIVEL (2016) ** Bron: Masterclass E-mental health in de eerste lijn (2016), Jorne Grolleman 8
E-health is volgens Praktijksteun niet de oplossing voor alle psychische klachten. We zien e-health vooral als een sterk instrument. Het activeert de persoon in kwestie, zoals dit ook gebeurt met gewoon huiswerk waarmee al jaren gewerkt wordt. Door het interactieve aspect, het digitaal contact met de eigen zorgverlener, kan er altijd worden teruggegrepen op relevante informatie en is psycho-educatie volop beschikbaar. De gebruiksvriendelijkheid van e-healthmodules is sterk toegenomen, mede door de ondersteunende apps. We zien hiernaast vaak dat zorgverleners, uit het grote aanbod dat er is slechts verschillende modules inzetten voor hun cliënten. Wij adviseren zorgverleners ook om dit te doen. Als hij/zij de module goed kent, kan deze sterker ingezet worden en gaat het beter aansluiten bij zowel de zorgverlener als de cliënt. Ga dus op een gestructureerde manier om met het inzetten van e-health, men kan anders zomaar verdwalen in het grote aanbod. Kortom, gebruik het gerust en doe het bewust! www.praktijksteun.nl 9
www.praktijksteun.nl